Ֆրանց Շալկ

Ֆրանց Շալկ; գերմ.՝ Franz Schalk
Ծնվել է	մայիսի 27, 1863
Ծննդավայր	Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն
Մահացել է	սեպտեմբերի 3, 1931 (68 տարեկան)
Մահվան վայր	Ռայխենաու ան դեր Ռակս, Neunkirchen District, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա
Քաղաքացիություն	Ավստրիա
Մասնագիտություն	դիրիժոր և մանկավարժ
Ամուսին	Lili Schalk?
	Ստորագրություն;
	Franz Schalk Վիքիպահեստում

Ֆրանց Շալկ (գերմ.՝ Franz Schalk, մայիսի 27, 1863(1863-05-27)^[1]^[2]^[3], Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն^[4] - սեպտեմբերի 3, 1931(1931-09-03)^[1]^[2]^[3], Ռայխենաու ան դեր Ռակս, Neunkirchen District, Ստորին Ավստրիա, Ավստրիա^[4]), ավստրիացի օպերային և սիմֆոնիկ դիրիժոր և մանկավարժ: 1918-1929 թվականներին՝ Վիեննայի պետական օպերայի տնօրեն: Հայտնի է որպես գերմանական ռեպերտուարի, առաջին հերթին Ռ. Շտրաուսի խոշորագույն մեկնաբան^[5]: Զալցբուրգյան ֆեստիվալի հիմնադիրներից է:

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանց Շալկը ծնվել է Վիեննայում: Սովորել է Վիեննայի կոնսերվատորիայում, որտեղ նրան հարմոնիա և ձայնակարգության տեսություն է դասավանդել Անտոն Բրուքները: Ջութակի ուսուցիչը եղել է Յ. Հելմեսբերգերը, իսկ դաշնամուրինը՝ Յու. Էփշտեյնը: 1988 թվականից Ռեյհենբերգի նվագախմբի ղեկավարն էր: 1890-1895 թվականներին աշխատել է Գրացի օպերային թատրոնում, իսկ 1895-1998 թվականներին ղեկավարել է Պրագայի ազգային թատրոնի նվագախումբը: 1988, 1907 և 1911 թվականներին օպերային մի շարք ներկայացումների դիրիժորն է եղել Լոնդոնի Քովենտ Գարդեն թատրոնում, 1988, 1989 թվականներին՝ Նյու Յորքի Մետրոպոլիտենում, 1898—1901 թվականներին՝ Բեռլինի պետական օպերայում: 1900 թվականից Գ. Մալերի հրավերով միաժամանակ աշխատել է Վիեննայի Պալատական օպերայում, իսկ Խ. Ռիխտերի՝ իր վաստակած հանգստին անցնելուց հետո զբաղեցրել է թատրոնի գլխավոր դիրիժորի պաշտոնը: 1918 թվականին Շալկը տնօրեն է նշանակվել այդ թատրոնում, որը միապետության տապալումից հետո վերանվանել են Վիեննայի պետական օպերա: 1919 թվականից նրա հետ համատեղ տնօրեն էր աշխատել նաև Ռիխարդ Շտրաուսը: Երկու տնօրենների անորոշ և անհասկանալի վիճակն ավարտվել է նրանով, որ 1924 թվականին^[6] Շտրաուսը պաշտոնաթող է եղել, և մինչև 1929 թվականը Շալկը միանձնյա ղեկավարել է Վիեննայի օպերան: 1904-1921 թվականներին գլխավորել է «Երաժշտության ընկերների» միությունը (Վիեննայի ֆիլհարմոնիան)^[7], իսկ 1909-1919 թվականներին դիրիժորություն է դասավանդել Վիեննայի կոնսերվատորիայում:

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շալկի գլխավորությամբ Վիեննայի թատրոնում ներկայացվել են Հանս Պֆիցների «Պալեստրինա», Կորնհոլդի «Մեռած քաղաքը», Ռիխարդ Շտրաուսի օպերաները, այդ թվում՝ «Կանայք առանց ստվերի» ներկայացման համաշխարհային պրեմիերան: Շալկը եղել է Բրուքների 5 սիմֆոնիաների պրեմիերաների դիրիժորը, ինչպես նաև նրա երաժշտության մեծ տարածողը: 1917 թվականից ակտիվորեն աշխատել է Զալցբուրգյան ֆեստիվալի ստեղծման ուղղությամբ, որտեղ 1921 թվականին դիրիժորել է Մոցարտի «Առևանգում հարեմից» օպերան:

Ֆրանց Շալկի մեդալ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1963 թվականին Վիեննայի ֆիլհարմոնիկ նվագախումբը Ֆրանց Շալկի 100-ամյակի պատվին շնորհեց մրցանակ «Ֆրանց Շալկի մեդալ»: «Achtet mir auf meine Philharmoniker» կարգախոս ունեցող ոսկե մեդալով պարգևատրվում են նվագախմբին տրված հատուկ ծառայությունների համար: Այդ մրցանակին արժանացածների շարքում են Վիեննայի օպերային թատրոնի տնօրեն Յոն Հոլենդերը^[8], Վիեննայի քաղաքապետ Միքայել Հոյպլը^[9] և այլք:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Salzburgwiki (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ Мугинштейн, 1 том — Мугинштейн М. Л. 4 // Хроника мировой оперы. 1600 – 2000. 400 лет – 400 опер – 400 интерпретаторов. Электронная видеоэнциклопедия (в 4-х частях).. — Т. 1 (1600-1850).
↑ Gilliam Bryan (1999)։ The Life of Richard Strauss։ Cambridge University Press։ էջ 112։ ISBN 0-521-57895-7
↑ de:Gesellschaft der Musikfreunde
↑ «Franz Schalk Medal Awarded to Ioan Holender» (անգլերեն)։ Венский филармонический оркестр. Официальный сайт։ 2002-11-07։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-19-ին։ Վերցված է 2013-10-18
↑ «Franz Schalk Medal for Dr. Michael Häupl» (անգլերեն)։ Венский филармонический оркестр. Официальный сайт։ 2005-05-01։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-19-ին։ Վերցված է 2013-10-18

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանց Շալկը Երաժշտական հանրագիտարանում

[_61aaa5ed185ef5f5-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_55f838b8f77b6533-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_d58ed5367dfbf48a-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Salzburgwiki (գերմ.)

[_aabc61f2983d2b7d-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[5] Мугинштейн, 1 том — Мугинштейн М. Л. 4 // Хроника мировой оперы. 1600 – 2000. 400 лет – 400 опер – 400 интерпретаторов. Электронная видеоэнциклопедия (в 4-х частях).. — Т. 1 (1600-1850).

[6] Gilliam Bryan (1999)։ The Life of Richard Strauss։ Cambridge University Press։ էջ 112։ ISBN 0-521-57895-7

[7] :Gesellschaft der Musikfreunde

[8] «Franz Schalk Medal Awarded to Ioan Holender» (անգլերեն)։ Венский филармонический оркестр. Официальный сайт։ 2002-11-07։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-19-ին։ Վերցված է 2013-10-18

[9] «Franz Schalk Medal for Dr. Michael Häupl» (անգլերեն)։ Венский филармонический оркестр. Официальный сайт։ 2005-05-01։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-19-ին։ Վերցված է 2013-10-18

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]