Միասնական առևտրային օրենսգիրք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Միասնական առևտրային օրենսգիրք
Տեսակcommercial code?
Բնօրինակ լեզուանգլերեն
Ստեղծման տարեթիվ1945

Միասնական առևտրային օրենսգիրք, մի շարք միատեսակ ակտերի ժողովածու, որը հաստատվել է որպես օրենք՝ նպատակ ունենալով ներդաշնակեցնել վաճառքի և այլ առևտրային գործարքների օրենքները ԱՄՆ-ում։ Առաջին անգամ հրապարակվել է 1952 թվականին։

ԱՄՆ որոշ իրավասություններ (օրինակ՝ Լուիզիանա և Պուերտո Ռիկո) չեն ընդունել UCC-ում պարունակվող բոլոր հոդվածները, ԱՄՆ այլ շրջաններ (օրինակ՝ Ամերիկյան Սամոա) չեն ընդունել որոշակի հոդված UCC-ում։ Երբեմն այս փոփոխությունը պայմանավորված է հենց պաշտոնական UCC-ում հայտնաբերված այլընտրանքային լեզվով։ Պաշտոնական UCC-ի վերանայումների ընդունումը նպաստում է հետագա փոփոխությանը։ Բացի այդ, որոշ իրավասություններ շեղվում են պաշտոնական UCC-ից՝ հարմարեցնելով լեզուն իրենց յուրահատուկ կարիքներին և նախասիրություններին համապատասխան։ Վերջապես, նույնիսկ ԱՄՆ-ի ցանկացած երկու իրավասությունների կողմից ընդունված նույնական լեզուն, այնուամենայնիվ, կարող է ենթակա լինել տարբեր կանոնադրական մեկնաբանությունների յուրաքանչյուր իրավասության դատարանների կողմից։

Նպատակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պետական իրավունքի ներդաշնակեցման նպատակը կարևոր է առևտրային գործարքների տարածվածության պատճառով, որոնք դուրս են գալիս մեկ պետության սահմաններից։ Օրինակ՝ ապրանքները կարող են արտադրվել Ա նահանգում, պահեստավորվել Բ նահանգում, վաճառվել Գ նահանգից և առաքվել Դ նահանգում։ UCC-ն հասել է առևտրային օրենքներում էական միատեսակության նպատակին և, միևնույն ժամանակ, թույլ է տվել պետություններին ճկունությամբ համապատասխանել տեղական հանգամանքներին՝ փոփոխելով UCC-ի տեքստը, ինչպես ընդունված է յուրաքանչյուր նահանգում։ UCC-ը հիմնականում առնչվում է անձնական գույքի (շարժական գույք) և անշարժ գույք հետ կապված գործարքներին։

UCC-ի մյուս նպատակներն էին արդիականացնել պայմանագրային իրավունքը և թույլ տալ բացառություններ ընդհանուր իրավունքից առևտրականների միջև պայմանագրերում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

UCC-ի գաղտնի նախագծերը պահպանվել և տպագրվել են 10 հատորով

UCC-ի գաղտնի նախագծերը պահպանվեցին և տպագրվեցին որպես 10 հատոր հավաքածու։ UCC-ն ամենաերկար և ամենաբարդ ակտերից է։ Օրենսգիրքը եղել է Միասնական պետական օրենքների հանձնակատարների ազգային համաժողովի (NCCUSL) և Ամերիկյան իրավունքի ինստիտուտի (ALI) երկարաժամկետ համատեղ նախագիծը[1]։ NCCUSCL-ը և ALI-ն սկսեցին UCC-ի առաջին տարբերակի մշակումը 1945 թվականին՝ հետևելով ավելի վաղ, ավելի քիչ համապարփակ կոդավորման ջանքերին, ներառյալ պետական գծերով ապրանքների վաճառքը[2]։

Դատավոր Հերբերտ Ֆ. Գուդրիխը 1952 թվականի սկզբնական հրատարակության խմբագրական խորհրդի նախագահն էր[3], իսկ օրենսգիրքը մշակվել էր իրավաբան գիտնականների կողմից, ներառյալ Կարլ Ն. Լևելինը (նախագծի գլխավոր ղեկավարը)[4], Ուիլյամ Ա. Շնադերը, Սոյա Մենցչիկովը և Գրանտ Գիլմորը։ UCC-ը պարունակում էր սկզբունքներ և հասկացություններ, որոնք փոխառված էին գերմանական իրավունքից, թեև դրանք չճանաչվեցին Լևելինի կողմից[4]։

Օրենսգիրքը միայն օրենքների առաջարկություն է, որոնք պետք է ընդունվեն պետություններում։ Նահանգի կողմից ուժի մեջ մտնելուց հետո UCC-ը կոդավորված է նահանգի կանոնադրության մեջ։ Նահանգը կարող է բառացիորեն ընդունել UCC-ը, ինչպես գրված է ALI-ի և NCCUSL-ի կողմից, կամ պետությունը կարող է ընդունել UCC-ը՝ հատուկ փոփոխություններով։ Եթե նման փոփոխությունները չնչին չլինեն, դրանք կարող են լրջորեն խոչընդոտել Օրենսգրքի բացահայտ նպատակին` խթանել օրենքի միատեսակությունը տարբեր պետությունների միջև։ Այսպիսով, տարբեր նահանգներում բիզնեսով զբաղվող անձինք պետք է ստուգեն տեղական օրենքները։

ALI-ն և NCCUSL-ը ստեղծել են կանոնագրքի մշտական խմբագրական խորհուրդ։ Այս խորհուրդը հրապարակել է մի շարք պաշտոնական մեկնաբանություններ և հրապարակված այլ փաստաթղթեր։ Թեև այս մեկնաբանությունները չունեն օրենքի ուժ, Օրենսգիրքը մեկնաբանող դատարանները հաճախ դրանք նշում են որպես համոզիչ հեղինակություն մեկ կամ մի քանի դրույթների ազդեցությունը որոշելու համար։ Օրենսգիրքը մեկնաբանող դատարանները հիմնականում ձգտում են ներդաշնակեցնել իրենց մեկնաբանությունները այլ պետությունների մեկնաբանությունների հետ, որոնք ընդունել են նույն կամ համանման դրույթը։

UCC-ն ամբողջությամբ ուժի մեջ է մտել միայն նվազագույն փոփոխություններով 49 նահանգներում, ինչպես նաև Կոլումբիայի շրջանում, Գուամում[5], Հյուսիսային Մարիանյան կղզիներում[6] և ԱՄՆ-ի Վիրջինյան կղզիներ։ Լուիզիանան և Պուերտո Ռիկոն ընդունել են UCC-ի դրույթների մեծ մասը՝ միայն նվազագույն փոփոխություններով, բացառությամբ 2-րդ և 2Ա-րդ հոդվածների, փոխարենը նախընտրելով պահպանել իրենց քաղաքացիական իրավունքի ավանդույթը ապրանքների վաճառքը և վարձակալությունը կարգավորելու համար[7][8]։ Նաև որոշ բնիկ ամերիկացի ցեղեր ընդունել են UCC-ի մի մասը, ներառյալ Նավախո ազգը, որն ընդունել է 1-ին, 2-րդ, 3-րդ և 9-րդ հոդվածները՝ միայն նվազագույն փոփոխություններով[9]։

Թեև բովանդակային բովանդակությունը հիմնականում նման է, որոշ պետություններ կառուցվածքային փոփոխություններ են կատարել տեղական սովորույթներին համապատասխանելու համար։ Օրինակ, Լուիզիանայի իրավագիտությունը վերաբերում է UCC-ի հիմնական ստորաբաժանումներին որպես «գլուխներ» հոդվածների փոխարեն, քանի որ «հոդվածներ» տերմինը օգտագործվում է այդ նահանգում՝ Լուիզիանայի քաղաքացիական օրենսգրքի դրույթները մատնանշելու համար։ Արկանզասը ունի նմանատիպ պայմանավորվածություն, քանի որ այդ նահանգի օրենսդրության «հոդված» տերմինը սովորաբար վերաբերում է Արկանզասի Սահմանադրության ենթաբաժինին։ Կալիֆոռնիայում հոդվածների փոխարեն դրանք վերնագրվում են «բաժանումներ», քանի որ Կալիֆորնիայում հոդվածները կոդի երրորդ կամ չորրորդ մակարդակի ենթաբաժանում են, մինչդեռ բաժանումները կամ մասերը միշտ առաջին մակարդակի ենթաբաժինն են։ Նաև Կալիֆոռնիան թույլ չի տալիս գծիկների օգտագործումը բաժինների համարներում, քանի որ դրանք վերապահված են բաժինների տիրույթներին հղում կատարելու համար. հետևաբար, UCC-ի պաշտոնական բաժնի համարներում օգտագործվող գծիկները հանվել են Կալիֆոռնիայի իրականացման ժամանակ։

UCC հոդվածներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1952 թվականի միասնական առևտրային օրենսգիրքը թողարկվել է տասը տարվա մշակումից հետո, և 1952 թվականից մինչև 2022 թվականը օրենսգրքում վերանայումներ են կատարվել[1]։ Միասնական առևտրային օրենսգիրքը հաջորդաբար համարակալված հոդվածներով վերաբերում է հետևյալ թեմաներին.

