«Սամանիների պետություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
No edit summary |
No edit summary |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
{{Տեղեկաքարտ պատմական երկիր |
{{Տեղեկաքարտ պատմական երկիր |
||
| Անվանում |
| Անվանում =سامانيون <br/>Սամանիների պետություն |
||
| Նախորդ1 = Սաֆֆարիների պետություն |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| Նախորդ2 = Աբբասյան խալիֆայություն |
|||
| Դրոշ_Նախորդ2=Saffarid dynasty 861-1003.png |
|||
| Նախորդ3 = |
|||
| Դրոշ_Նախորդ3= |
|||
| Նախորդ4 = |
|||
| Դրոշ_Նախորդ4= |
|||
| Հաջորդ1=Կարախանների պետություն |
|||
| Դրոշ_Հաջորդ1= |
|||
| Հաջորդ2=Ղազնևիների պետություն |
|||
| Դրոշ_Հաջորդ2=Old Ghaznavid Flag.png |
|||
| Հաջորդ3= |
|||
| Դրոշ_Հաջորդ3= |
|||
| Հաջորդ4= |
|||
| Դրոշ_Հաջորդ4= |
|||
| ⚫ | |||
| Հիմնադրման տարեթիվ=[[819]] |
| Հիմնադրման տարեթիվ=[[819]] |
||
| Իրադարձություն1= |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ1= |
|||
| Իրադարձություն2= |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ2= |
|||
| Իրադարձություն3= |
|||
| Իրադարձության տարեթիվ3= |
|||
| Ավարտ = |
|||
| Ավարտի տարեթիվ= [[1005]] |
| Ավարտի տարեթիվ= [[1005]] |
||
| Դրոշ= |
| Դրոշ= |
||
| Դրոշի հոդված= |
|||
| ⚫ | |||
| Զինանշան= |
|||
| ⚫ | |||
| Զինանշանի հոդված= |
|||
| Քարտեզ=[[Պատկեր:Samanid dynasty (819–999).GIF|250px]] |
|||
| Քարտեզի տարեթիվ=[[819]] - [[1005]] թվականներ |
|||
| Քարտեզ2= |
|||
| ⚫ | |||
| Պետական կարգ=Միապետություն |
| Պետական կարգ=Միապետություն |
||
| Մայրաքաղաք= Բուխարա |
| Մայրաքաղաք= [[Սամարկանդ]] (819 - 892)<br />[[Բուխարա]] (892 - 1005) |
||
| Պետության գլուխ =[[էմիր]] |
| Պետության գլուխ =[[էմիր]] |
||
| Օրենսդրություն = |
|||
| Դինաստիա = Սամանիներ |
| Դինաստիա = Սամանիներ |
||
| Մակերես1 = 2. 850. 000 կմ<sup>2</sup> |
|||
| Բնակչություն1 =Իրանական ցեղեր |
|||
| Մակերես2 = |
|||
| Բնակչություն2 = |
|||
| Մակերես3 = |
|||
| Բնակչություն3 = |
|||
| Մակերես4 = |
|||
| Բնակչություն4 = |
|||
| Ազգություն = |
|||
| Արժույթ = |
|||
| Կարգախոս = |
|||
| Տոն = |
|||
| Հիմն = |
|||
| Լեզու = [[պարսկերեն]], [[արաբերեն]] |
|||
| Կրոն = [[Իսլամ]] |
| Կրոն = [[Իսլամ]] |
||
| Նշումներ = |
|||
}} |
}} |
||
'''Սամանյանների պետություն''' [[Ավատատիրություն|Ավատատիրական]] [[պետություն]] [[Միջին Ասիա]]յում [[ |
'''Սամանյանների պետություն''' [[Ավատատիրություն|Ավատատիրական]] [[պետություն]] [[Միջին Ասիա]]յում [[819]] - [[1005]] թվականներին։ [[Մայրաքաղաք]]ն էր [[Բուխարա]]ն։ Կազմավորվել է [[Արաբական խալիֆայություն|Արաբական խալիֆայության]] տրոհման ժամանակ, երբ Սամանիները նվաճել էին [[Մավերաննահր]]ի ([[Սիրդարյա]]յի և [[Ամուդարյա]]յի միջագետքը) և [[Խորասան]]ի փոխարքայությունը։ |
||
== Սամանիների ծագումը == |
|||
Սամանիների դինաստիայի հիմնադիրը Հյուսիսային Աֆղանստանի Բալխա շրջանի հողատեր Սաման խուդա անունով մեկն էր , ով ընդունեց իսլամ , իսկ նրա 4 թոռները հավաքագրվեցին խալիֆ ալ Մա՛մունի բանակ և հավատարիմ ծառայության դիմաց ստացան մեկական քաղաք: |
|||
