Եվգենիուշ Բոդո
 լեհ.՝ Eugeniusz Bodo | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 28, 1899[1][2] |
| Ծննդավայր | Ժնև, Շվեյցարիա |
| Մահացել է | հոկտեմբերի 7, 1943[1][3][2] (43 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Կոտլաս, Արխանգելսկի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Քաղաքացիություն |  Շվեյցարիա |
| Մասնագիտություն | դերասան, կինոռեժիսոր, թատրոնի դերասան, կինոդերասան, կինոպրոդյուսեր և սցենարիստ |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
Եվգենիուշ Բոդո, իսկական անուն և ազգանուն Բոգդան Էժեն Ժյունո, դեկտեմբերի 28, 1899[1][2], Ժնև, Շվեյցարիա - հոկտեմբերի 7, 1943[1][3][2], Կոտլաս, Արխանգելսկի մարզ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), լեհ կինոդերասան, էստրադային արտիստ, ռեժիսոր, սցենարիստ, պարող, երգիչ, կոնֆերանսիե և պրոդյուսեր։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Ժնևում, շվեյցարիացի ինժեներ Թեոդոր Ժյունոյի և լեհուհու ընտանիքում (ըստ այլ աղբյուրների Վարշավայում)։ Մանուկ հասակում նա ծնողների հետ տեղափոխվել է Լեհաստան։
1917 թվականից Պոզնանի բեմում սկսեց հանդես գալ որպես երգիչ և պարող, իսկ 1919 թվականից՝ Վարշավայի ռևվյուում մայրաքաղաքային հայտնի կաբարեներում։
1925 թվականին նա հանդես եկավ իր դեբյուտով կինոյի ասպարեզում՝ նկարահանվելով «Rywale» ֆիլմում, և այդ պահից նա սկսեց վայելել իր հանդիսատեսի սերը։
Ընդհանուր առմամբ Բոդոն խաղացել է ավելի քան 30 ֆիլմում։ Էկրանին հանդես է եկել հերոս-սիրահարների դերերում, նկարահանվել ողբերգական, կատակերգական և երաժշտական ֆիլմերում։ Նա դարձավ միջպատերազմյան շրջանի լեհական կինոյի «աստղը»։
Ունենալով լավ ձայն՝ նա հաճախ էր երգում ֆիլմերում, և նրա երգերը անմիջապես հիթ դարձան Լեհաստանում։
1932 թվականին նրան շնորհվել է լեհ դերասանների թագավորի ոչ պաշտոնական կոչում, իսկ 1936 թվականին՝ նրբագեղության արքա[4]։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի բռնկումից անմիջապես առաջ նա սկսեց սցենարներ գրել և նկարահանել ֆիլմեր, որոնցում նա խաղում էր գլխավոր դերեր։
Բոդոն «BWB» կինոընկերության (սեփականատերերի անունների հապավումը՝ Բոդո, Վաժինսկի և Բրոդիշ) պրոդյուսերն էր և համասեփականատերերից մեկը (1931 թվականից)։ Այն թողարկեց մի քանի հայտնի ֆիլմեր։
1933 թվականից եղել է «Urania-Film» կինոընկերության համասեփականատերը, որտեղ ստեղծել է իր լավագույն ֆիլմերը։ 1939 թվականին Բոդոն շահավետ պայմանագիր է կնքել ԱՄՆ կինոստուդիաներից մեկի հետ։
1938 թվականին Է.Բոդոն պարգևատրվել է լեհական «Ոսկե խաչ» շքանշանով։
1939 թվականի գարնանը Վարշավայում բացել է հեղինակավոր «Cafe Bodo»-ն։ Լեհաստան գերմանական ներխուժման և Վարշավայի պաշտպանության ժամանակ Բոդոն համերգներ է կազմակերպել մայրաքաղաքում լեհ զինվորների և քաղաքացիական անձանց համար։
Գերմանական օկուպացիայի ժամանակ, երբ Վարշավայի թատրոններն ու կինոընկերությունները փակվեցին, նա շարունակեց աշխատացնել իր սրճարանը՝ հիմնականում նպատակ ունենալով ֆինանսապես աջակցել լեհ այլ հայտնի արտիստներին։
Շուտով նա տեղափոխվեց Լվով։ Տիրապետելով ռուսերենին՝ նա դարձավ կոնֆերանսիե և սկսեց ելույթ ունենալ Հենրիկ Ուորսի «Թեյ-ջազ» թատերական կոլեկտիվում՝ իր երգերը ռուսերեն ձայնագրելով։
Շրջագայել է ԽՍՀՄ-ում։ Իր ճամփորդություններից մեկից վերադառնալուց հետո նա որոշել է արտագաղթել ԱՄՆ և դրա համար պատրաստել է անհրաժեշտ փաստաթղթերը։ Փաստաթղթերի ընթացքում պարզվել է, որ նա Շվեյցարիայի քաղաքացիություն ունի։
