Փընար Սելեք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
(Վերահղված է Փինար Սելեքից)
Փընար Սելեք
թուրքերեն՝ Pınar Selek
Դիմանկար
Ծնվել էհոկտեմբերի 8, 1971(1971-10-08) (52 տարեկան)
ԾննդավայրՍտամբուլ, Թուրքիա[1]
Քաղաքացիություն Թուրքիա և  Ֆրանսիա
ԿրթությունՆոտր դամ դը Սիոն դպրոց և Ստրասբուրգի համալսարան
Մասնագիտությունգրող, սոցիոլոգ, իրավապաշտպան և մանկագիր
Կայքpinarselek.fr
 Pınar Selek Վիքիպահեստում

Փինար Սելեք (թուրքերեն՝ Pınar Selek, հոկտեմբերի 8, 1971(1971-10-08), Ստամբուլ, Թուրքիա[1]), թուրք սոցիոլոգ, ֆեմինիստ և հեղինակ[2]։ Հայտնի է խոցելի խմբերի հետ իր աշխատանքով, այնպիսիք, ինչպիսիք են կանայք, աղքատները, փողոցային երեխաները, սեռական փոքրամասնությունների ներկայացուցիչները և քրդական համայնքները։ Նա մի քանի գրքերի հեղինակ է, որոնք հրատարակվել են թուրքերենով, գերմաներենով և ֆրանսերենով։ Թուրքական ֆեմինիստական Amargi թերթի հիմնադիր խմբագիրներից մեկն է[3]։ Ներկայումս բնակվում է Ֆրանսիայում։

Սելեքը Թուրքիայում 15 տարի ենթարկվել է դատական հետապնդումների` 1998 թվականին Ստամբուլի Եգիպտական շուկայում տեղի ունեցած պայթյունի պատճառով։ 2013 թվականի հունվարի 24-ին դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման[4][5]։ Սելեքի դատապաշտպանները բողոքարկել են դատավճիռն ու հայտարարել նրա գործը Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարան տեղափոխելու մասին[6]։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սելեքը հաճախել է ֆրանսիական բարձրագույն դպրոց Ստամբուլում, ուսումը շարունակել է Միմար Սինանի անվան գեղարվեստի համալսարանի հասարակագիտության բաժնում։ Այժմ քաղաքագիտության ոլորտում գիտական հետազոտություն է հեղինակում Ստրասբուրգի համալսարանում։

Ձերբակալություն, բանտարկություն և ազատ արձակում, 1998-2000[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փինար Սելեքը ձերբակալվել է 1998 թվականի հուլիսի 11-ին` Ստամբուլի Եգիպտական շուկայում տեղի ունեցած պայթյունի գործի մեղադրանքով. պայթյունի հետևանքով զոհվել էր 7, վիրավորվել` մոտավորապես 100 մարդ[7]։ Ձերբակալությունը մեծապես ընկալվել է որպես նրա` ակադեմիական ուսումնասիրության համար քրդերի հետ ունեցած կապի հետևանք[8][9]։ Նրա աշխատանքն առգրավվել է, և նա հրաժարվել է անվանել այն մարդկանց, ում հետ ինքը հարցազրույցներ է վարել իր հետազոտության ընթացքում[10]։ Մեկ այլ կասկածյալ, Աբդյուլմեջիթ Օզթյուրքը, ձերբակալվել է Սելեքից երկու շաբաթ անց և խոստովանել է ոստիկանությանը, որ իրենք երկուսով են տարել պայթուցիկը, չնայած հետո հրաժարվել է իր պնդումից ու հավաստիացրել, թե ինքը ոստիկանության կողմից կտտանքների է ենթարկվել[11][12]։ Օզթյուրքը հետագայում ազատվել է բոլոր մեղադրանքներից և Սելեքի դեմ արված նրա հայտարարությունները անընդունելի են համարվել[13][14]։ Երկուսուկես տարի բանտում անցկացնելուց հետո, որի ժամանակ նա կտտանքների է ենթարկվել[12], Սելեքը 2000 թվականի դեկտեմբերի 22-ին ազատ է արձակվել, երբ մի խումբ փորձագետներ[15] վստահեցել են, որ պայթյունը տեղի է ունեցել գազի հանկարծակի բռնկումից[16][17]։ Երեք փորձագետներ վկայություն են տվել դատարանում, որ պայթյունը տեղի է ունեցել գազի արտահոսքի պատճառով[10]։

