Ջոն Գուդենաֆ

Ջոն Գուդենաֆ; անգլ.՝ John B. Goodenough
Ծնվել է	հուլիսի 25, 1922 (100 տարեկան); Ենա, Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս, ճարտարագետ և գյուտարար
Հաստատություն(ներ)	Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և Օսթինի տեխասյան համալսարան
Գործունեության ոլորտ	պինդ մարմնի ֆիզիկա
Անդամակցություն	Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա և Ճարտարագիտական ազգային ակադեմիա
Ալմա մատեր	Եյլի համալսարան և Չիկագոյի համալսարան
Գիտական աստիճան	փիլիսոփայության դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Clarence Zener?
Ազդվել է	Նեվիլ Մոտտ
Պարգևներ	Չարլզ Ստարկ Դրեյպերի մրցանակ Հարյուրամյակի մրցանակ Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ Ճապոնիայի մրցանակ Էնրիկո Ֆերմի պարգև Welch Award in Chemistry? Սանտյագո դե Կոմպոստելայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Von Hippel Award? Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ Q16131406? Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ Ենայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր և Olin Palladium Award?
Հայր	Erwin Ramsdell Goodenough?
Կայք	me.utexas.edu/faculty/faculty-directory/goodenough
	John B. Goodenough Վիքիպահեստում

Ջոն Գուդենաֆ (անգլ.՝ John Bannister Goodenough, հուլիսի 25, 1922(1922-07-25)^[1]^[2]^[3], Ենա, Սաքսեն-Վեյմար-Էյզենախ), ամերիկացի գիտնական, ֆիզիկայի և նյութագիտության մասնագետ։ Նա լիթիում-իոնային մարտկոցում, որպես կատոդ, առաջարկել է լիթիումի կոբալտիտ (Li_xCoO₂)։ Մի շարք հեղինակավոր մրցանակների դափնեկիր է։ 2012 թվականից ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ է^[15], 1992 թվականից Ֆրանսիայի գիտությունների ակադեմիայի^[16] և 2012 թվականից Լոնդոնի թագավորական ընկերության՝ օտարերկրյա անդամ^[17]։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1944 թվականին գերազանցությամբ ավարտել է Եյլի համալսարանը, որից հետո որոշ ժամանակ ծառայել է ԱՄՆ բանակում։ Զորացրվելով՝ 1947 թվականին Չիկագոյի համալսարանում պաշտպանել է ֆիզիկայի վերաբերյալ իր թեզը (գիտական կոնսուլտանտ՝ Քլարենս Զեներ)։

Վերջին տարիներին աշխատում է մարտկոցի նոր տեսակի վրա, որտեղ մետաղը վերածվում է ապակու։ Գուդենաֆի կարծիքով՝ որոշ գիտնականներ բնութագրվում են ուշ հասունությամբ, և ամենից կարևոր գիտական նվաճումները նրանց են գալիս ծերության շրջանում^[18]։

