Նոթր Դամի համալսարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նոթր Դամի համալսարան
անգլ.՝ University of Notre Dame du Lac[1] և ֆր.՝ L’Université de Notre Dame du Lac[1]
Изображение логотипа
The University of Notre Dame "God Quad".JPG
Տեսակմասնավոր համալսարան, մասնավոր ոչ առևտրային կրթական հաստատություն, կաթոլիկական համալսարան, academic publishing? և ազատ հասանելիության հրատարակություն
ԿարգախոսVita, Dulcedo, Spes
Հիմնադրված էնոյեմբերի 26, 1842
ՀիմնադրիրEdward Sorin?
Ընդհանուր անձնակազմ6226 մարդ (սեպտեմբեր 2020)[2]
ԱնդամակցությունORCID[3], Թվային գրադարանի ֆեդերացիա[4], Հետազոտական գրադարանների ասոցիացիա[5], IIIF Consortium[6], Գիտական հրատարակչական և ակադեմիական ռեսուրսների կոալիցիա[7], Հետազոտական գրադարանների կենտրոն[8], Ատլանտյան ափագծի վեհաժողով, Ցանցային տեղեկատվության կոալիցիա[9], ArXiv[10] և International Federation of Library Associations and Institutions?[11]
ԵրկիրFlag of the United States.svg ԱՄՆ
ՏեղագրությունՍաութ Բենդ (Ինդիանա)
Հասցե400 Main Building, Notre Dame, IN, 46556[2]
Կայքnd.edu(անգլ.)
##Նոթր Դամի համալսարան (ԱՄՆ)
Red pog.png
Նոթր Դամի համալսարան, ԱՄՆ
Commons-logo.svg University of Notre Dame Վիքիպահեստում

Նոթր Դամի (Նոթր Դեյմի) համալսարան (անգլ.՝ University of Notre Dame du Lac), կաթոլիկ մասնավոր էլիտար համալսարան, որը կառուցվել է 1842 թվականին՝ ֆրանսիացի քահանա Էդվարդ Սորինի կողմից։

Համալսարանը գտնվում է ԱՄՆ-ի Սաութ-Բենդ քաղաքում (Ինդիանա), որտեղ Չիկագոյից հասնելու ամար պահանջվում է երկու ժամ։

Համալսարանում սովորում է 10 000 ուսանող, մի քանի տարի շարունակ նա համարվում է ԱՄՆ-ի քսան լավագույն համալսարաններից մեկը։ Մինչև 1972 թվականը այնտեղի ուսանողները միայն արական սեռի ներկայացուցիչներ էին։

Համալսարանի խորհրդանիշը համարվում է ոսկե գմբեթով մայր տաճարը, որի վերևում կանգնած է Կույս Մարիայի արձանը։

Ամերիկյան աստղագետների խումբը՝ Դեյվիդ Բենեթի գլխավորությամբ, հայտարարեց, որ նրան գրավիտացիոն միկրոլինզիրացիայի հաջողվեց ֆիքսել մոլորակի արբանյակը, որը Երկիր մոլորակից գտնվում է 1800 լուսային տարիներ։ Այդպիսի բան տեղի է ունեցել առաջին անգամ[12]։

Համալսարանի մասին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Գրականության և մշակույթի քոլեջ - առաջին և ամենախոշոր քոլեջը, որը կառուցվել է 1842 թվականին։ Կազմված է 20 բաժնից, ուսուցումը կատարվում է ըստ մասնագիտությունների՝ արտահայտչական գրականություն, հումանիտար և սոցիալական գիտություններ։
  • Գիտությունների քոլեջ - կառուցվել է 1865 թվականին, մասնագիտություններն են կենսաբանությունը, քիմիան, մաթեմատիկան, ֆիզիկան, նախամասնագիտական պատրաստում։
  • Ճարտարապետության քոլեջ - կառուցվել է 1899 թվականին։ Ծրագրի ուսուցումը տևում է 5 տարի, մեկ տարին բոլոր ուսանողները անցկացնում են Հռոմում։
  • Տեխնիկական քոլեջ - կառուցվել է 1920 թվականին։ Մասնագիտությունները՝ տիեզերական արդյունաբերություն և մեքենաշինություն, քիմիական և կենսամոլեկուլային արդյունաբերություն, քաղաքային շինարարություն ը երկրաբանություն, համակարգչային գիտություններ և էլեկտրոտեխնիկա։
  • Մենդոզի անվան բիզնես քոլեջ - կառուցվել է 1921 թվականին։ Ուսուցումը իրականացվում է ըստ մասնագիտությունների. հաշվապահական գործ, ֆինանսներ, մենեջմենթ և մարքեթինգ: Համալսարանը ունի աշխարհում ամենամեծ համալսարանական գրադարանը (ավելի քան 3 միլիոն տպագիր հրատարակություն)։

