Նարգիզ Մոհամմադի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Նարգիզ Մոհամմադի
պարս.՝ نرگس محمدی
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 21, 1972(1972-04-21)[1] (52 տարեկան)
ԾննդավայրԶանջան, Պահլավական Իրան
Քաղաքացիություն Իրան
Կրոնիսլամ[2]
ԿրթությունԻմամ Խոմեյնիի անվան միջազգային համալսարան
Մասնագիտությունիրավապաշտպան և լրագրող
ԱշխատավայրՄարդու իրավունքների պաշտպանների կենտրոն[3]
ԱմուսինԹաղի Ռահմանի[4]
Պարգևներ և
մրցանակներ
 Narges Mohammadi Վիքիպահեստում

Նարգիզ Մոհամմադի (պարս.՝ نرگس محمدی, ապրիլի 21, 1972(1972-04-21)[1], Զանջան, Պահլավական Իրան)[15], իրանցի իրավապաշտպան, գիտնական, Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Շիրին Էբադիի գլխավորած Մարդու իրավունքների պաշտպանների կենտրոնի (DHRC) փոխնախագահ[16]։ 2016 թվականի մայիսին նա Թեհրանում դատապարտվել է 16 տարվա ազատազրկման՝ «մահապատժի վերացման քարոզչություն իրականացնող մարդու իրավունքների շարժում» ստեղծելու և ղեկավարելու համար[17]։ 2023 թվականին, գտնվելով բանտում, արժանացել է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի՝ «Իրանում կանանց ճնշումների դեմ պայքարի և բոլոր մարդկանց իրավունքների և ազատության խթանման համար նրա պայքարի համար»[18]։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոհամմադին ծնվել է Զանջանում և մեծացել Քորվեհում (Քուրդիստան), Քարաջում և Օշնավիեում[19]։ Նա սովորել է Իմամ Խոմեյնիի անվան միջազգային համալսարանում՝ ստանալով ֆիզիկոսի աստիճան և դառնալով պրոֆեսիոնալ ինժեներ։ Համալսարանական իր կարիերայի ընթացքում նա հոդվածներ է գրել ուսանողական թերթում՝ աջակցելով կանանց իրավունքներին և ձերբակալվել է քաղաքական «Լուսավոր ուսանողական խմբի» (Tashakkol Daaneshjuyi Roshangaraan) երկու հանդիպումների ժամանակ[15][20]։ Նա եղել է նաև լեռնագնացության խմբի ակտիվիստ, սակայն իր քաղաքական գործունեության պատճառով հետագայում նրան արգելել են միանալ մագլցումներին[15]։

Մոհամմադին շարունակել է աշխատել որպես լրագրող մի քանի ռեֆորմիստական թերթերում և հրատարակել է «Բարեփոխումները, ռազմավարությունը և մարտավարությունը» վերնագրով քաղաքական էսսեների գիրք[20]։ 2003 թվականին նա միացել է Մարդու իրավունքների պաշտպանների կենտրոնին, որը գլխավորում է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Շիրին Էբադին[15]՝ հետագայում դառնալով կազմակերպության փոխնախագահը[16]։

1999 թվականին նա ամուսնացել է բարեփոխամետ լրագրող Թաղի Ռահմանիի հետ, որը շատ չանցած առաջին անգամ ձերբակալվել է[15][20]։ Ռահմանին Ֆրանսիա է տեղափոխվել 2012 թվականին՝ ընդհանուր 14 տարվա ազատազրկում կրելուց հետո, սակայն Մոհամմադին շարունակել է իր իրավապաշտպան աշխատանքը[16]։ Մոհամմադին և Ռահմանին ունեն երկվորյակ երեխաներ[15][16]։

