Սիժանի աֆրիկյան արգելոց

Սիժանի աֆրիկյան արգելոց; ֆր.՝ Réserve Africaine de Sigean
Տեսակ	կենդանաբանական այգի
Տեղագրություն	Սիժան Ֆրանսիա
Հիմնադրված	1974
Այցելուների թիվ	319 587 մարդ (2017), 340 648 մարդ (2018), 338 050 մարդ (2019), 328 310 մարդ (2008), 278 913 մարդ (2015), 299 910 մարդ (2003), 327 860 մարդ (2004), 322 810 մարդ (2005), 310 770 մարդ (2006), 325 990 մարդ (2007) և 298 600 մարդ (2012)
Տարածք	300 հեկտար
Կենդանիների թիվ	3800
Տեսակների թիվ	160
Անդամակցություն	Association nationale des parcs zoologiques և Կենդանաբանական այգիների և ակվարիումների եվրոպական միություն
Կայք	reserveafricainesigean.fr
	Réserve africaine de Sigean Վիքիպահեստում

Սիժանի աֆրիկյան արգելոց (ֆր.՝ Réserve Africaine de Sigean), ֆրանսիական կենդանաբանական այգի, որը գտնվում է Միջերկրական ծովի ափին, Նարբոնի և Պերպինյանի միջև, հիմնադրվել է Պոլ դե Լա Պանուսի և Դանիել դե Մոնֆրիդի կողմից։

Պնդվում է, որ այն ներկայացնում է ավելի քան 3800 կենդանի (ավելի քան 2000 թռչուն, 900 կաթնասուն և 900 սողուն) առնվազն 160 տեսակից բաղկացած, ավելի քան 300 հեկտար տարածքով, Բերր գետից արևմուտք, օքսիտանական ափամերձ ծովալճակներից հարավ։

Սիժանի աֆրիկյան արգելոցը, որն ունի ավելի քան 300 հեկտար տարածք, այսպես կոչված, կիսաազատ կենդանիների պարկ է, որի նպատակն է ստեղծել բուծման այնպիսի պայմաններ, որոնցում կենդանիները կվարեն սոցիալական կյանք և օգուտ կքաղեն բավականաչափ մեծ և լավ հարմարեցված միջավայրից, որպեսզի պահպանի այն վարքագիծը, որը մոտ է իր սկզբնական միջավայրում նկատվող վարքագծին։ Շրջագայության երթուղին անցնում է բնական միջավայրով, որը փոխվում է լճակների, ճահիճների, սոճու անտառների, հարթավայրերի և բլուրների միջև, և որտեղ գոյակցում ու բազմանում են կենդանիների բազմազան տեսակներ, որոնցից շատերը աֆրիկյան են, բայց նաև պատկանում են տեղական կենդանական աշխարհին։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բազմաթիվ վարդագույն ֆլամինգոներ (Կամարգյան) ապրում են Ուել դե Կան մեծ լճակում, որոնց կարելի է տեսնել այգուց՝ ոտքով զբոսնելիս:

1972 թվականին Լանգեդոկ-Ռուսիյոնի միջգերատեսչական առաքելությունը, որը հայտնի է որպես Ռասինի առաքելություն, որը կոչվել է իր նախագահ Պիեռ Ռասինի անունով և պատասխանատու է ափի զարգացման համար, թույլ է տվել ստեղծել իր չափերով եզակի կենդանիների պարկը, որը բնօրինակ է իր բուծման լայնածավալ արձանագրությունների տեսանկյունից, լավ ինտեգրված է բնական անսամբլի մեջ, հարուստ է կենդանական և բուսական աշխարհով, որոնք պետք է պահպանվեր հիմնականում աֆրիկյան կենդանատեսակների պահպանմանն ուղղված ջանքերի մշակման ընթացքում։