Արդարացումներ, գործի վերաքննություն և դատապարտում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փինար Սելեքն ու Գյունթեր Վոլրաֆը մամուլի ասուլիսի ժամանակ, Ստրասբուրգում, 2013 թվականի հունվարի 25-ին, նրա դատապարտումից հետո

Ստամբուլի N 12 բարձրագույն քրեական դատարանն արդարացրել է Սելեքին երեք դեպքերով (2006, 2008 և 2011 թվականներին)` վկայակոչելով նրա մեղքն ապացուցող վկայությունների բացակայությունը[18]։ Այնուամենայնիվ 2012 թվականի նոյեմբերի 22-ին դատարանը որոշել է ուղղում մտցնել նախկինում իր ընդունած արդարացման որոշումներում և վերաբացել նրա դատավարությունը, մի բան, որ նրա պաշտպաններն անվանել են «աննախադեպ Թուրքիայի իրավունքի պատմության համար»[19]։ 2013 թվականի հունվարի 24-ին, ազատ արձակվելուց մեկ ժամ հետո, դատարանը նրան դատապարտել է ցմահ ազատազրկման` շուկայի պայթյունի համար[17]։ Մինչև Սելեքը փորձում էր բողոքարկման հասնել, ավելի քան 30 հասարակական կազմակերպությունների ու քաղաքական կուսակցությունների ներկայացուցիչներ Ֆրանսիայից, Գերմանիայից, Իտալիայից և Ավստրիայից մասնակցում էին լսումներին և ավելի քան 150 մարդ բողոքի ակցիա էին անում դատարանի դիմաց[15]։ Ստրասբուրգի համալսարանից չորս դիտորդ, այդ թվում և պրոռեկտորը, նույնպես մասնակցում էին լսումներին[20]։

Աջակցություն ակադեմիական հաստատություններից և միջազգային կազմակերպություններից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փինար Սելեքը (կենտրոնում) Ստրասբուրգում մամուլի ասուլիսի ժամանալ, 2013 թվականի հունվարի 25: Պաստառի վրա գրված է. «Ազատություն հետազոտության համար: Ազատություն Փինարին»

Մարդու իրավունքների միջազգային ֆեդերացիան և Ընդդեմ կտտանքների համաշխարհային կազմակերպությունը կոչ են արել Թուրքիայի իշխանություններին վերջ տալ Սելեքի դեմ տարվող 14-ամյա «դատական բռնությանը»` նրա գործողություններն անվանելով «մտքի և համոզմունքների արտահայտման ազատության օրինական դեպքեր»[21]։ PEN միջազգային կազմակերպությունը մտահոգություն է արտահայտել Սելեքի դեմ տարվող դատական արշավը` որակելով այն պատժամիջոց նրա կողմից Թուրքիայում փոքրամասնությունների հետ տարվող շարունակական աշխատանքի ու աջակցության համար[16]։