Իրավական խնդիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոհամմադին առաջին անգամ ձերբակալվել է 1998 թվականին Իրանի կառավարության հասցեին հնչեցրած քննադատության համար և մեկ տարի անցկացրել է բանտում[20]։ DHRC-ին անդամակցելու համար 2010 թվականի ապրիլին նա կանչվել է Իսլամական հեղափոխական դատարան։ Նա կարճ ժամանակով ազատ է արձակվել 50000 ԱՄՆ դոլար գրավի դիմաց, սակայն մի քանի օր անց կրկին ձերբակալվել է և կալանավորվել Էվին բանտում[15][21]։ Կալանքի տակ գտնվելու ժամանակ Մոհամմադիի առողջական վիճակը վատացել է. զարգացել է էպիլեպսիայի նման հիվանդություն, որի հետևանքով նա պարբերաբար կորցրել է մկանների վերահսկողությունը։ Մեկ ամիս անց նրան ազատ են արձակել և թույլ են տվել գնալ հիվանդանոց[21]։

2011 թվականի հուլիսին Մոհամմադին կրկին ենթարկվել է քրեական հետապնդման[15] և մեղավոր ճանաչվել «ազգային անվտանգության դեմ գործողության՝ DHRC-ին անդամակցելու և ռեժիմի դեմ քարոզչության համար»[21]։ Սեպտեմբերին նա դատապարտվել է 11 տարվա ազատազրկման։ Մոհամմադին ասել է, որ դատավճռի մասին իմացել է միայն իր փաստաբանների միջոցով և ստացել է «աննախադեպ 23-էջանոց վճիռ, որը կայացվել է դատարանի կողմից, որտեղ իմ իրավապաշտպան գործունեությունը բազմիցս նմանեցրել են ռեժիմը տապալելու փորձերի հետ»[21]։ 2012 թվականի մարտին վերաքննիչ դատարանը պատիժը հաստատել է, թեև այն կրճատվել է մինչև վեց տարի[22]։ Ապրիլի 26-ին նա ձերբակալվել է պատժաչափը կրելու համար[16]։

Դատավճիռը բողոքարկել է Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարարությունը, որն այն անվանել է «Իրանի իշխանությունների՝ խիզախ իրավապաշտպաններին լռեցնելու փորձերի ևս մեկ տխուր օրինակ»[21]։ «Ամնեսթի Ինթերնեշնլը» նրան ճանաչել է խղճի բանտարկյալ և կոչ արել անհապաղ ազատ արձակել[23]։ «Լրագրողներ առանց սահմանների» կազմակերպությունը հրապարակել է Մոհամմադիի կոչը Էվին բանտում լուսանկարչուհի Զահրա Քազեմիի մահվան իններորդ տարելիցի կապակցությամբ՝ նշելով, որ Մոհամմադին բանտարկյալ է, որի կյանքին «հատուկ վտանգ է սպառնում»[24]։ 2012 թվականի հուլիսին օրենսդիրների միջազգային խումբը, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ի սենատոր Մարկ Քըրքը, Կանադայի նախկին գլխավոր դատախազ Իրվին Քոթլերը, Մեծ Բրիտանիայի խորհրդարանի պատգամավոր Դենիս Մաքշեյնը, Ավստրալիայի խորհրդարանի պատգամավոր Մայքլ Դենբին, Իտալիայի խորհրդարանի պատգամավոր Ֆիամմա Նիրենշտայնը և Լիտվայի խորհրդարանի պատգամավոր Էմանուելիս Զինգերիսը կոչ են արել ազատ արձակել նրան[25]։