Հոդված Անվանում Բովանդակություն
1 Ընդհանուր դրույթներ Սահմանումներ, կանոնադրական մեկնաբանման կանոններ
2 Վաճառք Ապրանքների վաճառք
2A Վարձակալություն Ապրանքների վարձակալում
3 Սակարկելի գործիքներ Մուրհակներ և նախագծեր (առևտրային թղթեր)
4 Բանկային ավանդներ և ինկասո Բանկներ և բանկինգ, կտորոնների հավաքագրման գործընթաց
4A Դրամական փոխանցումներ Բանկերի միջև դրամական փոխանցումներ
5 Ակրեդիտիվներ Ակրեդիտիվների հետ կապված գործարքներ
6 Մեծաքանակ փոխանցումներ և մեծաքանակ վաճառք Աճուրդներ և ակտիվների լուծարում
7 Պահեստի անդորրագրեր, բեռնագրեր և սեփականության այլ փաստաթղթեր Ապրանքների պահեստավորում և պահպանում
8 Ներդրումային արժեթղթեր Արժեթղթեր եւ ֆինանսական ակտիվներ
9 Ապահովված գործարքներ Անվտանգության շահերով ապահովված գործարքներ
12 Վերահսկվող էլեկտրոնային գրառումներ (CER) Թվային ակտիվների հետ կապված գործարքներ

2003 թվականին NCCUSL-ի և ALI-ի կողմից առաջարկվել են փոփոխություններ 2-րդ հոդվածում, որոնք արդիականացնում են բազմաթիվ ասպեկտներ (ինչպես նաև փոփոխություններ հոդված 2Ա-ում և 7-րդ հոդվածում)։ Քանի որ ոչ մի պետություն չընդունեց փոփոխությունները 2011 թվականին հովանավորները հետ կանչեցին փոփոխությունները։ Արդյունքում, UCC-ի պաշտոնական տեքստն այժմ համապատասխանում է այն օրենքին, որը նահանգների մեծ մասն ընդունել է[10]։

9-րդ հոդվածի հիմնական վերանայումը, որը վերաբերում է հիմնականում այն գործարքներին, որոնցում անձնական գույքն օգտագործվում է որպես վարկի տրամադրման երաշխիք, ընդունվել է բոլոր նահանգներում։ Վերանայումը ուժի մեջ է մտել 2001 թվականի հուլիսի 1-ին։ 2010 թվականին NCCUSL-ը և ALI-ն առաջարկեցին համեստ ուղղումներ կատարել 9-րդ հոդվածում։ Մի քանի պետություններ արդեն ընդունել են այս փոփոխությունները, որոնք ուժի մեջ են մտել 2013 թվականի հուլիսի 1-ից։

Համակարգչային տեղեկատվական գործարքների մասին օրենքի (UCITA) շուրջ վեճը ծագել է UCC-ի 2-րդ հոդվածի վերանայման գործընթացում։ Ներկայիս UCITA-ի դրույթները ի սկզբանե նախատեսված էին որպես «Հոդված 2Բ» Արտոնագրերի վերաբերյալ վերանայված 2-րդ հոդվածի վաճառքի մասին։ Քանի որ UCC-ը միակ միասնական օրենքն է, որը հանդիսանում է NCCUSL-ի և ALI-ի համատեղ նախագիծը, երկու ասոցիացիաները պետք է համաձայնեն UCC-ի ցանկացած վերանայմանը (այսինքն՝ օրինակելի ակտը. որոշակի պետության օրենքի վերանայումները պահանջում են միայն այդ նահանգում ուժի մեջ մտնելը)։ Հոդված 2B-ի առաջարկվող վերջնական նախագիծը հակասությունների հանդիպեց ALI-ի ներսում, և արդյունքում ALI-ն համաձայնություն չտվեց։ NCCUSL-ն արձագանքեց՝ վերանվանելով 2B հոդվածը և այն հրապարակելով որպես UCITA: 2004 թվականի հոկտեմբերի 12-ի դրությամբ միայն Մերիլենդն ու Վիրջինիան են ընդունել UCITA-ն։

Միասնական առևտրային օրենսգրքի գերակա փիլիսոփայությունը մարդկանց թույլ տալն է կնքել իրենց ուզած պայմանագրերը, բայց լրացնել բաց թողնված դրույթները, որտեղ նրանց կնքած համաձայնագրերը լռում են։ Օրենքը նաև ձգտում է պարտադրել միատեսակ և պարզեցնել սովորական գործարքները, ինչպիսիք են չեկերի, թղթադրամների և այլ սովորական առևտրային թղթերի մշակումը։ Օրենքը հաճախ տարբերակում է առևտրականներին, որոնք սովորաբար առևտուր են անում ապրանքով և ենթադրվում է, որ լավ գիտեն իրենց բիզնեսը, և սպառողների միջև, ովքեր չգիտեն։

