Կարլ Փերքինս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կարլ Փերքինս
Բնօրինակ անունանգլ.՝ Carl Perkins
Ի ծնե անունանգլ.՝ Carl Lee Perkins
Ծնվել էապրիլի 9, 1932(1932-04-09)[1][2][3][…]
Tiptonville, Թենեսի, ԱՄՆ
Երկիր ԱՄՆ
Մահացել էհունվարի 19, 1998(1998-01-19)[1][2][3][…] (65 տարեկան)
Jackson, Թենեսի, ԱՄՆ
Ժանրերռոք, ռոքաբիլի և Քանթրի
Մասնագիտություներգիչ, հեղինակ-կատարող, կիթառահար, կոմպոզիտոր և ստուդիական երաժիշտ
Երգչաձայնlightweight baritone?
ԳործիքներԷլեկտրակիթառ, կիթառ և վոկալ
ԼեյբլSun Records, Չարլին ձայնագրում է, Columbia Records, Դեկա Ռեկորդս և Մերկուրի Ռեքորդս
Պարգևներ
 Carl Perkins Վիքիպահեստում

Կարլ Լի Փերքինս (անգլ.՝ Carl Perkins, ապրիլի 9, 1932(1932-04-09)[1][2][3][…], Tiptonville, Թենեսի, ԱՄՆ - հունվարի 19, 1998(1998-01-19)[1][2][3][…], Jackson, Թենեսի, ԱՄՆ)[4][5], ամերիկացի երգիչ, կոմպոզիտոր, 1950-ականների կեսերին ռոքաբիլլի ժանրի հիմնադիրներից մեկը։

Փերքինսն առավել հայտնի էր իր ռոքնռոլ ժանրի ձայնագրություններով Մեմֆիսի Sun Records-ի համար, ամենահայտնին «Blue Suede Shoes»-ն է (1956 թվական)։ Նույն ժանրում ձայնագրվել են նաև «Gone Gone Gone», «Matchbox», «Honey Don't», «Everybody's Trying to Be My Baby», «Glad All Over»: 1960-ականների կեսերին Փերքինսը սկսել է ստեղծագործել քանթրի ոճով։ Երգիչը ռոքնռոլին է վերադարձել 1980-ականներին։

Երաժիշտ Չարլի Դենիելսը ասել է․ «Կարլ Փերքինսի երգերը մարմնավորում էին ռոքաբիլլիի դարաշրջանը, իսկ Կարլ Փերքինսի հնչողությունը ավելի շատ է մարմնավորում ռոքաբիլիի ձայնը, քան նրա անդամներից որևէ մեկը, քանի որ նա երբեք չի փոխվել»[6]։ Փերքինսի երգերը ձայնագրվել են այնպիսի ազդեցիկ արտիստների (և ընկերների) կողմից, ինչպիսիք են Էլվիս Փրեսլին, The Beatles-ը, Ջիմի Հենդրիքսը, Ջոնի Քեշը և Էրիկ Կլեպտոնը, ինչը հետագայում ամրապնդեց նրա պատվավոր տեղը երաժշտության պատմության մեջ։ Փոլ ՄաքՔարթնին ասել է. «Եթե չլիներ Կարլ Փերքինսը, չէր լինի նաև «The Beatles»-ը»[7]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կարլ Փերքինսը ծնվել է 1932 թվականի ապրիլի 9-ին, Թենեսի նահանգի Թիփթոնվիլ քաղաքում, բնավարձակալող Բաք Փերքինսի (նրա ծննդյան վկայականում սխալմունքով գրվել է «Փերքինգս» (Perkings)) ընտանիքում[8]։ Մանուկ հասակում նա և իր եղբայրները ստիպված էին քրտնաջան աշխատել բամբակի դաշտերում դպրոցական դասերից հետո։ Հարազատ եղբայրներն էին Ջեյ և Քլեյթոնը[9]։ Տղաները մեծացել են լսելով Հարավային գոսպել երաժշտությունը, որը երգում էին եկեղեցու սպիտակամորթ ընկերները, ինչպես նաև բամբակի դաշտերում գտնվող սևամորթ բանվորներն ու բնավարձակալողները։ Ամռանը նրանք աշխատում էին օրական 12-14 ժամ։ Կարլը և նրա եղբայր Ջեյը միասին վաստակում էին օրական 50 ցենտ։ Չնայած այն հանգամանքին, որ ընտանիքը չափազանց քիչ եկամուտ ուներ, գումարը բավական էր բանջարեղենի, Կարլի հոր համար ծխախոտի և նույնիսկ մի փոքր քաղցրավենիքի համար։

