Jump to content

Նիգերի ճգնաժամ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նիգերի ճգնաժամ
ՎայրՆիգեր
Հակառակորդներ
Հրամանատարներ
Կողմերի ուժեր
Ռազմական կորուստներ
Ընդհանուր կորուստներ

Նիգերի ճգնաժամ, 2023 թվականի հուլիսին Նիգերում տեղի ունեցած ռազմական հեղաշրջման և դրա հետևանքների հետ կապված իրադարձությունների պայմանական անվանումը։

2023 թվականի հուլիսի 26-ին Նիգերի նախագահական գվարդիան ձերբակալեց Պետության նախագահ Մոհամեդ Բազումին, իսկ նախագահական գվարդիայի հրամանատար գեներալ Աբդուրահման Տչիանին իրեն հռչակեց անցումային կառավարության առաջնորդ։ Ի պատասխան՝ 2023 թվականի հուլիսի 30-ին Արևմտյան Աֆրիկայի պետությունների տնտեսական համայնքը (ԷԿՈՎԱՍ) մեկշաբաթյա ժամկետ տվեց Նիգերի հեղաշրջման առաջնորդներին՝ իշխանությունը Բազումին վերադարձնելու կամ միջազգային պատժամիջոցների և ուժի կիրառման դեմ պայքարելու համար։ Այդ ժամկետը լրացել է 2023 թվականի օգոստոսի 6-ին։ ԷԿՈՎԱՍԸ նախկինում միջամտել է Գամբիայի իրադարձություններին՝ 2016-2017 թվականների սահմանադրական ճգնաժամը հաղթահարելու համար։

Նախապատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի հուլիսի 26-ին Նիգերի ազգային գվարդիայի զինվորները ձերբակալել են պետության նախագահ Մոհամեդ Բազումին։ Զինվորականների մեկ այլ խումբ հայտարարեց նրա տապալման մասին, փակեց պետության սահմանները, կասեցրեց պետական հաստատությունների գործունեությունը և հայտարարեց պարետային ժամ՝ ձևավորելով Հայրենիքի պաշտպանության ազգային խորհուրդ (ռազմական խունտա)[1][2][3], որը հուլիսի 28-ին նախագահի գվարդիայի հրամանատար գեներալ Աբդուրահաման Տչիանիին հռչակեց անցումային կառավարության ղեկավար[4]։

Հուլիսի 29-ին Հայրենիքի պաշտպանության ազգային խորհուրդը Tele Sahel-ում ավագ գնդապետ Ամադու Աբդրամանի կողմից ընթերցված հայտարարության մեջ ԷԿՈՎԱՍԻՆ մեղադրել է «Նիգերի դեմ ագրեսիայի պլանը հաստատելու մտադրության մեջ՝ Նիամեում անմիջական ռազմական միջամտության միջոցով՝ որոշ արևմտյան երկրների աջակցությամբ» և նախազգուշացրել է խունտայի «ամուր վճռականության» մասին՝ պաշտպանելու երկիրը։ Խորհրդի տվյալներով, միջամտության հարցը հաջորդ օրը հրավիրված ԷԿՈՎԱՍ գագաթնաժողովի օրակարգում էր[5][6]։

Աֆրիկյան միության Խաղաղության և Անվտանգության խորհուրդը վերջնագիր է ներկայացրել, ըստ որի, եթե զինվորները «անհապաղ և անվերապահորեն չվերադառնան իրենց զորանոցները և չվերականգնեն սահմանադրական ժողովրդավարությունը առավելագույնը տասնհինգ օրվա ընթացքում», դաշինքը ստիպված կլինի ձեռնարկել «անհրաժեշտ գործողություններ, ներառյալ պատժիչ միջոցներ մեղավորների դեմ»[7]։

Հուլիսի 30-ին Է-ը վերջնագիր ներկայացրեց Նիգերի ռազմական խունտային՝ մեկ շաբաթվա ընթացքում Բազումը նախագահի պաշտոնում վերականգնելու համար։ Էկովասի հանձնաժողովի նախագահ Օմար Թուրեյի կողմից Աբուջայում հրավիրված արտահերթ գագաթնաժողովում, ի պատասխան պետական հեղաշրջման, ԷԿՈՎԱՍԻ անդամները հայտարարել են, որ եթե իրենց պահանջները չկատարվեն, նրանք «կձեռնարկեն բոլոր միջոցները, որոնք անհրաժեշտ են Նիգերի Հանրապետությունում սահմանադրական կարգը վերականգնելու համար», և որ «նման միջոցները կարող են ներառել ուժի կիրառում»[8][9]։