UCC-ը նաև փորձում է հետ մղել իրավական ձևականությունների կիրառումը բիզնես պայմանագրեր կնքելիս, որպեսզի թույլ տան բիզնեսին առաջ շարժվել առանց իրավաբանների միջամտության կամ մշակված փաստաթղթերի պատրաստման։

Հոդված 2[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հոդված 2-ը վերաբերում է վաճառքին, իսկ 2Ա հոդվածը վերաբերում է վարձակալությանը։

Պայմանագրի ձևակերպում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ֆիրմային առաջարկները (ապրանքներ գնելու կամ վաճառելու առաջարկները և առաջարկը որոշակի ժամկետով բաց պահելու խոստում) վավեր են առանց քննարկման, եթե ստորագրված են առաջարկողի կողմից, և անշրջելի են գնման պատվերի մեջ նշված ժամկետի համար (բայց ոչ ավելի, քան երեք ամիս), կամ, եթե ժամկետչի նշվում, ողջամիտ ժամկետով[11]։
  • «Օպերատիվ առաքման» համար ապրանքներ գնելու առաջարկը պահանջում է ընդունելություն կամ արագ առաքման խոստում։ Ուստի այս առաջարկը խիստ միակողմանի չէ։ Այս «ընդունումն ըստ կատարման» նույնիսկ պարտադիր չէ, որ լինի համապատասխան ապրանքների միջոցով (օրինակ՝ թերի հավաքածուներ)[12]։
  • Քննարկում՝ առանց հաշվի առնելու փոփոխությունները կարող են ընդունելի լինել ապրանքների վաճառքի պայմանագրում[13]։
  • Գինը չնշել. Ապրանքների վաճառքի պայմանագրում գինը չնշելը չի խոչընդոտի պայմանագրի ձևավորմանը, եթե կողմերի նախնական մտադրությունը եղել է պայմանագիր կնքելը։ Ողջամիտ գին կորոշի դատարանը[11]։
  • Հանձնարարություններ. պահանջների պայմանագիրը կարող է նշանակվել պայմանով, որ լիազորագրի կողմից պահանջվող քանակությունը անհիմն կերպով անհամաչափ չէ սկզբնական քանակին[14]։