2012 թվականի հուլիսի 31-ին Մոհամմադին ազատ է արձակվել բանտից[26]։

2014 թվականի հոկտեմբերի 31-ին Մոհամմադին հուզիչ ելույթ է ունեցել Սաթար Բեհեշթիի գերեզմանի մոտ՝ ասելով. «Ինչպե՞ս է ստացվում, որ խորհրդարանի անդամներն առաջարկում են առաքինության խթանման և արատավորության կանխարգելման ծրագիր, բայց ոչ ոք ձայն չհանեց երկու տարի առաջ, երբ Սաթար Բեհեշթի անունով անմեղ մարդը մահացավ հարցաքննողի խոշտանգումներից»։ Մոհամմադիի այդ ելույթի տեսագրությունը արագ տարածվել է սոցիալական ցանցերում, ինչի հետևանքով նրան կանչել են Էվին բանտի դատարան։ «2014 թվականի նոյեմբերի 5-ին իմ ստացած ծանուցման մեջ ասվում էր, որ ես պետք է ներկայանամ «մեղքի խոստովանությամբ», սակայն այդ մեղադրանքի վերաբերյալ լրացուցիչ բացատրություն չկար»,- ասել է նա[27]։

2015 թվականի մայիսի 5-ին Մոհամմադին նոր մեղադրանքներով կրկին ձերբակալվել է[28]։ Հեղափոխական դատարանի 15-րդ մասնաճյուղը նրան դատապարտել է տասը տարվա ազատազրկման՝ Լեգամի (մահապատիժը փուլ առ փուլ վերացնելու արշավ) համար «ապօրինի խմբավորում հիմնելու», «ազգային անվտանգության դեմ հավաքներ և դավադրություններ կազմակերպելու» մեղադրանքով, մեկ տարի «համակարգի դեմ քարոզչության» համար՝ միջազգային լրատվամիջոցներին տված հարցազրույցների և 2014 թվականի մարտին ԵՄ արտաքին գործերի և անվտանգության քաղաքականության հարցերով բարձր ներկայացուցիչ Քեթրին Էշթոնի հետ հանդիպման համար[29]։ 2019 թվականի հունվարին հաղորդվել է, որ Մոհամմադին Թեհրանի Էվին բանտում կալանավորված բրիտանացի-իրանական քաղաքացի Նազանին Զաղարի-Ռաթքլիֆի հետ հացադուլ է սկսել՝ ի նշան բողոքի բժշկական օգնություն ստանալու հնարավորությունը մերժելու դեմ[30]։ 2020 թվականի հուլիսին Մոհամմադիի մոտ հայտնվել են COVID-19 վարակի ախտանիշներ, որից նա, ըստ երևույթին, ապաքինվել է օգոստոսին[31]։

2020 թվականի հոկտեմբերի 8-ին Մոհամմադին ազատ է արձակվել բանտից[32]։

2021 թվականի փետրվարի 27-ին նա սոցցանցերի միջոցով հրապարակել է տեսանյութ՝ բացատրելով, որ դեկտեմբերին երկու անգամ դատարան է կանչվել մի գործի համար, որը բացվել էր իր դեմ, երբ նա դեռ բանտում էր։ Մոհամմադին հայտարարել է, որ ինքը հրաժարվում է ներկայանալ դատարան և չի ենթարկվի կայացրած որոշումներին։ Տեսանյութում նա նկարագրում է այն սեռական բռնությունները և դաժան վերաբերմունքը, որին ինքը և այլ կանայք ենթարկվել են բանտերում, և ասում է, որ իշխանությունները դեռևս չեն արձագանքել դեկտեմբերի 24-ին այս կապակցությամբ իր ներկայացրած բողոքին։ Նրա դեմ հարուցված նոր գործը վերաբերում էր Էվին բանտում կին քաղբանտարկյալների կազմակերպած նստացույցին՝ ի նշան բողոքի 2019 թվականի նոյեմբերին անվտանգության ուժերի կողմից ցուցարարների սպանության և ձերբակալությունների դեմ[33]։

