Jump to content

Ripple

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ripple, կրիպտոարժույթի հարթակ վճարային համակարգերի համար, որը կենտրոնացած է արժույթի փոխանակման գործարքների վրա՝ առանց հետվճարման։ Մշակված է Ripple-ի կողմից։ Առանձնահատուկ առանձնահատկություն է կոնսենսուսի գրանցամատյանը (գրանցամատյանը)։ Համակարգը գործարկվել է 2012 թվականից։ Արձանագրությունն աջակցում է «tokens», որոնք ներկայացնում են ֆիատ փողեր, կրիպտոարժույթներ, ապրանքներ կամ այլ սուբյեկտներ, ինչպիսիք են հաճախակի թռչող մղոնները կամ շարժական րոպեները։ Իր հիմքում, Ripple-ը հիմնված է բաց ընդհանուր տվյալների բազայի վրա և օգտագործում է համապատասխանեցման գործընթաց, որը թույլ է տալիս փոխանակումներ կատարել բաշխված գործընթացում։ Ripple ցանցի ներքին կրիպտոարժույթը կոչվում է XRP:

Ցանցը ապակենտրոնացված է և կարող է գործել առանց Ripple-ի[1] մասնակցության։ 2017 թվականի վերջի դրությամբ Ripple-ը շուկայական կապիտալիզացիայի համաձայն կրիպտոարժույթների լավագույն տասնյակում է՝ Բիթքոյնի, Ethereum-ի և այլոց հետ միասին[2]։

2017 թվականի նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին Ripple-ը հայտարարել է, որ American Express-ը և Santander-ը մտադիր են օգտագործել Ripple արձանագրությունը ԱՄՆ-ի և Բրիտանիայի միջև[3] և Հարավային Կորեայի և ճապոնական որոշ բանկերի միջև անդրսահմանային վճարումների համար[4]։ American Banker-ը դա բացատրում է նրանով, որ «բանկային տեսանկյունից բաշխված մատյանները, ինչպիսին է Ripple համակարգը, մի շարք առավելություններ ունեն կրիպտոարժույթների նկատմամբ, ինչպիսին է բիթքոյնը», ներառյալ գինը և անվտանգությունը։

2018 թվականի Ripple թիմը հայտարարել է RippleNet տեխնոլոգիայի ինտեգրման մասին, որը գտնվում է Սաուդյան Արաբիայում և Մերձավոր Արևելքի ամենամեծ բանկերից մեկում[5][6]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ զարգացում (2004-2012)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականի հունիսի 13-ին Ripple-ը ստացել է BitLicense-ը Նյու Յորքի նահանգի ֆինանսական ծառայությունների բաժնից, ինչը նրան դարձնում է նման լիցենզիա ունեցող չորրորդ ընկերությունը։

Սա հանգեցրել է eDonkey ցանցի Jed McCaleb-ի կողմից մշակված նոր համակարգի գաղափարին[7], որը նախագծվել և կառուցվել է Արթուր Բրիտոնի և Դեյվիդ Շվարցի կողմից[8]։ 2011 թվականի մայիսին նրանք սկսեցին մշակել էլեկտրոնային վճարային համակարգ, որում գործարքները հաստատվում էին ցանցի մասնակիցների կոնսենսուսով, այլ ոչ թե մայնինգով, ինչպես Bitcoin ցանցում, որը հիմնված է բլոկչեյնի վրա[9]։ Ripple համակարգի թարմացված տարբերակը[10] տարբերվել է գոյություն ունեցող Bitcoin տնտեսական ենթակառուցվածքից առցանց փոխանակման ծառայություններից կախվածության բացակայությամբ։ Բացի այդ, Ripple-ն ավելի քիչ էլեկտրաէներգիա է օգտագործում, քան Bitcoin-ը, և գործարքները շատ ավելի արագ են ավարտվում[10]։

Քրիս Լարսենը[9], որը նախկինում հիմնադրել է E-Loan և Prosper վարկային ընկերությունները, միացել է թիմին 2012 թվականի օգոստոսին[7] և Մաքքեյլեբի հետ միասին մոտեցավ Ռայան Ֆուգերին՝ կրիպտոարժույթի գաղափարով։ Ripple համայնքի երկարամյա անդամների հետ քննարկումներից հետո Ֆուգերը հանձնել է կառավարումը[9]։ 2012 թվականի սեպտեմբերին թիմը հիմնել է OpenCoin Corporation-ը[9], կամ OpenCoin Inc-ը[7]։

OpenCoin և Ripple Labs (2012-2013)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

OpenCoin-ը սկսել է մշակել նոր վճարային արձանագրություն, որը կոչվում է Ripple Transaction Protocol (RTXP), որը հիմնված է Ռայան Ֆուգերի հայեցակարգի վրա[9]։ Ripple արձանագրությունը թույլ է տալիս ակնթարթային և ուղղակի փոխանակում երկու կողմերի միջև։ Նախատեսվել է, որ արձանագրության օգնությամբ հնարավոր կլինի շրջանցել ավանդական բանկային համակարգերին բնորոշ միջնորդավճարները և ժամանակային ուշացումները և հաստատել ցանկացած արժույթի և ապրանքի փոխանակում։ Անվտանգությունը պահպանելու համար Ripple-ն ապավինում է ընդհանուր մատյանին, որը «կառավարվում է ստուգման անկախ սերվերների ցանցի կողմից, որոնք մշտապես համեմատում են իրենց գործարքների գրառումները»։ Սերվերները կարող են պատկանել ցանկացածին, ներառյալ բանկերը և շուկայական արտադրողները, սակայն դրանք պետք է հաստատվեն Ripple Labs-ի կողմից[11]՝ համակարգ մուտք գործելու համար։ Ընկերությունը նաև ստեղծել է իր սեփական կրիպտոարժույթը (XRP), և, ինչպես Bitcoin-ին, այն օգտագործում է ֆինանսական հաստատություններին տրամադրելու հնարավորություն՝ գործարքներ կատարել ցածր վճարներով և կարճ սպասման ժամանակով։

OpenCoin-ի վաղ ներդրողները ներառում են՝ Andreessen Horowitz-ը և Google Ventures-ը։ 2013 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ XRP Fund II, LLC-ն (այժմ կոչվում է պարզապես XRP II) ընդգրկվել է որպես OpenCoin-ի դուստր ձեռնարկություն, որի կենտրոնակայանը գտնվում է Հարավային Կարոլինայում։