Պայմանագրի հերքում և խախտում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Չհամապատասխանող ապրանքներ․ եթե անհամապատասխան ապրանքներն ուղարկվում են տեղաբաշխման նշումով, ապա այդպիսի հայտը մեկնաբանվում է որպես հակաառաջարկ, և եթե ընդունվում է, ձևավորում է նոր պայմանագիր և կապում գնորդին նախորդ պայմանագրի գնով։ Եթե վաճառողը հրաժարվում է համապատասխանությունից, իսկ գնորդը չի ընդունում, գնորդը պետք է վերադարձնի բոլոր չհամապատասխանող ապրանքները վաճառողի հաշվին ստանալուց հետո երեսուն օրվա ընթացքում։
  • Կատարյալ մրցառք. գնորդը, այնուամենայնիվ, ունի «կատարյալ մրցառքի» իրավունք և կարող է ընդունել բոլորը, մերժել բոլորը կամ ընդունել համապատասխան ապրանքներ և մերժել մնացածը. առաքումից հետո ողջամիտ ժամկետում, բայց մինչ ընդունումը, նա պետք է տեղեկացնի վաճառողին մերժման մասին։ Եթե գնորդը չի նշում կոնկրետ պատճառ (թերություն), ապա նա չի կարող ապավինել պատճառին ավելի ուշ։ Նաև պայմանագիրը ինքնին չի խախտվում, եթե վաճառողը մատակարարել է անհամապատասխան ապրանքները։
  • Ողջամիտ ժամանակ․ չորս շաբաթվա նվազագույն ժամկետ, ստանդարտ, Նման ստանդարտը պահանջվում է պայմանագրի կողմերից անորոշ ժամանակով կամ անժամկետ՝ սկզբնական դրույթներից հրաժարվելով։
  • Պահանջ/Արդյունք պայմանագրեր. UCC-ն ապահովում է պաշտպանություն անհամաչափ պահանջներից, սակայն պետք է բավարարի «բարեխղճության» պահանջը։
  • Անապահովության ողջամիտ հիմքեր․ չկատարման սպառնալիքի դեպքում մյուս մասը կարող է կասեցնել իր աշխատանքը և գրավոր երաշխիքներ պահանջել։ Եթե երաշխիքը չի տրամադրվում «30 օրը չգերազանցող ողջամիտ ժամկետում», ապա պայմանագիրը չեղյալ է հայտարարվում[14]։
  • Ձևերի պայքար. նոր պայմանները կներառվեն համաձայնագրում, եթե.
    • առաջարկը սահմանափակվում է իր պայմաններով,
    • դրանք էապես փոխում են սկզբնական պայմանները (սահմանափակ պատասխանատվություն և այլն),
    • առաջին կողմը ժամանակին առարկում է նոր պայմանների դեմ, կամ առաջին կողմն արդեն դեմ է արտահայտվել նոր պայմաններին։ Արդյոք նոր պայմանները «էականորեն կփոխեն» սկզբնական **առաջարկը, կարող է կախված լինել ապրանքի բնույթից (օրինակ՝ մեխերի առաքման հետաձգումը նույնը չէ, ինչ ձկան դեպքում)։
  • Ձևերի պայքար, Ողջամիտ ժամկետում ուղարկված առաջարկի գրավոր հաստատումը գործում է որպես ընդունում, չնայած այն սահմանում է պայմաններ, որոնք լրացուցիչ են կամ տարբերվում են առաջարկվողներից, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ ընդունումը ուղղակիորեն պայմանավորված չէ լրացումներով։
  • Խարդախության կանոնադրություն․ կիրառելի է ապրանքների վաճառքի համար։ Փաստացի պայմանագիրը գրավոր պետք չէ։ Պարզապես որոշ նշում կամ հուշագիր պետք է լինի գրավոր և ստորագրված։ Այնուամենայնիվ, ստորագրության պահանջից UCC բացառությունն այն է, երբ գրավոր հաստատում է ստացվում և չի առարկվում 10 օրվա ընթացքում[14]։
  • Ուղղում/ծածկում․ գնորդը պետք է ժամանակ տա վաճառողին, որպեսզի ուղղի թերի առաքումը, նախքան ծածկույթ փնտրելը։
  • FOB (միջազգային առևտրային եզրույթ, առաքման պայամանների վերաբերյալ) բիզնեսի վայր․ վաճառողը իր վրա է վերցնում կորստի ռիսկը։
  • FOB նպատակակետ. վաճառողը իր վրա է վերցնում կորստի ռիսկը, քանի դեռ բեռնափոխադրումը հասնում է իր նպատակակետին։ Եթե պայմանագիրը դուրս է թողնում առաքման վայրը, դա վաճառողի գործունեության վայրն է։
  • Կորստի ռիսկ․ կոնկրետ ապրանքների վաճառքի դեպքում կորստի ռիսկը կրում է վաճառողը մինչև մրցույթը։ Ընդհանրապես, վաճառողը կրում է կորստի ռիսկ, քանի դեռ գնորդը չի տիրապետում ապրանքին։
  • Մելիորացիա. Վաճառողը կարող է հետ պահանջել ապրանքները՝ ըստ պահանջի, գնորդի կողմից դրանք ստանալուց հետո 20 օրվա ընթացքում, եթե վաճառողը հայտնաբերի, որ գնորդն ապրանքը ստացել է անվճարունակ վիճակում։
  • Իրավացիորեն մերժված ապրանքներ. Առևտրական գնորդը կարող է հետևել վաճառողի ողջամիտ հրահանգներին՝ ապրանքը մերժելու համար։ Եթե նման հրահանգներ չտրվեն, գնորդը կարող է ողջամիտ ջանքեր գործադրել դրանք վաճառելու համար, և գնորդը/պահառուն իրավունք ունի ստանալու համախառն հասույթի 10%-ը։
  • Կիրառելիության ենթադրյալ երաշխիք․ ենթադրյալ երաշխիք պիտանիությունը առաջանում է, երբ վաճառողը գիտի, որ գնորդը ապավինում է ապրանքների ընտրության հարցում վաճառողի փորձին։
  • Առևտրականության ենթադրյալ երաշխիք. սովորական նպատակների համար պիտանի ապրանքների յուրաքանչյուր վաճառք։
  • Էքսպրես երաշխիքներ. առաջանում են խոստման փաստի ցանկացած հայտարարությունից։
  • UCC-ի վնասները վաճառողի կողմից կանոնները խախտելու դեպքում․ տարբերությունը 1) շուկայական գնի միջև, երբ գնորդն իմացավ խախտման մասին, և 2) պայմանագրի գինը, 3) գումարած պատահական վնասները։ Եթե տուժած վաճառողը պարզապես դատի տա պայմանագրի գնի համար, սա տնտեսապես անարդյունավետ է[15]։
  • Հատուկ արտադրության ապրանքներ. հատուկ արտադրված ապրանքները ազատվում են խարդախության կանոնադրությունից, եթե արտադրողը ստանձնել է պարտավորություն մատակարարումների կամ գնումների համար։

