Բուրհանուդին Ռաբբանի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բուրհանուդին Ռաբբանի
Burhanuddin Rabbani Cropped DVIDS.jpg
 
Կուսակցություն՝ Jamiat-e Islami? և United National Front?
Կրթություն՝ Քաբուլի համալսարան (1963) և ալ-Ազհար համալսարան (1968)
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, մանկավարժ և համալսարանի դասախոս
Դավանանք սուննի իսլամ
Ծննդյան օր սեպտեմբերի 20, 1940(1940-09-20)
Ծննդավայր Ֆայզաբադ (Աֆղանստան), Աֆղանստանի թագավորություն
Վախճանի օր սեպտեմբերի 20, 2011(2011-09-20)[1][2][3] (71 տարեկան)
Վախճանի վայր Քաբուլ, Islamic Republic of Afghanistan
Թաղված Քաբուլ[4]
Քաղաքացիություն Flag of Afghanistan (2004–2021, variant).svg Աֆղանստան և Flag of Afghanistan (1931–1973).svg Աֆղանստանի թագավորություն
Զավակներ Salahuddin Rabbani?
 
Պարգևներ
Իսմոիլի Սոմոնի շքանշան

Բուրհանուդին Ռաբբանի (դարի՝ برهان الدين رباني - Burhânuddîn Rabbânî, սեպտեմբերի 20, 1940(1940-09-20), Ֆայզաբադ (Աֆղանստան), Աֆղանստանի թագավորություն - սեպտեմբերի 20, 2011(2011-09-20)[1][2][3], Քաբուլ, Islamic Republic of Afghanistan[5]), աֆղան աստվածաբան և քաղաքական գործիչ։ 1992-2001 թվականներին Աֆղանստանի նախագահն էր։ 1996 թվականին՝ Թալիբանի կողմից Քաբուլը գրավելուց հետո, իրապես նախագահական լիազորություններ չի ունեցել, սակայն միջազգային հանրության կողմից ճանաչվել է որպես Աֆղանստանի լեգիտիմ նախագահ։ Աֆղանստանի Խաղաղության Բարձրագույն Խորհրդի նախագահն է եղել։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բուրհանուդին Ռաբբանին ծնվել է 1940 թվականին Աֆղանստանի հյուսիս-արևելքում գտնվող Բադախշան նահանգի Ֆայզաբադ քաղաքում՝ անասնաբույժների ընտանիքում[6]։ Ուսանել է Աբու-Հանիֆիայի կրոնական դպրոցում, ապա Քաբուլի համալսարանի աստվածաբանական ֆակուլտետում, Ալ-Ազհարի համալսարանում սովորել է Եգիպտոսի իսլամական փիլիսոփայություն։ 1963 թվականից Քաբուլի համալսարանի պրոֆեսոր էր, որտեղ դասավանդել է իսլամական իրավունք։ 1968 թվականին վերադարձել է Աֆղանստան[7]։

Ռաբբանին 2001 թվականի հոկտեմբերի 22-ին Դուշանբեում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ

1973 թվականին՝ Արքայազն Մուհամեդ Դաուդի հեղաշրջումից հետո, գաղթել է Պակիստանի Փեշավար քաղաք։ Մինչև 1978 թվականի ապրիլը Ռաբբանին գորգեր արտահանող խոշորագույն առևտրականներից էր, զբաղվել է մաքսանենգությամբ։ Մասնակցել է 1979-1989 թվականների աֆղանական պատերազմին, աֆղանական մոջահեդների հրամանատարներից մեկն էր, նրա մարտիկների թիվը գերազանցել է 20 հազարը։ 1985 թվականին անձամբ ղեկավարել է Բադաբեր ճամբարում ապստամբության ճնշումը։

1989 թվականի տվյալներով՝ նա Պակիստանում ունեցել է թռչնաբուծական ֆաբրիկա և գորգերի, գործվածքների արտադրության ձեռնարկություններ՝ տարեկան ստանալով մինչև 20 միլիոն ռուփի եկամուտ։ Նրա եկամուտների մեկ այլ աղբյուր էր մաքսանենգ ապրանքների և թմրանյութերի առևտուրը, որն իրականացրել է Իրանում և Պակիստանում, մինչև թալիբների իշխանության գալը նա օփիումի և հերոինի խոշորագույն մատակարարներից մեկն էր մուսուլմանական երկրներ, ինչպես նաև նրա մասնակցությամբ իրականացվել է լազուրիտի մաքսանենգ արտահանում Բադախշանից և Պանջշերից[8]։

1992 թվականի մայիսի սկզբին նա վերադարձել է Քաբուլ և հունիսի 28-ին, Փեշավարյան համաձայնագրին համապատասխան, զբաղեցրել Աֆղանստանի Իսլամական պետության ժամանակավոր նախագահի պաշտոնը։ 1992 թվականի դեկտեմբերի 30-ին առավելապես Ռաբբանիի կողմնակիցներից կազմված Շուրայի ժողովը նրան նախագահ է ընտրել հաջորդ 2 տարվա համար։ 1994 թվականին Ռաբբանիի նախագահական լիազորությունները երկարացվել են Գերագույն դատարանի կողմից։

1996 թվականից Հյուսիսային դաշինքի առաջնորդներից մեկն էր։ 2001 թվականի դեկտեմբերի 22-ին Ռաբբանին պաշտոնապես հրաժարական է տվել նախագահի պաշտոնից։ Ժամանակակից Աֆղանստանում մնացել է «Աֆղանստանի իսլամական հասարակություն» կուսակցության առաջնորդը։

Ստացել է աստվածաբանության դոկտորի աստիճան և մի շարք գիտական աշխատությունների հեղինակ էր[9]։

Մահացել է 2011 թվականի սեպտեմբերի 20-ին Քաբուլի Վազիր Ակբար Խան շրջանում գտնվող սեփական տանը՝ մահապարտ ահաբեկչի թյուրբանում թաքնված ռումբի պայթյունից[10]։

Բուրհանուդինի որդին՝ Աֆղանստանի արտաքին գործերի նախարարը, հոր մահից հետո գլխավորել է կուսակցությունը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]