Ջոն Ջեյքոբ Աստոր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջոն Ջեյքոբ Աստոր
անգլ.՝ John Jacob Astor
Դիմանկար
Ծնվել էհուլիսի 17, 1763(1763-07-17)[1][2]
ԾննդավայրWalldorf, Electoral Palatinate, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն
Մահացել էմարտի 29, 1848(1848-03-29)[3][1][2] (84 տարեկան)
Մահվան վայրՆյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
ԳերեզմանՍ․ Երրորդություն եկեղեցու գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Electoral Palatinate և  ԱՄՆ
Մասնագիտությունձեռնարկատեր և dealer
ԱմուսինSarah Todd?
Ծնողներհայր՝ Johann Jakob Astor?[1], մայր՝ Maria Magdalena?[1]
ԵրեխաներWilliam Backhouse Astor, Sr.?, Henry Astor?[1], Magdalen Astor?[1], Sarah Astor?[1], John Jacob Astor?[1], Dorothea Astor?[1], Eliza Astor?[1] և unnamed infant son Astor?[1]
Ստորագրություն
Изображение автографа
 John Jacob Astor Վիքիպահեստում

Ջոն Ջեյքոբ Աստոր[4] (անգլ.՝ John Jacob Astor), ծննդյան ժամանակ Յոհան Յակոբ Աստոր (գերմ.՝ Johann Jakob Astor, հուլիսի 17, 1763(1763-07-17)[1][2], Walldorf, Electoral Palatinate, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն - մարտի 29, 1848(1848-03-29)[3][1][2], Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), գերմանա-ամերիկյան արդյունաբերող, առևտրական և անշարժ գույքի մագնատ, ով իր կարողությունը հիմնականում կուտա է մորթու մենաշնորհային առևտրով, Չինաստան ափիոնի մաքսանենգությամբ, ինչպես նաև Նյու Յորքում և նրա շրջակայքում անշարժ գույքում ներդրումներ կատարելով։

Աստորը ծնվել է Գերմանիայում, դեռահաս տարիքում գաղթել է Անգլիա և աշխատել երաժշտական գործիքների արտադրամասում։ Ամերիկյան հեղափոխական պատերազմից հետո նա տեղափոխվեց Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ։

Տեսնելով բնակչության աճը դեպի արևմուտք՝ նա ձեռնամուխ եղավ մորթու առևտրին և կառուցեց մենաշնորհ՝ ղեկավարելով բիզնես կայսրություն, որը տարածվում էր մինչև Մեծ լճերի և Կանադայի տարածք, այնուհետև ընդլայնվում էր մինչև ամերիկյան Արևմուտք և Խաղաղ օվկիանոսի ափ։ Տեսնելով պահանջարկի անկումը եվրոպական ճաշակի փոփոխության պատճառով՝ նա հրաժարվեց մորթու առևտրից 1830 թվականին և սկսեց ներդրումներ կատարել Նյու Յորքի անշարժ գույքում։ Աստորը դարձավ շատ հարուստ և արվեստի հայտնի հովանավոր[5]։

Նա դարձավ Աստոր ընտանիքի առաջին նշանավոր անդամը և առաջին մուլտիմիլիոնատերը Միացյալ Նահանգներում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կյանքի վաղ շրջան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոհան Յակոբ Աստորը ծնվել է 1763 թվականին Կուրպֆալցի Հայդելբերգի մոտակայքում գտնվող Վալդորֆում[6]։ Նա Յոհան Յակոբ Աստորի և Մարիամ Մագդալենա ֆոն Բերգի կրտսեր որդին էր։ Նրա երեք ավագ եղբայրներն էին Ջորջը, Հենրին և Մելքիորը։ Մանուկ հասակում Յոհան աշխատել է իր հոր մսագործ խանութում[7] և որպես կաթնավաճառ[8]։