Բաժին 2-207. Ձևերի պայքար[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

UCC-ի առավել շփոթեցնող դատավարական բաժիններից մեկը 2-207-րդ բաժինն է[16], որը պրոֆեսոր Գրանտ Գիլմորն անվանել է «ամենամեծ կանոնադրական խառնաշփոթը բոլոր ժամանակների»[17]։ Այն կառավարում է «ձևերի ճակատամարտը», թե ում պայմանները` առաջարկողի կամ առաջարկվողի պայմանները, կպահպանվեն առևտրային գործարքից, որտեղ փոխանակվում են տարբեր պայմաններով բազմաթիվ ձևեր։ Այս խնդիրը հաճախ առաջանում է, երբ առևտրային գործարքի կողմերը փոխանակում են սովորական փաստաթղթեր, ինչպիսիք են առաջարկների հարցումները, հաշիվ-ապրանքագրերը, գնման պատվերները և պատվերի հաստատումները, որոնք բոլորը կարող են պարունակել հակասական դրույթներ։

Վերլուծության առաջին քայլը պարզելն է, թե արդյոք UCC-ը կամ ընդհանուր օրենքը կարգավորում են գործարքը։ Եթե UCC-ն կառավարում է, դատարանները սովորաբար կփորձեն գտնել, թե որ ձևն է կազմում առաջարկը։ Այնուհետև ուսումնասիրվում են առաջարկվողի ընդունման ձևերը, որոնք կրում են տարբեր պայմաններ։ Պետք է նշել, թե արդյոք ընդունումը բացահայտորեն պայմանավորված է իր պայմաններով։ Եթե դա բացահայտ պայմանական է, ապա դա հակաառաջարկ է, ոչ թե ընդունում։ Եթե կատարումն ընդունվում է հակաառաջարկից հետո, նույնիսկ առանց հստակ ընդունման, համաձայն 2-207(3), պայմանագիրը գոյություն կունենա միայն այն պայմաններով, որոնց վերաբերյալ կողմերը համաձայնում են՝ UCC բացերը լրացնողների հետ միասին։

Եթե ընդունման ձևը հստակորեն չի սահմանափակում ընդունումը իր պայմաններով, և երկու կողմերն էլ առևտրականներ են, առաջարկվողի կատարողականի ընդունումը (թեև առաջարկվողի ձևաթղթերը պարունակում են լրացուցիչ կամ տարբեր պայմաններ), կազմում է պայմանագիր։ Այս պահին, եթե առաջարկվողի պայմանները չեն կարող համակցվել առաջարկողի պայմանների հետ, երկու պայմաններն էլ «նոկաուտ են» և գործում են UCC բացերը լրացնողները։ Եթե առաջարկվողի պայմանները պարզապես լրացուցիչ են, դրանք կհամարվեն պայմանագրի մաս, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ (ա) առաջարկողն ուղղակիորեն սահմանափակում է սկզբնական առաջարկի պայմանների ընդունումը, (բ) նոր պայմանները էապես փոխում են սկզբնական առաջարկը, կամ (գ) նոր պայմանների դեմ առարկության մասին ծանուցումն արդեն տրվել է կամ տրվել է դրանք ստանալուց հետո առաջարկվողի կողմից հրապարակված ողջամիտ ժամկետում։

Բաժին 2-207-ով առաջացած զանգվածային խառնաշփոթի պատճառով 2003 թվականին հրապարակվեց վերանայված տարբերակը, սակայն վերանայումը երբեք չի ընդունվել որևէ պետության կողմից։

Հոդված 8[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բաժնետոմսերի վկայագիր, որը տարբերվում է արժեթղթում ապանյութական շահերից

Արժեթղթերի սեփականությունը կարգավորվում է Միասնական առևտրային օրենսգրքի (UCC) 8-րդ հոդվածով։ Այս հոդված 8-ը, մոտ 30 էջանոց տեքստ է[18], ենթարկվել է կարևոր վերամշակման 1994 թվականին։ UCC-ի այդ թարմացումը վերաբերվում է ապանյութական արժեթղթերի փոխանցումների մեծամասնությանը որպես դրանց համապատասխան սկզբնական թողարկման արտացոլում, որոնք հիմնականում պահվում են երկու ամերիկյան արժեթղթերի կենտրոնական դեպոզիտարիաների կողմից՝ Դեպոզիտարիայի հավատարմագրային ընկերությունը (DTC) կորպորացիաների կողմից թողարկված արժեթղթերի համար և Դաշնային պահուստը գանձապետական դեպարտամենտի կողմից թողարկված արժեթղթերի համար։ Այս կենտրոնացված համակարգում արժեթղթերի սեփականության իրավունքի փոխանցումը կատարվում է ոչ թե թողարկողի ռեգիստրում ներդրողի հաշվին գրանցման պահին, այլ DTC-ի կամ Դաշնային պահուստի կողմից կառավարվող համակարգերի շրջանակներում։