Շաբաթ երեկոյան Կարլը հոր հետ լսում էր «Grand Ole Opry» ռադիոհաղորդումները Ռոյ Էկաֆի հետ և նրանց տպավորությամբ ծնողներին խնդրել էր կիթառ գնել իրեն[10]։ Բայց քանի որ նրանք չէին կարող իրենց թույլ տալ գործիք գնել, Կարլի հայրը կիթառ էր պատրաստել սիգարի տուփի և ցախավելի օգնությամբ։ Բարեբախտաբար, հարևանն իր հորը վաճառեց Ջին Օթրիի մաշված կիթառը։ Փերքինսը չէր կարող իրեն թույլ տալ նոր լարեր, և երբ դրանք պատռվեցին, նա ստիպված էր ամրացնել դրանք։ Հանգույցները կտրում էին նրա մատները, երբ նա անցնում էր մեկ այլ նոտայի, ուստի նա սկսեց ծռել նոտաները՝ բախվելով կապույտ նոտայի նման մի բանի[6][11]։ Նա ինքն էր ստեղծում երգեր, որոնք արտացոլում էին այս բոլոր երաժշտական ուղղությունները։ Հետագայում Կարլ Փերքինսը սովորեցրեց իր ավագ եղբորը՝ Ջեյին, նվագակցել իրեն կիթառի վրա։ Նրանք երկուսն էլ թողել են դպրոցը ութերորդ դասարանից հետո՝ ընտանիքին օգնելու համար։

1947 թվականի հունվարին Կարլի ընտանիքը տեղափոխվեց Մեդիսոն շրջան։ Այնտեղ Կարլը գրել է իր առաջին հիթը՝ «Movie Magg»-ը, որը, սակայն, ժողովրդականություն չի վայելել վարչաշրջանից դուրս։

Երաժշտական կարիերան Կարլ Փերքինսը և նրա եղբայր Ջեյը սկսել են 1946 թվականին (այն ժամանակ Կարլը ընդամենը 14 տարեկան էր)։  Նրանք ելույթ են ունեցել Ջեքսոնից ոչ հեռու գտնվող «Cotton Ball» և «Sand Ditch» պանդոկներում։ Ավելի ուշ նրանց են միացել նաև կրտսեր եղբայր Քլեյթոնը, ով նվագում էր կոնտրաբաս։ 1940-ականների վերջին Փերքինս եղբայրները Ջեքսոնի ամենահայտնի խումբն էին։

1953 թվականի հունվարին Կարլ Փերքինսն ամուսնացել է Վալդա Քրայդերի հետ, ում հետ ծանոթ էր մի քանի տարի։ Կինը համոզել էր Կարլին իր ամբողջ ժամանակը նվիրել պանդոկներում նվագելուն (նախկինում Փերքինսը դա անում էր բացառապես երեկոյան ժամերին՝ աշխատելով բամբակի հավաքման, ներքնակների արտադրության գործարանում և մարտկոցների գործարանում)։ Հետագայում խմբին միացել է թմբկահար Վ. Ս. Հոլանդը։ Հոլանդը նախկինում երաժիշտ աշխատելու փորձ չէր ունեցել, սակայն ռիթմի լավ զգացողությամբ էր օժտված[12]։

Ռոքնռոլի տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1954 թվականի հուլիսին Կարլը և Վալդան ռադիոյով լսեցին Էլվիս Պրեսլիի «Blue Moon of Kentucky» երգը։ Կատարման ոճը մոտ էր Կարլ Փերքինսի ոճին։ Նա հասկացավ, որ իր ապագան Մեմֆիսում է, որտեղ նա գնացել է 1954 թվականի աշնանը։ Մեմֆիսի Sun Records ստուդիայում ձայնագրվել են Փերքինսի առաջին, դասական դարձած ռոքնռոլ սինգլները՝ սկսած «Blue Suede Shoes»-ից (1956 թվական)։ 1958 թվականին Փերքինսը տեղափոխվել է Columbia Records։ Նոր լեյբլում ձայնագրվել են «Jive After Five», «Levi Jacket», «Pop, Let Me Have the Car», «Pink Pedal Pushers» և այլն։