2021 թվականի մարտին Մոհամմադին հրապարակել է Իրանում մահապատժի վերաբերյալ Իրանի մարդու իրավունքների տարեկան զեկույցի առաջաբանը։ Նա գրել է. «Նավիդ Աֆքարիի և Ռուհոլլա Զամի նման մարդկանց մահապատիժները վերջին մեկ տարում ամենաոչմիարժեք մահապատիժներն էին Իրանում։ Ահմադ Ռեզա Ջալալիի համար մահապատիժ նշանակելը ամենասխալ դատավճիռներից մեկն է, և այն արձակելու պատճառները պահանջում են մանրակրկիտ հետաքննություն։ Այդ մարդիկ դատապարտվել են մահապատժի մենախցում պահվելուց հետո և ենթարկվել սարսափելի հոգեբանական և հոգեկան խոշտանգումների, այդ իսկ պատճառով ես դատական գործընթացը ազնիվ կամ արդար չեմ համարում։ Ես տեսնում եմ մեղադրյալներին մեկուսարանում պահելը. այնտեղ նրանց ստիպում են կատարել իրականությանը չհամապատասխանող և սուտ խոստովանություններ, որոնք օգտագործվում են որպես հիմնական ապացույց այս դատավճիռների կայացման ժամանակ։ Ահա թե ինչու ինձ հատկապես անհանգստացնում են Սիստանում, Բելուջիստանում և Քուրդիստանում վերջին ձերբակալությունները, և հուսով եմ, որ մահապատժի դեմ պայքարող կազմակերպությունները հատուկ ուշադրություն կդարձնեն կալանավորներին, քանի որ մտավախություն ունեմ, որ գալիք տարվա ընթացքում մենք կբախվենք մահապատիժների հերթական ալիքին»[34]։

Մայիսին Թեհրանի 2-րդ քրեական դատարանի 1188-րդ մասնաճյուղը Մոհամմադիին դատապարտել է երկուսուկես տարվա ազատազրկման, մտրակի 80 հարվածի և երկու առանձին տուգանքի՝ «համակարգի դեմ քարոզչություն տարածելու» մեղադրանքով։ Չորս ամիս անց նա ծանուցագիր է ստացել այդ պատիժը կրելու համար, սակայն չի արձագանքել, քանի որ դատավճիռն անարդար է համարել[35]։

2021 թվականի նոյեմբերի 16-ին Մոհամմադին կամայականորեն ձերբակալվել է Ալբորզ օստանի Քարաջ քաղաքում՝ 2019 թվականի նոյեմբերին համազգային բողոքի ցույցերի ժամանակ Իրանի անվտանգության ուժերի կողմից սպանված Էբրահիմ Քեթաբդարի հուշակոթողին այցելելու ժամանակ[35]։

2022 թվականի դեկտեմբերին Մահսա Ամինիի մահով պայմանավորված բողոքի ցույցերի ժամանակ Նարգիզ Մոհամմադին BBC-ի հրապարակած զեկույցում մանրամասնել է կալանավորված կանանց նկատմամբ սեռական և ֆիզիկական բռնությունները։ 2023 թվականի հունվարին նա բանտից ցնցող զեկույց է տվել, որտեղ մանրամասն նկարագրել է Էվին բանտում գտնվող կանանց վիճակը, ներառյալ՝ 58 բանտարկյալների ցուցակը և հարցաքննության գործընթացն ու խոշտանգումները, որոնց միջով նրանք անցել են։ Այդ կանանցից 57-ն ընդհանուր առմամբ մեկուսարանում անցկացրել է 8350 օր, նրանցից 56-ը դատապարտվել է ընդհանուր առմամբ 3300 ամիս ժամկետով։

Պարգևներ և մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոհամմադին ստացել է տարբեր մրցանակներ.