Հյուսիսային Ամերիկայի Միջին Արևելքի ուսումնասիրությունների ասոցիացիան իր աջակցությունն է արտահայտել Սելեքին և վրդովմունքն է արտահայտել արդարացման նրա դիմումի հետաձման առթիվ[22]։ Ասոցիացիայի կողմից Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանին ուղղված նամակում նշվել է, որ գործի ընթացքը ցույց է տվել, որ Սելեքը 14 տարի դատական քաշքշուկների մեջ է հայտնվել քրդական PKK կազմակերպության վերաբերյալ կատարած իր հետաքննության պատճառով[23]։ Human Rights Watchը դատավարությունը կոչել է «դատական գործընթացի աղավաղում» և պնդել է, որ «անհիմն դատավարությունները պետք է մեկընդմիշտ վերացվեն»[24]։ Թուրք լրագրող Թենգիզ Ցանդարը 2013 թվականի հունվարը կոչել է «ծաղր» և «անշնորհակալ դատ»[25]։

Բացի Amnesty International-ը[26], Սելեքին աջակցություն հայտնած այլ կազմակերպություններից են Transnational Work Group on Academic Liberty և Freedom of Research in Turkey-ն[27], French Sociological Association-ը[28] և Committee of Concerned Scientists-ը[29]։