Որպես Ripple արձանագրության մաս՝ ստեղծվել է «Bitcoin Bridge», որը թույլ է տալիս Ripple-ի օգտատերերին ցանկացած արժույթով վճարում ուղարկել անմիջապես Bitcoin հասցեով։

2013 թվականին սեպտեմբերի 26 OpenCoin Inc.-ը փոխել է իր անունը՝ Ripple Labs Inc., որտեղ Քրիս Լարսենը մնցել է որպես գործադիր տնօրեն։ Նույն օրը Ripple տեղեկատու սերվերը և դարձել է անվճար ծրագրակազմ ISC լիցենզիայի ներքո։ Ripple Labs-ը շարունակել է մասնակցել որպես Ripple կոնսենսուսային կառավարման համակարգի հիմնական ծածկագրի մատակարար, որը կարող էր «ներկառուցվել գոյություն ունեցող բանկային ցանցերում»։ 2013 թվականի հոկտեմբերին մամուլը Ripple-ի համագործակցությունը ZipZap-ի հետ անվանել է սպառնալիք Western Union-ի համար։

Կենտրոնացում բանկային շուկայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 2014 թվականը Ripple Labs-ը ներգրավված է եղել մի քանի նախագծերում, օրինակ՝ iPhone-ի հաճախորդի հավելվածը, որը թույլ է տալիս օգտվողներին արժութային վճարումներ կատարել իրենց հեռախոսի միջոցով ապակենտրոնացված, առանց բանկերի[12][13]։ Հաճախորդի այս հավելվածն այլևս գոյություն չունի[14]։ 2014 թվականի հուլիսին Ripple Labs-ն առաջարկել է Codius-ը, նախագիծ՝ մշակելու խելացի պայմանագրերի նոր համակարգ՝ առանց կապվելու հատուկ ծրագրավորման լեզուների, որի օգնությամբ հասանելի դարձան կրիպտոարժույթներ վաստակելը։ Սա կրիպտոգրաֆիկ մոդելավորում է, տեղեկատվական բիզնես, վիրտուալ ստուդիաներ և ցանցեր, ինչպես նաև համագործակցություն՝ հիմնված կրիպտոծրագրում ձեռք բերված վիրտուալ լիցենզիաների վրա։

2013 թվականից ի վեր, արձանագրությունն ընդունել է ավելի շատ ֆինանսական հաստատությունների՝ սպառողների համար «[առաջարկել] դրամական փոխանցումների այլընտրանքային տարբերակ»։ Առաջին բանկը, որն օգտագործեց Ripple-ը եղել է Fidor Bank-ը, որը հայտարարել է համագործակցության մասին 2014 թվականի սկզբի։ Նույն տարվա սեպտեմբերին Նյու Ջերսիում գտնվող Cross River Bank-ը և Kansas-ում գործող CBW Bank-ը հայտարարել են, որ իրենք կօգտագործեն Ripple հաղորդակարգը։ Դեկտեմբերին Ripple Labs-ը սկսել է աշխատել Earthport վճարային ծառայության հետ, որը գործում է 65 երկրներում։ Earthport-ի հաճախորդների թվում են այնպիսի բանկեր, ինչպիսիք են Bank of America-ն և HSBC-ն։ Այս համագործակցությունը նշանավորեց Ripple արձանագրության առաջին ցանցային օգտագործումը։

2015 թվականի փետրվարին Fidor Bank-ը հայտարարել է Ripple հաղորդակարգն օգտագործելու իր մտադրության մասին՝ իրական ժամանակում միջազգային փոխանցումների ցանց իրականացնելու համար։ 2015 թվականի ապրիլի վերջին հայտարարվել է, որ Western Union-ը ծրագրում է «փորձարկել» Ripple-ի հետ։ 2015 թվականի մայիսի վերջին Ավստրալիայի Commonwealth Bank-ը հայտարարել է, որ փորձարկումներ է իրականացնելու Ripple-ի հետ ներբանկային փոխանցումների համար։

2015 թվականի մայիսի 5-ին FinCEN-ը տուգանե; է Ripple Labs-ին և XRP II-ին 700,000 ԱՄՆ դոլարով բանկային գաղտնիքի մասին օրենքը խախտելու համար՝ հիմնվելով 2013 թվականի Ֆինանսական հանցագործությունների իրականացման ցանցի փոփոխության վրա։ Ripple Labs-ը ուղղիչ գործողություններ է ձեռնարկել և համաձայնագիր է կնքել, որը թույլ է տալիս XRP և «Ripple Trade» գործունեությունը իրականացնել միայն գրանցված ֆինանսական ծառայությունների հաստատությունների (MSBs) միջոցով։ Բարելավումը չփոխեց ինքնին արձանագրությունը, այլ ավելացրեց ցանցում AML գործարքների մոնիտորինգը և բարելավեց գործարքների վերլուծությունը։

2015 և 2016 թվականներին Ռիփլը գրասենյակներ բացեց Սիդնեյում (2015 թվականի ապրիլ), Լոնդոնում (2016 թվականի մարտ), և այնուհետև Լյուքսեմբուրգում (2016 թվականի հունիս)։ Շատ ընկերություններ հայտարարել են Ripple-ի հետ փորձերի և ինտեգրման մասին[15]՝

Интеграции:

Экспериментирование[31]:

  • Aeon Bank
  • Aomori Bank
  • Ashikaga Bank
  • Australia and New Zealand Banking Group (ANZ)[32]
  • Awa Bank
  • Bank of England[33]
  • Bank of the Ryukyus
  • Bank of Yokohama
  • Chiba Bank
  • Chugoku Bank
  • Commonwealth Bank of Australia[34]
  • Daiwa Next Bank
  • DBS Group Holdings[35]
  • Fukui Bank
  • Gunma Bank
  • Hachijuni Bank
  • Hiroshima Bank
  • Hokuriku Bank
  • Hyakugo Bank
  • Iyo Bank
  • Juroku Bank
  • Keiyo Bank
  • Michinoku Bank
  • Mizuho Financial Group
  • Musashino Bank
  • Nishi-Nippon City Bank
  • North Pacific Bank
  • Oita Bank
  • Orix Bank Corporation
  • Resona Bank
  • Royal Bank of Canada[36]
  • Royal Bank of Scotland[37]
  • San-in Godo Bank
  • SAP[38]
  • SBI Sumishin Net Bank
  • Senshu Ikeda Bank
  • Seven Bank
  • Shimizu Bank
  • Shinkin Central Bank
  • Shinsei Bank
  • Sikoku Bank
  • Sony Bank
  • Sumitomo Mitsui Trust Bank
  • Suruga Bank
  • The 77 Bank
  • The Daishi Bank
  • The Nomura Trust & Banking Co.
  • Tochigi Bank
  • Toho Bank
  • Tokyo Star Bank
  • Tsukuba Bank
  • Western Union
  • Westpac Banking Corp[32]
  • Yachiyo Bank
  • Yamagata Bank
  • Yamaguchi Bank