Այստեղ տեղի են ունենում մեծ թվով հետազոտական աշխատանքներ՝ տարբեր ոլորտներում, ստեղծվել են մի քանի հետազոտական ինստիտուտներ։

Ներկայիս ժամանակներում համալսարանում սովորողների թիվը կազմում է մոտ 12 000 մարդ, նրանցից 21-24%-ը շրջանավարտների երեխաներն են, 37%-ը ծագումով Միջին Արևմուտքից են։ Ուսանողների շրջանում կան ԱՄՆ-ի բոլոր նահանգների և 100 երկրների ներկայացուցիչներ, իսկ 83%-ը կաթոլիկներ են։

Համալսարանը հրատարակում է երեք թերթ, մի քանի ամսագրեր, ունի իր սեփական հեռուստատեսական և ռադիո ստուդիաները։

Սպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մեծ ուշադրություն հատկացվում սպորտին, գոյություն ունի համալսարանի 26 թիվ՝ 13 սպորտային դիսցիպլինայով։

Համալսարանի ֆուտբոլային թիմը՝ «Notre Dame Fighting Irish», համարվում է ԱՄՆ-ի լավագույններից մեկը, մտնում է Ուսանողական սպորտաձևերի ազգային ասոցիացիայի մեջ։ Լավ պատրաստված է նաև բասկետբոլի թիմը։

Համալսարանի տարածքում տեղակայված են երկու մարզադաշտ, նրանցից ամենամեծը ունի ավելի քան 80 000 տեղ, մատչերի բոլոր տոմսերը գնվում են մատչից երկար ժամանակ առաջ։

Հայտնի դասախոսներն ու շրջանավարտները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պրոֆեսոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ռոբերտ Օդի - փիլիսոփայության պրոֆեսոր
  • Թեոդոր Հեսբուրգ - փիլիսոփայության պրոֆեսոր, ունի ամենամեծ քանակությամբ պատվավոր բժշկի կոչումները աշխարհում
  • Վիտորիո Հյոսլե - փիլիսոփայության պրոֆեսոր
  • Փիթեր վան Ինվագեն - փիլիսոփայության պրոֆեսոր
  • Ալասդեր Մաքինթայր - փիլիսոփայության պրոֆեսոր
  • Էլվին Պլանտինգա - փիլիսոփայության պրոֆեսոր

Շրջանավարտները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Էրիկ Վիշաուս - ամերիկյան դերասան, 1995 թվականին դարձել է Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր՝ ֆիզիոլոգիայի և բժշկության ոլորտում
  • Խոսե Նապոլեոն Դուարտե - Սալվատորի նախագահ (1984—1989)
  • Ալեքսանդր Հեյգ (չի ավարտել ուսումը), ամերիկյան զորապետ, պետական գործիչ և դիվանագետ
  • Կոնդոլիզա Ռայս — ԱՄՆ-ի 66-րդ քարտուղարը (2005—2009)
  • Ջեյմս Ուեզերբի - ՆԱՍԱ-ի նախկին տիեզերագնաց
  • Դոնահյու Ֆիլ - հաղորդավարուհի
  • Ֆիլբին Ռեջիս - հաղորդավարուհի
  • Թեդ Լեո - երաժիշտ
  • Ուիլիամ Մեյփոթեր - դերասան
  • Ջորջ Վենդտ (չի ավարտել ուսումը) - դերասան
  • Մերիել Զագունիս - սուսերամարտում օլիմպիական չեմպիոն
  • Ադրիաս Դանթլի - պրոֆեսիոնալ բասկետբոլիստ
  • Բիլ Լեյմբիր - պրոֆեսիոնալ բասկետբոլիստ և մարզիչ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]