1779 թվականին, 16 տարեկան հասակում, նա տեղափոխվեց Լոնդոն՝ եղբոր ՝ Ջորջի հետ աշխատելու Astor & Broadwood-ում՝ իր հորեղբոր դաշնամուրի և ֆլեյտայի ձեռնարկությունում[7]։ Այնտեղ ապրելով՝ նա սովորեց անգլերեն և իր անունը վերածեց անգլերենի՝ անվանելով այն Ջոն Ջեյքոբ Աստոր[9]։

Ներգաղթ ԱՄՆ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1783 թվականին[7] Աստորը արտագաղթեց Նյու Յորք՝ հեղափոխական պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո, երբ Միացյալ Նահանգները անկախացավ Մեծ Բրիտանիայից։ Այնտեղ նա սենյակ վարձեց Սառա Քոքսի այրի Թոդի մոտ և սկսեց խնամել իր տանտիրոջ դստերը, որը նույնպես կոչվում էր Սառա Քոքս Թոդ։ Երիտասարդ զույգն ամուսնացել է 1785 թվականին։ Նրա նպատակն էր միանալ իր եղբորը՝ Հենրիին, ով Նյու Յորքում մսագործ խանութ հիմնեց[8][10][11]։

Այնուամենայնիվ, իր ճանապարհորդության ընթացքում մորթու վաճառականի հետ պատահական հանդիպումը ոգեշնչեց նրան նաև միանալ Հյուսիսային Ամերիկայում մորթու առևտրին[10]։ Որոշ ժամանակ եղբոր խանութում աշխատելուց հետո Աստորը սկսեց հնդկացիներից հում կաշի գնել, ինքնուրույն մշակել դրանք և մեծ շահույթով վերավաճառել դրանք Լոնդոնում և այլուր[7]։ 1780-ականների վերջին նա Նյու Յորքում բացեց իր մորթյա իրերի խանութը, ինչպես նաև Նյու Յորքի գործակալն էր իր հորեղբոր երաժշտական գործիքների ձեռնարկության համար։ Շուտով Աստորը սկսեց փնտրել բիզնեսի ընդլայնման հնարավորություն ամբողջ Միացյալ Նահանգներում[12]։

Пушной промысел[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աստորը օգտվեց Մեծ Բրիտանիայի և Միացյալ Նահանգների միջև 1794 թվականի համաձայնագրից, որը նոր շուկաներ բացեց Կանադայում և Մեծ լճերի շրջանում։ Աստորը անմիջապես պայմանագիր կնքեց Հյուսիս-Արևմտյան ընկերության հետ՝ Մոնրեալում տեղակայված մեխանիկական առևտրային ընկերության հետ, որը մրցում էր Հուդզոնի ծոցի ընկերության հետ, որն այն ժամանակ հիմնված էր Լոնդոնում։

Աստորը մորթի է ներկրել Մոնրեալից Նյու Յորք և ուղարկել Եվրոպա[13]։ 1800 թվականին նրա կարողությունը կազմում էր գրեթե քառորդ միլիոն դոլար (համարժեք է 2020 թվականին վեց միլիոն դոլարի) և դարձավ մորթյա առևտրի առաջատար դեմքերից մեկը։ Նրա գործակալները աշխատում էին ամենուր արևմտյան տարածքներում և անողոք էին մրցակցության մեջ։ 1800 թվականին, հետևելով «Չինաստանի կայսրուհու» օրինակին՝ առաջին ամերիկյան առևտրային նավը, որը թռիչք կատարեց դեպի Չինաստան, Աստորը սկսեց մորթիներ, թեյ և ճանդան վաճառել Չինաստանի Կանտոնի հետ և դրանից մեծ օգուտ քաղեց[5]։