Այս կենտրոնացումը չի ուղեկցվում արժեթղթերի ներդրողների/սեփականատերերի կենտրոնացված ռեգիստրով, ինչպիսիք են Շվեդիայում և Ֆինլանդիայում հաստատված համակարգերը (այսպես կոչված «թափանցիկ համակարգեր»)։ DTC-ն, Դաշնային պահուստը չունեն իրական սեփականատերերին արտացոլող գույքի փոխանցումների անհատական գրանցամատյան։ Ներդրողի համար հետևանքն այն է, որ իր արժեթղթերի սեփականության հաստատումն ամբողջությամբ հիմնված է DTC-ի, FED-ի և այլոց կողմից գրանցված փոխանցումների ճշգրիտ կրկնօրինակման վրա՝ միջանկյալ պահման համակարգում արժեթղթերի պահման շղթայի ստորին մակարդակներում։ Այս հղումներից յուրաքանչյուրը կազմված է համապատասխանաբար հաշվի մատակարարից (կամ միջնորդից) և հաշվի տիրոջից։

Այս հղումներով ստեղծված իրավունքները զուտ պայմանագրային պահանջներ են, այդ իրավունքները երկու տեսակի են.

  1. Այն հղումների համար, որտեղ հաշվի սեփականատերն ինքն է հանդիսանում ավելի ցածր մակարդակի հաշիվների մատակարար, արժեթղթի իրավունքը այն ժամանակաշրջանում, որտեղ այն մուտքագրվում է, բնութագրվում է որպես «արժեթղթերի իրավունք», «ad hoc» հասկացություn, որը հորինվել է 1994 թվականին, օրինակ՝ նշելով պահանջ, որը հնարավորություն կտա հաշվի տիրոջը մասնակցել համաչափ բաշխմանը իր հաշվի մատակարարի սնանկության դեպքում։
  2. Շղթայի յուրաքանչյուր օղակի համար, որի վերջնական հաշվի սեփականատերը միաժամանակ հանդիսանում է վերջնական ներդրողը, նրա «արժեթղթի իրավունքը» հարստացվում է թողարկողի կողմից սահմանված «էական» իրավունքներով՝ շահաբաժիններ կամ տոկոսներ ստանալու իրավունքով և ընդհանուր ժողովներին մասնակցելու իրավունքը, երբ դա նախատեսված է հաշվի մատակարարի հետ կնքված հաշվի պայմանագրով։ Այս կրճատված նյութական իրավունքների և այս փոփոխական էական իրավունքների համակցությունը UCC-ի 8-րդ հոդվածով բնութագրվում է որպես «շահավետ շահ»։

UCC-ի 8-րդ հոդվածով կազմակերպված իրավունքների այս տարրալուծումը հանգեցնում է նրան, որ ներդրողը թույլ չի տալիս վերականգնել արժեթղթը հաշիվ մատակարարողի սնանկության դեպքում, այսինքն՝ արժեթուղթը որպես սեփական ակտիվ պահանջելու հնարավորություն՝ առանց այն իր համաչափ արժեքով հաշվի մատակարարի մյուս պարտատերերի հետ կիսելու պարտավորության։ Որպես հետևանք, այն նաև թույլ չի տալիս ներդրողին հաստատել իր արժեթղթերը հոլդինգային շղթայի վերին մակարդակում՝ մինչև DTC կամ մինչև ենթապահառու։ Նման «անվտանգության իրավունքը», ի տարբերություն սովորական սեփականության իրավունքի, այլևս կիրառելի չէ «erga omnes» որևէ անձի համար, որը ենթադրաբար ունի իր անվտանգությունը։ «Ապահովության իրավունքը» զուտ հարաբերական իրավունք է, հետևաբար պայմանագրային իրավունք։

Սեփականության իրավունքի այս վերաբնութագրումը պարզ պայմանագրային իրավունքի կարող է հնարավորություն տալ հաշվի մատակարարին «վերօգտագործել» արժեթուղթը՝ առանց ներդրողից թույլտվություն խնդրելու։ Սա հատկապես հնարավոր է ժամանակավոր գործառնությունների շրջանակներում, ինչպիսիք են արժեթղթերի վարկավորումը, հետգնման տարբերակը, հետ գնելու կամ հետգնման պայմանագիրը։ Այս համակարգը տարբերակում է դնում պահման շղթայի միջև, որը ցույց է տալիս, թե ինչպես է արժեթուղթը բաժանորդագրվել ներդրողի կողմից, և հորիզոնական և աճող շղթաների միջև, որոնք հետևում են արժեթղթի փոխանցման կամ ենթավանդադրման ձևին[19]։

Հակառակ այն պնդումների, թե 8-րդ հոդվածը մերժում է ամերիկացի ներդրողներին իրենց անվտանգության իրավունքները, որոնք պահպանվում են միջնորդների միջոցով, օրինակ՝ բանկերը, Հոդված 8-ը նաև օգնել է ԱՄՆ բանակցողներին Ժնևի արժեթղթերի կոնվենցիայի բանակցությունների ընթացքում, որը նաև հայտնի է որպես Միջանկյալ արժեթղթերի էական կանոնների մասին Ունիդրուա կոնվենցիա։