Նույն օրը հազարավոր նիգերիացիներ, ովքեր աջակցում էին հեղաշրջմանը, հավաքվեցին Ազգային ժողովի դիմաց գտնվող նիամեյի համերգային հրապարակում և Նիգերիայի և Ռուսաստանի դրոշներով շարժվեցին դեպի Ֆրանսիայի դեսպանատուն։ Նրանք վանկարկում էին «հեռացիր Ֆրանսիայից, հեռացիր Բարխանից, մենք թքած ունենք ԷԿՈՎԱՍԻ, Եվրամիության և Աֆրիկյան Միության վրա», «Ձերբակալեք նախկին բարձրաստիճան պաշտոնյաներին, որպեսզի նրանք վերադարձնեն գողացված միլիոնները», և «Հեռացեք Ֆրանսիայից, Կեցցե Մանդելան»[10][11][12]։ Ցուցարարները կոչ են արել անհապաղ միջամտել ՉՎԿ Վագներ[11]։ Ֆրանսիայի դեսպանատան պատերն ու դարպասները հրկիզվել եւ վնասվել են, ընդ որում, Նիգերի զինվորականները գեներալ Սալիֆու Մոդիի գլխավորությամբ ամբոխին կոչ են արել խաղաղ ցրվել[12][13]։

Հուլիսի 31-ին ԷԿՈՎԱՍ-ի հանձնարարությամբ Չադի նախագահ Մահամաթ Դեբին նիամեյի նախագահական պալատում հանդիպեց գեներալ Տչիանիի և նախագահ Բազումի հետ։ Նախագահ Չադի վարչակազմը հրապարակել է հանդիպման լուսանկարները՝ նշելով հեղաշրջումից հետո Բազումի առաջին հայտնվելը[14]։ Մինչդեռ գնդապետ Աբդուրահմանը Կասումի Մասաուդային, որը դեռեւս իրեն պետության ղեկավարի պաշտոնակատար էր անվանում, մեղադրել է Բազումի ազատագրման նպատակով նախագահական պալատի վրա ֆրանսիացիների հարձակումն արտոնելու մեջ[15]։ Ֆրանսիայի ԱԳՆ-ն հերքել է նման ծրագրերի գոյությունը[16]։

Նավթի նախարար Մահամանե Սանի Մահամադուն (նախկին նախագահ Մահամադու Իսուֆուի որդին), հանքարդյունաբերության նախարար Ուսեյնի Հադիզատուն և SDA Ազգային գործադիր կոմիտեի ղեկավար Ֆումակոյե Գադոն հուլիսի 31-ին ձերբակալվել են ռազմական խունտայի կողմից (մեկ շաբաթ առաջ ձերբակալվել են տրանսպորտի նախարար Ումարու Մալամ Ալման և պաշտպանության նախկին նախարար Կալա Մուտարին)[17][18]։

Օգոստոսի 1-ին ռազմական խունտան հայտարարել էր Ալժիրի, Բուրկինա Ֆասոյի, Մալիի, Լիբիայի և Չադի հետ Նիգերի սահմանների բացման մասին[19]։

Օգոստոսի 2-ին հաղորդվել Է Նիգերի քաղաքներում հովհարային անջատումների մասին, որոնցում Nigelec պետական էլեկտրական ընկերությունը մեղադրել է Նիգերիային.էներգիա փոխանցող Նիգերիական ընկերությունը հրաժարվել է մեկնաբանություններից։ Անանուն աղբյուրը BBC-ին հայտնել է, որ անջատումներն իրականացվել են Նիգերիայի նախագահ բոլ Թինուբուի հրահանգի համաձայն[20]։

