Յոհան Կասպար Բլյունչլի

Յոհան Կասպար Բլյունչլի
Ծնվել է	մարտի 7, 1808[…] Ցյուրիխ, Շվեյցարիա
Մահացել է	հոկտեմբերի 21, 1881 (73 տարեկան) Կարլսրուե, Գերմանական կայսրություն
Գերեզման	Բերգֆրայդհոֆ
Քաղաքացիություն	Շվեյցարիա
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, համալսարանի դասախոս, իրավագետ, բանաստեղծ-փաստաբան, գրող և իրավաբան
Հաստատություն(ներ)	Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի Մյունխենի համալսարան, Ցյուրիխի համալսարան և Հայդելբերգի համալսարան
Պաշտոն(ներ)	ռեկտոր, Member of the Second Chamber of the Diet of the Grand Duchy of Baden?, Մաքսային պառլամենտի պատգամավոր, President of the Institut de Droit International? և President of the Institut de Droit International?
Անդամակցություն	Միջազգային իրավունքի ինստիտուտ, Զոֆինգիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Լինչեի ազգային ակադեմիա, Նիդերլանդական արվեստների և գիտությունների թագավորական ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Բոննի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Գիտական ղեկավար	Johann Christian Hasse?
Եղել է գիտական ղեկավար	Հերբերտ Բաքստեր Ադամս և Ռիչարդ Էլի
Պարգևներ
Կուսակցություն	Ազգային Լիբերալներ կուսակցություն
Աշակերտներ	Friedrich von Wyss?
	Johann Caspar Bluntschli Վիքիպահեստում

Յոհան Կասպար Բլյունչլի^[11] (գերմ.՝ Johann Kaspar Bluntschli, մարտի 7, 1808(1808-03-07)^[1]^[2]^[3]^[…], Ցյուրիխ, Շվեյցարիա^[4] - հոկտեմբերի 21, 1881(1881-10-21)^[1]^[2]^[3], Կարլսրուե, Գերմանական կայսրություն^[4]), շվեյցարացի իրավաբան և քաղաքական գործիչ։ Լիբերալներ Ֆրենսիս Լիբերի և Էդուարդ Ռենե դե Լաբուլեի հետ միասին մշակել է միջազգային իրավունքի և պատերազմի առաջին օրենսգրքերից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցյուրիխի քաղաքական ինստիտուտի դասընթացն ավարտելուց հետո Բլյունչլին 1817 թվականին սովորել է Բեռլինի համալսարանում` Սավինիի ղեկավարությամբ, այնուհետև Բոննի համալսարանում` Հասսեի և Նիբուրի ղեկավարությամբ, որտեղ 1829 թվականին ստացել է դոկտորի կոչում` «Entwickelung der Erbfolge gegen den letzten Willen» թեզի համար։

Շվեյցարիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հաջորդ ձմեռը Փարիզում անցկացնելուց և ֆրանսիական նշանավոր գործիչների հետ մտերմանալուց հետո Բլյունչլին այնուհետև 18 տարի նվիրվել է գիտական աշխատանքին, որի շնորհիվ մեծ հռչակ է վայելել քաղաքական գրականության մեջ և բավականին եռանդուն քաղաքական գործունեություն ծավալել իր հայրենիքում։ 1830 թվականին տեղ ստանալով Ցյուրիխի մարզային դատարանի գրասենյակում՝ հանդես է եկել որպես հռոմեական իրավունքի պրիվատ-դոցենտ Ցյուրիխի քաղաքական ինստիտուտում։ 1830 թվականին Բլյունչլիի կողմից հրատարակվել է «Ueber die Verfassung des Staates Zürich» աշխատությունը, որտեղ ներկայացվել են անհրաժեշտ բարեփոխումների հիմքերը, թեև նա իրեն հայտարարել է արմատականության հակառակորդ, ինչը հատկապես պարզ է դարձել դրան հաջորդած «Das Volk und der Souverän» (1831) աշխատությունից։ 1833 թվականին Ցյուրիխի համալսարանի բացումից հետո Բլյունչլին հրավիրվել է հանրային իրավունքի ամբիոն։ Բլյունչլին իր «Staats- und Rechtsgeschichte der Stadt und Landschaft Zürich» (2 հատոր, Ցյուրիխ, 1838-1839, 2-րդ հրտ. 1856) հիմնական աշխատությամբ հանդես է եկել որպես պատմական դպրոցի կողմնակից։ Լինելով Մեծ խորհրդի անդամ 1837 թվականից՝ Բլյունչլին գլխավորել է չափավոր պահպանողականների այսպես կոչված սահմանադրական կուսակցությունը, սակայն 1844 թվականից նա դադարել է ակտիվ մասնակցություն ունենալ քաղաքական պայքարին և զբաղվել է բացառապես իր սիրելի գիտական գործունեությամբ։ Այդ ժամանակաշրջանին են վերաբերվում նրա «Psychol. Studienü ber Staat u. Kirche» (1844) և «Geschichte des Schweiz. Bundesrechts» (2 հատոր, 1846-1852, 2-րդ հրտ. 1875) ստեղծագործությունները։ Իր կուսակցության անհաջողություններից անհանգստացած՝ Բլյունչլին գրեց անանուն բրոշյուր «Stimme eines Schweizers für und über die Bundesreform» (Tsür., 1847) և շուտով հեռացավ հայրենիքից՝ ընդունելով Մյունխենի համալսարանի հրավերը (1848)՝ Գերմանիայի քաղաքացիական և ընդհանուր պետական իրավունքի ամբիոնում աշխատելու վերաբերյալ։

Մյունխեն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այստեղ հատկապես դրսևորվեց Բլյունչլիի տաղանդը՝ որպես պրոֆեսոր և պետական հետազոտությունների բեղմնավոր գրող։ Նա մեկը մյուսի հետևից սկսում է հրատարակել իր կարևորագույն ստեղծագործությունները՝ «Allgemeines Staatsrecht» (2 հատոր, Münch., 1852, 5th ed. 1875-1876, ռուսերեն թարգմանությունը Պր. Ֆ. Դմիտրիևի խմբագրությամբ, Մոսկվա, 1865-1866), «Deutsches Pr i vatrecht» (M., 1853, 3rd ed. 1864), «Privatrechtliches Gesetzbuch für den Kanton Zürich mit Erläuterungen» (4 հատոր, Ցյուրիխ, 1854-1856)։ Նա Արնդտի և Պեպլի հետ հիմնում է «Kritische Ueberschau für Gesetzgebung a. Rechtswissenschaft» ամսագիրը, որը հրատարակվում է 1853-1859 թվականներին։

Նրա անունը մեծ ժողովրդականություն է ձեռք բերել Գերմանիայում և նա առանձնահատուկ հարգանք է վայելել լիբերալ կուսակցությունում։ 1861 թվականին Դրեզդենում կայացած իրավաբանների համագումարում Բլյունչլին ընտրվել է նախագահ, իսկ նույն թվականին նրան առաջարկվել է Հեյդելբերգի համալսարանի Պետականաշինության և ոստիկանության ամբիոնի վարիչի պաշտոնը։ Այստեղ նա ակտիվ մասնակցություն է ունեցել քաղաքական գործերին, դարձել է Բողոքական միության (Protestantverein) հիմնադիրը և նրանց համագումարների մշտական նախագահը, ինչպես նաև Բադենի գլխավոր սինոդը (1867) և որպես Բադենի առաջին պալատի անդամ՝ դրա վերակազմակերպման նախաձեռնողը։ Նրա գրական գործունեությունը չի թուլացել. բացի բազմաթիվ առանձին աշխատություններից (դրանց ժողովածուն լույս է տեսել 2 հատորով, 1875-1876) նա ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Բրատերի հրատարակած «Deutsches Staatswörterbuch» -ին (11 հատոր, Stuttg., 1857-1870), գրել է «Das moderne Völkerrecht» միջազգային իրավունքի դասագիրքը (1868, 3-րդ հրտ. 1878, ռուսերեն թարգմանությունը Կոմարովսկու խմբագրությամբ, Մ. 1876) և «Politik als Wissenschaft» աշխատությունը (Շտուտգարտ, 1875)։