2016 թվականի օգոստոսի 19-ին SBI Ripple Asia-ն հայտարարել է նոր ցանցի վրա բանկերի ճապոնական կոնսորցիումի ստեղծման մասին, որը կօգտագործի Ripple տեխնոլոգիան վճարումների և հաշվարկների համար։ Կոնսորցիումը պաշտոնապես մեկնարկել է 2016 թվականի հոկտեմբերի 25-ին՝ 42 մասնակից բանկերի հետ։ Ակնկալվում էր, որ գործարկումից հետո ֆինանսական հաստատությունների թիվը կավելանա։

2016 թվականի սեպտեմբերի 23-ին Ripple հայտարարել է ստեղծման մասին առաջին միջբանկային խմբի միջազգային վճարումների հիման վրա բաշխված ֆինանսական տեխնոլոգիաների. 2017 թվականի ապրիլի դրությամբ, ցանցի անդամները, որոնք հայտնի են որպես կառավարման գլոբալ վճարային խումբ (GPSG)՝ Merrill Lynch, Canadian Imperial Bank of Commerce, Mitsubishi UFJ Financial Group, Royal Bank of Canada, Grupo Santander, Standard Chartered, UniCredit և Westpac Banking Corporation: Խումբը վերահսկելու է Ripple-ի վճարային գործարքների կանոնների ստեղծումը և պահպանումը, Ripple-ի օգտագործմամբ գործունեության պաշտոնական ստանդարտները եւ այլ միջոցառումներ, որոնք ուղղված են Ripple-ի վճարային հնարավորությունների իրականացմանը։

2017 թվականի սեպտեմբերին ընկերությունը գրասենյակներ է բացել Մումբայում[39] և Սինգապուրում[40]։

2020 թվականին Ripple-ն արդեն հայտարարել է Միացյալ Նահանգներից հեռանալու իր ծրագրերի մասին, և հավանական ուղղություններից մեկը, որտեղ ընկերությունը կարող է տեղափոխվել, Ասիան և Եվրոպան են. Բացի այդ, կրիպտոնախագծի գործադիր տնօրեն Բրեդ Գարլինգհաուսը նշել է Ճապոնիան, Սինգապուրը և Մեծ Բրիտանիան որպես կրիպտոարժույթների համար նախընտրելի իրավասություններ։

Հայեցակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ripple-ը նկարագրում է բաց կոդով արձանագրությունները որպես «միջբանկային գործարքների հիմքում ընկած ենթակառուցվածքային տեխնոլոգիա՝ չեզոք օգտակարություն ֆինանսական հաստատությունների և համակարգերի համար»։ Այս արձանագրությունը ֆինանսական ընկերություններին թույլ է տալիս ներառել Ripple արձանագրությունները իրենց համակարգերում։ Ներկայումս Ripple-ը պահանջում է երկու պարտադիր լրացուցիչ մասնակից՝ գործարքները հնարավոր դարձնելու համար, նախ՝ ֆինանսական հաստատություն, որը «փող է պահում և մնացորդներ է թողարկում հաճախորդների անունից» երկրորդ՝ «շուկա ստեղծող» (օրինակ՝ հեջային ֆոնդ կամ արտարժույթի առևտրային գրասենյակ), որն ապահովում է համապատասխան ակտիվի իրացվելիություն։ Իր հիմքում, Ripple-ը սահմանվում է ընդհանուր, հանրային տվյալների բազայով կամ մատյանով, որի բովանդակությունը որոշվում է կոնսենսուսով։ Բացի մնացորդից, հաշվապահական հաշվառումը պարունակում է տեղեկատվություն արժույթների և ակտիվների գնման կամ վաճառքի առաջարկների մասին՝ ստեղծելով առաջին բաշխված փոխանակումը։ Համաձայնության գործընթացը թույլ է տալիս վճարումներ, փոխանակումներ և դրամական փոխանցումներ կատարել բաշխված գործընթացով։ 2015 թվականին համաշխարհային բանկը հայտարարել է՝ «Ripple-ը վճարումների համար արել է այն, ինչ արել է SMTP-ն էլփոստի համար՝ թույլ տալով տարբեր ֆինանսական հաստատությունների համակարգերին ուղղակիորեն հաղորդակցվել»[41]։

Ripple-ում օգտվողները վճարումներ են կատարում միմյանց հետ ' օգտագործելով ծպտյալ ստորագրված գործարքներ, որոնք ներկայացված են fiat արժույթով կամ Ripple-ի ներքին ծպտյալ արժույթով (XRP): XRP-ում առաջադրված գործարքների համար Ripple-ը կարող է օգտագործել ներքին ռեեստրը, իսկ այլ ակտիվներում արտահայտված վճարումների համար Ripple ռեեստրը միայն գրանցում է պարտքի գումարները որպես պարտքային պարտավորություններ ներկայացված ակտիվների հետ[42]։ Սկզբնապես, Ripple-ը միայն գրառումներ էր կատարում իր գրանցամատյանում և չուներ իրական իրավապահ լիազորություններ. պահանջվում էր վստահություն։ Այնուամենայնիվ, Ripple-ն այժմ ինտեգրված է օգտագործողի և բանկային ծառայությունների ստուգման տարբեր արձանագրությունների հետ։ Օգտագործողները պետք է նշեն այլ օգտվողների, որոնց վստահում են և որքան գումար[42]։ Երբ ոչ XRP վճարում է կատարվում երկու օգտատերերի միջև, ովքեր վստահում են միմյանց, փոխադարձ վարկային գծերի մնացորդը ճշգրտվում է՝ հաշվի առնելով յուրաքանչյուր օգտագործողի կողմից սահմանված սահմանաչափերը։ Ուղղակի վստահության փոխհարաբերություններ չունեցող օգտատերերի միջև ակտիվներ ուղարկելու համար համակարգը փորձում է երկու օգտատերերի միջև այնպիսի ուղի գտնել, որ ճանապարհի յուրաքանչյուր կապ լինի վստահության փոխհարաբերություններ ունեցող երկու օգտատերերի միջև։ Ճանապարհի երկայնքով բոլոր մնացորդները ճշգրտվում են միաժամանակ և ատոմային[42]։