Առավելագույն զարգացման ժամանակաշրջանում ([[X դար]]ի առաջին կես) Սամանիների [[պետություն]] ընդգրկել է Մավերաննահրը, [[Խորասան]]ը, հյուսիսային և արևելյան [[Իրան]]ը։ Սամանիների [[պետություն]]ում տիրապետող էր [[հող]]ի և ոռոգման [[համակարգ]]ի [[պետական]] սեփականությունը։ Առավել կարևոր [[քաղաք]]ներն էին [[Բուխարա]]ն, [[Սամարղանդ]]ը, [[Նիշապուր]]ը, [[Մերվ]]ը, [[Ուրգենչ]]ը, [[Հերաթ]]ը և այլն, որտեղ ձևավորվել են արհեստավորական կազմակերպություններ։ |
Առավելագույն զարգացման ժամանակաշրջանում ([[X դար]]ի առաջին կես) Սամանիների [[պետություն]] ընդգրկել է Մավերաննահրը, [[Խորասան]]ը, հյուսիսային և արևելյան [[Իրան]]ը։ Սամանիների [[պետություն]]ում տիրապետող էր [[հող]]ի և ոռոգման [[համակարգ]]ի [[պետական]] սեփականությունը։ Առավել կարևոր [[քաղաք]]ներն էին [[Բուխարա]]ն, [[Սամարղանդ]]ը, [[Նիշապուր]]ը, [[Մերվ]]ը, [[Ուրգենչ]]ը, [[Հերաթ]]ը և այլն, որտեղ ձևավորվել են արհեստավորական կազմակերպություններ։ |
||
19:17, 21 Օգոստոսի 2014-ի տարբերակ
| ||||
| Քարտեզ | ||||
| Ընդհանուր տեղեկանք | ||||
| Մայրաքաղաք | Սամարկանդ (819 - 892) Բուխարա (892 - 1005) | |||
| Մակերես | 2. 850. 000 կմ2 | |||
| Բնակչություն | Իրանական ցեղեր | |||
| Լեզու | պարսկերեն, արաբերեն | |||
| Կրոն | Իսլամ | |||
| Իշխանություն | ||||
| Պետական կարգ | Միապետություն | |||
| Դինաստիա | Սամանիներ | |||
| Պետության գլուխ | էմիր | |||
| Պատմություն | ||||
.GIF){kind=small}
Սամանյանների պետություն Ավատատիրական պետություն Միջին Ասիայում 819 - 1005 թվականներին։ Մայրաքաղաքն էր Բուխարան։ Կազմավորվել է Արաբական խալիֆայության տրոհման ժամանակ, երբ Սամանիները նվաճել էին Մավերաննահրի (Սիրդարյայի և Ամուդարյայի միջագետքը) և Խորասանի փոխարքայությունը։
Սամանիների ծագումը
Սամանիների դինաստիայի հիմնադիրը Հյուսիսային Աֆղանստանի Բալխա շրջանի հողատեր Սաման խուդա անունով մեկն էր , ով ընդունեց իսլամ , իսկ նրա 4 թոռները հավաքագրվեցին խալիֆ ալ Մա՛մունի բանակ և հավատարիմ ծառայության դիմաց ստացան մեկական քաղաք: Առավելագույն զարգացման ժամանակաշրջանում (X դարի առաջին կես) Սամանիների պետություն ընդգրկել է Մավերաննահրը, Խորասանը, հյուսիսային և արևելյան Իրանը։ Սամանիների պետությունում տիրապետող էր հողի և ոռոգման համակարգի պետական սեփականությունը։ Առավել կարևոր քաղաքներն էին Բուխարան, Սամարղանդը, Նիշապուրը, Մերվը, Ուրգենչը, Հերաթը և այլն, որտեղ ձևավորվել են արհեստավորական կազմակերպություններ։
Սամանիների պետություն աշխույժ առևտուր է արել Խազարիայի, Չինաստանի, Ռուսիայի հետ։ Վերելք է ապրել մշակութային կյանքը, զարգացել են ճարտարապետությունն ու շինարարական արվեստը։
Սամանիների արքունիքում էին ստեղծագործում Ռուդաքին, ալ-Ֆարաբին և ուրիշներ։ X դարի վերջին ավատատիրական մասնատվածության աճի հետևանքով Սամանյանների պետություն անկում է ապրել։ 992-ին վաչկատուն թյուրքերը գրավել են Բուխարան, իսկ 996-ի պայմանագրով նրանց են անցել Զերավշան գետի ավազանից հյուսիս գտնվող տիրույթները։ 999-ին թյուրքերը դարձյալ գրավել են Բուխարան։ Սամանյանների պետությունը դադարել է գոյություն ունենալուց։ Միջին Ասիայում կազմավորվել է Կարախանների պետությունը, իսկ Ամուդարյա գետից հարավ ընկած տարածքները զավթել են Ղազնևիները։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|