ԷԿՈՎԱՍ-ի անդամ պետությունների ռազմական ղեկավարները հանդիպել են Աբուջայում (Նիգերիա)՝ քննարկելու Նիգերի իրավիճակը[21]։ Inside Nigeria-ն իմացել է Նիգերիայի զինվորականների կողմից Նիգերի դեմ ռազմական գործողությունների համար ստորաբաժանումներ հրավիրելու, զինված ուժերը մոբիլիզացնելու և ոչ թռիչքային գոտի ստեղծելու գաղտնի հրամանի մասին[22]։ Մի քանի ժամ անց Կոտ դ ' Իվուարը հանդես է եկել հայտարարությամբ, որում պաշտպանել է ԷԿՈՎԱՍ-ի պատժամիջոցները և հայտարարել Նիգերում ռազմական միջամտության նախապատրաստմանը երկրի մասնակցության մասին[23]։

Գեներալ Սալիֆու Մոդիի գլխավորած խունտայի պատվիրակությունը մեկնել է Բամակո (Մալի), ապա Ուագադուգու (Բուրկինա Ֆասո)[24][25]։ Ենթադրվում է, որ նրա նպատակն է եղել աջակցություն խնդրել «Վագներ» ՊՄԿ-ից, որը ներկայություն ունի Մալիում[26][27]։

Ազգին ուղղված հեռուստաուղերձում գեներալ Տչիանին երկրի դեմ սահմանված պատժամիջոցները անվանել է «ցինիկ և անարդար» և ասել, որ դրանք ուղղված են Նիգերի անվտանգության ուժերի «նվաստացմանը» և երկիրը «անկառավարելի» դարձնելուն։ Նա հավաստիացրել է, որ իր ռեժիմը չի ենթարկվի նման սպառնալիքներին և կոչ է արել քաղաքացիներին պաշտպանել երկիրը[28][29]։

ԷԿՈՎԱՍ-ը մեկ այլ պատվիրակություն ուղարկեց Նիգեր՝ խունտայի հետ բանակցելու համար, այս անգամ՝ Նիգերիայի նախկին ռազմական առաջնորդ Աբդուլսալա Աբուբաքարի, ինչպես նաև Սոկոտոյի Սուլթան Մուհամմադ Սաադ Աբուբաքարի և ԷԿՈՎԱՍ-ի հանձնաժողովի նախագահ Օմար Թուրեյի գլխավորությամբ[30]։ ԷԿՈՎԱՍ-ի քաղաքական, խաղաղության և անվտանգության հարցերով հանձնակատար Աբդել-Ֆաթաու Մուսախն ասել է, որ «ռազմական տարբերակը ամենավերջին տարբերակն է, ծայրահեղ միջոցը, բայց մենք պետք է պատրաստ լինենք դրան»[31]։ Սակայն պատվիրակները չեն կարողացել հանդիպել գեներալ Տչիանիի կամ խունտայի այլ անդամների հետ եւ մեկնել են նույն օրը[32]։

Նիգերի անկախության 63-րդ օրվա կապակցությամբ նիամեի Անկախության հրապարակում տեղի է ունեցել հեղաշրջման աջակցության ևս մեկ ցույց[33]։ Այս անգամ անվտանգության ուժերը փակել են Ֆրանսիայի և ԱՄՆ դեսպանատներ տանող ճանապարհները՝ հարձակումներն ու վանդալիզմի գործողությունները կանխելու համար[34]։ Սենեգալի արտաքին գործերի նախարար Աիսատա Թալ Սալը և Բենինի իր գործընկեր Շեգուն Աջադի Բաքարին հաստատել են, որ իրենց երկրները կմասնակցեն Նիգերի ռազմական միջամտությանը, եթե այն հաստատվի ԷԿՈՎԱՍ-ի կողմից[35][36]։

Ռազմական խունտան գրաքննության է ենթարկել France 24-ի և Radio France Internationale-ի (RFI) հաղորդումների հեռարձակումը, ինչպես դա տեղի ունեցավ մի քանի ամիս առաջ Մալիում և Բուրկինա Ֆասոյում։ Ամեն շաբաթ France 24-ին հետևում էր Նիգերի բնակչության մեկ քառորդը, իսկ RFI-ն երկրի ամենահայտնի միջազգային կայանն էր։ Երկու լրատվամիջոցներն էլ բողոքարկել են այդ որոշումը[37]։ Խունտան նաեւ հայտարարել Է, որ Նիգերը դուրս է գալիս Ֆրանսիայի հետ ռազմական համաձայնագրից, ներառյալ երկրում ֆրանսիական զորքեր տեղակայելու թույլտվությունը[38]։ Խաղաղ բանակցությունների ձախողումից հետո առանձին հայտարարությամբ Հայրենիքի պաշտպանության ազգային խորհուրդը հրամայեց հետ կանչել Ֆրանսիայում, Նիգերիայում, Տոգոյում և ԱՄՆ-ում Նիգերի դեսպաններին[39][40]։ Ի պատասխան՝ Ֆրանսիան հայտարարել է, որ ի գիտություն է ընդունել խունտայի գործողությունները, սակայն հիշեցրել է, որ գործարքները կնքվել են լեգիտիմ իշխանությունների հետ[41]։