Դիզայնի առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գեթվեյ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գեթվեյ է համարվում ցանկացած անձ կամ կազմակերպություն, որը թույլ է տալիս օգտատերերին գումար դնել և դուրս բերել Ripple-ի իրացվելիության ֆոնդից։ Գեթվեյը ընդունում է արժութային ավանդներ օգտվողներից և մնացորդներ թողարկում Ripple-ի բաշխված մատյանում։ Բացի այդ, գեթվեյը մարում է ռեգիստրի մնացորդները, որոնք պահվում են արժույթը հանելիս։ Գործնականում գեթվեյթը նման են բանկերին, բայց դրանք միավորված են մեկ գլոբալ գրացուցակով, որը հայտնի է որպես Ripple արձանագրություն, ինչպես նաև ID և TIN: Կախված գեթվեյի հետ օգտատերերի փոխազդեցության տեսակից և աստիճանից, գեթվեյը կարող է ունենալ փողերի լվացման դեմ պայքար (AML) կամ իմանալ ձեր հաճախորդի (KYC) քաղաքականությունը, որը պահանջում է ստուգել ինքնությունը, հասցեն, ազգությունը և այլն՝ հանցավոր գործունեությունը կանխելու համար։ 2017 թվականի դրությամբ հանրաճանաչ գեթվեյներ են՝ Bitstamp, Gatehub, Ripple Fox, Tokyo JPY, Mr. Ripple, RippleChina և The Rock Trading։

Չգտիեմ ինչ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օգտագործողները պետք է «ընդլայնեն վստահությունը» Ripple gateway-ին, որը պահում է իրենց ավանդը։ Վստահության գծի ընթացակարգի ստեղծման այս ուղեցույցը ցույց է տալիս Ripple ցանցին, որ օգտագործողը բավարարված է դարպասի վարկային ռիսկով։ Բացի այդ, օգտատերը պետք է քանակական սահմանափակում սահմանի այս վստահության վրա և ստեղծի նմանատիպ սահմանափակումներ այս դարպասում ավանդադրված յուրաքանչյուր արժույթի համար։ Օրինակ, եթե օգտատերը 50 դոլար և 2,00 BTC ներդրում է կատարում The Rock Trading-ում, ապա օգտագործողը պետք է ապահովի գեթվեյի վստահություն առնվազն երկու արժույթների նկատմամբ, որպեսզի միջոցները հասանելի լինեն Ripple ցանցում[43]։ Երբ օգտատերը միևնույն արժույթով թույլատրել է մի քանի գեթվեյներ, կա լրացուցիչ տարբերակ՝ թույլատրելու «rippling», որը բացահայտում է օգտատիրոջ մնացորդը այդ արժույթով գեթվեյների միջև փոխարկիչի (կամ ալիքների) միջև։ Թեև նրանց ընդհանուր հաշվեկշիռը չի փոխվի, օգտվողները կստանան փոքր տարանցման վճար՝ միջանցքային իրացվելիություն ապահովելու համար[44]։

Վարկունակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ-ում ազատ բանկային ժամանակաշրջանի պատճառների նման, արժույթի արժեքը կարող է զգալիորեն տարբերվել՝ կախված վարկունակության գեթվեյից։ Շահույթ չհետապնդող առևտրային ասոցիացիան՝ Ripple Business Association-ը (IRBA), տրամադրում է գեթվեյներրի բացման միասնական ընթացակարգեր և ստանդարտներ։ 2015 թվականի հունիսի դրությամբ տասնհինգ ձեռնարկություններ բավարարել կամ գերազանցել են IRBA ստանդարտները։

Կոնսենսուսի գրանցամատյան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ripple-ը կախված է ընդհանուր ապակենտրոնացված մատյանից, որը բոլոր Ripple հաշիվների բաշխված տվյալների բազան է։ Ցանցը «գործում է անկախ ստուգման սերվերների ցանց, որոնք մշտապես համեմատում են իրենց գործարքների գրառումները»։ Սերվերները կարող են պատկանել ցանկացածին, ներառյալ բանկերը և շուկայական արտադրողները։ Չնայած Ripple արձանագրությունն անվճար է, Ripple Labs-ը շարունակում է զարգացնել և առաջ մղել Ripple արձանագրությունը, որը հաստատում է ֆինանսական գործարքները բաշխված սերվերների ցանցի միջոցով։ Ripple Labs-ը ներկայումս աջակցում է բանկերին Ripple ցանցի հետ ինտեգրվելու հարցում։ Մի քանի վայրկյանը մեկ ստեղծվում է նոր մատյան, և վերջին փակ մատյանը կատարյալ գրառում է Ripple-ի բոլոր հաշիվների մասին, ինչպես որոշվում է սերվերների ցանցի կողմից։ Գործարքը մատյանում առաջարկվող ցանկացած փոփոխություն է և կարող է իրականացվել ցանցի ցանկացած սերվերի կողմից։ Սերվերները փորձում են կոնսենսուսի հասնել գործարքների հավաքածուի վերաբերյալ, որոնք պետք է կիրառվեն մատյանում՝ ստեղծելով նոր «վերջին մասնավոր մատյան»։

Գրանցամատյանի անվտանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2014 թվականի սկզբին Stellar Foundation ցանցը փլուզվել է։ Ընկերությունը օգտագործել է Դեյվիդ Մազիերսին՝ Stellar-ի գլխավոր գիտնականին և Սթենֆորդի համալսարանի Անվտանգ հաշվողական խմբի ղեկավարին, որպեսզի վերանայի Stellar-ի կոնսենսուսային համակարգը, որը նման էր Ripple-ի համակարգին։ Maziers-ը հայտարարել է, որ Stellar համակարգը դժվար թե ապահով լինի «մեկից ավելի վավերացնող հանգույցներով» աշխատելիս՝ նշելով, որ երբ կոնսենսուսը ձեռք չի բերվում, գրանցամատյանում տեղի է ունենում ցանցի մասեր, որոնք համաձայն չեն ընդունված գործարքների հետ։ The Stellar Foundation-ը հետագայում պնդել է, որ կային «բնածին թերություններ» բուն կոնսենսուսային գործընթացում, պնդում, որը, ըստ Finance Magnates-ի, «Ripple-ը կտրականապես հերքել է»։ Ripple Labs-ի գլխավոր կրիպտոգրաֆ Դեյվիդ Շվարցը վիճարկել է Mazieres-ի բացահայտումները և հայտարարել է, որ Stellar-ը սխալ է իրականացնում կոնսենսուսային համակարգ, քանի որ «արձանագրությունն ապահովում է անվտանգություն և ճկունություն, քանի դեռ վավերացնողները պատշաճ կերպով կազմաձևված են»։ Ընկերությունն այնուհետև գրել է, որ Stellar-ի տեղեկատվությունը ուսումնասիրելուց հետո նրանք եկել են այն եզրակացության, որ «որևէ վտանգ չկա Ripple ցանցի շարունակական գործունեությանը»[45]։