Միջազգային ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

UCC-ի որոշ հատվածներ մեծ ազդեցություն են ունեցել ԱՄՆ-ից դուրս։ Հոդված 2-ը որոշակի ազդեցություն ունեցավ Ապրանքների միջազգային վաճառքի պայմանագրերի մասին Միավորված ազգերի կազմակերպության կոնվենցիայի (CISG) մշակման վրա, թեև արդյունքը շատ առումներով շեղվեց UCC-ից (օրինակ՝ փոստարկղի կանոնի ընդունումից հրաժարվելը)[20]։

Հոդված 5-ը, որը կարգավորում է ակրեդիտիվները, ազդեցիկ է եղել միջազգային առևտրի ֆինանսավորման վրա, պարզապես այն պատճառով, որ Նյու Յորքում գործում են բազմաթիվ խոշոր ֆինանսական հաստատություններ ոգեշնչեց Անձնական գույքի անվտանգության ակտերի ընդունումը Կանադայի բոլոր նահանգներում և տարածքներում, բացառությամբ Քվեբեկի, սկսած 1990 թվականից[21]։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Malcolm, Walter D. (1963 թ․ հունվար). «The Uniform Commercial Code in the United States». International and Comparative Law Quarterly. 12 (1): 226–246. doi:10.1093/iclqaj/12.1.226. ISSN 0020-5893.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
GND: 4128274-7 · LCCN: n92056781 · Microsoft: 2776893234 · VIAF: 178293362 · WorldCat VIAF: 178293362

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Uniform Law Commission. «Uniform Commercial Code». Uniform Law Commission (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2023 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
  2. ↑ Malcolm, 1963, էջ 229
  3. ↑ The American Law Institute – UCC 2007 Edition (Official Text with Comments) Արխիվացված Դեկտեմբեր 8, 2007 Wayback Machine
  4. ↑ 4,0 4,1 Clark, David S. (2019 թ․ մարտի 21), Reimann, Mathias; Zimmermann, Reinhard (eds.), «Development of Comparative Law in the United States», The Oxford Handbook of Comparative Law (անգլերեն), Oxford University Press, էջեր 147–180, doi:10.1093/oxfordhb/9780198810230.013.6, ISBN 978-0-19-881023-0, Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 17-ին
  5. ↑ Stewart Macaulay; Jean Braucher; John A. Kidwell; William Whitford (2010). Contracts: Law in Action. Vol. I (3rd ed.). LexisNexis. ISBN 978-1-42248176-9.
  6. ↑ 5 C.M.C. § 1101 et seq.
  7. ↑ La. R.S. 10:101-1 et seq.
  8. ↑ P.R. Laws Ann. tit. 19, § 401 et seq.
  9. ↑ Navajo Nation Code tit. 5A, § 1-101 et seq.
  10. ↑ What Can We Learn from the Failed 2003-2005 Amendments to UCC Article 2. Miller, F.H. 52 S. Tex. L. Rev. 471 (2010–2011). Retrieved from https://heinonline.org/HOL/LandingPage?handle=hein.journals/stexlr52&div=30&id=&page=.
  11. ↑ 11,0 11,1 https://www.law.cornell.edu/ucc/2/2-205
  12. ↑ https://www.law.cornell.edu/ucc/2/2-206
  13. ↑ https://www.law.cornell.edu/ucc/2/2-209
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 https://www.law.cornell.edu/ucc/2/2-306
  15. ↑ https://www.law.cornell.edu/ucc/2/2-713
  16. ↑ https://www.law.cornell.edu/ucc/2/2-207
  17. ↑ Mark E. Roszkowski (2001). «Symposium on Revised Article 2 of the Uniform Commercial Code: Section-by-Section Analysis». SMU Law Review. Dedman School of Law, Southern Methodist University. 54: 927., quoting Letter from Grant Gilmore, Professor, to Robert Summers, Professor, Cornell University School of Law (September 10, 1980), reprinted in Richard E. Speidel (1981). Teaching Materials on Commercial and Consumer Law (3rd ed.). West Publishing Co. էջեր 54Կաղապար:Endash55..
  18. ↑ See an online access to UCC Article 8 on Cornell.edu
  19. ↑ A further analysis of UCC article 8 can be found in an academic paper from Sandra Rocks on Ali-Aba.org Արխիվացված Հուլիս 24, 2011 Wayback Machine
  20. ↑ «Alper, G» (PDF).
  21. ↑ Australian Government, Personal Property Securities Act 2009
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Միասնական_առևտրային_օրենսգիրք&oldid=9945989» էջից