  • 2009՝ Ալեքսանդր Լանգերի միջազգային մրցանակ, որն անվանվել է խաղաղության ակտիվիստ Ալեքսանդր Լանգերի անունով։ Նրան շնորհվել է 10000 եվրո հոնորար[20]։
  • 2011՝ Պեր Անգերի մրցանակ, Շվեդիայի կառավարությունների մարդու իրավունքների միջազգային մրցանակ[36]
  • 2016՝ Վայմարի մարդու իրավունքների մրցանակ[37]
  • 2018՝ Անդրեյ Սախարովի մրցանակ Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերության կողմից[38]
  • 2022՝ ճանաչում որպես BBC-ի 100 ոգեշնչող և ազդեցիկ կանանցից մեկը[39]
  • 2023՝ Ուլոֆ Պալմեի մրցանակ շվեդական «Ուլոֆ Պալմե» հիմնադրամի կողմից՝ Մարթա Չումալոյի և Էրեն Կեսկինի հետ համատեղ[40]
  • 2023՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ/Գիլերմո Կանո Մամուլի ազատության համաշխարհային մրցանակ, որը բաժանվել է Էլահե Մոհամմադիի և Նիլուֆար Համեդիի միջև[41]
  • 2023՝ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ «Իրանում կանանց ճնշումների դեմ պայքարի և բոլոր մարդկանց իրավունքների և ազատության խթանման համար նրա պայքարի համար»[42]

2010 թվականին, երբ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր Շիրին Էբադին շահեց Ֆելիքս Էրմակորա Մարդու իրավունքների մրցանակը, նա այն նվիրեց Մոհամմադիին։ «Այս խիզախ կինն ավելի շատ է արժանի այս մրցանակին, քան ես»,- ասել է Էբադին[43]։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • White Torture: inside Iran's prisons for women. OneWorld Publications, 2022. 9780861545506