Օգտագործելով որպես արտարժույթի վճարային համակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բիթքոյին-կամուրջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Bitcoin Bridge-ը Ripple-ի օգտատերերին թույլ է տալիս վճարումներ ուղարկել ցանկացած արժույթով անմիջապես Bitcoin հասցեին՝ առանց կրիպտոարժույթներից որևէ մեկի սեփականության կամ դրանք գնելու համար օգտագործելու լրացուցիչ փոխանակման ծառայություններ։ Bitstamp-ը գործում է որպես Ripple վճարման արձանագրության դարպաս։

Գաղտնիություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև հաշվապահական հաշվառման գործարքների մասին տեղեկատվությունը հրապարակայնորեն հասանելի է, վճարման մասին տեղեկատվությունը հասանելի չէ։ Այսպիսով, դժվար է գործարքները կապել համակարգի որևէ կոնկրետ օգտագործողի հետ[46]։

Շուկա ստեղծողներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ripple-ի ցանկացած օգտատեր կարող է հանդես գալ որպես շուկա ստեղծող՝ տրամադրելով արբիտրաժային ծառայություններ, ինչպիսիք են շուկայական իրացվելիության ապահովումը, արտարժույթի ներտնային փոխարկումը, պատռումը և այլն։ Ըստ Ripple կայքի՝ «Բազմաթիվ արժույթներով մնացորդներ պահելով և մի քանի դարպասներին միանալով՝ շուկայական ստեղծողները հեշտացնում են վճարումները օգտվողների միջև, որտեղ ուղղակի վստահություն չկա՝ թույլ տալով տվյալների փոխանակումը դարպասների միջև»[47]։ Հաշվի առնելով շուկայական արտադրողների բավարար քանակությունը, ուղի փնտրման ալգորիթմը ստեղծում է գործնականում առանց շփման շուկա և թույլ է տալիս օգտվողներին անխափան վճարել միմյանց ցանցում տարբեր արժույթներով՝ առանց անցանկալի արժութային ռիսկի ներմուծման[48]։

Շատ նման ծառայություններ առաջարկվում են ավանդական հարթակի միջոցով, որն առաջարկում է մեկ արժույթ գնել կամ վաճառել մեկ այլ արժույթի դիմաց։ Հայտերն ու հարցումները միավորվում են պատվերի գրքերի մեջ՝ ստեղծելու ապակենտրոնացված փոխանակում։ Օգտագործողները կարող են գործարքներ կնքել մարքեթ ստեղծողների հետ՝ առևտուր անելու կամ արժույթը փոխարկելու համար։ Ripple-ի ուղի գտնելու ալգորիթմն օգտագործում է այս ֆունկցիոնալությունը, որպեսզի օգտվողներին թույլ տա գումար ուղարկել մեկ արժույթով, իսկ ստացողին՝ ստանալ այն մեկ այլ արժույթով։ Օրինակ՝ օգտատերը կարող է վճարել ԱՄՆ դոլարով, իսկ ստացողը կարող է ընտրել գումար ստանալ այլ արժույթներով, այդ թվում՝ Bitcoin-ով և XRP-ով[48][48]։

XRP[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

XRP-ն Ripple ցանցի կրիպտոարժույթն է, որը գոյություն ունի միայն Ripple համակարգում[49]։ Ներկայումս 1 XRP բաժանված է մեկ միլիոն միավորի, որը կոչվում է կաթիլներ[49]։ Սկզբում ստեղծվել է 100 միլիարդ XRP և ավելին չի ստեղծվի[50]։ Ripple ցանցի այլ ակտիվները, բացի XRP-ից, պարտքային գործիքներ են (պարտավորություններ) և գոյություն ունեն «մնացորդների» տեսքով[51]։ Ripple ցանցի օգտվողներից չի պահանջվում օգտագործել XRP: Այնուամենայնիվ Ripple-ի յուրաքանչյուր հաշիվ պահանջում է 10 XRP  պահուստ[52], որը բացատրվում է որպես հակասպամ պաշտպանություն։ 2019 թվականին Weiss Ratings-ը կրիպտոարժույթին տվել է իր ամենաբարձր վարկանիշը՝ SWIFT-ի հետ մրցելու տեսական ունակության համար[53]։

XRP-ի օգտագործումը որպես վճարման կամուրջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

XRP-ի առանձնահատկություններից մեկը վճարային կամուրջն է (կամուրջ արժույթ)[54], որը կարող է անհրաժեշտ լինել, եթե որոշակի ժամանակում հասանելի չէ ակտիվների ուղղակի փոխանակումը[55], օրինակ՝ երկու հազվադեպ վաճառվող ակտիվների գործարքների ժամանակ[56]։ Ripple ցանցում XRP-ն ազատորեն վաճառվում է ֆիատ փողերով կամ կրիպտոարժույթներով։ Միևնույն ժամանակ, Ripple-ը կենտրոնացած է վճարումների և փոխանակման գործարքների վրա, այլ ոչ թե XRP-ի պահպանմանը որպես այլընտրանքային արժույթի[56]։ 2015 թվականի ապրիլին Ripple Labs-ը հայտարարեց, որ Ripple-ն ավելացրել է նոր գործառույթ, որը կոչվում է autobridging, որպեսզի շուկա ստեղծողների համար հեշտացվի հազվադեպ վաճառվող ակտիվների հետ աշխատելը։ Այս հատկությունը նախատեսված է նաև ավելի շատ իրացվելիություն ապահովելու համար[57][57]։

