Հիրիկ կեղծ կովկասյան

Հիրիկ կեղծ կովկասյան
Հիրիկ կեղծ կովկասյան
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Ծնեբեկածաղկավորներ (Asparagales)
Ընտանիք	Հիրիկազգիներ (Iridaceae)
Ենթաընտանիք	Iridoideae
Տրիբա	Irideae
Ցեղ	Հիրիկ (Iris)
Տեսակ	Հիրիկ կեղծ կովկասյան (I. pseudocaucasica)
Միջազգային անվանում
Iris pseudocaucasica

Հիրիկ կեղծ կովկասյան (լատին․՝ Iris pseudocaucasica), հիրիկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս։ Գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։

Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սոխուկավոր բույս է։ Ցողունն ունի 10-25 սմ բարձրություն։ 1-1,5 սմ լայնությամբ տերևները տափակ են, երկարությամբ ծալված, մանգաղաձև թեքված և սպիտակ կռճիկային ծայրերով։ Ծաղիկները 2-3 հատ են, բաց երկնագույն, մանուշակագույն կամ կանաչավուն դեղնավուն^[1]։

Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայաստանում տարածված է Երևանի (Ուրծի լեռնաշղթայի միջին մաս) և Մեղրու (Այգեձոր, Վարդանաձոր, Գուդեմնիս, Շվանիձոր, Գյումարանց, Նյուվադի) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Նախիջևանում, Արևելյան Անատոլիայում, Հյուսիսային Իրաքում, Հյուսիսային և Հյուսիսարևմտյան Իրանում^[1]։

Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աճում է ստորին և միջին լեռնային գոտիներում՝ ծովի մակարդակից 600-1600 (2000) մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև չոր, քարքարոտ և կավային լանջերին, շիբլյակում և գիհու նոսրանտառում։ Ծաղկում է մարտ-մայիս ամիսներին, պտղաբերում՝ մայիս-հունիսին^[1]։

Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վտանգված տեսակ է։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 կմ²-ից պակաս։ Տեսակին, կապված աճելավայրերի պայմանների փոփոխության հետ, սպառնում է տարածման և բնակության շրջանների կրճատում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված էր որպես հազվագյուտ տեսակ։ CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում ընդգրկված չէ^[1]։

Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Արևիկ» ազգային պարկի սահմաններում^[1]։