Բաբելոնի ամրոց
 ⲡⲁⲃⲓⲗⲱⲛ | |
|---|---|
 Նկարագրություն | |
| Տեսակ | ամրոց |
| Տեղագրություն | Կահիրե (մուհաֆազա), Եգիպտոս |
| Վարչական միավոր | Ստորին Եգիպտոս |
| Երկիր | Եգիպտոս |
| Կառուցված | մոտ 300 թվական |
| Իրադարձություններ | Siege of Babylon Fortress? |
| 30°0′22″N 31°13′47″E | |
 | |
 | |
 Babylon Fortress Վիքիպահեստում | |
Բաբելոնի ամրոց (արաբ․՝ حصن بابليون; ղպտ.՝ ⲡⲁⲃⲓⲗⲱⲛ or Ⲃⲁⲃⲩⲗⲱⲛ)[1] Հին հռոմեական ամրոց է Նեղոսի դելտայի արևելյան ափին, որը գտնվում է այն տարածքում, որն այսօր հայտնի է որպես Հին Կահիրե կամ Ղպտիական Կահիրե: Ամրոցը կառուցվել է մոտ 300 թվականին Դիոկղետիանոս կայսրի կողմից, որպեսզի պաշտպանի հին ջրանցքի մուտքը, որը նախկինում վերակառուցվել էր Տրայանոսի կողմից և կապում էր Նեղոսը Կարմիր ծովի հետ:
Դա Ստորին և Միջին Եգիպտոսի սահմանին էր, որտեղ գետի նավերը վճարում էին Նեղոսով բարձրանալիս կամ իջնելիս։ Բերդի նախկին պարսպի ներսում են ներկայիս Ղպտիների թանգարանը, մենաստանը և մի քանի եկեղեցիներ, ներառյալ Սուրբ Գևորգի եկեղեցին և Սուրբ Մարիամ Աստվածածին Ղպտիական Ուղղափառ եկեղեցին:
Անուն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ 7-րդ դարի գրող Հովհաննես Նիկունացին, «Բաբելոն» անունը տվել է Նաբուգոդոնոսոր II-ը, ով նվաճել կամ արշավել էր այդ տարածքը մոտ 568 թվականին: Նա այն անվանել է իր հայրենի քաղաքի՝ Բաբելոնի անունով,[2] որը Միջագետքի գլխավոր քաղաքն էր։ Ըստ եգիպտագետների, տեղանքի հնագույն անվանումն էր Խերիահա, թեև Շպիգելբերգն ասում էր, որ ժամանակակից Բաբելոնի անվանումը գալիս է Պերհաբինոնից[3]:
Գտնվելու վայր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բաբելոնը գտնվում էր Մեմֆիսից հյուսիս-արևելք՝ Նեղոսի արևելյան ափին և Նեղոսը Կարմիր ծովին միացնող Փարավոնների ջրանցքի սկզբնամասին մոտ։ Այն սահմանային քաղաք էր Ստորին և Միջին Եգիպտոսի միջև, որտեղ գետի նավերը վճարում էին կատարում Նեղոսը բարձրանալիս կամ իջնելիս:
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]_(14779076661).jpg)
Որոշ պատմական աղբյուրներ, օրինակ՝ Հովհաննես Նիկունացին, հայտնում է, որ Բաբելոն անունով բերդն առաջին անգամ հիմնադրվել է Նաբուգոդոնոսոր II-ի կողմից մոտ մ.թ.ա. 568 թ., այն վայրում, որտեղ հին եգիպտական ջրանցքը կապում էր Նեղոսը Կարմիր ծովի հետ[4]: Ապստամբության ժամանակ բաբելոնացի բանտարկյալները ամրոց ստեղծեցին Մեմֆիսի և Հելիոպոլիսի միջև՝ Նեղոսի արևելյան ափին գտնվող մի բարձրության վրա[5]: Ջրանցքը կրկին փորվել է պարսից թագավոր Դարեհի կողմից (մ.թ.ա. 521–486 թթ.)[4][6]:
Ամրոցի ծագումը հաճախ կապվում է Տրայանոսի հետ (98–117), ով ստեղծել է Ամնիս Տրայանուսը՝ Կարմիր ծովի ջրանցքի վերակառուցուման համար, որը դուրս էր եկել շահագործումից։ Հաղորդվում է, որ Տրայանոսը ջրանցքի բերանն ավելի հարավ է տեղափոխել իր նախկին դիրքից դեպի այժմյան Հին Կահիրեի տարածք, որտեղ նա նաև ամրացված նավահանգիստ է կառուցել[4]: Ներկայիս Բաբելոնյան ամրոցի կառուցումը (որի մնացորդները տեսանելի են այսօր) ավելի նոր հնագիտական հետազոտություններով վերագրվում է Դիոկղետիանոսի (մ.թ. 285–305) թագավորությանը, որն ընդլայնել է ջրանցքի բերանի ամրությունը մոտ 300 թվականին[7]: Մեծ նոր ամրոցը, որը, հավանաբար, անհրաժեշտություն էր դարձել երրորդ դարի ճգնաժամից հետո, զգալի պաշտպանություն էր ապահովում տարածաշրջանի ինչպես ցամաքային, այնպես էլ ծովային ուղիների համար: Ջրանցքն անցնում էր երկու հսկա շրջանաձև աշտարակների միջով և իր ճանապարհը շարունակում բերդի մեջտեղով[8]: Հետագա դարերի ընթացքում երկու մեծ աշտարակների միջև պատ է կառուցվել՝ ջրանցքը փակելու համար[9]:
Քաղաքը եղել է քրիստոնեական եպիսկոպոսության նստավայրը՝ Լեոնտոպոլիսի սուֆֆրագան, որը հռոմեական Ավգուստամնիկա Սեկունդա նահանգի մայրաքաղաքն ու մետրոպոլիտենն էր։ Արձանագրվել են նրա մի քանի եպիսկոպոսների անունները։ Քաղկեդոնի ժողովից հետո (451 թ.) ոմանք ժողովն ընդունել են, բայց մեծամասնությունն այն մերժել է[10][11]: Այլևս բնակելի եպիսկոպոսություն չհանդիսացող Բաբելոնն այսօր նշված է ինչպես Արևելյան Ուղղափառ Եկեղեցու, այնպես էլ Կաթոլիկ եկեղեցու կողմից որպես տիտղոսավոր աթոռ[12]:
Արևելյան Հռոմեական կայսրության ժամանակ քաղաքը ապստամբել է իր կայսր Փոկասի իշխանության դեմ:
Արաբների Եգիպտոսը գրավելու ժամանակ բյուզանդական ամրոցը մոտ յոթ ամիս դիմակայեց, մինչև որ 640 թվականի դեկտեմբերին վերջնականապես ընկավ արաբ զորավար Ամր իբն ալ-Ասի ձեռքը։ Այս նվաճման և արաբների կողմից այն ժամանակ դեռևս ղպտի քրիստոնեական քաղաքի կառավարման մասին պատմել է Հովհաննես Նիկունացի եպիսկոպոսը իր «Տարեգրություն»-ում, որն այժմ պահպանվել է միայն եթովպական ձեռագրերում։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մեջբերումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «أسماء بعض البلاد المصرية بالقبطية - كتاب لغتنا القبطية المصرية». St-Takla.org. Վերցված է 2024-02-26-ին.
- ↑ Sheehan, 2010, էջ 38
- ↑ Spiegelberg, Wilhelm (1904). Aegyptologische Randglossen zum Alten Testament. Schlesier & Schweikhardt. էջ 39.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Sheehan, 2010, էջեր 35–38
- ↑ L'Égypte sous les Pharaons (ֆրանսերեն). Vol. II. Paris: De Bure. 1814. էջեր 33–35.
- ↑ Raymond, 2000, էջեր 2
- ↑ Gabra, van Loon, էջեր 20–22
- ↑ Sheehan, 2010, էջեր 58–59
- ↑ Sheehan, 2010, էջեր 52, 63–64
- ↑ Michel Lequien, Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus, Paris 1740, Vol. II, coll. 555–560
- ↑ A Checklist of Bishops in Byzantine Egypt (A.D. 325 – c. 750), in Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik 100 (1994) 283–318
- ↑ Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana 2013 978-88-209-9070-1), էջ 844
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Gabra, Gawdat; van Loon, Gertrud J.M.; Reif, Stefan; Swelim, Tarek (2013). Ludwig, Carolyn; Jackson, Morris (eds.). The History and Religious Heritage of Old Cairo: Its Fortress, Churches, Synagogue, and Mosque. American University in Cairo Press. ISBN 9789774167690.
- Raymond, André (2000) [1993]. Cairo (անգլերեն). Translated by Wood, Willard. Harvard University Press. ISBN 978-0-674-00316-3.
- Sheehan, Peter (2010). Babylon of Egypt: The Archaeology of Old Cairo and the Origins of the City (անգլերեն). Oxford University Press. ISBN 978-977-416-731-7.
Հետագա ընթերցում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Karelin, Dmitry A. The Reconstruction of the Diocletianic Fortress in Babylon of Egypt: Architectural Decorations and Details. Actual Problems of Theory and History of Art: Collection of articles. Vol. 9. Ed: A. V. Zakharova, S. V. Maltseva, E. Iu. Staniukovich-Denisova. Lomonosov Moscow State University / St. Petersburg: NP-Print, 2019, էջեր 180–188. ISSN 2312-2129.