The Washington Post-ում հրապարակված հոդվածում նախագահ Բազումը, իրեն պատանդ անվանելով, կոչ է արել ԱՄՆ-ին և միջազգային հանրությանը վերականգնել սահմանադրական կարգը Նիգերում, ինչպես նաև պաշտպանել Աֆրիկյան տարածաշրջանը Ռուսաստանի ազդեցությունից «Վագներ» PMC-ի միջոցով՝ նախազգուշացնելով, որ հեղաշրջումը կործանարար ներքին և միջազգային հետեւանքներ կունենա[42][43][44]։

Խունտան չեղյալ է հայտարարել հուլիսի 26-ից սահմանված պարետային ժամը[45]։

Նիգերիայի նախագահ բոլա Թինուբուն դիմել է Սենատին՝ Նիգեր ներխուժումը թույլատրելու խնդրանքով։ Միեւնույն ժամանակ Նիգերի հետ սահմանին Նիգերիական զորքեր են կուտակվել[46][47]։

Նախագահ Բազումի նախկին խորհրդականը ԿՆՆ-ին հայտնել է, որ ընտրված կառավարության շուրջ 130 պաշտոնյաներ ձերբակալվել են հեղաշրջումից հետո, իսկ շատերը փախել են[48]։

Միացյալ Նահանգները հայտարարել է, որ դադարեցնում է «Նիգերի կառավարության օգտին օտարերկրյա օգնության որոշ ծրագրեր», սակայն հստակեցրել է, որ դրանք չեն ներառում մարդասիրական եւ պարենային օգնությունը, ինչպես նաեւ դիվանագիտական և անվտանգության գործողությունները ամերիկյան անձնակազմի պաշտպանության համար[49]։

Բուրկինա Ֆասոն իր զինված ուժերի մարտական պատրաստվածության մակարդակը բարձրացրել է «պատերազմական վիճակի»։

Իսլամական պետության ջիհադիստները հարձակվել են Նիգեր ուղևորվող մալիացի զինվորների շարասյան վրա, ինչի հետևանքով զոհվել է 20 մարդ[50]։

Տեղեկություններ են հայտնվել այն մասին, որ խունտան գեներալ Սալիֆ Մոդիի միջոցով (Արաբական Միացյալ Էմիրություններում Նիգերի դեսպան) Մալի կատարած այցի ժամանակ պաշտոնապես դիմել է «Վագներ» PMC-ի օգնությանը[51]։ Աղբյուրները նաև հայտնել են, որ Մալիից Նիգերի մայրաքաղաք Նիամեյ են ժամանել հրահանգիչներ և PMC-ի Անվտանգության մասնագետներ[52]։

Փարիզում վարչապետ Ուհումուդու Մահամադուի հետ հանդիպումից հետո Ֆրանսիայի արտաքին գործերի նախարար Կատրին Կոլոննան հայտարարել է, որ երկիրը աջակցում է ԷԿՈՎԱՍԻ միջամտությանը Նիգեր՝ չհստակեցնելով, թե արդյոք Ֆրանսիան ռազմական աջակցություն կցուցաբերի[53]։

Նիգերիայի Սենատը մերժել է նախագահ Թինուբուի խնդրանքը՝ թույլատրելու ռազմական միջամտությունը Նիգերում և փոխարենը կոչ է արել նրան լուծել ճգնաժամը ավելի դիվանագիտական միջոցներով[54]։ Այնուամենայնիվ, Նիգերիայի Սահմանադրությունը դեռ թույլ է տալիս նախագահին զորքեր տեղակայել արտերկրում՝ առանց Սենատի հաստատման, եթե նախագահը կարծում է, որ ազգային անվտանգությունը գտնվում է «անմիջական սպառնալիքի տակ»[55]։