Այնուամենայնիվ, 1807 թվականի էմբարգոյի մասին օրենքը խախտեց Աստորի ներմուծման և արտահանման բիզնեսը, քանի որ Կանադայի հետ առևտուրն ընդհատվեց։ Նախագահ Թոմաս Ջեֆերսոնի թույլտվությամբ 1808 թվականի ապրիլի 6-ին Աստորը հիմնեց ամերիկյան մորթյա ընկերությունը[14]։ Ավելի ուշ նա հիմնադրեց դուստր ձեռնարկություններ՝ Խաղաղօվկիանոսյան մորթու ընկերություն և Հարավ-Արևմտյան մորթու ընկերություն (որին մասնակցում էին կանադացիները)՝ Մեծ լճերի և Կոլումբիա գետի տարածքներում մորթու առևտուրը վերահսկելու համար։ Ֆորտ Աստորիայում գտնվող Կոլումբիա գետի վրա գտնվող նրա առևտրային կետը (հիմնադրվել է 1811 թվականի ապրիլին) Միացյալ Նահանգների առաջին բնակավայրն էր Խաղաղ օվկիանոսի ափին։ Նա ստիպված էր ֆինանսավորել Աստորի ցամաքային արշավախումբը 1810-1812 թվականներին՝ ցամաքով ամրոց տանող ճանապարհը գտնելու համար։ Արշավախումբը բացեց Հարավային լեռնանցքը, որի միջով ավելի ուշ անցան հարյուր հազարավոր վերաբնակիչներ՝ անցնելով Օրեգոնի արահետի, Մորմոնի արահետի և Կալիֆորնիայի արահետի ժայռոտ լեռները[5]։

Աստորի մորթու առևտուրը խափանվեց 1812 թվականի անգլո-ամերիկյան պատերազմի ժամանակ, երբ բրիտանացիները գրավեցին նրա առևտրային կետերը։ 1816 թվականին նա միացավ ափիոնի առևտրին։ Նրա  «Ամերիկյան մորթյա ընկերությունը» գնեց տասը տոննա Օսմանյան ափիոն և մաքսանենգությամբ այն ուղարկեց Կանտոն՝ «Մակեդոնական» փաթեթով։ Ավելի ուշ Աստորը թողեց չինական ափիոնի առևտուրը և ափիոնը վաճառեց բացառապես Մեծ Բրիտանիայում[15]։

Աստորի բիզնեսը վերականգնվեց 1817 թվականին այն բանից հետո, երբ ԱՄՆ Կոնգրեսը ընդունեց պրոտեկցիոնիստական օրենք, որն արգելում էր օտարերկրյա մորթու առևտրականներին այցելել ԱՄՆ տարածքներ։ Ամերիկյան մորթյա ընկերությունը գերիշխում էր Մեծ լճերի տարածքում առևտրում՝ կլանելով մրցակիցներին։ Ջոն Ջեյքոբ Աստորը Մանհեթենում Բրոդվեյում առանձնատուն ուներ և Նյու Յորքի հյուսիսում գտնվող Hellgate գյուղական կալվածք[5]։

1822 թվականին Աստորը հիմնեց Ռոբերտ Ստյուարտի Տունը Միչիգանի Մակինո կղզում՝ որպես վերակազմավորված Ամերիկյան մորթու ընկերության կենտրոնակայան՝ կղզին դարձնելով մորթու առևտրի մայրաքաղաք։ Վաշինգտոն Իրվինգը մանրամասն նկարագրել է դա՝ հիմնվելով ժամանակակից փաստաթղթերի և օրագրերի վրա իր «Աստորիա» գրքում։ Աստորի առևտրային կապերը տարածվում էին ամբողջ աշխարհում, և նրա նավերը կարելի էր գտնել յուրաքանչյուր ծովում։ Նա և Սառան տեղափոխվել են Մանհեթենի Փրինս փողոցի առանձնատուն[12]։

Անշարժ գույք և հանգստի խնամք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նյու Յորքում իր առաջին հողատարածքը Աստորը գնել է 1799 թվականին և այդ ժամանակից ի վեր զգալի հողատարածքներ է ձեռք բերել ափերին։ 19-րդ դարի սկզբից և Չինաստանի առևտրից մեծ շահույթ ստանալուց հետո նրա ներդրումները Նյու Յորքի անշարժ գույքում դարձել են ավելի համակարգված և հաշվարկված։ 1803 թվականին նա գնեց 70 ակր ֆերմա, որի վրա կառուցեց Հելգեյթում գտնվող Աստորի կալվածքը։ Նրա սեփականությունն էին Բրոդվեյից դեպի Հուդզոն գետ արևմուտք ընկած հատվածները՝ 42-րդ և 46-րդ փողոցների միջև։ Ավելի ուշ նա զգալի տարածքներ գնեց խայտառակ Ահարոն Բերից[16]։

