Վիբորգյան գնդերի հրապարակ

Վիբորգյան գնդերի հրապարակ
Երկիր	Ռուսաստան
Տեղագրություն	Վիբորգ
Մակերես

Վիբորգյան գնդերի հրապարակ, հրապարակ Վիբորգի կենտրոնում։ Շրջափակված է Սուվորովի պողոտայով, Կրեպոստնայա փողոցով, Վիբորգսկայա փողոցով և Պուշկին փողոցով։ Քաղաքի կենտրոնական՝ Լենինի զբոսայգին (Էսպլանադա) հարում է հրապարակին^[1]։

Պատմություն

Կազմավորվել է 19-րդ դարի վերջին ՝ Եղջյուրավոր ամրոցի ապամոնտաժված ամրությունների տեղում, երբ կենտրոնական քաղաքային զբոսայգու համար քաղաքի գլխավոր հատակագծով նախապես հատկացված մոտ 10.000 քառակուսի մետր տարածքը մնաց չկառուցապատված և չկանաչապատված։ Հրապարակը, որը Ցարսկայա փողոցով բաժանված է երկու մասի (ֆիններեն՝ Keisarinkatu, այժմ ՝ Վիբորգսկայա), 20 -րդ դարի սկզբից այն մերձակա դպրոցների՝ Դասական լիցեյի, Ռեալական լիցեյի, Ֆիննական համատեղ դպրոցի, ինչպես նաև Ծովագնացության և առևտրի ուսումնարանի կողմից օգտագործվում էր սպորտային և հանդիսավոր միջոցառումների անցկացման համար։ Այն ստացել է «Դպրոցական դաշտ» անվանումը (ֆիններեն՝ Koulukenttä, այսինքն՝ դպրոցական մարզադաշտ, 1915 թվականի ռուսական քարտեզի վրա, հրապարակի անվանումը նշված է որպես «Սպորտային հրապարակ»)^[2]։

Հետագայում հրապարակը, որը ձգվում էր մինչև ներկայիս Մորսկայա Նաբերեժնայա փողոցը, օգտագործվել է նաև պաշտոնական քաղաքային միջոցառումների համար (տոնակատարություններ, շքերթներ, երթեր և դիտումներ)։ Օրինակ՝ 1918 և 1938 թվականներին զորահանդեսը ընդունել է գեներալ Կարլ Մաներհայմը։ Իսկ խորհրդա-ֆիննական պատերազմի ավարտից հետո (1939-1940)՝ 1940 թվականի մայիսին խորհրդային զորքերի շքերթին, ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի նախագահության նախագահ Միխայիլ Կալինինը պետական պարգևներ է հանձնել մարտերում աչքի ընկած զինվորներին, ինչպես վկայում է նախկին լիցեյի շենքի ճակատին տեղադրված հուշատախտակը, ինչպես նաև հրապարակի նոր անվանումը`Հերոսների հրապարակ (1941 թվականից)։

1939 թվականին քաղաքի ճարտարապետ Ռագնար Յուպյույան հրապարակի հյուսիսային մասում նախագծել է համերգասրահի շենք, սակայն ռազմական իրադարձությունները խանգարել են շինարարությունը, և նախագիծը մնացել է թղթի վրա։

Վիբորգի հետպատերազմյան վերակառուցման ընթացքում հրապարակի տեսքը մի քանի անգամ փոխվել է։ Վիբորգսկայա և Կրեպոստնայա փողոցների միջև ընկած տարածքի մի մասում կառուցվել է պուրակ, որը 1947 թվականին ստացել է Սուվորովյան հրապարակ անվանումը։ Այն վայրում, որտեղ նախկինում նախատեսվել է կառուցել համերգասրահ, պուրակի կենտրոնում՝ գրանիտե պատվանդանի վրա, հաջորդաբար տեղադրվել են Իոսիֆ Ստալինի կիսանդրին (1951-1953), Մաքսիմ Գորկու (1953-1957) և Միխայիլ Կալինինի հուշարձանները (1957-2010)։

1999 թվականին հրապարակում տեղադրվում է գրանիտե կոթող`« Վիբորգի գնդերի հրապարակ» անվանումով և այն զորամասերի ցանկը, որոնց Հյուսիսային պատերազմի և Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ տրվել է «Վիբորգյան» պատվավոր անվանումը։