1941 թվականի հունիսին Եվգենիուշ Բոդոն ձերբակալվել է ԽՍՀՄ-ի կողմից։ Լեհ դիվանագետների և, մասնավորապես, Ռոմերի նրան ազատ արձակելու փորձերը ձախողեցին։ Նրանց խնդրանքը մերժվել է այն պատճառով, որ Բոդոն Շվեյցարիայի քաղաքացի է։
Նա Ուֆայի բանտում էր, 1942 թվականից՝ Բուտիրկայի բանտում։ 1943 թվականի հունվարի 13-ին ԽՍՀՄ Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատի հատուկ հանձնաժողովը նրան դատապարտել է 5 տարվա աշխատանքային ճամբարում՝ որպես «սոցիալապես վտանգավոր տարր»[5]։
Ռուսական Կարմիր Խաչի վկայականի համաձայն, որը հարազատները ստացել են 1990-ական թվականների վերջին, նա մահացել է 1943 թվականի հոկտեմբերի 7-ին Կոտլաս քաղաքի տարանցիկ կետի հիվանդանոցում։ Ըստ արխիվային տվյալների՝ նա մահացել է 1943 թվականին հուլիսի 7-ին Կոտլասլագի ճամբարային հիվանդանոցում։ Կան նաև ապացույցներ, որ նա մահացել է 1943 թվականի նոյեմբերի 7-ին, թաղման վայրը անհայտ է[5][6]։
2011 թվականի հոկտեմբերի 2-ին Կոտլասի Մակարիխա հուշահամալիրի գերեզմանատանը բացվեց Է. Բոդոյի հուշարձանը[7]։
Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ռեժիսոր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1938 - Արվարձանների թագուհի / Królowa przedmiescia 1938
- 1938 - Չգործած մեղքերի համար / Za winy niepopełnione
Սցենարիստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1932 - Անանուն հերոսներ/ Bezimienni bohaterowie
Դերասան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1925 - Մրցակիցներ/ Rywale
- 1926 - Կարմիր խեղկատակը/ Czerwony błazen
- 1927 - Ճակատագրի քմծիծաղը / Uśmiech losu
- 1929 - Մարդը կապույտ հոգու մասին / Człowiek o błękitnej duszy
- 1929 - ոստիկանապետ Տագեև / Policmajster Tagiejew
- 1930 - Մարմնի պաշտամունք / Kult ciała 1930 - Դեպի Սիբիր / Na Sybir
- 1930 - Շահախնդիր սեր / Niebezpieczny romans
- 1930 - Կյանքի գեղեցկություն / Uroda życia
- 1930 - Քամի ծովից / Wiatr od morza
- 1932 - Անանուն հերոսներ / Bezimienni bohaterowie
- 1932 - Անապատի ձայն / Głos pustyni
- 1933 - Խաղալիք / Zabawka 1934 - Սև մարգարիտ / Czarna perła
- 1934 - Արդյոք Լյուցինան աղջիկ է։ / Czy Lucyna to dziewczyna?։ / Czy Lucyna to dziewczyna?
- 1934 - Սիրահարված է, սիրում է, հարգում է / Kocha, lubi, szanuje
- 1934 - Վարշավայի երգիչ / Pieśniarz Warszawy
- 1936 - Ամերիկյան սկանդալ / Amerykańska awantura
- 1936 - Սիբիրի հերոսներ / Bohaterowie Sybiru
- 1936 - Երկու օր դրախտում / Dwa dni w raju
- 1937 - Մեկ հարկ բարձր / Piętro wyżej
- 1937 - Արքայազն / Książątko 1938 - Պավել և Հավել / Paweł i Gaweł
- 1938 - Վախեր / Strachy
- 1938 - Ռոբերտ և Բերտրան/ Robert i Bertrand
- 1938 - Չգործած մեղքերի համար / Za winy niepopełnione
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 e-teatr.pl (польск.) — 2004.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)
- ↑ «Евгениуш Бодо». Culture.pl (ռուսերեն). 2010.
- ↑ 5,0 5,1 «Виртуальный музей ГУЛАГа». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 21-ին.
- ↑ Eugeniusz Bodo
- ↑ «Pomnik Eugeniusza Bodo stanął w Rosji» (լեհերեն). wyborcza.pl. Վերցված է 2013 թ․ հոկտեմբերի 19-ին.(լեհ.)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Եվգենիուշ Բոդո» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
