Մուսսոն (արբանյակ)

Մուսսոն
Կազմակերպություն	ԽՍՀՄ տիեզերական ծրագիր
Հիմնական կապալառուներ	ԿՄ ԳԱՄ
Գործարկման ամսաթիվ	1981 - 1994
Գործարկման վայր	Պլեսեցկ
Զանգված	~1610 կգ

Մուսսոն (ռուս.՝ Муссон), խորհրդային Երկրի արհեստական արբանյակների շարք, որոնք հանդիսանում էին ԽՍՀՄ տիեզերական երկրաֆիզիկական համալիրի հիմնական տարրերը։ Համալիրն ապահովում էր բարձր ճշգրտության միասնական գեոդեզիական կոորդինատային համակարգի ստեղծում՝ ճշգրտելով Երկրի ձևը և նրա գրավիտացիոն դաշտը։

Սարքը մշակվել է ԿՄ ԳԱՄ-ում` համաձայն ԽՄԿԿ Կենտկոմի և ԽՍՀՄ Նախարարների խորհրդի 1977 թվականի փետրվարի 3-ի թիվ 103-33 որոշման։ Թռիչքային փորձարկումները սկսվել են 1981 թվականին և շահագործման են հանձնվել 1986 թվականին^[1]։

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գլանաձև հերմետիկ իրանի ներսում տեղադրված էին չափագրող սարքավորումները, իրանը նաև ծառայում էր որպես ջերմային կառավարման համակարգի ռադիատոր։ Արբանյակի իրանին ամրացված էին արևային մարտկոցները։ Իրանի վերին մասում ամրացված էր ֆերմա, որի վրա տեղադրված էին մագնիսական կայունացուցիչ, գրավիտացիոն սարք և այլ կողմնորոշիչ համակարգեր։

Արձակման պահին սարքի զանգվածը 1610 կգ է, երկարությունը՝ 5,84 մ, տրամագիծը՝ 2,36 մ, աշխատանքային ուղեծրում զանգվածը՝ 1530 կգ։ Ուղեծրում արևային մարտկոցների և ֆերմայի բացումից հետո չափերը՝ երկարությունը՝ 17,77 մ, տրամագիծը՝ 7,50 մ։

Արձակումների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արձանագրվել է 14 արձակում, որոնցից առաջինն անհաջող է եղել։ Ուղեծիր դուրս գալու համար օգտագործվել է Ցիկլոն հրթիռը, արձակումները իրականացվել են Պլեսեցկի տիեզերակայանից։

Արձակման ամսաթիվ	Արձակման դիրք	Գործարանային համար	Արձակման զանգված, կգ	Անվանում	NSSDC ID	SCN	i	Т, ր	Н_p, կմ	Н_а, կմ
23.01.1981 14:20	32/1	11	1596	-	-	-	82,60°	ԿՀ վթար
30.09.1981 13:00	32/1	12	1588	Կոսմոս-1312	1981-098A	12879	82,61°	115,99	1536,8	1511,6
24.09.1982 12:15	32/1	13	1547	Կոսմոս-1410	1982-096A	13589	82,62°	115,99	1521,9	1499,9
24.11.1983 15:33	32/2	14	1550	Կոսմոս-1510	1983-115A	14521	73,63°	116,08	1540,5	1506,8
08.08.1984 15:08	32/2	15	1554	Կոսմոս-1589	1984-084A	15171	82,60°	116,00	1522,7	1499,4
14.06.1985 13:36	32/1	17	1556	Կոսմոս-1660	1985-047A	15821	73,64°	116,11	1537,8	1499,2
11.02.1986 09:56	32/2	16	1557	Կոսմոս-1732	1986-015A	16593	73,61°	116,08	1544,4	1499,0
02.12.1986 10:00	32/1	18	1552	Կոսմոս-1803	1986-094A	17117	82,61°	116,05	1526,8	1502,6
20.02.1987 07:43	32/2	19	1545	Կոսմոս-1823	1987-020A	17535	73,62°	116,08	1544,2	1498,8
30.05.1988 11:00	32/1	21	1548	Կոսմոս-1950	1988-046A	19195	73,61°	116,10	1541,5	1504,7
28.08.1989 03:14	32/2	20	1548	Կոսմոս-2037	1989-068A	20196	73,58°	116,12	1537,5	1502,8
30.07.1990 03:06	32/1	22	1556	Կոսմոս-2088	1990-066A	20720	73,61°	116,12	1543,7	1503,7
22.12.1992 15:36	32/2	23	1536	Կոսմոս-2226	1992-092A	22282	73,64°	116,07	1537,6	1497,7
29.11.1994 05:54	32/2	24	1522	Գեո-ԻԿ	1994-078A	23411	73,62°	116,10	1545,0	1498,9

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԽՍՀՄ տիեզերական ծրագիր

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Голотюк С. (1999). «Спутникостроители с берегов Енисея». Новости космонавтики. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Сергеев С. А. (29 ноября 1994). «Космические аппараты космодрома «Плесецк» «Муссон»». Информационный бюллетень № 39. Пресс-центр космодрома «Плесецк». Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
«Гео-ИК». ИСС имени академика М. Ф. Решетнёва. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)

[1] Голотюк С. (1999). «Спутникостроители с берегов Енисея». Новости космонавтики. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 3-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 1-ին.

[1]