Չադը հայտարարել է, որ չի մասնակցի խունտայի դեմ ԷԿՈՎԱՍ-ի գլխավորած ռազմական միջամտությանը[56]։

Ռազմական խունտային իշխանությունը Բազումին վերադարձնելու համար հատկացված մեկշաբաթյա ժամկետը լրացել է, իսկ ԷԿՈՎԱՍ-ը չի կատարել ներխուժման իր սպառնալիքը[57]։ Սակայն WSJ-ի աղբյուրները պատմել են, որ կազմակերպությանն ավելի շատ ժամանակ է հարկավոր ինտերվենցիային նախապատրաստվելու համար[58]։

Նիամեում մոտ 30 հազար մարդ է միացել «գեներալ Սեյնի Կունչե» մարզադաշտում խունտայի կողմնակիցների ցույցին, որին մասնակցել է նաև խունտայի անդամ գեներալ Մոհամեդ Թումբան[59]։ Խունտան քաղաքացիներին կոչ է արել պատրաստ լինել հայրենիքը պաշտպանելու[60]։

Ալժիրի նախագահ Աբդելմաջիդ Թեբբունն իր անհամաձայնությունն է հայտնել ցանկացած ռազմական միջամտության հետ՝ ասելով, որ «այն կարող է բոցավառել Սահելի ամբողջ շրջանը, և Ալժիրը ուժ չի կիրառի իր հարևանների նկատմամբ»[61]։

