Ֆոգու (կղզի)

Ֆոգու;
Տեսակ	կղզի
Երկիր	Կաբո Վերդե
Վարչատարածքային միավոր	São Filipe?, Santa Catarina do Fogo? և Mosteiros?
Վայր	Ատլանտյան օվկիանոս
Մասն է	Sotavento Islands?
Երկարություն	26,1 կմ
Լայնություն	26,2 կմ
Մակերես	476
Ամենաբարձր կետը	Ֆոգու (հրաբուխ)

Ֆոգու (պորտ.՝ Fogo, «կրակ, բոց, հրդեհ»), Կաբո Վերդեի կազմի մեջ մտնող կղզի, որի վրա տեղակայված է Ֆոգու հրաբուխը։ Կղզու մակերեսը` 476 կմ² է, բնակչությունը՝ 37 071 մարդ։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆոգու` կզղի-հրաբուխ
Սինթեզված եռաչափ պատկեր

Կղզին հայտնաբերվել է պորտուգալացու կողմից 1460 թվականին. դրա նախնական անվանումը Սան Ֆիլիպե (պորտ.՝ São Filipe) պահպանվել է հիմնական քաղաքից այն կողմ։ Այն վերանվանվել է որպես Ֆոգու 1675 կամ 1680 թվականի հզոր ժայթքումից հետո, որը տեղի էր ունեցել նրա հարևան տարածքում։ Այդ ժամանակ բնակչության մեծ մասը բնակություն հաստատեց հարևան Բրավա կղզում։

Ֆոգուի հարևանությունը Սանտյագու կղզու (50 կմ) հետ և նրա գյուղատնտեսական ներուժը հանգեցրեց այն բանին, որ այն երկրորդը բնակեցվեց կղզեխմբի բոլոր կղզիների մեջ։ Հայտնաբերումից 100 տարի անց կղզում տանջվում էին ավելի քան 2000 ստրուկներ, աճեցնելով և մշակելով բամբակ։ Այս նյութը «մանր դրամ» էր աֆրիկյան շուկաներից ստրուկներ գնելիս, որտեղ պորտուգալական թագը թույլ էր տալիս ստրուկներին գնել միայն տեղական հումքի դիմաց։

XVIII և XIX դարում ամերիկյան կետորսները մոտեցան Ֆոգուի և Բրավայի ափերին՝ անձնակազմը լրացնելու, և ջրի ու սննդի պաշարները համալրելու համար։ Արդյունքում՝ բավականին շատ կաբովերդեցիներ տեղափոխվեցին ԱՄՆ (հիմնականում Բոստոնի տարածք), որտեղ այժմ բնակվում է ամենաբազմաթիվ սփյուռքներից մեկը։

Ժայթքումները տեղի են ունեցել 1785, 1799, 1847, 1852 և 1857 թվականներին։ Համարյա հարյուրամյա դադարը խախտվեց 1951 թվականին. ևս մի ժայթքում տեղի է ունեցել 1995 թվականին, իսկ վերջինը տեղի է ունեցել 2014 թվականի նոյեմբերին^[1]^[2]։

Վարչական բաժանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կղզի	Քաղաքապետարան	Համայնք
Ֆոգու	Սան Ֆիլիպե	Սան Լորենսու
	Սան Ֆիլիպե	Նոսսա Սենյորա դա Կոնսեյսան
	Սանտա Կատարինա	Սանտա Կատարինա
	Մոշտեյրուշ	Նոսսա Սենյորա դա Աժուդա

Տնտեսություն, տեսարժան վայրեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կղզու տնտեսությունը հիմնված է գյուղատնտեսության վրա, ընդ որում սուրճը և գինին հանդիսանում են արտադրության հիմնական ապրանքները։ Բազմաթիվ էմիգրանտներ, ովքեր ապրել են ԱՄՆ-ում և այլ երկրներում, կղզում ապրող իրենց հեռավոր հարազատներին գումար են ուղարկում, նույնիսկ այն դեպքերում, երբ ուղարկողը և ստացողը երբեք չեն հանդիպել և փաստացի անծանոթ են։ Զբոսաշրջությունը գնալով տարածվում է։ Կղզու հիմնական տեսարժան վայր է համարվում հրաբուխը։ Նրա կալդերայում է տեղակայված փոքրիկ Շան դաշ Կալդեյրաշ գյուղը (պորտ.՝ Chã das Caldeiras, «Կալդերայի հարթավայր»)։ Այստեղ է, որ միկրոկլիման թույլ է տալիս խաղող աճեցնել գինու և ավելի թունդ ըմպելիքների, ինչպես նաև սուրճի արտադրության համար։ Պատմական տեսանկյունից հետաքրքրություն է առաջացնում նաև Սան Ֆիլիպե քաղաքը, բնակչությամբ երրորդ կետը Կաբո Վերդեում։