Jump to content

Ռոբերտ Ռեքորդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռոբերտ Ռեքորդ
Ծնվել էմոտ 1510[1][2][3][…]
Տենբի, Ուելս[4]
Մահացել է1558[5][1][6][…]
Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն[1][6][7]
ԳերեզմանSt Mary's Church[8]
ՔաղաքացիությունՈւելս
Մասնագիտությունմաթեմատիկոս, բժիշկ և փիլիսոփա
Հաստատություն(ներ)Բոլոր հոգիների քոլեջ[1], ենթդ․ Քեմբրիջի համալսարան[1] և Royal Mint?[1]
Գործունեության ոլորտմաթեմատիկա
Ալմա մատերՔեմբրիջի համալսարան (1545)[1] և Օքսֆորդի համալսարան (1531)[1]
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն
 Robert Recorde Վիքիպահեստում

Ռոբերտ Ռեքորդ (անգլերեն՝ Robert Recorde, մոտ 1510[1][2][3][…], Տենբի, Ուելս[4] - 1558[5][1][6][…], Լոնդոն, Անգլիայի թագավորություն[1][6][7]), ուելսցի բժիշկ, մաթեմատիկոս[9][10]։ Նա հորինել է հավասարության նշանը (=) և նաև 1557 թվականին անգլիախոսներին ներկայացրել նախապես գոյություն ունեցող գումարած (+) և մինուս (−) նշանները։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբերտ Ռեքորդը ծնվել է մոտ 1512 թվականին՝ Թոմաս և Ռոուզ Ռեքորդների ընտանիքում, ովքեր Ուելսի Պեմբրուկշիռ կոմսության Տենբի քաղաքից[11][12]։ Նա ընտանիքի երկրորդ և վերջին զավակն էր։

Ռեքորդը ընդունվել է Օքսֆորդի համալսարան մոտ 1525 թվականին, և 1531 թվականին ընտրվել է այնտեղ գտնվող «All Souls College»-ի անդամ։ Բժշկությունը որպես մասնագիտություն ընտրելով՝ նա գնացել է Քեմբրիջի համալսարան՝ 1545 թվականին դոկտորի կոչում ստանալու համար։ Այնուհետև նա վերադարձել է Օքսֆորդ, որտեղ հրապարակավ դասավանդել է մաթեմատիկա, ինչպես դա արել էր մինչև Քեմբրիջ գնալը։ Նա հորինել է «հավասար» նշանը, որը բաղկացած է երկու հորիզոնական զուգահեռ գծերից՝ նշելով, որ երկու իրեր ավելի հավասար չեն կարող լինել։ Ըստ երևույթին, նա այնուհետև գնացել է Լոնդոն և զբաղեցրել Էդուարդ VI թագավորի և թագուհի Մերիի բժշկի պաշտոնը։ Վերջիններիս են նվիրված նրա գրքերից մի քանիսը։ Նա նաև եղել է Թագավորական դրամահատարանի վերահսկիչ և ծառայել է որպես Իռլանդիայում հանքերի և դրամական միջոցների վերահսկիչ[13]։ Քաղաքական թշնամուն զրպարտելու համար դատվելուց հետո, նա ձերբակալվել է պարտքի համար և մահացել Քինգս Բենչ բանտում, Սաութուորք, 1558 թվականի հունիսի կեսերին։

Աշխատություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Առաջին հայտնի հավասարումը, որը համարժեք է 14x + 15 = 71-ին ժամանակակից նշումով, «The Whetstone of Witte»-ից (Լուծումը x = 4 է):
ՌԵքրդի կողմից «Witte of Whetstone»-ում հավասարության նշանի ներդրումը՝ «ձանձրալի կրկնությունից խուսափելու համար»:

Ռեքորդը հրապարակել է մի քանի աշխատություններ՝ մաթեմատիկական և բժշկական թեմաներով, հիմնականում վարպետի և գիտնականի միջև երկխոսության տեսքով, ինչպիսիք են ստորև նշվածները.

  • The Grounde of Artes, ուսուցանում է թվաբանության աշխարհը և պրակտիկաները, ինչպես ամբողջ թվերով, այնպես էլ կոտորակներով(1543 թ.)[12]: Առաջին անգլերեն գիրքն է հանրահաշվի մասին։
  • The Pathway to Knowledge, containing the First Principles of Geometry ... ինչպես երկրաչափական և աստղագիտական գործիքների օգտագործման, այնպես էլ թիթեղների նախագծման համար (Լոնդոն, 1551 թ.)
  • The Castle of Knowledge, containing the Explication of the Sphere both Celestiall and Materiall, etc. (Լոնդոն, 1556 թ.), գիրք, որը բացատրում է Պտղոմեոսյան աստղագիտությունը՝ միաժամանակ հիշատակելով Կոպեռնիկյանի արևակենտրոն մոդելը։
  • The Whetstone of Witte, «Arithmeteke»-ի երկրորդ մասն է։ Պարունակում է արմատների արդյունահանում, կոսիկական պրակտիկա՝ հավասարման կանոնով, ինչպես նաև «Surde Nombers»-ի աշխատությունները (Լոնդոն, 1557 թ.): Սա այն գիրքն էր, որում տպագիր հրատարակության շրջանակներում ներկայացվել է հավասարության նշանը[14]։ Այս գրքի հրատարակմամբ Ռեքորդին է վերագրվում բրիտանական կղզիներում հանրահաշիվը համակարգված նշումով ներմուծումը[15][16]։
  • The Urinal of Physick (1548 թ.), բժշկական աշխատություն, որը հաճախ վերահրատարակվում է[17]։

Այս աշխատությունների մեծ մասը գրվել է կատեխիզմի տեսքով[14]։ Նրան են վերագրվել մի քանի գրքեր, որոնց հեղինակներն անհայտ են՝ «Cosmographiae isagoge», «De Arte faciendi Horologium» և «De Usu Globorum et de Statu temporum»[18]:

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
  2. ↑ 2,0 2,1 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
  3. ↑ 3,0 3,1 Պորտուգալիայի ազգային գրադարան — 1796.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Dictionary of Welsh Biography, Y Bywgraffiadur Cymreig — 1997. — 319 p. — ISBN 978-0-900439-86-5
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Berry A. A Short History of Astronomy (բրիտ․ անգլ.) — London: John Murray, 1898.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 Գիտական ​​կենսագրության ամբողջական բառարան — Detroit: Charles Scribner's Sons, 2008. — ISBN 978-0-684-31559-1
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 The Galileo Project
  8. ↑ Find A Grave — 1996.
  9. ↑ Mazur, Joseph (2014 թ․ մայիսի 21). «Notation, notation, notation: a brief history of mathematical symbols». The Guardian (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0261-3077. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 5-ին.
  10. ↑ Western Mail, Saturday 24 March 1928 - https://www.britishnewspaperarchive.co.uk/viewer/bl/0000104/19280324/188/0006
  11. ↑ «Robert Recorde: the Welshman who invented equality». The National Wales (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 6-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 Johnston, Stephen (2004). «Recorde, Robert (c. 1512–1558)». Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/23241. Վերցված է 26 January 2012-ին. (Subscription or UK public library membership required.)
  13. ↑ Newman, James R. (1956). The World of Mathematics.
  14. ↑ 14,0 14,1 Smith, David Eugene (1917 թ․ հուլիսի 1). «Medicine and Mathematics in the Sixteenth Century». Ann. Med. Hist. 1 (2): 125–140. OCLC 12650954. PMC 7927718. PMID 33943138. (here cited p. 131).
  15. ↑ Jourdain, Philip E. B. (1913). The Nature of Mathematics.
  16. ↑ Robert Recorde, The Whetstone of Witte (London, England: John Kyngstone, 1557), p. 236 (although the pages of this book are not numbered). From the chapter titled "The rule of equation, commonly called Algebers Rule" (p. 236): "Howbeit, for easie alteration of equations. I will propounde a fewe examples, bicause the extraction of their rootes, maie the more aptly bee wroughte. And to avoide the tediouse repetition of these woordes: is equalle to: I will sette as I doe often in worke use, a paire of paralleles, or Gemowe [twin, from gemew, from the French gemeau (twin / twins), from the Latin gemellus (little twin)] lines of one lengthe, thus: = , bicause noe .2. thynges, can be moare equalle." (However, for easy manipulation of equations, I will present a few examples in order that the extraction of roots may be more readily done. And to avoid the tedious repetition of these words "is equal to", I will substitute, as I often do when working, a pair of parallels or twin lines of the same length, thus: = , because no two things can be more equal.)
  17. ↑ The Urinal of Physick, by Robert Recorde, 1548; at Google Books
  18. ↑ John Hall, "An Historiall Expostulation", p. 60. In Early English Poetry, Ballads, and Popular Literature of the Middle Ages, v. XI. London: T. Richards, 1844

Աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոբերտ Ռեքորդ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոբերտ_Ռեքորդ&oldid=10058697» էջից