Գիշերային կյանք

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գիշերային կյանքը Թայմս Սքվերում (Միդթաուն, Մանհեթեն)։ Նյու Յորքի մականուններից մեկն է «Քաղաք, որը երբեք չի քնում»[1]։
Մարդիկ վայելում են գիշերային կյանքը Հարավաֆրիկյան Հանրապետության Քեյփթաուն քաղաքի գիշերային ակումբներից մեկում։
Օֆֆեր Նիսիմի ելույթը Իսրայելի Թել Ավիվ քաղաքի Հաոման 17 գիշերային ակումբների ցանցում։

Գիշերային կյանք, ժամանցի հավաքական տերմին, որը հասանելի է և սովորաբար ավելի հայտնի է ուշ գիշերից մինչև վաղ առավոտ[2]։ Այն ներառում է փաբեր, բարեր, գիշերային ակումբներ, երեկույթներ (փարթի), կենդանի երաժշտություն, կաբարեներ, թատրոններ, կինոթատրոններ և շոուներ։ Այս վայրերը հաճախ պահանջում են մուտքավճար։ Գիշերային կյանքը հաճախ ավելի չափահասամետ է, քան ցերեկային ժամանցը։ Մարդիկ, որոնք նախընտրում են լինել ակտիվ գիշերվա ժամանակ, կոչվում են գիշերանոթներ[3]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլեկտրական լուսավորության պակասը, ինչպես նաև գյուղատնտեսական աշխատանքի կարիքը մարդկանց մեծամասնության համար դժվարացնում էին մթնշաղից հետո արթուն մնալը։ Ավելի հին քաղաքները, ինչպես, օրինակ, Հռոմը, գիշերն ունեցել է վտանգի համբավ[4]։ Այն փոխվել է 17-րդ և 18-րդ դարերի Եվրոպայում (և հետագայում տարածվել է սահմաններից դուրս) արհեստական լուսավորության մշակման և ներդրման շնորհիվ. ավելի շատ ներքին լուսավորություն, ավելացված փողոցային լուսավորություն և հարմարեցում թագավորական և բարձր սոցիալական խավերի կողմից[5]։ Շոկոլադի, սուրճի և թեյի ներմուծումը և սրճարանները, որոնք բաց էին մինչև լուսաբաց, դարձել են նոր մշակույթի մաս[5]։

Սոցիոլոգիական հետազոտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հնագույն խարույկների գիշեր Պյառնուում, Էստոնիա

Գիշերային կյանքը սոցիոլոգների համար հետազոտության աշխույժ ոլորտ էր։ Գիշերային կյանքի հաստատությունները, ներառյալ փաբերը, բարերը և գիշերային ակումբները, գործում են որպես երրորդ տեղեր՝ ըստ Ռեյ Օլդենբուրգի The Great Good Place գրքի[6]։ Նյու Յորքի քաղաքապետ Էրիկ Ադամսը վաստակել է «Գիշերային կյանքի քաղաքապետ» մականունը՝ պայմանավորված ուրբաթ և շաբաթ երեկոյան քաղաքում ակումբային կյանք վարելու հակվածությամբ[7]։

Մարդիկ Ֆինլանդիայի Քաուսթինեն քաղաքի գիշերային ակումբում

Որոշ սոցիոլոգներ պնդում են, որ քաղաքի աշխույժ գիշերային տեսարանները նպաստում են մշակույթի, ինչպես նաև քաղաքական շարժումների զարգացմանը։ Դեյվիդ Գրազյանը որպես օրինակ է բերում բիթ պոեզիայի զարգացումը, երաժշտական ոճերը, այդ թվում՝ բիբոպը, ուրբան բլյուզը և ռոքը, և գիշերային կյանքի կարևորությունը Միացյալ Նահանգներում գեյերի իրավունքների շարժման զարգացման համար, որոնք սկսվել են Նյու Յորքի Ստորին Մանհեթենի Գրինվիչ Վիլիջի հարևանությամբ գտնվող «Stonewall Inn» գիշերային ակումբում խռովությունների արդյունքում[8]։

Բանավեճ կա այն մասին, թե որքանով է գիշերային կյանքը դրականորեն նպաստում սոցիալական կապիտալին և հասարակության հանրային բարիքներին։ Դեյվիդ Գրազյանը նշում է, որ գիշերային կյանքը կարող է «կրկնօրինակել ռասայական, էթնիկական և դասակարգային անհավասարության և բացառման նույն կառույցները, որոնք առկա են ավելի մեծ հասարակության մեջ»[8]։

Գրազյանը վկայակոչում է Միացյալ Նահանգների գիշերային կյանքի որոշ հաստատությունների՝ հիմնականում գիշերային ակումբների կողմից հագուստի կոդերի օգտագործումը, որը հատուկ ուղղված է հիփ հոփ մշակույթի կողմից տարածված հագուստին, ինչը ռասայական հողի վրա ոչ ֆորմալ խտրականության և տարանջատման ձև է[8]։ Նա նաև նշել է, որ գիշերային ակումբները և ակումբային մշակույթը կարող են ստեղծել այնպիսի միջավայր, որը խրախուսում կամ հանդուրժում է «կանանց ոտնձգությունն ու նվաստացումը»՝ վկայակոչելով այն ակնկալիքը, որ ինչպես կին աշխատողները, այնպես էլ բարերի և գիշերային ակումբների հովանավորները կմասնակցեն կանացիության խիստ սեքսուալիզացված դրսևորումներին, ներառյալ՝ հագնվելը, հատկապես սեքսուալ եղանակով՝ ակումբներ մուտք գործելու համար[8]։

Կանոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռեստորաններ Տերտրի հրապարակում, Փարիզ

Ավստրալիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիշերային կյանքի վայրերը պետք է լիցենզիա ունենան ալկոհոլ մատուցելու համար։

Միացյալ Թագավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիշերային կյանքի վայրերը պետք է լիցենզավորված լինեն ալկոհոլ մատուցելու համար՝ համաձայն 2003 թվականի լիցենզավորման օրենքի (և 2005 թվականի Շոտլանդիայի լիցենզավորման օրենքի համաձայն)։ Դռների անվտանգության համակարգ ունեցող հաստատությունները նույնպես պարտավոր են ապահովել, որ անվտանգության աշխատակիցները ունենան անվտանգության արդյունաբերության կառավարման լիցենզիա[9]։

2003թ. Լիցենզավորման մասին օրենքի ներդրումից սկսած՝ փաբերն ու բարերը կարող են դիմել մինչև ուշ աշխատելու համար։ Գիշերային ակումբների համար սա դարձել է մրցակցության ձև, քանի որ հաճախորդները կարող են մնալ նույն փաբում կամ բարում, այլ ոչ թե ակումբ գնալ[10]։

Միացյալ Նահանգներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգներում գիշերային կյանքին ազդող օրենսդրությունը հիմնականում մշակվում է նահանգային և տեղական մակարդակներում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Flannigan, Jenna; Miscone, Michael (2011 թ․ հունվարի 18). «A history of NYC nicknames». Time Out New York. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 20-ին.
  2. «Nightlife - Definition of nightlife by Merriam-Webster». merriam-webster.com. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 18-ին.
  3. Klein, Stefan (2008). Time. էջ 20.
  4. Linn, Jason (2014). The dark side of Rome : a social history of nighttime in ancient Rome. Santa Barbara, California: University of California. ISBN 9781321349702. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
  5. 5,0 5,1 Benjamin Schwarz (April 2012). «Night Owls». Atlantic Magazine. էջեր 82–83.
  6. «Ray Oldenburg». Project for Public Spaces. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 18-ին.
  7. «Eric Adams, Shouldn't You Be Working?». New York magazine. 2022 թ․ սեպտեմբերի 9. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 11-ին.
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 Grazian, David (2009). «Urban Nightlife, Social Capital, and the Public Life of Cities». Sociological Forum. 24 (4): 908–917. doi:10.1111/j.1573-7861.2009.01143.x. JSTOR 40542603.
  9. «Licensing Act 2003». legislation.gov.uk. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 17-ին.
  10. Moss, Stuart (2010). The Entertainment Industry: An Introduction. CABI. էջ 66. ISBN 978-1-84593-551-1. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2015 թ․ նոյեմբերի 14-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գիշերային կյանք» հոդվածին։