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Nobelprize.org — Nobel Foundation.
  2. ↑ https://www.dw.com/fa-ir/برادر-نرگس-محمدی-از-اتهامات-واهی-به-نرگس-دست-بردارید/a-53557946
  3. ↑ Iranian human rights activist Narges Mohammadi awarded 2023 Nobel Peace Prize — 2023.
  4. ↑ Dehghan S. K. Iranian activist Narges Mohammadi jailed for 11 years (բրիտ․ անգլ.) — 2011. — ISSN 0261-3077
  5. ↑ Helljesen V., Torkelsen E., Bakken L. Ø. Se hvem som får Nobels fredspris 2023(նորվ.) — NRK.no, 2023.
  6. ↑ Nobel Peace Prize for 2023 - Nobel Peace Prize — Norwegian Nobel Committee, 2023.
  7. ↑ Narges Mohammadi Facts
  8. ↑ 2011: Narges Mohammadi - Forum för levande historia
  9. ↑ https://www.aps.org/programs/honors/prizes/sakharov.cfm
  10. ↑ https://www.bbc.co.uk/news/resources/idt-75af095e-21f7-41b0-9c5f-a96a5e0615c1
  11. ↑ Fondazione | Alexander Langer | Stiftung
  12. ↑ https://www.palmefonden.se/2023-marta-chumalo-eren-keskin-och-narges-mohammadi/
  13. ↑ https://www.unesco.org/en/articles/three-imprisoned-iranian-women-journalists-awarded-2023-unesco/guillermo-cano-world-press-freedom
  14. ↑ https://stadt.weimar.de/de/menschenrechtspreis.html
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 15,5 15,6 15,7 Muhammad Sahimi (2012 թ․ մայիսի 10). «Nationalist, Religious, and Resolute: Narges Mohammadi». PBS. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  16. ↑ 16,0 16,1 16,2 16,3 16,4 Saeed Kamali Dehghan (2012 թ․ ապրիլի 26). «Iranian human rights activist Narges Mohammadi arrested». The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  17. ↑ Saeed Kamali Dehghan (2016 թ․ մայիսի 24). «UN condemns 16-year jail sentence for Iranian activist Narges Mohammadi». The Guardian. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 11-ին.
  18. ↑ «Nå blir det klart hvem som får Nobels fredspris 2023». www.aftenposten.no (գրքային նորվեգերեն). 2023 թ․ հոկտեմբերի 6. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  19. ↑ https://english.sawtbeirut.com/world/iranian-human-rights-activist-narges-mohammadi-gets-nobel-peace-prize/
  20. ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 «Narges Mohammadi, from Iran, recepient [sic] of the international Alexander Langer award 2009». Alexander Langer Foundation. 2009 թ․ հունիսի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 Saeed Kamali Dehghan (2011 թ․ սեպտեմբերի 28). «Iranian activist Narges Mohammadi jailed for 11 years». The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 8-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  22. ↑ Saeed Kamali Dehghan (2012 թ․ մարտի 7). «Iran steps up crackdown on journalists and activists». The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  23. ↑ «Urgent Action: human rights Defender imprisoned». Amnesty International. 2012 թ․ ապրիլի 30. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 3-ին.
  24. ↑ «Lives of several imprisoned journalists and netizens in danger». Reporters Without Borders. 2012 թ․ հուլիսի 10. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  25. ↑ «International Lawmakers Call on Iran to Release Narges Mohammadi». kirk.senate.gov. 2012 թ․ հուլիսի 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 31-ին.
  26. ↑ «Iran: List of human rights defenders behind bars». Worldwide Movement for Human Rights. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 13-ին.
  27. ↑ «Iran: Judicial Harassment of Human Rights Activist Narges Mohammadi». www.gc4hr.org. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 13-ին.
  28. ↑ Erdbrink, Thomas (2015 թ․ մայիսի 5). «Iran Arrests Prominent Rights Activist». The New York Times. Վերցված է 2017 թ․ հունիսի 13-ին.
  29. ↑ «Iran Human Rights Defenders Report» (PDF). Iran Human Rights. 2020 թ․ նոյեմբերի 12. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 10-ին.
  30. ↑ «Zaghari-Ratcliffe to go on hunger strike in Iranian jail». The Irish Times. 2019 թ․ հունվարի 3. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 11-ին.
  31. ↑ «Iran frees activist Narges Mohammadi, cuts her sentence». Deutsche Welle. 2020 թ․ հոկտեմբերի 8. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 1-ին.
  32. ↑ «Iran frees prominent rights activist, news agency reports». Reuters. 2020 թ․ հոկտեմբերի 8.
  33. ↑ «2020 Annual Report on the Death Penalty in Iran» (PDF). Iran Human Rights. 2021 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 10-ին.
  34. ↑ «Narges Mohammadi: Violence of Death Penalty is Worse Than War». Iran Human Rights. 2021 թ․ մարտի 30. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 10-ին.
  35. ↑ 35,0 35,1 «Iran: Release arbitrarily detained rights activist at imminent risk of flogging». Amnesty International (անգլերեն). 2021 թ․ նոյեմբերի 18. Վերցված է 2021 թ․ նոյեմբերի 23-ին.
  36. ↑ «2011: Narges Mohammadi». Forum för Levande Historia. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  37. ↑ «Iran: Human rights prize awarded to Iranian woman, Nargess Mohammadi». NCRI Women Committee (ամերիկյան անգլերեն). 2016 թ․ դեկտեմբերի 11. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  38. ↑ «2018 Andrei Sakharov Prize Recipient». American Physical Society. 2018.
  39. ↑ «BBC 100 Women 2022: Who is on the list this year?» (անգլերեն). 2022 թ․ դեկտեմբերի 6. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 7-ին.
  40. ↑ «2023 – Marta Chumalo, Eren Keskin and Narges Mohammade | OLOF PALMES MINNESFOND». palmefonden.se (շվեդերեն). Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  41. ↑ «Three imprisoned Iranian women journalists awarded 2023 UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize». UNESCO. Վերցված է 2023 թ․ մայիսի 3-ին.
  42. ↑ «Jailed Iranian activist Narges Mohammadi wins 2023 Nobel Peace Prize». Reuters. 2023 թ․ հոկտեմբերի 6. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  43. ↑ «Iranian Nobel Laureate Dedicates Prize To Jailed Colleague». Radio Free Europe. 2010 թ․ հունիսի 16.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նարգիզ Մոհամմադի» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նարգիզ_Մոհամմադի&oldid=9485023» էջից