Լիթիում-իոնային մարտկոցների աշխատանքներին մասնակցելու համար Գուդենաֆը 2019 թվականին արժանացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի (Սթենլի Ուիթինգհեմի և Ակիրա Յոշինայի հետ միասին)։ Միևնույն ժամանակ նա դարձել է մրցանակի ամենածեր դափնեկիրը․ մրցանակի պարգևատրման պահին նա եղել է 97 տարեկան։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարյուրամյակի մրցանակ (1975)
Ճապոնիայի մրցանակ (2001)
Էնրիկո Ֆերմիի մրցանակ (2009)
ԱՄՆ ազգային գիտական մեդալ (2011)
Չառլզ Սթարք Դրեյփերի մրցանակ (2014)
Տրանսպորտային այլընտրանքային վառելիքի նորարարության մրցանակ (2015)
«Welch Award in Chemistry» (2017)
Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ (2018)
Կոպլիի մեդալ (2019)
Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ (2019)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 J.B. Goodenough Summary of losses in magnetic materials // IEEE Trans. Magn. — IEEE Magnetics Society, 2002. — Vol. 38, Iss. 5. — P. 3398—3408. — ISSN 0018-9464; 1941-0069 — doi:10.1109/TMAG.2002.802741
↑ ^2,0 ^2,1 Goodenough J. B., J.-S. Zhou Orbital ordering in orthorhombic perovskites // J. Mater. Chem. — RSC, 2007. — Vol. 17, Iss. 23. — P. 2394. — ISSN 0959-9428; 1364-5501 — doi:10.1039/B701805C
↑ ^3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ https://royalsociety.org/people/john-goodenough-11514/
↑ http://www.nasonline.org/member-directory/members/55234.html
↑ https://www.academie-sciences.fr/fr/Liste-des-membres-de-l-Academie-des-sciences-/-G/john-goodenough.html
↑ https://www.nae.edu/29302/Dr-John-B-Goodenough
↑ The President's National Medal of Science: Recipient Details — NSF.
↑ https://www.nae.edu/55291/DraperWinners?id=55291
↑ http://www.usc.es/es/info_xeral/honoris/
↑ https://web.archive.org/web/20110606042238/http://royalsociety.org/about-us/fellowship/new-fellows-2010/
↑ The Nobel Prize in Chemistry 2019 — Royal Swedish Academy of Sciences, 2019.
↑ https://docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=1336391689&single=true
↑ https://www.electrochem.org/palladium-award
↑ Профиль на сайте Национальной академии наук США.
↑ Профиль на сайте Французской академии наук.
↑ Профиль на сайте Лондонского королевского общества.
↑ Pagan Kennedy. To Be a Genius, Think Like a 94-Year-Old // The New York Times, 7.04.2017.(անգլ.)

[_ff87d4b254ed1cb7-1] 1,0 ^1,1 J.B. Goodenough Summary of losses in magnetic materials // IEEE Trans. Magn. — IEEE Magnetics Society, 2002. — Vol. 38, Iss. 5. — P. 3398—3408. — ISSN 0018-9464; 1941-0069 — doi:10.1109/TMAG.2002.802741

[_a0461f9f8e3fe3dd-2] 2,0 ^2,1 Goodenough J. B., J.-S. Zhou Orbital ordering in orthorhombic perovskites // J. Mater. Chem. — RSC, 2007. — Vol. 17, Iss. 23. — P. 2394. — ISSN 0959-9428; 1364-5501 — doi:10.1039/B701805C

[_1eb5a5802d56937d-3] 3,0 ^3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_a2771e2c3440b76b-4] ttps://royalsociety.org/people/john-goodenough-11514/

[_2dc350b2747824a3-5] ttp://www.nasonline.org/member-directory/members/55234.html

[_d9e4f22e1db6f51b-6] ttps://www.academie-sciences.fr/fr/Liste-des-membres-de-l-Academie-des-sciences-/-G/john-goodenough.html

[_a2886a62dd15ccf5-7] ttps://www.nae.edu/29302/Dr-John-B-Goodenough

[_3cc61eb5c87ed5f4-8] The President's National Medal of Science: Recipient Details — NSF.

[_0bf22eefb2015639-9] ttps://www.nae.edu/55291/DraperWinners?id=55291

[_4a77e73e58ea4dcd-10] ttp://www.usc.es/es/info_xeral/honoris/

[_33d370db11b66907-11] ttps://web.archive.org/web/20110606042238/http://royalsociety.org/about-us/fellowship/new-fellows-2010/

[_97ab47058a08d6db-12] The Nobel Prize in Chemistry 2019 — Royal Swedish Academy of Sciences, 2019.

[_4dcfe02c2ed19445-13] ttps://docs.google.com/spreadsheets/d/1dsunM9ukGLgaW3HdG9cvJ_QKd7pWjGI0qi_fCb1ROD4/pubhtml?gid=1336391689&single=true

[_e76b4a9017f64c43-14] ttps://www.electrochem.org/palladium-award

[15] Профиль на сайте Национальной академии наук США.

[16] Профиль на сайте Французской академии наук.

[17] Профиль на сайте Лондонского королевского общества.

[18] Pagan Kennedy. To Be a Genius, Think Like a 94-Year-Old // The New York Times, 7.04.2017.(անգլ.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]