VI բանակ (Օսմանյան կայսրություն)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
VI բանակ
(Օսմանյան կայսրություն)
թուրքերեն՝ Altıncı Ordu,
անգլ.՝ Sixth Army (Ottoman Empire),
ռուս.՝ 6-я армия (Османская империя),
արաբ․՝ (الجيش السادس (الدولة العثمانية‎‎,
գերմ.՝ Sechste Armee (Osmanisches Reich)
Օսմանյան կայսրության VI բանակի դաշտային շտաբը Մեսպոտամիայի Միջագետքի պատերազմաշրջանի ժամանակ։
Ընդհանուր տեղեկություն
Տեսակռազմական կազմավորում, մշտական օպերատիվ-մարտավարական զորամիավորում (բանակ, դաշտային բանակ) ցամաքային զորքերի կազմում
Զորքերի տեսակցամաքային զորքեր
ԵրկիրՕսմանյան կայսրություն Օսմանյան կայսրություն, Թուրքիա՝ Օսմանյան կայսրություն
ԵնթարկոումՕսմանյան կայսրության Սուլթան
Գործառույթռազմական պաշտպանություն և անվտանգություն
.
ՏեղաբաշխումՄիջագետք՝ Մեսոպոտամիա
ՇրաբԲաղդադ
Պատմություն
ՍտեղծվեցՍեպտեմբերի 5, 1915[1]
ՃակատամարտերԱռաջին համաշխարհային պատերազմ՝
Միջագետքի ճակատամարտ (Մեսպոտամիայի պատերազմաշրջան))
ԼուծարվեցՓետրվարի 9, 1919[2]
Հրամանատարներ
Հայտնի հրամանատարներՄարշալ՝ Մյուշիր, թուրքերեն՝ Müşir Կոլմար ֆոն դեր Գոլց՝ գերմ.՝ Goltz Pascha (հոկտեմբեր 13, 1915[3] - ապրիլ 19, 1916[4])
Գեներալ–մայոր՝ միրլիվա Խալիլ Քութ փաշա (ապրիլ 19, 1916[4]-June 30, 1918[5])
Գեներալ–մայոր Ալի Իհսան Սաբիս փաշա (հունիս 30, 1918[5] - փետրվար 9, 1919[2])

VI բանակը (թուրքերեն՝ Altıncı Ordu, «Ալթընջւ օրդու») ռազմական կազմավորում է՝ զորամիավորում, Օսմանյան ցամաքային զորքերի դաշտային բանակներից մեկը։ Ըստ որոշ տվյալների՝ VI բանակը կազմավորվել է XIX դարի կեսերին՝ Օսմանյան կայսրության ռազմական բարեփոխումների ընթացքում։ Վեցերորդ օսմանյան բանակը տեղակայված էր Միջագետքում։ Այլ տվյալների համաձայն՝ իրականում այն տեսքով, ինչ տեսքով այն մասնակցել է Առաջին աշխարհամարտին, բանակը կազմավորվել է 1915 թվականի սեպտեմբերի 5–ին[1]՝ Օսմանյան կայսրությունում Հայոց ցեղասպանության սկսվելուց մի քանի ամիս անց, և լուծարվել է 1919 թ.–ի փետրվարի 9–ին[2], Առաջին համաշխարհային պատերազմում Օսմանյան կայսրության պարտությունից մի քանի ամիս անց։ Օսմանյան VI դաշտային բանակը մասնակցել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ռազմագործողություններին։

Մարտական կազմը մինչև Առաջին աշխարհամարտը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարտական կազմը 1877–ին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1877 թ.–ին Օսմանյան կայսրության զինված ուժերի Վեցերորդ դաշտային բանակը տեղակայված էր Միջագետքում։ Նրա շտաբը գտնվում էր Միջագետքի մայրաքաղաք Բաղդադ քաղաքում։ Վեցերորդ բանակն ուներ հետևյալ մարտական կազմը․

Մարտական կազմը 1908 թ.–ին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1908 թվականի հուլիսի 3-ի Երիտթուրքական հեղափոխությունից և Օսմանյան կայսրության երկրորդ սահմանադրական ժամանակաշրջանի հաստատումից հետո, Օսմանյան նոր կառավարությունը նախաձեռնեց մեծ ռազմական բարեփոխում։ Բանակի շտաբները՝ այդ թվում Վեցերորդ դաշտային բանակինը՝ արդիականացվեցին։ Օսմանյան կայսրության զինված ուժերի Վեցերորդ դաշտային բանակի ռազմագործողությունների տարածքն էր Միջագետքը՝ Մեսոպոտամիան։ VI դաշտային բանակի կազմի մեջ էին մտնում մի շարք գործող դիվիզիաներ, որոնք ստորև թվարկված են[7]։ Բացի այդ, նույն բանակին տրված էր չորս Ռեդիֆ՝ Redif (ռեզերվային կամ պահեստազորային) դիվիզիաների նկատմամբ տեսչական գործառույթներ իրականացնելու գործառույթ[8][9].

Առաջին աշխարհամարտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարտական կազմը 1914 թվականի օգոստոսին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1914 թ.–ի օգոստոսին, երբ Եվրոպայում պայթել էր Աշխարհամարտը, սակայն Օսմանյան կայսրությունը դեռևս պաշտոնապես չէր մտել պատերազմի մեջ, VI դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կազմակերպչական կառուցվածքը․[10]

Մարտական կազմը 1915 թ.–ի ապրիլի վերջին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1915 թվականի ապրիլի վերջին, երբ Օսմանյան կայսրությունում սկսվել էր Հայոց ցեղասպանության իրագործումը, Օսմանյան VI դաշտային բանակը ուներ հետևյալ կառուցվածքը[11].