Թուերիի կենդանաբանական այգու սեփականատեր Փոլ դե Լա Պանուսի և Անրի դե Մոնֆրիդի որդու՝ Դանիել դե Մոնֆրիդի նախաձեռնությամբ ստեղծված Սիիժանի աֆրիկյան արգելոցն իր դռները բացեց հանրության առաջ 1974 թվականի ապրիլի 8-ին։ Տնօրենն այն ժամանակ Միշել Մաեսն էր^[7]։ 1976 թվականին կառավարչական ընկերությունը Ժան-Ժակ Բուասարին հանձնարարեց ավարտել արգելոցի ստեղծումը, որը բախվեց լուրջ ֆինանսական խնդիրների, իսկ Դանիել դե Մոնֆրիդը և նրա կինը զոհվեցին ավտովթարից^[8]։ 1982 թվականին նա ղեկավարում է այգին^[8] մինչև 2016 թվականը՝ իր մահվան տարին։ Ներկայումս Քրիստին Պելեգրինին հանդիսանում է նրա նախագահն ու գործադիր տնօրենը։

Տարիների ընթացքում Սիժանի աֆրիկյան արգելոցը առաջացրել է վայրի բնության և բնության նկատմամբ հետաքրքրության և համակրանքի հսկայական հոսք։ 1989 թվականին ստեղծվել է Սիժանի աֆրիկյան արգելոցի ընկերների ասոցիացիան (ARAS), ասոցիացիա, որը հայտարարվել է 1901 թվականի օրենքով։ Այն մասնակցում և օգնում է արգելոցին գիտահետազոտական, կրթական կամ վայրի բնության պահպանման գործողություններում՝ մասնակցելով փրկարարական գործողություններին, ղեկավարելով դպրոցների կրթական ծրագրերը, կազմակերպելով ուսումնական ճամփորդություններ և մրցանակներ շնորհելով հետազոտողներին։

Սիժանի աֆրիկյան արգելոցն արդեն երբեմն մասամբ կամ նույնիսկ ամբողջությամբ հեղեղվում է ջրհեղեղներից։ Այգու որոշ հատվածներում սաստիկ ջրհեղեղները սպանել են անտիլոպներ, ջայլամներ և զեբրեր, հատկապես աֆրիկյան երկու հարթավայրերում։

Ներկայացված հարմարությունները և կենդանական աշխարհը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իր միջերկրածովյան կլիմայական պայմանների շնորհիվ Սիժանի աֆրիկյան արգելոցը Եվրոպայի ամենամեծ արգելոցներից մեկն է, որը մասնագիտացած է աֆրիկյան խոշոր կենդանական աշխարհի պահպանման գործում։ Այստեղ ներկայացված են կաթնասունների ամենահազվագյուտ տեսակները, այդ թվում՝ մոտ քառասուն վայրի ձիեր, ընձուղտներ և սպիտակ ռնգեղջյուրներ։

Առաջարկվող պայմաններն այն դարձնում են կենդանիների վարքագծի դիտարկման տեղեկատու վայր։ Այգու բացումից ի վեր այնտեղ ընդունվել են մի քանի հազար ծնունդներ, որոնցից մի քանիսը բացառիկ են (վարդագունամեջք հավալուսն, զեբր Գրևի, լեռնային զեբր Հարթմանի, հեպարդ, աֆրիկյան փիղ, աֆրիկյան վայրի շուն, շիմպանզե, սպիտակ ռնգեղջյուր, կյուվերյան այծեղջերու, աֆրիկական վայրի էշ)։

Ավտոմոբիլային երթուղի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

7,5 կմ երկարությամբ ավտոշրջագայությունը թույլ է տալիս անցնել Աֆրիկյան Բուշի զբոսայգին, Տիբեթյան արջի զբոսայգին, Առյուծների զբոսայգին և Աֆրիկյան Սավաննայի զբոսայգին։ Մի քանի հեկտար տարածքով մեծ զբոսայգիներ, որտեղ զարգանում են տարբեր, բայց համատեղելի տեսակների մեծ հոտեր։

Իմպալաները գոյակցում են Բուշ 1-ում կարմիր անտառային գոմեշի, Սև ձիայծքաղի և սպիտակադունչ բուբալի հետ 12-13 հա տարածքում, որտեղ ներկայացված են տարբեր կենսամիջավայրեր (անտառներ, հարթավայրեր, գետեր, ճահիճներ)։

Բուշ 2-ը 15 հեկտարանոց մեծ խոտածածկ հարթավայր է, որտեղ բնակվում է բնադրող սևապոչ գնու այծքաղների խումբը, նրանք ապրում են ցատկող այծքաղների, սովորական ջրայծերի, Գրևի զեբրերի և ջայլամների ընկերակցությամբ։