1830-ականներին Աստորը կանխատեսում էր, որ Նյու Յորքի զարգացումը մեծ մասշտաբներ կստանա, և Նյու Յորքը շուտով կվերածվի աշխարհի ամենամեծ քաղաքներից մեկի։ Աստորը վաճառեց իր բաժնետոմսերը Ամերիկյան մորթյա ընկերություն, ինչպես նաև իր բոլոր մյուս ձեռնարկություններում, և հասույթն օգտագործեց Մանհեթենում անշարժ գույքի մեծ տարածքներ գնելու և կառուցելու համար։ Աստորը ճիշտ կանխատեսեց քաղաքի արագ աճը Մանհեթեն կղզու հյուսիսում, և նա ավելի ու ավելի շատ հող գնեց այն ժամանակ գոյություն ունեցող քաղաքային սահմաններից դուրս։ Աստորը հազվադեպ էր կառուցում իր հողի վրա, բայց այն վարձակալում էր ուրիշներին։

Բիզնեսից հեռանալուց հետո Աստորն իր կյանքի մնացած մասն անցկացրել է որպես բարերար։ Մասնավորապես, նա աջակցում էր օրնիթոլոգ Ջ. Ջ. Օդուբոնը իր հետազոտություններում և ճանապարհորդություններում[5]։

Ամուսնություն և ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սառա Քոքս Թոդ

1785 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Աստորն ամուսնացավ Սառա Քոքս Թոդի հետ (1762 թվականի ապրիլի 9՝ 1842 թվականի օգոստոսի 3)։ Նրա ծնողներն էին շոտլանդացի ներգաղթյալներ Ադամ Թոդը և Սառա Քոքսը[9]։ Չնայած նրան, որ նա ընդամենը 300 դոլար էր ստացել որպես օժիտ, նա ուներ խնայող միտք և բիզնեսի գնահատական, որը, նրա կարծիքով, ավելի լավն էր, քան վաճառականների մեծ մասը։ Նա օգնեց նրան իր բիզնեսի գործնական մանրամասներում և ղեկավարեց Աստորի գործերը, երբ նա հեռու էր Նյու Յորքից[17]։

Նրանք ունեին ութ երեխա․

  • Մագդալենա Աստոր, 1788-1832 թվականներ,
  • Սառա Թոդ Աստոր, մահացած ծնված 1790 թվականին,
  • Ջոն Ջեյքոբ Աստոր կրտսեր, 1791-1869 թվականներ,
  • Ուիլյամ Բեքհաուս Աստոր ավագ, 1792-1875 թվականներ,
  • Դորոթեա Աստոր, 1795-1874 թվականներ,
  • Հենրիխ Աստոր II, 1797-1799 թվականներ,
  • Էլիզա Աստոր, 1801-1838 թվականներ, ամուսնացել է Վինսենթ Ռամպֆի հետ[5],
  • Անանուն որդին, 1802 թվական, մահացավ ծնվելուց մի քանի օր անց։

Գաղտնի հասարակություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աստորը մասոնների եղբայրության անդամ էր և 1788 թվականին Նյու Յորքի Հոլանդական Մահճակալում ուներ համար 8 վարպետի կոչում։ Հետագայում նա Նյու Յորքի Մեծ Մահճակալի Մեծ Գանձապահն էր[18]։ Նաև 1837-1841 թվականներին եղել է Նյու Յորք քաղաքի գերմանական ընկերության նախագահը[19]։

Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1848 թվականին իր մահվան պահին Աստորը ԱՄՆ-ի ամենահարուստ մարդն էր՝ թողնելով առնվազն 20 միլիոն դոլարի կարողություն (այդ ժամանակ ԱՄՆ ՀՆԱ-ի 0,9%-ը[20]), ինչը 2020 թվականի համար համարժեք է մոտ 210 միլիարդ դոլարի։ Համեմատության համար նշենք, որ Ջեֆ Բեզոսի կարողությունը 2020 թվականին գնահատվում էր մոտ 200 միլիարդ դոլար[21], և Աստորի վիճակին նման էր ԱՄՆ ՀՆԱ-ի մոտ 0,9 տոկոսը[22]։ Գնաճի շղթան գնահատելու ավելի պարզ մեթոդ օգտագործելու դեպքում հարստության գնահատված չափը 2021 թվականին համարժեք կլիներ մոտավորապես 676 միլիոն ԱՄՆ դոլարի[23]։

Իր կտակում Աստորը թողել է 400,000 ԱՄՆ դոլար՝ Նյու Յորքի[24] հանրության համար Աստորի Գրադարան կառուցելու համար, որը հետագայում միավորվեց այլ գրադարանների հետ՝ Նյու Յորքի հանրային գրադարան ստեղծելու համար։ Նա նաև 50,000 դոլար է թողել իր հայրենի քաղաքում՝ Վալդորֆում, Աստոր-հաուս, աղքատանոց և որբանոց կառուցելու համար[7]։ Ներկայումս Աստոր Հաուսը ծառայում է որպես Աստորին նվիրված թանգարան և հարսանեկան հանդիսությունների սիրված սրահ։ Աստորի նվերները Նյու Յորքի գերմանական ընկերությանը, որը նա ղեկավարել է 1837-1841 թվականներին, կազմել են մոտ 20 000 դոլար[25]։

Իր վիճակի մեծ մասը Աստորը թողեց իր երկրորդ որդուն՝ Ուիլյամին, քանի որ նրա ավագ որդին՝ Ջոն կրտսերը, հիվանդ էր և հոգեպես անկայուն։ Աստորը բավականաչափ գումար է թողել Ջոն կրտսերի մասին հոգ տանելու համար մինչև իր կյանքի վերջը։ Աստորը թաղված է Մանհեթենի Երրորդության եկեղեցու գերեզմանատանը։ Նրա ընտանիքի շատ անդամներ միացան նրա համայնքին, բայց Աստորը մինչև իր մահը մնաց տեղական գերմանական բարեփոխված համայնքի անդամ[26]։

Հերման Մելվիլը Աստորին օգտագործել է իր «Գրագիր Բարթլբին» պատմվածքում՝ որպես Նյու Յորքում առաջին բախտը կերտած մարդկանց խորհրդանիշ։

Հինգերորդ պողոտայի և 42-րդ փողոցի անկյունում գտնվող Նյու Յորքի հանրային գրադարանի գլխավոր մասնաճյուղի մուտքի մոտ նստած մի զույգ մարմարե առյուծներ ի սկզբանե անվանվել են Լեո Աստոր և Լեո Լենոքս՝ ի պատիվ Աստորի և Ջեյմս Լենոքսի, որոնց հավաքածուները կազմել են գրադարանի ֆոնդի հիմքը։ Այնուհետև նրանց անվանում էին լորդ Աստոր և լեդի Լենոքս (երկուսն էլ արու առյուծներ են)։ 1930-ականներին, Մեծ դեպրեսիայի ժամանակ, Ֆիորելլոյի քաղաքապետ Լա Գուարդիան դրանք վերանվանեց «Համբերություն» (անգլ.՝ Patience) և «Տոկունություն» (անգլ.՝ Fortitude)[27]։