Որպես սպամից պաշտպանվելու միջոց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ օգտատերը ֆինանսական գործարք է իրականացնում ոչ տեղի արժույթով, Ripple-ը գանձում է գործարքի վճար։ Վճարների նպատակն է պաշտպանել ցանցը DoS հարձակումներից ՝ դրանք հաքերների համար չափազանց թանկ դարձնելով։ Եթե ​​գործարքները լիովին անվճար լինեին, հարձակվողները կարող էին ստեղծել մեծ ծավալի «գրանցման սպամ» (այսինքն՝ հաշիվներ ստեղծելու հարցումներ) և «գործարքի սպամ» (այսինքն՝ գործարքների դատարկ հարցումներ)՝ փորձելով ծանրաբեռնել ցանցը։ Սա կարող է հանգեցնել գրանցամատյանի չափի անկառավարելի դառնալուն և թույլ չտալ, որ ցանցը արագ մշակի օրինական գործարքները։ Այսպիսով, առևտրին մասնակցելու համար յուրաքանչյուր Ripple հաշիվ պետք է ունենա 10 XRP  մատակարարում[58][59], յուրաքանչյուր գործարքի համար կա միջնորդավճար 0,00001 XRP[59]։ Գործարքի այս վճարը ոչ ոք չի յուրացնում. դուրս գրված XRP-ն ոչնչացվում է և դադարում է գոյություն ունենալ[60]։ Գործարքի վճարը մեծանում է, եթե օգտատերը գործարքներ է կատարում մեծ արագությամբ (րոպեում մի քանի հազար) և նվազում է անգործության ժամանակաշրջանից հետո[43]։

Ընդունում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իր դեբյուտից ի վեր Ripple-ը իր արձանագրություններում ուշադրության է արժանացրել ինչպես ֆինանսական, այնպես էլ հիմնական մամուլում։ Ripple-ը հիշատակվել է The Nielsen Company-ի, Անգլիայի բանկի եռամսյակային տեղեկագրի, NACHA-ի և KPMG-ի արդյունաբերության հոդվածներում, որտեղ շատ հոդվածներ ուսումնասիրում են Ripple-ի ազդեցությունը բանկային արդյունաբերության միջազգայնացման վրա[61]։ 2015 թվականի ապրիլին American Banker-ը նշել է, որ «բանկերի տեսանկյունից բաշխված մատյանները, ինչպիսին է Ripple-ի համակարգը, ունեն մի շարք առավելություններ կրիպտոարժույթների նկատմամբ, ինչպիսին է Bitcoin-ը»[61], ներառյալ անվտանգությունը։ Ինչպես գրել է Բոստոնի Դաշնային պահուստային բանկը, «բաշխված ցանցերի ընդունումը, ինչպիսին է Ripple-ը, կարող է  բանկային ոլորտին իրականացնել ավելի արագ մշակում, ինչպես նաև բարելավել համաշխարհային վճարումների և թղթակցային բանկային ծառայությունների արդյունավետությունը»։ Քեն Քերսոնը Esquire-ում Ripple-ի մասին որպես վճարային ցանցի մասին ասել է 2013 թվականին, որ «ֆինանսական ծառայությունների խոշոր ապրանքանիշերը պետք է Ripple-ին վերաբերվեն այնպես, ինչպես ձայնագրող լեյբլները վերաբերվել են Napster-ին»[62]։  «Նյու Յորք Թայմս»-ի Dealbook կայքը 2014-ին նշել է, որ «[Ripple]-ը շահում է այն, ինչ ապացուցվել է վիրտուալ արժույթների համար՝ հիմնական մասնակցությունը ֆինանսական համակարգում[63]»: 2015 թվականի օգոստոսին Ripple-ը ստացել է Technology Pioneer մրցանակը Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի կողմից[64]։

Մրցակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ripple-ի գործարքի հաստատման ժամանակը չորս վայրկյան է, մինչդեռ Ethereum-ի համար այս ցուցանիշը երկու րոպեից ավելի է, իսկ բիթքոյնի համար սովորաբար ավելի քան մեկ ժամ[4]։

Չնայած այն հանգամանքին, որ 2017 թվականի մայիսի 22-ի դրությամբ Ripple-ը շուկայական կապիտալիզացիայի մեջ զբաղեցնում է երրորդ տեղը[65]՝ համեմատած բիթքոյինի հետ, մամուլի շատ անդամներ Ripple-ին նկարագրում են որպես Bitcoin-ի ապագա մրցակից։ 2014-ի վերջին Bloomberg-ը Բիթքոյնը որակեց որպես «ձախողված» թվային արժույթ այն բանից հետո, երբ դրա գինը մեկ տարում իջել է 54 տոկոսով։ Ripple-ը նկարագրվել է որպես նշանակալից մրցակից, մասամբ իր իրական ժամանակում միջազգային դրամական փոխանցումների շնորհիվ[66]։ Բիլ Գեյթսն աջակցեց այս տեսակետին և նշեց Ripple համակարգը, երբ 2014 թվականին հարցրեցին Bitcoin-ի մասին՝ նշելով, որ «շատ բաներ կարող են ստեղծվել Բիթքոյնի կամ Ripple-ի նման, բայց մյուսները կարող են անել դա՝ երկրների միջև տեղաշարժը և բավականին ցածր գործարքների վճարները հեշտացնելու համար։ Բայց բիթքոյնը գերիշխող համակարգը չի լինի»[67]։ Ինչ վերաբերում է Ripple-ի հասանելիությանը ցանկացած էլեկտրոնային արժեքի սեփականատիրոջը՝ Սենթ Լուիսի Դաշնային պահուստի փոխնախագահ և Սայմոն Ֆրեյզերի համալսարանի պրոֆեսոր Դեյվիդ Անդոլֆատտոն, որը 2014 թվականին հայտարարել է, որ «Ripple-ը արժույթի ագնոստիկ արձանագրություն է։ Ripple-ը հաղթող է։ Նա ամեն ինչ մշակում է»[68]։ Ripple Protocol (RTXP) և Ripple վճարային/փոխանակման ցանցի ստեղծման և զարգացման համար Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտը (MIT) ճանաչեց Ripple Labs-ը որպես 50 ամենախելացի ընկերություններից մեկը՝ MIT Technology Review-ի 2014 թվականի փետրվարին լույս տեսած համարում[69]։

