Jump to content

Դմիտրի Պրյանիշնիկով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դմիտրի Պրյանիշնիկով
Дмитрий Прянишников
Ծնվել էհոկտեմբերի 25 (նոյեմբերի 6), 1865
Կյախտա, Transbaikal Oblast, Ռուսական կայսրություն[1][2]
Մահացել էապրիլի 30, 1948(1948-04-30)[2][3] (82 տարեկան)
Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2]
բնական մահով
ԳերեզմանՎագանկովյան գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտությունհամալսարանի դասախոս, բուսաբան և կենսաքիմիկոս
Հաստատություն(ներ)Մոսկվայի Կ. Ա. Տիմիրյազևի անվան գյուղատնտեսական ակադեմիա[4] և Q4129793?[4]
Գործունեության ոլորտագրոքիմիա
ԱնդամակցությունԼեոպոլդինա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա[5] և Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա[6]
Ալմա մատերՄոսկվայի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ
ԿոչումԽՍՀՄ ԳԱ անդամ
Գիտական աստիճանգիտությունների դոկտոր
Գիտական ղեկավարՎլադիմիր Մարկովնիկով
Եղել է գիտական ղեկավարԱլեքսանդր Տյուլին
Պարգևներ

Դմիտրի Նիկոլաևիչ Պրյանիշկով (Дмитрий Николаевич Прянишников, հոկտեմբերի 25 (նոյեմբերի 6), 1865, Կյախտա, Transbaikal Oblast, Ռուսական կայսրություն[1][2] - ապրիլի 30, 1948(1948-04-30)[2][3], Մոսկվա, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[2]), խորհրդային ագրոքիմիկոս, կենսաքիմիկոս և ֆիտոֆիգիոլոգ։ ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1929), ՀամԳԳԱ ակադեմիկոս (1935), սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1945

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ավարտել է Մոսկվայի համալսարանը (1887 թ.) և Պետրովյան երկրագործության և անտառային ակադեմիան (1885 թ., այժմ՝ Կ․ Ա․ Տիմիրյազեի անվան գյուղատնտեսական ակադեմիա)։ Կ․ Ա․ Տիմիրյազևի աշակերտը։ 1895 թվականից եղել է նույն ակադեմիայի ագրոքիմիայի ամբիոնի վարիչ։

Հիմնական աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են բույսերի սննդառության և պարարտանյութերի կիրառման հարցերին։ 1916 թ. ձևակերպել է բույսերի ազոտային սննդառության դասական տեսությունը, առաջարկել բույսերում ազոտ պարունակող նյութերի փոխարկման սխեման, բացահայտել Ասպա Բագինի դերը բուսական օրգանիզմում։

Մշակել է հողերի ֆոսֆորիտացման գիտական հիմունքները։ Տվել է հայրենական կալիումական աղերի ֆիզիոլոգիական բնութագիրը, զբաղվել է թթու հողերի կրացման, ալկալի հողերի գիպսացման, օրգանական պարարտանյութերի կիրառման հարցերով։ Կատարելագործել է բույսերի սննդառության ուսումնասիրության, բույսերի և հողերի անալիզի և այլ մեթոդները։

Աշխարհում լայն ճանաչում է գտել Պրյանիշկովի «Ագրոքիմիա» (ԽՍՀՄ պետական մրցանակ, 1941 թ.) ձեռնարկը։ Լենինյան մրցանակ (1926)։ Պարգևատրվել է Լենինի 2 և այլ շքանշաններով։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 Прянишников, Димитрий Николаевич (ռուս.) // Энциклопедический словарь Гранат — 7 — Александр Наумович Гранат, 1910.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Прянишников Дмитрий Николаевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. 3,0 3,1 3,2 Munzinger Personen (գերմ.)
  4. 4,0 4,1 Елина О. Ю. Дамы на полях: образование и карьера первых женщин-агрономов, конец XIX — начало XX в., Ladies in the Fields: Education and Career Development of Women Agronomists, late XIX — early XX century (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2018. — Т. 10, вып. 2. — С. 67—99. — ISSN 2076-8176; 2500-1221doi:10.24411/2076-8176-2018-11957
  5. Максимов Н. А. Очерк истории физиологии растений в России (ռուս.) // Труды института истории естествознания — 1947. — Т. 1. — С. 21—79.
  6. Шалимов С. В. Поездки советских растениеводов во Францию в период Interbellum, The visits of Soviet crop breeders to France during the interbellum (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2023. — Т. 15, вып. 4. — С. 193—206. — ISSN 2076-8176; 2500-1221doi:10.24412/2076-8176-2023-4-193-206
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 9, էջ 432