Ստրասբուրգի համալսարանի նախագահ Ալեի Բերետցը պաշտպանել է համալսարանի դիրքորոշումը Սելեքին աջակցելու հարցում` նրա դատապարտումը համարելով «անարդար և զայրացուցիչ»[30][31]։ Դատավճռին հաջորդած մամուլի ասուլիսում Սելեքը երդվել է շարունակել պայքարն արդարության համար[32]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #141138246 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  2. ↑ Kerem Öktem (15 September 2008), "Another Struggle: Sexual Identity Politics in Unsettled Turkey" Արխիվացված 2017-10-17 Wayback Machine. Middle East Research and Information Project. Retrieved January 26, 2013.
  3. ↑ Amargi Istanbul - Pınar Selek. Retrieved 25 January 2013.
  4. ↑ (25 January 2013), "PıNAR SELEK SENTENCED TO LIFE" Արխիվացված 2013-01-28 Wayback Machine. Sabah. Retrieved 2 February 2013.
  5. ↑ The Observatory (27 November 2012), "TURKEY: Judicial harassment of Pinar Selek continues as Istanbul Heavy Penal Court decides to amend her acquittal and request her conviction". International Federation for Human Rights Արխիվացված 2013-06-05 Wayback Machine. Paris-Geneva. Retrieved 2 February 2013.
  6. ↑ Kaya Genc (1 February 2013), "Why was this Turkish sociologist given a life sentence?" Արխիվացված 2013-06-03 Wayback Machine. UNCUT Արխիվացված 2016-08-26 Wayback Machine. Retrieved 2 February 2013
  7. ↑ Baran Mavzer (27 January 2013), "Pınar Selek Issued a Life Sentence after 15 Year Trial". Global Voices. Retrieved 27 January 2013
  8. ↑ Editorial (2011). «Rights for all». Nature. 470 (7335): 436. Bibcode:2011Natur.470..436.. doi:10.1038/470436a. PMID 21350442.
  9. ↑ Maureen Freely (2012). «Crossing the Line». Index on Censorship. 41 (3): 56–65. doi:10.1177/0306422012456477.
  10. ↑ 10,0 10,1 Erdem Güneş (2013 թ․ հունվարի 24). «Sociologist Selek handed life in prison for alleged bombing». Hürriyet Daily News. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 27-ին.
  11. ↑ Baran Mavzer (27 January 2013), "Pınar Selek Issued a Life Sentence after 15 Year Trial". Global Voices. Retrieved 27 January 2013.
  12. ↑ 12,0 12,1 International Federation for Human Rights Արխիվացված 2013-06-05 Wayback Machine (25 January 2013), "TURKEY: Outrage following the conviction of Pinar Selek to life imprisonment". Paris-Geneva. Retrieved 25 January 2013.
  13. ↑ Cengiz Çandar (2013 թ․ հունվարի 28). «Selek Case a Travesty For Turkish Judiciary». Al-Monitor. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 28-ին.
  14. ↑ Human Rights Watch (8 February 2011), "Turkey: Activist’s Trial a Travesty of Justice: Drop All Charges Against Pınar Selek". Istanbul. Retrieved 3 February 2013
  15. ↑ 15,0 15,1 "Sociologist Pinar Selek sentenced lifetime prison for bombing claims". National Turk. Retrieved 25 January 2013.
  16. ↑ 16,0 16,1 PEN International (12 December 2012), "News: TURKEY – PEN International Concerned About Pinar Selek Trial" Արխիվացված 2013-05-03 Wayback Machine. Retrieved 25 January 2013.
  17. ↑ 17,0 17,1 "Turkish sociologist sentenced to life for 'terrorism'"(չաշխատող հղում). Istanbul. FOCUS Information Agency Արխիվացված 2012-02-05 Wayback Machine. Retrieved 25 January 2013.
  18. ↑ World Organisation Against Torture, "Turkey: Continued judicial harassment faced by Ms. Pinar Selek" Արխիվացված 2019-03-23 Wayback Machine. Retrieved 25 January 2013.
  19. ↑ International Federation for Human Rights Արխիվացված 2013-06-05 Wayback Machine (27 November 2012), "TURKEY: Judicial harassment of Pinar Selek continues as Istanbul Heavy Penal Court decides to amend her acquittal and request her conviction". Retrieved 25 January 2013
  20. ↑ Erdem Güneş (24 January 2013), "Pınar Selek back on trial again in absentia". Istanbul. Hurriyet Daily News. Retrieved 25 January 2013.
  21. ↑ International Federation for Human Rights Արխիվացված 2013-06-05 Wayback Machine (27 November 2012), "TURKEY: Judicial harassment of Pinar Selek continues as Istanbul Heavy Penal Court decides to amend her acquittal and request her conviction". Retrieved 25 January 2013.
  22. ↑ Peter Sluglett, Middle East Studies Association Committee on Academic Freedom Արխիվացված 2013-01-11 Wayback Machine (25 December 2012), "Letter Concerning Prolonged Denial of Justice for Pinar Selek". Retrieved 25 January 2013.
  23. ↑ Middle East Studies Association Արխիվացված 2014-03-26 Wayback Machine (12 December 2012). "Letters on Turkey" Արխիվացված 2014-10-22 Wayback Machine. Retrieved 3 February 2013.
  24. ↑ Human Rights Watch (8 February 2011). "Turkey: Activist’s Trial a Travesty of Justice". Retrieved 27 January 2013.
  25. ↑ Cengiz Çandar (2013 թ․ հունվարի 28). «Selek Case a Travesty For Turkish Judiciary». Al-Monitor. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 28-ին.
  26. ↑ Amnesty International Արխիվացված 2019-03-25 Wayback Machine (22 January 2013). "Kafka in Turkish: The Pınar Selek Trial" Արխիվացված 2019-03-25 Wayback Machine. Retrieved 28 July 2013.
  27. ↑ GIT-North America (27 November 2012). "On the Case of Pınar Selek". Retrieved 28 July 2013.
  28. ↑ «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ մարտի 25-ին.
  29. ↑ Committee of Concerned Scientists (05 April 2013). "CCS Joins Amnesty’s Campaign on Turkey’s Lack of Due Process and Free Expression for Academics". Retrieved 28 July 2013.
  30. ↑ Alain Beretz (24 January 2013), "Un jugement injuste et révoltant : Pinar Selek doit vivre en chercheuse libre!". (in French). University of Strasbourg Արխիվացված 2021-06-12 Wayback Machine. Retrieved 25 January 2013.
  31. ↑ Pinar Selek website (in Turkish), "Declaration by the President of the University of Strasbourg Raising support for PhD. student Pinar Selek". Retrieved 25 January 2013.
  32. ↑ Pinar Selek website (in Turkish) (25 January 2013), "Freedom to Research, Freedom to Pınar!". Retrieved 26 January 2013.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փընար Սելեք» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Փընար_Սելեք&oldid=9573919» էջից