Արձագանք XRP-ին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

XRP-ի արձագանքը բևեռացրել է կրիպտոարժույթների համայնքը։ Bitcoin-ի կողմնակիցները քննադատել են XRP-ին «նախապես արդյունահանված» լինելու համար, քանի որ XRP-ն ուղղակիորեն ներկառուցված է Ripple արձանագրության մեջ և չի պահանջում մայնինգ։ Բացի այդ, Ripple Labs-ի կողմից ի սկզբանե սահմանափակ քանակությամբ XRP-ի բաշխումը հանդիպեց բազմաթիվ հակասությունների, մասնավորապես, Ripple-ի հիմնադիրների օգտին 20%-ի պահումը համարվում է բարձր վճար[70]։ Այնուամենայնիվ 2013 թվականին Esquire-ը հակադարձել է, որ «եթե սա հնարք է, ապա յուրաքանչյուր ընկերություն, որը երբևէ հրապարակվել է, պահպանել է իր բաժնետոմսերի մեծ մասը[62]»: Հակասությունների մեծ մասը լուծվեց այն հայտարարությունից հետո, որ հիմնադիրներ Ջեդ ՄաքՔեյլեբը[71] և Արթուր Բրիտոն[71] կվաճառեն իրենց XRP-ն վստահված տոկոսադրույքով մի քանի տարի շարունակ «մի քայլ, որը պետք է ավելացնի կայունությունը և վերականգնի վստահությունը ընկերության նկատմամբ շուկայական XRP-ում[71]»։ Իր հերթին գլխավոր գործադիր տնօրեն Քրիս Լարսենը 7 միլիարդ XRP է նվիրաբերել Ripple Foundation for Financial Innovation-ին այնպիսի պայմաններով, որոնք նախատեսում են այս գումարի աստիճանական վճարումն այդ նպատակների համար՝ ապառիկ երկար ժամանակով[72]։ 2016 թվականին հիմնադիրներին ի սկզբանե հատկացված 20%-ի գրեթե կեսը նվիրաբերվել է ոչ առևտրային և բարեգործական կազմակերպություններին[72][73][74]։

Միջոցների սառեցում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ripple արձանագրությունը թույլ է տալիս գեթվեյներին սառեցնել այն առևտրային ակտիվները, որոնց մուտք են ապահովել։ Օրինակ՝ Bitstamp փոխանակման գեթվեյը կարող է սառեցնել օգտվողի գումարը, որը կարգավորել է վստահությունը գեթվեյի նկատմամբ։ Այս հատկությունը ներդրվել է կարգավորիչների խնդրանքով՝ ի պատասխան բանկային հատվածի վրա կենտրոնացվածության փոփոխության[11][75][76]։

Ֆոնդի սառեցում է դրվել նախկին հիմնադիրներից մեկի վրա՝ փորձելով մեծ քանակությամբ XRP վաճառել։ Բայց քանի որ XRP-ն գործում է առանց գեթվեյի, ոչ ոք չի կարող սառեցնել XRP-ն, սակայն հնարավոր է սառեցնել այն ակտիվները, որոնցով XRP-ն փոխանակվում է։

Ծանոթագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «First Bitcoin, now Google-backed OpenCoin: a new disintermediation threat for banks» (անգլերեն). Euromoney. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 4-ին.
  2. «Cryptocurrency Market Capitalizations». coinmarketcap.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 20-ին.
  3. «While bitcoin falls, one cryptocurrency jumps 20% after new link to some Japanese credit card companies» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 1-ին.
  4. 4,0 4,1 «Digital currency ripple soars nearly 56 percent, becomes second-largest cryptocurrency by market cap» (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 1-ին.
  5. «National Commercial Bank of Saudi Arabia Joins RippleNet | Ripple». Ripple (անգլերեն). 2018 թ․ սեպտեմբերի 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  6. «Крупный банк в Саудовской Аравии переходит на RippleNet». Ruscoins.info (ռուսերեն). 2018 թ․ սեպտեմբերի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2018 թ․ սեպտեմբերի 20-ին.
  7. 7,0 7,1 7,2 Grant, Rebecca (2013 թ․ ապրիլի 11). «OpenCoin raises seed round so 'anyone in the world can trade any amount of money in any currency'». VentureBeat. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 9-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 6-ին.
  8. Craig, Michael (2015 թ․ փետրվարի 5). «The Race to Replace Bitcoin». Observer. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 21-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 13-ին.
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Reutzel, Bailey. «Disruptor Chris Larsen Returns with a Bitcoin-Like Payments System». PaymentSource. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 18-ին.
  10. 10,0 10,1 Peck, Morgan (2013 թ․ հունվարի 14). «Ripple Could Help or Harm Bitcoin». IEEE Spectrum. Institute of Electrical and Electronics Engineers. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 29-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 27-ին.
  11. 11,0 11,1 «Криптовалюта Ripple: принцип работы и преимущества системы». Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 8-ին.
  12. Bradbury, Danny. «Ripple Courts Developers, Entrepreneurs With New Initiatives». CoinDesk. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 18-ին.
  13. Kirk, Jeremy. «Apple removes Blockchain, last Bitcoin wallet app, from iOS App Store». PCWorld. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 18-ին.
  14. Download the Ripple Client — Official site Արխիվացված 2015-06-04 Wayback Machine
  15. «Global Banks Partner to Form Blockchain Payments Network — CoinDesk». Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 10-ին. {{cite web}}: no-break space character in |title= at position 57 (օգնություն)
  16. «Payments platform Ripple inks deal with Accenture». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 30-ին.
  17. 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 «Blockchain payments firm Ripple signs up 10 more banks and PSPs». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 7-ին. Վերցված է 2017 թ․ ապրիլի 26-ին.
  18. 18,0 18,1 18,2 18,3 18,4 18,5 «Seven Leading Banks Join Ripple's Global Network». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 24-ին.
  19. 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 «Several Global Banks Join Ripple's Growing Network». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  20. 20,0 20,1 «Two US banks are ready to embrace the Ripple protocol». Gigaom. 2014 թ․ սեպտեմբերի 24. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 9-ին.
  21. «CGI adds Ripple gateway to payments portfolio». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  22. «D+H adopts Ripple distributed ledger to reduce costs». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  23. 23,0 23,1 «Ripple and Temenos power Deloitte's payments project». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  24. Paul Vigna, Michael Casey (2014 թ․ դեկտեմբերի 4). «BitBeat: Ripple Partners With Global Payments Service Earthport». Wall Street Journal. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 9-ին.
  25. «Expertus Adds Blockchain to its Global Payment Hub Offering» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 8-ին.
  26. «Santander taps Ripple blockchain tech for international payments app». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  27. «Japan's SBI Holdings Teams With Ripple to Launch New Company». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  28. «Real-time cross-border funds settlement for financial service businesses». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 6-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  29. «Volante launches a "plug and play" Ripple integration solution». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ նոյեմբերի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  30. «Yantra Financial Technologies Integrates Ripple Protocol Into Latest Risk Management System». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 29-ին.
  31. «Announcing the Successful Completion of RC Cloud Pilot By Japan Bank Consortium» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2017 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 20-ին.
  32. 32,0 32,1 «Westpac, ANZ trial Ripple's Blockchain ledger system, but say no to Bitcoin, for now». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  33. «Bank of England trials artificial intelligence and blockchain in bid to stay ahead of the pack». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2017 թ․ մարտի 20-ին.
  34. Riley, Duncan (2015 թ․ հունիսի 1). «CBA signs deal with Ripple for Blockchain settlements, may eventually support Bitcoin». Silicon Angle. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 9-ին.
  35. «StanChart, DBS's Trade Finance Distributed Ledger: How It Works». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  36. «Royal Bank of Canada Reveals Blockchain Trial With Ripple». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  37. «RBS Trials Ripple as Part of £3.5 Billion Tech Revamp». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 10-ին.
  38. «Threat of Blockchain Prompts New Strategy for Germany's SAP». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ օգոստոսի 18-ին.
  39. ««Индийская экономика знаний»: Ripple открывает офис в Мумбае». CoinMarket.News (ռուսերեն). 2017 թ․ սեպտեմբերի 6. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  40. «Ripple расширяет присутствие в Азии и открывает офис в Сингапуре». CoinMarket.News (ռուսերեն). 2017 թ․ սեպտեմբերի 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  41. «The 'Ripple' Effect: Why an Open Payments Infrastructure Matters». Consultative Group to Assist the Poor. 2015 թ․ մայիսի 1. {{cite news}}: |access-date= requires |url= (օգնություն)
  42. 42,0 42,1 42,2 Buterin, Vitalik (2013 թ․ փետրվարի 26). «Introducing Ripple». Bitcoin Magazine. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 27-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 6-ին.
  43. 43,0 43,1 John, Light. «Decentralized Exchange for Fun and Profit». Let's Talk Bitcoin. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 19-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.
  44. Tong, Anna. «Understanding trust lines». Ripple Labs. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ փետրվարի 1-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 2-ին.
  45. Thomas, Stefan (2014 թ․ դեկտեմբերի 7). «Why the Stellar Forking Issue Does Not Affect Ripple». ripple.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 5-ին.
  46. «What an Open Network Means for Banks, Market Makers and Regulators». ripple.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 17-ին.
  47. «Market Makers». ripple.com. 2014 թ․ հոկտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 16-ին.
  48. 48,0 48,1 48,2 Spaven, Emily. «Online payment network Ripple Labs receives $3.5m in new funding». CoinDesk. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 15-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 27-ին.
  49. 49,0 49,1 «Ripple». Github. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 28-ին.
  50. «XRP Distribution». Ripple Labs. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 24-ին.
  51. Buterin, Vitalik (2013 թ․ սեպտեմբերի 26). «Ripple is officially open source». Bitcoin Magazine. Coin Publishing Ltd. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 25-ին.
  52. «Base Reserve and Owner Reserve». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 27-ին. Վերցված է 2022 թ․ մայիսի 8-ին.
  53. «Bitcoin уступил место EOS и XRP :: РБК.Крипто». РБК. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 27-ին.
  54. «Bridge Currency». ripple.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 16-ին.
  55. King, Steve. «Missed Bitcoin? No Worries». Netswitch Technology Management. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 27-ին.
  56. 56,0 56,1 «Math Based Currency». ripple.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 16-ին.
  57. 57,0 57,1 Liu, Alec (2015 թ․ ապրիլի 27). «rippled Feature Update: NuDB and Autobridging». Ripple blog. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 16-ին.
  58. «Proposed change to Ripple reserve requirement». Ripple blog. Ripple Labs Inc. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2017 թ․ մայիսի 10-ին.
  59. 59,0 59,1 «Crypto-Currency Market Capitalizations». coinmarketcap.com. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  60. Teague, Solomon. «First Bitcoin, now Google-backed Open Coin». EuroMoney. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 17-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 2-ին.
  61. 61,0 61,1 «Industry Perspectives: Ripple Inclusions». ripple.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 16-ին.
  62. 62,0 62,1 Kurson, Ken (2013 թ․ նոյեմբերի 27). «The true value of Bitcoin and Ripple». Esquire Blogs. Hearst Communications, Inc. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հոկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.
  63. Popper, Nathaniel. «The rush to coin virtual money with real value». The New York Times. The New York Times Company. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.
  64. «Ripple Labs Awarded as Technology Pioneer by World Economic Forum». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունիսի 30-ին.
  65. WorldCoinIndex. — Дата обращения: 22.05.2017.
  66. Kharif, Olga (2014 թ․ դեկտեմբերի 15). «Bitcoin Bears Say Told-You-So as Digital Currency Falls». Bloomberg. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 16-ին.
  67. Higgins, Stan (2015 թ․ հունվարի 22). «Bill Gates: Bitcoin Alone Won't Solve Global Payments Challenges». CoinDesk. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 16-ին.
  68. Cawrey, Daniel. «Federal Bank VP: Bitcoin Threat Means Banks Must 'Adapt or Die'». CoinDesk. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ նոյեմբերի 16-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 14-ին.
  69. Bergstein, Brian. «50 Smartest Companies». MIT Technology Review. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 12-ին.
  70. Pick, Leon (2015 թ․ ապրիլի 23). «Ripple orders freeze». Finance Magnates. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 9-ին.
  71. 71,0 71,1 71,2 Carney, Michael (2014 թ․ օգոստոսի 15). «Ripple settles with estranged founder Jed McCaleb, outlining a metered sale of his XRP holdings». Pando.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 9-ին.
  72. 72,0 72,1 Long, Monica (2015 թ․ ապրիլի 23). «RippleWorks (Chris Larsen's foundation) launches». Official Ripple Forum. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  73. Long, Monicanrpdlitecoin (2016 թ․ փետրվարի 11). «Final Settlement with Jed». Official Ripple Forum. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  74. «Ripple Creator Donates $500k in XRP to Artificial Intelligence Research Charity». Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 29-ին. Վերցված է 2016 թ․ նոյեմբերի 6-ին.
  75. «Неочевидные факты о Ripple от журналиста bitcoin.com Джейми Редман». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունվարի 29-ին.
  76. «Ripple заморозили миллион долларов пользовательских средств». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2018 թ․ փետրվարի 1-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]