Արդարության երթ (2017)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արդարության քայլերթ
Մաս Հեղաշրջման փորձին հաջորդող իրադարձություններ
450 կիլոմետր երկարություն ունեցող ճանապարհը, որը իրար է կապում Անկարան և Ստամբուլը
Ամսաթիվ2017 թվականի հունիսի 15-ից մինչև 2017 թվականի հուլիսի 9
ՎայրՍտամբուլ, Անկարա, Բոլու, Դյուզջե, Քոջայելի, Ադափազար
ՊատճառՑույցեր ընդդեմ կառավարության կողմից իրականացվող գործողությունների
ՆպատակՕրենքի գերիշխանություն, դատական բարեփոխումներ, ազատ մամուլ, ազատ խոսքի իրավունք
ՄեթոդԱնկարայից Ստամբուլ 450 կիլոմետր երկարությամբ ճանապարհով խաղաղ քայլերթ, որն ավարտվել է Ստամբուլի Մալթեփե շրջանում
ԱրդյունքՀազարավոր մարդիկ մասնակցել են քայլերթին
Հակամարտող կողմեր
Ոչ մի կուսակցություն պաշտոնապես չի մասնակցել քայլերթին։ Մասնակցել են առանձին քաղաքական գործիչներ և շարքային քաղաքացիներ
Ղեկավարներ
Թվաքանակ
Հարյուր հազարավոր մարդիկ
Կորուստներ
Զոհերհայտարարվել է, որ մեկ մարդ մահացել է սրտի կաթվածից

Արդարության քայլերթ (թուրքերեն՝ Adalet yürüyüşü), խաղաղ քայլերթ Թուրքիայում, որը սկսվել է 2017 թվականի հունիսի 15-ին և ավարտվել 2017 թվականի հուլիսի 15-ին։ Քայլերթը սկսվել է Անկարայում և ավարտվել Ստամբուլի Մալթեփե շրջանում։ Քայլերթի նպատակը հասարակ քաղաքացիների բողոքի արտահայտումն էր, ընդդեմ կառավարության կողմից իրականացվող գործողությունների՝ հատկապետ հեղաշրջման անհաջող փորձի արդյունքում իրականացվող ձերբակալությունների։ Հեղաշրջման փորձից հետո իշխող Արդարություն և զարգացում կուսակցության կազմից ձևավորված կառավարությունը հայտարարել էր արտակարգ դրություն։ Դրանից հետո ավելի քան 50 000 մարդ ձերբակալվել է, իսկ մոտ 140 000 մարդ հեռացվել է աշխատանքից։ Բողոքի երթը ղեկավարել է թուրք քաղաքական գործիչ Քեմալ Քըլըչդարօղլուն, ի պատասխան նրա, որ ձերբակալվել էր Էնիս Բերբերօղլուն։ Վերջինս ԶԼՄ-ներին էր փոխանցել մի տեսագրություն, որտեղ երևում էր, թե ինչպես են թուրքական հատուկ ծառայությունները զենք և զինամթերք ուղարկում Սիրիա։ Քայլերթը ավարտվել է Ստամբուլում, որտեղ տեղի է ունեցել հանրահավաք։ Հանրահավաքի ժամանակ ելույթ է ունեցել Քեմալ Քըլըչդարօղլուն՝ նշելով, թե ինչ մեծ ազդեցություն ունի թուրքական կառավարությունը երկրի դատական համակարգի վրա[1]։

Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հայտարարել է, որ քայլերթը անօրինական է[2][3]։ Քայլերթի ժամանակ, վարչապետ Բինալի Յըլդըրըմը և նախագահ Էրդողանը քայլերթը համեմատել են հեղաշրջման անհաջող փորձի հետ և մեղադրել Քըլըչդարօղլուին և նրա կողմնակիցներին՝ Ֆեթուլլահ Գյուլենին և նրա կողմնակիցներին սատարելու մեջ, ովքեր, ըստ թուրքական կառավարության, կանգնած են հեղաշրջման փորձի ետևում։ ԱԶԿ-ի կողմնակիցներն էլ հակացույցեր են կազմակերպել։ Ոստիկանները ապահովել են քայլերթի մասնակիցների անվտանությունը։ Քայլերթը ավարտվել է Ստամբուլի Մալթեփե շրջանում, որտեղ ձերբակալվել էր Բերբերօղլուն։ Ցուցարարները հասել են մինչև Մալթեփեյի բանտ։

Նախքան երթի մեկնարկը Քըլըչդարօղլուն հայտարարել էր, որ իրենք չեն ցանկանում, որ բանտերում լրագրողներ և ուսուցիչներ լինեն։ Նա հայտարարել էր, որ Թուրքիայի քաղաքացիները չեն ցանկանում բնակվել մի երկրում, որտեղ չկա արդարություն։ Նա հավելել էր, որ ժամանակն է վերջ տալու այս ամենին[4]։

Թուրքական «Hürriyet» օրաթերթը երթը համեմատել է 1930 թվականին տեղի ունեցած Մահաթմա Գանդիի Աղի երթի հետ[5][6]։ Հարյուր հազարավոր մարդիկ ընթացքում միացել են երթին՝ վանկարկելով «ադալեթ» (թուրքերեն նշանակում է արդարություն), «իրավունքներ, օրենք, արդարություն»։ Երթին մասնակցել են քաղաքական տարբեր կուսակցությունների ներկայացուցիչներ, արհմիությունների ներկայացուցիչներ, շարքային քաղաքացիներ[7]։ 2017 թվականի հուլիսի 6-ին ամերիկյան «Bloomberg» գործակալությունը հայտարարել է, որ այդ պահին երթին մասնակցել է 30 000 մարդ[8]։ Երթի մասնակիցները քայլել են ծանր պայմաններում, օրական մոտ 20 կիլոմետր՝ շոգ եղանակի և անձրևի պայմաններում։ Հաղորդվում է, որ մեկ մարդ մահացել է՝ սրտի կաթվածից։ Երթի մասնակիցները գիշերել են վրաններում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Thousands gather in Istanbul to protest against President Erdogan following 'justice march'». The Independent (բրիտանական անգլերեն). 2017 թ․ հուլիսի 9. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 11-ին.
  2. «Spotlight: Turkey's opposition-sponsored march for justice continues amid tensions - Xinhua | English.news.cn». news.xinhuanet.com. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 12-ին.
  3. «Main opposition CHP leader defies gov"t calls to end "justice march" - POLITICS». Hürriyet Daily News | LEADING NEWS SOURCE FOR TURKEY AND THE REGION. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 12-ին.
  4. «Թուրքիայի ընդդիմությունը սկսել է «Արդարության երթը»». Երկիր Մեդիա (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հուլիսի 17-ին. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 13-ին.
  5. «The Justice March is changing Turkey – MURAT YETKİN». Hürriyet Daily News. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 9-ին.
  6. Kingsley, Patrick (2017 թ․ հունիսի 15). «Erdogan Adversary Begins 250-Mile Protest March in Turkey». The New York Times. ISSN 0362-4331. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 9-ին.
  7. «Turkey's opposition head leads march for justice». Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 8-ին.
  8. «On 250-Mile March, Turkey Opposition Starts to Find Its Way». Bloomberg.com. 2017 թ․ հուլիսի 5. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 8-ին.