Օրեգոն նահանգի Աստորիա ափամերձ քաղաքը կոչվում է Աստորի անունով։

1908 թվականին, երբ Գերմանիայի Աստորի հայրենի քաղաքում ստեղծվեց FC Astoria Walldorf ֆուտբոլային ակումբը, խումբն իր անվանը ավելացրեց Astoria բառը՝ ի պատիվ նրա և ընտանիքի[28]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 Lundy D. R. The Peerage
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ Ермолович Д. И. Англо-русский словарь персоналий. — М.: Рус. яз., 1993. — 336 с. — С. 38
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 Axel Madsen. John Jacob Astor: America's First Multimillionaire. — John Wiley & Sons, 2002. — 320 p. — ISBN 9780471009351.
  6. ↑ Rossiter Johnson John Jacob Astor // The Twentieth Century Biographical Dictionary of Notable Americans. — Boston: The Biographical Society, 1904. — P. 159.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Encyclopædia Britannica, 1911
  8. ↑ 8,0 8,1 Walker, J. P. (2015). The Legendary Mountain Men of North America. Raleigh, NC: Lulu Co. էջեր 154–158. ISBN 9781312921511.
  9. ↑ 9,0 9,1 Herbert C. Ebeling. Johann Jakob Astor: ein Lebensbild : [нем.]. — 1998. — 400 p. — ISBN 9783000037498.
  10. ↑ 10,0 10,1 «John Jacob Astor Biography – life, family, childhood, death, mother, son, old, information, born, house». Notable Biographies. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 21-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  11. ↑ Kitter, Walter (2015). A Place That I Love: A Tour Drivers Perspective of Mackinac Island. Bloomington, IN: Xlibris Corporation. ISBN 9781514414552.
  12. ↑ 12,0 12,1 «Astor, John Jacob (merchant)» (անգլերեն). The New International Encyclopædia. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  13. ↑ «Astor, John Jacob (merchant)» (անգլերեն). The Encyclopedia Americana (1920). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  14. ↑ Ingham, John M. Biographical dictionary of American business leaders. — Westport, Conn: Greenwood Press, 1983. — С. 26—27. — ISBN 0-313-23907-X
  15. ↑ «The Opium Kings: Opium Throughout History». Frontline (անգլերեն). PBS. Արխիվացված օրիգինալից 2006 թ․ սեպտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 4-ին.
  16. ↑ Michael Wallace, Edwin G. Burrows. Gotham : A History of New York City to 1898. — Oxford University Press, 1999. — 1383 p. — ISBN 9780195116342.
  17. ↑ Alexander Emmerich. «John Jacob Astor». Immigrant Entrepreneurship (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  18. ↑ Co-Freemasonry, Masonic Order of Universal. «Encyclopedia Masonica | ASTOR, JOHN JACOB». Universal Co-Masonry (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  19. ↑ «Annual report of the German Society of the city of New York for the year ...» (անգլերեն). New York, N.Y. : Burr Printing House. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  20. ↑ Robert E. Gallman. Gross National Product in the United States, 1834–1909 // Output, Employment, and Productivity in the United States After 1800 / Dorothy S. Brady, ed. — National Bureau of Economic Research, 1966. — P. 3-90. — 674 p. — ISBN 0-87014-186-4.
  21. ↑ Ponciano, Jonathan. «Jeff Bezos Becomes The First Person Ever Worth $200 Billion». Forbes (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին. {{cite web}}: More than one of |author= and |last= specified (օգնություն)
  22. ↑ «Gross Domestic Product». FRED, Federal Reserve Bank of St. Louis (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  23. ↑ «$20,000,000 in 1848 → 2021 | Inflation Calculator». www.officialdata.org (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  24. ↑ «History of The New York Public Library». The New York Public Library (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 2-ին.
  25. ↑ Klaus Wust. Guardian on the Hudson : The German Society of the City of New York, 1784-1984. — New York : The Society, 1984. — 72 p. — ISBN 9780917968112.
  26. ↑ James Parton (1865). Life of John Jacob Astor: To which is appended a Copy of his last will. New York: The American News Comp. p. 81.
  27. ↑ «The Library Lions». The New York Public Library. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 7-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  28. ↑ «Warum heißen die so? Heute: FC Astoria Walldorf» (գերմաներեն). German Football Association official results website. 2011 թ․ դեկտեմբերի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2016 թ․ մարտի 26-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջոն_Ջեյքոբ_Աստոր&oldid=9511871» էջից