2008 թվականից՝ Վիբորգի ամբողջ տարածքը միկրոշրջանների բաժանելուց հետո, տարածքը պատկանում է քաղաքի Կենտրոնական միկրոշրջանին։ Հրապարակը ձեռք է բերել իր ժամանակակից տեսքը այն բանից հետո, երբ Վիբորգին շնորհվել է «Զինվորական փառքի քաղաք» պատվավոր կոչումը՝ Ռուսաստանի նախագահի 2010 թվականի մարտի 25-ի թիվ 341 հրամանագրով։ 2011 թվականից Միխայիլ Կալինինի հուշարձանի տեղում տեղադրվել է «Ռազմական փառքի քաղաք» հուշարձան-կոթողը, որը իրենից ներկայացնում է տասնմեկ մետրանոց գրանիտե սյուն՝ Դորիական սյունակարգով, որի վրա տեղադրված է Ռուսաստանի Դաշնության բրոնզե զինանշանը։ Պատվանդանի առջևի մասում տեղադրված է մի զարդատախտակ՝ քաղաքին կոչում շնորհելու մասին նախագահի հրամանագրով, իսկ պատվանդանի հետևի մասում տեղադրված է զարդատախտակ՝ քաղաքի բրոնզե զինանշանի պատկերով։ Սյան շուրջը տեղադրված են չորս փոքր պատվանդաններ՝ ռազմական թեմաներով գեղարվեստական հարթաքանդակներով, որոնք պատկերում են Վիբորգի պատմության իրադարձությունները սկսած 13-րդ դարից։

Կոթողի կառուցման ընթացքում բարեկարգման աշխատանքների ընթացքում տեղադրվել են նոր լուսատուներ, դրոշաձողեր և նստարաններ, հրապարակը սալիկապատվել է։ Անցկացվում են համաքաղաքային նշանակության հանդիսավոր և տոնական միջոցառումներ։ Վիբորգսկայա փողոցից մինչև Մորսկայա Նաբերեժնայա փողոց ընկած հատվածը, ինչպես նախկինում, օգտագործվում է որպես մարզադաշտ, որի վերակառուցումն ավարտվել է 2014 թվականին։

Տեսարժան վայրեր

Բնակելի շենք (Կրեպոստնայա փողոց, 37)։ Ճարտարապետ՝ Լեանդեր Իկոնեն, 1891,
Գիմնազիա, դասական լիցեյի նախկին շենքը (Պուշկինի փողոց 10)։ Ճարտարապետ՝ Յակոբ Արենբերգ, 1892,
Նախկին համատեղ դպրոց (Վիբորգսկայա փողոց 25)։ Ճարտարապետ՝ Լեանդեր Իկոնեն, 1903,
Բնակելի շենք (Մորսկայա Նաբերեժնայա փողոց, 24)։ Ճարտարապետ՝ Ալլան Շուլման, 1904,
Բնակելի շենք (Սուվորովի պողոտա 1)։ Ճարտարապետ՝ Պաավո Ուոտիլա, 1909,
Բնակելի շենք (Սուվորովի պողոտա 3)։ Ճարտարապետ՝ Ակսել Գյուլդեն 1910,
«Վիբորգ» առանձին հսկիչ-անցակետի շտաբ, նախկին ծովային և առևտրի ուսումնարանը (Մորսկայա Նաբերեժնայա փողոց 5)։ Ճարտարապետ՝ Ռագնար Յուպյույա, 1937։
Բնակելի շենք խանութներով (Կրեպոստնայա փողոց 39)։ Ճարտարապետ՝ Օլե Գրիպենբերգ, 1937,
Կոթող՝ Վիբորգի գնդերի ցուցակով, 1999 թվականին ի սկզբանե տեղադրվել է հրապարակի հյուսիսային մասում, իսկ 2011 թվականին տեղափոխվել է Վիբորգսկայա փողոցի մոտ ճարտարապետ Ալեքսանդր Շվերի նախագծով,
Կոթող «Ռազմական փառքի քաղաք»։ Ճարտարապետ՝ Իգոր Վոսկրեսենսկի, քանդակագործներ՝ Սալավատ Շչերբակով, Ե. Վ. Վոլկովա, 2011։

Պատկերասրահ

Վիբորգին պատվավոր կոչում շնորհելու մասին հրամանագրի ներկայացում
Ռազմական փառքի քաղաքի զինանշանի պատկերը մետաղադրամի վրա
Ռազմական փառքի քաղաքին նվիրված նամականիշ
Կոթողի տեսարան հարավային կողմից
Ճեմարանի նախկին շենքը, այժմ՝ գիմնազիա

Գրականություն

Волкова Л.Г. Площади Выборга / Ред. Л.И. Амирханов. — СПб: «Остров», 2011. — 96 с.
Мысько А.С. Архитектура Выборга эры функционализма. — СПб.: «Центр Сохранения Культурного Наследия», 2014. — 168 с. — ISBN 978-5-91882-028-5
Неувонен П., Пёюхья Т., Мустонен Т. Выборг. Архитектурный путеводитель / Пер. Л. Кудрявцевой. — 2-е изд. — Выборг: «СН», 2008. — 160 с. — ISBN 5-900096-06-8

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Վիբորգյան գնդերի հրապարակ կատեգորիայում։

[1] Площадь Выборгских Полков

[2] Выборг. Площадь Выборгских полков

[1]

[2]