Մարտական կազմը 1915 թ.–ի ամռան վերջին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1915–ի ամռան վերջին Վեցերորդ բանակն ուներ հետևյալ մարտական կազմը[12].

Մարտական կազմը 1916 թվականի հունվարին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1916 թվականի հունվարին Վեցերորդ դաշտային բանակն ուներ հետևյալ մարտական կազմը[13].

Մարտական կազմը 1916 թվականի օգոստոսին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1916 թվականի օգոստոսին Օսմանյան կայսրության VI դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կառուցվածքը[14].

Մարտական կազմը 1916 թվականի դեկտեմբերին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1916 թվականի դեկտեմբերին VI դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կառուցվածքը[15].

Մարտական կազմը 1917 թվականի օգոստոսին, 1918 թ.–ի հունվարին, 1918 թ.–ի հունիսին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1917 թվականի օգոստոսին, 1918 թ.–ի հունվարին, 1918 թ.–ի հունիսին VI դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կառուցվածքը[16].

Մարտական կազմը 1918 թ.–ի սեպտեմբերին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1918 թ.–ի սեպտեմբերին VI դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կառուցվածքը[17].

Մուդրոսի զինադադարից հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարտական կազմը 1918 թ.–ի նոյեմբերին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1918 թ.–ի նոյեմբերին VI դաշտային բանակն ուներ հետևյալ կառուցվածքը[18].

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 David Nicolle, colour plates by Rafaelle Ruggeri, The Ottoman Army 1914-18, Men-at-Arms 269, Ospray Publishing Ltd., 1994, ISBN 1-85532-412-1, p. 14.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001, ISBN 975-16-1372-8, p. 44. (թուրքերեն)
  3. ↑ Orhan Avcı, Irak'ta Türk Ordusu (1914-1918), Vadi Yayınları, 2004, ISBN 975-6768-51-7, p. 29. (թուրքերեն)
  4. ↑ 4,0 4,1 Orhan Avcı, Irak'ta Türk Ordusu (1914-1918), Vadi Yayınları, 2004, ISBN 975-6768-51-7, p. 30. (թուրքերեն)
  5. ↑ 5,0 5,1 T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademlerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Basım Evi, 1972, p. 145. (թուրքերեն)
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Ian Drury, Illustrated by Raffaele Ruggeri, The Russo-Turkish War 1877, Men-at-Arms 277, Ospray Publishing Ltd., Reprinted 1999, ISBN 1-85532-371-0, p. 35.
  7. ↑ Edward J. Erickson, Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912-1913, Westport, CT: Praeger, 2003, p. 17.
  8. ↑ Edward J. Erickson, Defeat in Detail: The Ottoman Army in the Balkans, 1912-1913, Westport, Praeger, 2003, p. 19.
  9. ↑ T.C. Genelkurmay Başkanlığı, Balkan Harbi, 1912-1913: Harbin Sebepleri, Askerî Hazırlıklar ve Osmanlı Devletinin Harbe Girişi, Genelkurmay Basımevi, 1970, pp. 87-90. (թուրքերեն)
  10. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 38.
  11. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 86.
  12. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 109.
  13. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 126.
  14. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 134.
  15. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 154.
  16. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 170, 181, 188.
  17. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 197.
  18. ↑ Edward J. Erickson, Order to Die: A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001, ISBN 0-313-31516-7, p. 202.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • David Nicolle, colour plates by Rafaelle Ruggeri, The Ottoman Army 1914-18, Men-at-Arms 269, Ospray Publishing Ltd., 1994.
  • Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Basımevi, 2001. (թուրքերեն)։
  • Orhan Avcı, Irak'ta Türk Ordusu (1914-1918), Vadi Yayınları, 2004, ISBN 975-6768-51-7.(թուրքերեն)
  • T.C. Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, Türk İstiklâl Harbine Katılan Tümen ve Daha Üst Kademlerdeki Komutanların Biyografileri, Genelkurmay Basım Evi, 1972. (թուրքերեն)։
  • Ian Drury, Illustrated by Raffaele Ruggeri, The Russo-Turkish War 1877, Men-at-Arms 277, Ospray Publishing Ltd., Reprinted 1999.
  • Edward J. Erickson, Defeat in Detail։ The Ottoman Army in the Balkans, 1912-1913, Westport, CT։ Praeger, 2003.
  • T.C. Genelkurmay Başkanlığı, Balkan Harbi, 1912-1913։ Harbin Sebepleri, Askerî Hazırlıklar ve Osmanlı Devletinin Harbe Girişi, Genelkurmay Basımevi, 1970. (թուրքերեն)։
  • Edward J. Erickson, Order to Die։ A History of the Ottoman Army in the First World War, Greenwood Press, 2001.
  • Erickson E. J. Ottoman Army Effectiveness in World War I։ A Comparative Study. New York, NY։ Taylor & Francis, 2007. — 236 p. — (Cass Series։ Military History and Policy).
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=VI_բանակ_(Օսմանյան_կայսրություն)&oldid=8977956» էջից