1875 թվականին ընտրվել է Նիդերլանդների գիտությունների թագավորական ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ^[12]։

Ռուսերեն են թարգմանվել նրա «Մարդաբանական ակնարկներ» (Սանկտ Պետերբուրգ, 1867) և «Ընդհանուր պետական համակարգի և քաղաքականության պատմությունը 17-րդ դարից սկսած մինչև մեր օրերը» (Սանկտ Պետերբուրգ, 1874)։ Միջազգային իրավունքի վերաբերյալ նրա գաղափարները մեծ հեղինակություն էին վայելում։ Միջազգային իրավունքի գիտնական ներկայացուցիչների պարբերական համագումարներ կազմակերպելու նրա առաջարկը՝ աստիճանաբար համոզելու նրանց միջազգային հարաբերություններում պատերազմական հարցերը զենքի ուժով լուծելու փոխարեն, այդ հարցերը լուծել միջազգային տրիբունալում, որը ողջունվել է ինչպես բոլոր երկրների գիտնականների, այնպես էլ աշխարհի բարեկամների կողմից և նրա առաջարկով ստեղծվել է այսպես կոչված Միջազգային իրավունքի ինստիտուտը, որն առաջին անգամ նրա նախագահությամբ գումարվել է Գենտում 1873 թվականին։

Կրտսեր Գուստավ Ռոլեն-Ժեկմենի և Գուստավ Մուանիեի հետ թղթակցել է Միջազգային մարդասիրական իրավունքին և Կարմիր խաչին վերաբերող հարցերի շուրջ^[13]։

Յոհան Կասպար Բլյունչլին մահացել է 1881 թվականի հոկտեմբերի 21-ին, Կարլսրուեում։

Նրա գրադարանը ձեռք է բերել Ջոնս Հոփքինսի համալսարանը^[13]։ Նրա «Geschichte der Republik Zürich» աշխատությունը լրացրել և ավարտել է Յոհան Յակոբ Հոտտինգերը^[14]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
↑ https://www.idi-iil.org/en/histoire/fondateurs/
↑ CONOR.Sl
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
↑ https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/015796/2013-11-28/
↑ Блюнчли / Р. А. Каламкарян // «Банкетная кампания» 1904 — Большой Иргиз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 617—618. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 3). — ISBN 5-85270-331-1.
↑ «J.C. Bluntschli (1808–1881)». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.
↑ ^13,0 ^13,1 One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Bluntschli, Johann Kaspar». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 4 (11th ed.). Cambridge University Press. էջ 93.
↑ «Готтингер». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոհան Կասպար Բլյունչլի» հոդվածին։

[_e73a8453b8a65e34-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_2f64dcc4537e9f52-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_a75dd28485779b8c-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_18e33b90b82a3dd5-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)

[_e1eba57c01cb17eb-5] ttps://www.idi-iil.org/en/histoire/fondateurs/

[_5342ea66c17a9d79-6] CONOR.Sl

[_507df65739b8ddd5-7] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_be5417e629be5eb5-8] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_94e10a6cf27cc418-9] Mathematics Genealogy Project — 1997.

[_7fcaa7140c23da8b-10] ttps://hls-dhs-dss.ch/de/articles/015796/2013-11-28/

[11] Блюнчли / Р. А. Каламкарян // «Банкетная кампания» 1904 — Большой Иргиз. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 617—618. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 3). — ISBN 5-85270-331-1.

[12] «J.C. Bluntschli (1808–1881)». Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 22-ին.

[EB1911-13] 13,0 ^13,1 One or more of the preceding sentences incorporates text from a publication now in the public domain: Chisholm, Hugh, ed. (1911). «Bluntschli, Johann Kaspar». Encyclopædia Britannica (անգլերեն). Vol. 4 (11th ed.). Cambridge University Press. էջ 93.

[14] «Готтингер». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]