Խունտան Ֆրանսիային 30 օր ժամանակ է տվել, որպեսզի իր զորքերը լքեն Նիգերը՝ համաձայն 1977 թվականի ռազմատեխնիկական համագործակցության համաձայնագրի[62]։ Նա կրկին փակել է երկրի օդային տարածքը՝ վկայակոչելով ռազմական ինտերվենցիայի սպառնալիքը, իսկ պաշտոնական ներկայացուցիչ գնդապետ Աբդրամանը հայտարարել է, որ ինտերվենցիայի նախապատրաստման շրջանակներում Կենտրոնաֆրիկյան երկու երկրներում իրականացվել է ուժերի նախնական տեղափոխում[63]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. «Niger : ce que l'on sait de la tentative de coup d'Etat en cours contre le président Mohamed Bazoum». Franceinfo (ֆրանսերեն). 2023 թ․ հուլիսի 26. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 28-ին.
  2. «Niger soldiers declare coup on national TV». BBC News. 2023 թ․ հուլիսի 26. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 28-ին.
  3. «Niger's president 'held by guards' in apparent coup attempt». www.aljazeera.com (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 28-ին.
  4. «Niger general Tchiani named head of transitional government after coup». www.aljazeera.com (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 28-ին.
  5. «Sábado, 29 de julio de 2023 (22.00 GMT)». La Vanguardia (իսպաներեն). 2023 թ․ հուլիսի 29. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հուլիսի 30-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.
  6. «tweet, descifraguerra». Twitter (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.
  7. Berlinger, Pierre Meilhan,Martin Goillandeau,Joshua (2023 թ․ հուլիսի 29). «France and EU cut off financial support to Niger following military coup». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  8. Staff, Our Foreign (2023 թ․ հուլիսի 30). «Thousands of pro-Russia protesters march through Niger capital in support of coup». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). 0307-1235. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.
  9. Balima, Boureima (2023 թ․ հուլիսի 30). «West Africa threatens force on Niger coup leaders, French embassy attacked». Reuters (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.
  10. Infobae, Por Newsroom. «Miles de personas participan en Niamey en una marcha en apoyo al golpe de Estado». infobae (եվրոպական իսպաներեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.
  11. 11,0 11,1 «Miles de nigerinos salen a las calles de Niamey para defender a los golpistas entre gritos a favor de Rusia». LA NACION (իսպաներեն). 2023 թ․ հուլիսի 30. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.
  12. 12,0 12,1 «French embassy in Niger is attacked as protesters waving Russian flags march through capital». AP News (անգլերեն). 2023 թ․ հուլիսի 30. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.
  13. «"Salifou Modi en personne vient calmer les manifestants devant l'ambassade de France. chaud, froid, chaud"». Twitter (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 30-ին.
  14. Niger coup: Ousted President Mohamed Bazoum meets Chad's leader
  15. Niger coup makers: Ousted gov’t ‘authorised French attack to free Bazoum’
  16. Niger coup leaders accuse France of plotting military intervention
  17. Niger Republic Junta Arrests Top Politicians, Ministers As US, Germany, Others Impose Sanctions
  18. Niger arrests politicians after coup, other juntas voice support
  19. Niger junta says it will not back down despite 'inhumane' sanctions
  20. Niger power blackouts blamed on coup sanctions
  21. West African military chiefs meet in Abuja over Niger coup
  22. Coup: Tinubu orders Nigerian Army to ready troops for Niger Republic invasion
  23. El portavoz de la presidencia de Costa de Marfil ha emitido un comunicado condenando el golpe en Níger
  24. Niger junta delegation arrives in Mali’s Bamako
  25. Niger : un haut responsable du CNSP à Bamako
  26. «A Niger coup leader meets with Wagner-allied junta in Mali». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 11-ին.
  27. Oglobin, Slava (2023 թ․ օգոստոսի 5). «Военная хунта Нигера попросила поддержки у «ЧВК Вагнера» • «Агентство»». «Агентство» (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  28. Niger: US announces partial evacuation of embassy
  29. Niger's military ruler warns against foreign meddling, urges population to defend the country
  30. Niger Coup: ECOWAS name Abdulsalami, Sultan of Sokoto as envoys to Niger
  31. West African bloc sends mission to Niger to negotiate with coup leaders
  32. Niger: ECOWAS finalizes potential military intervention plan
  33. Pro-coup protests continue in Niger as Biden urges Bazoum release
  34. Thousands of pro-coup supporters gather in Niamey to demand withdrawal of French troops from Niger
  35. Senegal Ready to Deploy Soldiers in Niger, Awaits ECOWAS
  36. El Ministro de Exteriores de Benin anuncia que su país también participará en la intervención militar de la CEDEAO contra Níger
  37. RFI et France 24 s'indignent de la suspension de leur diffusion au Niger
  38. COUP D'ÉTAT AU NIGER: LES PUTSCHISTES DÉNONCENT DES ACCORDS MILITAIRES CONCLUS AVEC LA FRANCE
  39. COUP D'ÉTAT: LES PUTSCHISTES RETIRENT LES AMBASSADEURS DU NIGER EN FRANCE ET DANS TROIS AUTRES PAYS
  40. Peace talk fails as Niger Republic cuts ties with Nigeria
  41. France: Deals revoked by Niger military were signed with ‘legitimate’ gov’t
  42. «Opinion President of Niger: My country is under attack and I've been taken hostage».
  43. «Президент Нигера, свергнутый его гвардией, попросил спасти Африку от России и ЧВК Вагнера В столице страны прошёл митинг в поддержку переворота — с плакатами «Да здравствует Путин»». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  44. Former Niger president calls for international action to restore constitutional order
  45. «Niger junta lifts curfew in place since coup». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 4-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 11-ին.
  46. Tinubu Writes Senate, Seeks Support for Military Intervention in Niger
  47. ÚLTIMA HORA
  48. Niger’s ousted president warns of ‘devastating’ coup impact, growing Russian influence
  49. US pauses some foreign aid to Niger as it reiterates support for Bazoum
  50. Mali: soldiers killed in a jihadist ambush near Niger
  51. Niger’s military rulers ask for help from Russian group Wagner
  52. Несколько консультантов группы Вагнер прибыли сегодня утром из Мали в Нигер
  53. France supports ECOWAS intervention in Niger, foreign minister says
  54. Niger coup: Senate rejects military action, cautions ECOWAS, Tinubu
  55. Opposition Mounts In Nigeria Over Possible Niger Intervention
  56. «Chad will not intervene in Niger coup, defense minister says». Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2023 թ․ օգոստոսի 11-ին.
  57. Niger coup: Divisions as ECOWAS military threat fails to play out
  58. WSJ узнала причину, по которой ЭКОВАС отложил вторжение в Нигер
  59. Thousands in Niger rally in support of coup leaders
  60. Niger's National Council for the Safeguard of the Homeland has called on its citizens to be ready to defend the homeland
  61. Algeria opposes military intervention in Niger, Ennahar TV reports
  62. Хунта денонсировала военный договор с Францией
  63. Niger closes airspace as ECOWAS deadline for coup reversal expires