Քանթրիի տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1960-ականների կեսերին Փերքինսը հետաքրքրվեց քանթրի ոճով, որից, ըստ էության, սկսել է իր ստեղծագործական ուղին։ Այդ ժամանակ նա փոխեց լեյբլը և ձայնագրվեց սկզբում Decca Records-ում, այնուհետև կարճ ժամանակով Dollie Records-ում, իսկ հետո վերադարձավ Columbia Records։ Ջոնի Քեշի հրավերով Փերքինսը սկսել էր մասնակցել նրա շրջագայություններին։ Տվյալ պահին նա ունեցավ հարաբերական հաջողություն քանթրի երաժշտության շրջանակներում։ 1973 թվականին Փերքինսը տեղափոխվել է Mercury լեյբլ։

Ուշ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1980-ականներին Փերքինսը վերադարձել է ռոքնռոլ։ Նա ձայնագրեց նոր ալբոմ, որը ներառում էր իր հին երգերի նոր տարբերակները, ինչպես նաև մի շարք այլ հայտնի ռոքնռոլ ստեղծագործություններ։ 1986 թվականին Կարլ Փերքինսը, Ջոնի Քեշը, Ջերի լի Լյուիսը և Ռոյ Օրբիսոնը կրկին հավաքվել էին Մեմֆիսի Sun Records ստուդիայում և միասին ձայնագրել «Class of ’55» ալբոմը։ 1992 թվականին Փերքինսը ձայնագրել է «A Sentimental Journey» ալբոմը Սքոթի Մուրի հետ, ով Էլվիս Փրեսլիի կիթառահարն էր Sun Records-ի օրերից։ Փերքինսի վերջին ալբոմը՝ «Go, Cat, Go!» թողարկվել է 1996 թվականին։

Կարլ Փերքինսը մահացել է 1998 թվականի հունվարի 19-ին Jackson-Madison Country հիվանդանոցում (Ջեքսոն, Թենեսի)։ Հուղարկավորությանը ներկա են եղել Ջորջ Հարիսոնը, Ջերի լի Լյուիսը, Գարթ Բրուքսը, Ջոնի Քեշը և նրա կինը՝ Ջուն Քարթերը։ Թաղվել է Ջեքսոնում՝ Ridgecrest գերեզմանատանը։ Նրա այրին՝ Վալդա Փերքինսը, մահացել է 2005 թվականի նոյեմբերի 15-ին` Ջեքսոնում։

Կիթառի ոճ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպես կիթառահար` Փերքինսն օգտագործել է ֆինգերփիքինգ` ձեռքի ափի խլացում, արպեջո, բաց լարերի շահավետ օգտագործում, միայնակ և կրկնակի լարերի թեքում, քրոմատիզմ, քանթրի և բլյուզ անցումներ, ինչպես նաև տրիտոն և այլ տոնային անցումներ (կարճ արտահայտություններ, որոնք ներառում են նոտաներ այլ ստեղներից և շարժվում են տրամաբանորեն, հաճախ սիմետրիկ նախշերով)[13]։ Ակորդների հարուստ բառարանը, ներառյալ վեցերորդ և տասներեքերորդ ակորդները, իններորդ և լրացուցիչ ինը ակորդները, ինչպես նաև դադարները, հայտնվում են ռիթմիկ մասերում և մենակատարողական հաատվածներում։ Սինկոպացիայի ազատ օգտագործումը, ակորդի սպասումը (ակորդի փոփոխությունը մյուս խաղացողներից առաջ, հաճախ ութերորդ նոտայի վրա) և խաչաձև նվագարկումը (երեք ութերորդ նոտաների օրինաչափության կրկնությունը, որպեսզի շեշտը տարբեր կերպ ընկնի բարձրացող կամ իջնող ռիթմի վրա) նույնպես նրա հնարքներից էին[14]։

Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական հուշարձան, որը հավերժացնում է Փերքինսի հիշատակը այլ հայտնի գործընկերների հետ միասին

Փերքինսը, գրող Դեյվիդ ՄաքԳիի հետ համատեղ, գրել է իր ինքնակենսագրությունը՝ «Go, Cat, Go»-ն, որը հրատարակվել է 1996 թվականին։ Սանտա Մոնիկայում տեղակայված Fastlane Entertainment պրոդյուսերական ընկերությունը հայտարարել էր կենսագրական ֆիլմի ստեղծման ծրագրերի մասին[15][16], որը նախատեսվում էր թողարկել 2009 թվականին։

2004 թվականին Rolling Stone ամսագիրը Փերքինսին դասել է 99-րդ տեղը՝ բոլոր ժամանակների 100 մեծագույն արտիստների ցանկում[17]։

«Blue Suede Shoes»-ի նրա տարբերակը 2006 թվականին ներառվել է Կոնգրեսի գրադարանի գրառումների ազգային գրանցամատյանում՝ Գրառումների պահպանման ազգային խորհրդի կողմից[18]։

Նրա երգերը դեռևս պատկանում են Փերքինս ընտանիքին[19]։

«George Thorogood and the Destroyers»-ը ձայնագրել է Փերքինսի«Dixie Fried» երգի իր տարբերակը 1985 թվականի «Maverick» ալբոմում։ «The Kentucky Headhunters»-ը նույնպես ձայնագրել է իր տարբերակը, ինչպես արել էր Քեիթ դե Գրութը իր 1968 թվականի «No Introduction Necessary» ալբոմում՝ Ջիմի Փեյջը սոլո կիթառի վրա, իսկ Ջոն Փոլ Ջոնսը՝ բաս կիթառի վրա[20]։

Սկավառակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստուդիական ալբոմներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարի Անվանում Լեյբլ
1958 Dance Album Sun Records
1958 Whole Lotta Shakin’ Columbia Records
1967 Country Boy’s Dream Dollie Records
1969 Carl Perkins’ Greatest Hits Columbia Records
1969 On Top Columbia Records
1970 Boppin’ the Blues Columbia Records; с NRBQ
1973 My Kind Of Country Mercury Records
1978 Ol’ Blue Suede’s Back Castle Records
1981 Carl Perkins and The C.P. Express Suede Records
1982 The Survivors Columbia Records, Ջոնի Քեշի և Ջերի Լի Լյուիսի հետ
1984 The Heart and Soul Of Carl Perkins Allegiance Records
1985 The Man and His Legend
1986 Class of ’55 Smash Records.Ջոնի Քեշի, Ջերի Լի Լյուիսի և Ռո Օրբիսոնի հետ։
1989 Born to Rock MCA Records
1992 A Sentimental Journey Սքոթ Մուրի հետ
1996 Go, Cat, Go!

Սինգլներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարեթիվ Անվանում Լեյբլ
1955 Movie Magg / Turn Around Flip Records
1955 Let the Juke Box Keep on Playing / Gone Gone Gone Sun Records
1956 Blue Suede Shoes / Honey Don't Sun Records
1956 Sure to Fall/Tennessee (այս սինգլը նախատեսվում էր թողարկել, բայց այդպես էլ չթողարկվեց[21][22]) Sun Records
1956 Boppin the Blues / All Mama’s Children Sun Records
1956 I’m Sorry, I’m Not Sorry / Dixie Fried Sun Records
1957 Matchbox / Your True Love Sun Records
1957 Forever Yours / That’s Right Sun Records
1957 Glad All Over / Lend Me Your Comb Sun Records
1958 Pink Pedal Pushers / Jive After Five Columbia Records
1958 Levi Jacket / Pop, Let Me Have the Car Columbia Records
1958 Y-O-U / This Life I Lead Columbia Records
1959 Pointed Toe Shoes / Highway to Love Columbia Records
1959 I Don’t See Me In Your Eyes Anymore / One Ticket To Loneliness Columbia Records
1960 L-O-V-E-V-I-L-L-E / Too Much for a Man To Understand Columbia Records
1960 Just for You / Honey, 'Cause I Love You Columbia Records
1961 Any Way The Wind Blows / The Unhappy Girls Columbia Records
1961 Hollywood City / The Fool I Used To Know Columbia Records
1961 Twister Sister / Hambone Columbia Records
1962 Forget Me (Next Time Around) / I Just Got Back From There Columbia Records
1963 Help Me Find My Baby / For a Little While Decca Records
1963 After Sundown / I Wouldn’t Have You Decca Records
1964 Let My Baby Be / The Monkeyshine Decca Records
1964 One of These Days / Mama of My Song Decca Records
1964 Helpless / Woman in the Darkness Columbia Records
1967 Country Boy’s Dream / If I Could Come Back Dollie Records
1967 Shine, Shine, Shine / Almost Love Dollie Records
1967 Without You / You Can Take the Boy Out of the Country Dollie Records
1967 Back to Tennessee / My Old Home Town Dollie Records
1968 Restless / 11-43 Columbia Records
1969 For Your Love / Four Letter Word Columbia Records
1970 All Mama’s Children / Step Aside Columbia Records
1970 My Son, My Son / State of Confusion Columbia Records
1970 What Every Little Boy Ought To Know / Just As Long Columbia Records
1970 Me Without You / Red Headed Woman Columbia Records
1971 Cotton Top / About All I Can Give You Is Love Columbia Records
1971 Take Me Back to Memphis / High On Love Columbia Records
1972 Someday / The Trip Columbia Records
1973 Help Me Dream / You Tore My Heaven All to Hell Mercury Records
1973 (Let’s Get) Dixie Fried / One More Loser Goin' Home Mercury Records
1973 Sing My Song / Ruby, Don’t Take Your Love to Town Mercury Records
1974 You’ll Always Be a Lady to Me / Low Clas Mercury Records
1975 The E.P. Express / Big Bad Blues Mercury Records
1981 I Don’t Want To Fall In Love Again / We Did In 54 Suede Records
1981 Rock-A-Billy Fever / Till You Get Thru With Me Suede Records
1989 Charlene / Love Makes Dreams Come True Universal Records
1989 Hambone / Love Makes Dreams Come True Universal Records

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Morrison C. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Internet Broadway Database — 2000.
  4. ↑ «Carl Perkins – American musician and songwriter». britannica.com. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 9-ին.
  5. ↑ Pareles.
  6. ↑ 6,0 6,1 Naylor, p. 118.
  7. ↑ «Rock 'n Roll Legend Carl Perkins' Much Anticipated Story to Come to the Big Screen». 2007 թ․ օգոստոսի 16. Վերցված է 2013 թ․ ապրիլի 5-ին.
  8. ↑ [1] Արխիվացված Փետրվար 26, 2010 Wayback Machine
  9. ↑ Perkins, pp. 8–9.
  10. ↑ Naylor.
  11. ↑ Perkins, pp. 13–14.
  12. ↑ Perkins, pp. 70–71.
  13. ↑ «Pentatonics» (PDF). Paul-clark.com. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ հունվարի 16-ին. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 17-ին.
  14. ↑ Perkins, p. 78.
  15. ↑ «The Carl Perkins Story». Billboardpublicitywire.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  16. ↑ «Rock 'N Roll Legend Carl Perkins's Much Anticipated Story To Come To The Big Screen». Billboard Publicity Wire. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ ապրիլի 13-ին.
  17. ↑ «The Immortals: The First Fifty». Rolling Stone. No. 946. Արխիվացված է օրիգինալից 2006 թ․ մարտի 16-ին.
  18. ↑ «2006 National Recording Registry choices». Loc.gov. 2011 թ․ մայիսի 13. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  19. ↑ Mike Kovacich (2003 թ․ ապրիլի 17). «MACCA-News: McCartney to Administer Perkins's Music». Macca-central.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ փետրվարի 13-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  20. ↑ «George Thorogood & The Destroyers Albums». Softshoe-slim.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  21. ↑ «Carl Perkins Discography — Singles & EPs» (անգլերեն). discogs.com. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 22-ին.
  22. ↑ «Дискография Карла Перкинса (данный сингл помечен как «unissued», невыпущенный)» (անգլերեն). countrydiscography.blogspot.com. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ օգոստոսի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ հուլիսի 22-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կարլ Փերքինս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կարլ_Փերքինս&oldid=9549404» էջից