Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարություն

Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարություն;
Տեսակ	government-in-exile?
Հիմնադրված	2011 փետրվարի 4
Կայք	Պաշտոնական կայք

Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարություն (անգլ.՝ Western Armenia Government in Exile, թուրք.՝ Batı Ermenistan Sürgün hükûmeti), Արևմտյան Հայաստանի տարածքի նկատմամբ սուվերենություն պահանջող կազմակերպություն, որը հռչակվել է Արևմտյան Հայաստանի հայերի ազգային խորհրդի կողմից^[1]:

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ակունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լեոնիդ Ազգալդյան

Համաձայն որոշ աղբյուրների, Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարության կազմավորման գաղափարը պատկանում է Արցախյան պատերազմի հերոս, ազատամարտիկ Լեոնիդ Ազգալդյանին, սակայն Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարության հիմնադրման գաղափարը հայկական հանրային դիսկուրս մտավ միայն 2000-ականների սկզբին, երբ մի շարք երկրներում՝ Հայաստանում, Ռուսաստանում և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում, ինչպես նաև Եվրոպայում, սկսեցին ձևավորվել արևմտահայերի վտարանդի կառավարություն հիմնադրելու հավակնություններ ունեցող կազմակերպություններ:

Հայաստան

Արցախյան պատերազմի ավարտից հետո՝ 2004 թվականին Շուշիում արևմտահայերի ժառանգ հանդիսացող մի շարք ազատամարտիկներ հիմնել են Արևմտյան Հայաստանի հայերի ազգային խորհուրդ կազմակերպությունը, որի նպատակն է հայերի հայրենադարձությունը Արևմտյան Հայաստան, Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը, Թուրքիայի Հանրապետության կողմից տարածքային և բարոյական փոխհատուցում^[1]: 2007 թվականից Արևմտյան Հայաստանի հայերի ազգային խորհուրը առաջնորդում է ազատամարտիկ Արմենակ Աբրահամյանը^[1]:

ԱՄՆ

2005 թվականին Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում Մ․ Սոսիկյանը հիմնադրել է Արևմտյան Հայաստանի պաշտպանության կոմիտեն:

Ռուսաստան

Ռուսաստանի Դաշնությունում Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարության հիմնադրման խնդրով զբաղվող գործիչներից է Կարեն Միքայելյանը, ով մի խումբ հայ մտավորականների հետ 2001 թվականին առաջարկվեց Շվեյցարիայի Լոզան կամ Ֆրանսիայի Սևր քաղաքներից մեկում կազմակերպել Արևմտյան Հայաստանի հայության հիմնադիր համագումար^[2]: Գաղափարը ի կատար ածվեց միայն 2013-2016 թվականներին, երբ Ֆրանսիայում ձևավորվեց Արևմտահայերի ազգային համագումարը, որի ղեկավար ընտրվեց Ռուսաստանում բնակվող գեներալ Նորատ Տեր-Գրիգորյանցը: 2017 թվականին Արևմտահայերու ազգային համագումարից առանձնացավ և իր կառույցը ստեղծեց Ս․ Սարադարյանը (Շվեյցարիա)^[3]: Ռուսաստանում Արևմտյան Հայաստանի գաղափարը գլխավորապես տարածում է Հյուսիսափայլ թերթը:

Հիմնադրում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի վերջո, 2011 թվականի փետրվարի 4-ին Ֆրանսիայում՝ դեռ 2004 թվականին Շուշիում հիմնադրված Արևմտյան Հայաստանի հայերի ազգային խորհրդի հռչակագրում հայտարարվել է Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարության կազմավորման մասին^[1]^[1]^[4], որն էլ առ այսօր հանդիսանում է որոշակի հաջողությունների հասած և արևմտահայերի շահերի ներկայացման հիմնական կառույցը:

Այդպիսով, 2011 թվականի փետրվարի 4-ից գործող Արևմտյան Հայաստանի վտարանդի կառավարությունը արդեն ընդունել է Արևմտյան Հայաստանի Սահմանադրությունը, դրոշը, զինանշանը և օրհներգը^[5]: