Ալժիրի բնակչություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալժիրի ժողովրդագրությունը 2005 թվականին, բնակիչների քանակը հազարներով:
Ալժիրի գտնվելու վայրը:

Այս հոդվածը Ալժիրի բնակչության ժողովրդագրական ցուցանիշների մասին է, այդ թվում, բնակչության խտություն, էթնիկ խմբեր, կրթական մակարդակ, բնակչության առողջություն, տնտեսական վիճակ, կրոնական պատկանելություն և բնակչության այլ ոլորտներ։

Ալժիրի բնակչության 91%-ն ապրում է Միջերկրական ծովի ավազանում, որը երկրի ցամաքային տարածքի 12%-ն է։ Բնակչության 45%-ն ապրում է քաղաքներում, և ինչպես բոլոր ուրբանիզացված երկրներում, Ալժիրում նույնպես կառավարությունը փորձում է կանխել միգրացիան դեպի քաղաքներ։ Ներկայումս 24,182,736 ալժիրցիներ ապրում են քաղաքային տարածքներում, իսկ մոտ 1,5 քոչվորներ ապրում են Սահարայի տարածաշրջանում։

Բնակչության 99%-ը դասակարգվում են էթնիկապես որպես մաղրիբներ[1], իսկ 96%-ը դավանում է Սուննի իսլամ։ Փոքրաթիվ ոչ սուննի մուսուլմանները հիմնականում իբադիներ են Մզաբ տարածաշրջանից։ Ալժիրում քրիստոնյաները կազմում են բնակչության մոտ 1%-ը։ Չնայած ֆրանսիական գաղութարարական տարիներից հետո քրիստոնյաների թիվը նվազել է, շատ Հռոմեական կաթոլիկ համայնքներ դեռ պահպանվել են։ Հրեական համայնքը, որը նախկինում կազմել է բնակչության 2%-ը, ներկայումս արտագաղթել է հիմնականում Ֆրանսիա և Իսրայել։

Ալժիրի կրթական համակարգն արագորեն աճել է 1962 թվականից սկսած, վերջին 12 տարիներին ուսանողների թիվը կրկնապատկվել է` հասնելով 5 միլիոնի։ Կրթությունը անվճար է և պարտադիր մինչև 16 տարեկանը։ Չնայած կառավարությունը հսկայական միջոցներ է տրամադրում կրթական համակարգին, ժողովրդագրական ճնշումները, ուսուցիչների անբավարարությունը և 1990-ականների հաճախակի ահաբեկչական հարձակումները կրթական օջախների վրա, ծանր հետևանք են ունեցել կրթական համակարգի վրա։ Մեծ թվով ալժիրցի ուսանողներ ուսանում են արտասահմանում, հիմնականում Ֆրանսիայում և ֆրանսախոս Կանադայում։

Օթևանները և դեղամիջոցները մնում են Ալժիրի գլխավոր խնդիրները։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչության վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմական բնակչություն
Տարի Բնակչություն
19014739300 1906
5231700 19115563800
19215804200 1926
6066400 19316553500
19367234700 1948
8681800 201035600000
201136300000 2012
37100000 201337900000
201742200000 {{{27}}}

Վիճակագրություն համաձայն Ալժիրի ազգային վիճակագրական գրասենյակի[2] և Միացյալ ազգերի տարեգրքից.[3]

Բնակչության միջին (x 1000) (1 հունվար) Ծնունդներ Մահեր Բնական աճ Ծնունդներ (1000 մարդու հաշվով) մահեր (1000 մարդու հաշվով) Բնական աճ (1000 մարդու հաշվով) Ընդամենը
1966 13 123 667 000 50.8
1967 13 497 630 000 46.7
1968 13 887 618 000 44.5
1969 14 287 665 000 46.5
1970 14 691 689 000 46.9
1971 15 098 687 000 45.5
1972 15 512 697 000 44.9
1973 15 936 717 000 45.0
1974 16 375 722 000 44.1
1975 16 834 738 000 43.8
1976 17 311 751 000 43.4
1977 17 809 728 000 40.9
1978 18 331 767 000 41.9
1979 18 885 797 000 42.2
1980 19 475 819 000 42.0
1981 20 104 835 000 41.5
1982 20 767 852 000 41.0
1983 21 453 812 000 37.9
1984 22 150 850 000 38.4
1985 22 847 864 000 37.8
1986 23 539 781 000 33.2
1987 24 226 755 000 31.2
1988 24 905 806 000 32.4
1989 25 577 755 000 153 000 602 000 29.5
1990 25 022 775 000 151 000 624 000 30.94 6.03 24.91 4.50
1991 25 643 773 000 155 000 618 000 30.1 6.0 24.1
1992 26 271 799 000 160 000 639 000 30.4 6.1 24.3
1993 26 894 775 000 168 000 607 000 28.8 6.2 22.6
1994 27 496 776 000 180 000 596 000 28.2 6.5 21.7
1995 28 060 711 000 180 000 531 000 25.3 6.4 18.9
1996 28 566 654 000 172 000 482 000 22.9 6.0 16.9
1997 29 045 654 000 178 000 476 000 22.5 6.1 16.4
1998 29 507 607 000 144 000 463 000 20.6 4.9 15.7
1999 29 965 593 643 141 000 452 643 19.8 4.7 15.1
2000 30 416 588 628 140 000 448 628 19.36 4.59 14.77 2.40
2001 30 879 618 380 141 000 477 380 20.0 4.6 15.5
2002 31 357 616 963 138 000 478 963 19.7 4.4 15.3
2003 31 848 649 000 145 000 504 000 20.4 4.6 15.8
2004 32 364 669 000 141 000 528 000 20.7 4.4 16.3
2005 32 906 703 000 147 000 556 000 21.4 4.5 16.9
2006 33 481 739 000 144 000 595 000 22.1 4.3 17.8
2007 34 096 783 000 149 000 634 000 23.0 4.4 18.6
2008 34 591 817 000 153 000 664 000 23.62 4.42 19.2 2.81
2009 35 268 849 000 159 000 690 000 24.07 4.51 19.56 2.84
2010 35 978 888 000 157 000 731 000 24.68 4.37 20.31 2.87
2011 36 717 910 000 162 000 748 000 24.78 4.41 20.37 2.87
2012 37 495 978 000 170 000 808 000 26.08 4.53 21.55 3.02
2013 38 297 963 000 168 000 795 000 25.14 4.39 20.75 2.93
2014[4] 39 114 1 014 000 174 000 840 000 25.93 4.44 21.50 3.03
2015 39 963 1 040 000 183 000 858 000 26.03 4.57 21.50 3.10

Քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էթնիկ խմբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալժիրցիները արմատներով հիմնականում արաբներ են և բերբերներ, ովքեր եղել է Ալժիրի բնիկներ և համարվում են, որ նրանք նաև հնում կապ են ունեցել փյունիկիացիների, հռոմեացիների, բյուզանդացիների, արաբների, թուրքերի և այլ էթնիկ խմբերի հետ, որոնք ձևավորել են ալժիրցիների էթնիկ համակարգը[5]։ Անդալուսիական ժառանգությունը նույնպես առկա են Ալժիրի բնակչության մեջ[6]։

Ալժիրցիները ավանդական հագուստներով:

2008 թվականի դրությամբ Ալժիրում ապրում էին 600,000-ից 2 միլիոն ալժիրյան թուրքեր, որոնց նախնիները եղել են թուրք ղեկավարներ, զինվորներ և այլ պաշտոնյաներ օսմանյան իշխանության տարիներին[7]։ Ներկայումս տեղի թուրքերին անվանում են Կուլուգլիս, ինչը նշանակում է թուրք տղամարդու և ալժիրցի կնոջ ժառանգ[8][9]։

Ալժիրցիների մեծամասնությունը 20-րդ դարի արաբական ազգայնականության պատճառով իրեն նույնականացնում է արաբական ինքնության հետ[10][11]։ Էթնիկ բերբերները բաժանվում էին մի քանի խմբերի տարբեր լեզուներով։ Նրանցից ամենամեծ խմբերն են Կաբիլները, որոնք ապրեում են Կաբիլի տարածաշրջանում, Ալժիրի արևելում, Չաուիները` Հյուսիսարևելյան Ալժրիում, Տուարեգները` հարավային մասում և Շենվաները` երկրի հյուսիսում[12]։

Գաղութացման ժամանակաշրջանում կար մեծ[13] եվրոպական բնակչություն, որոնց կոչում էին ֆրանկոալժիրցիներ։ Նրանք հիմնականում ունեին ֆրանսիական, իսպանական և իտալական ծագում։ Գրեթե բոլոր եվրոպացիները լքեցին Ալժիրը անկախության պատերազմից հետո[14]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. http://www.familytreedna.com/public/Y-DNA_J/default.aspx
  2. «National Office of Statistics». 2015 թ․ հունիսի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 6-ին.
  3. «United Nations Statistics Division - Demographic and Social Statistics». unstats.un.org. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 9-ին.
  4. «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 19-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  5. UNESCO (2009). «Diversité et interculturalité en Algérie» (PDF). UNESCO. էջ 9. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հուլիսի 25-ին.
  6. Ruedy, John Douglas (2005). Modern Algeria – The Origins and Development of a Nation. Indiana University Press. էջ 22. ISBN 9780253217820.
  7. Turkish Embassy in Algeria (2008). «Cezayir Ülke Raporu 2008». Ministry of Foreign Affairs: 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. {{cite journal}}: Cite journal requires |journal= (օգնություն)
  8. Ruedy, John Douglas (2005). Modern Algeria: The Origins and Development of a Nation. Indiana University Press. էջ 22. ISBN 0-253-21782-2.
  9. Stone, Martin (1997). The Agony of Algeria. C. Hurst & Co. Publishers. էջ 29. ISBN 1-85065-177-9.
  10. Stokes, Jamie (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East: L to Z. Infobase Publishing. էջ 21. ISBN 978-1-4381-2676-0.
  11. Oxford Business Group (2011). The Report: Algeria 2011. Oxford Business Group. էջ 9. ISBN 978-1-907065-37-8. {{cite book}}: |last= has generic name (օգնություն)
  12. Marion Mill Preminger (1961). The sands of Tamanrasset: the story of Charles de Foucauld. Hawthorn Books.
  13. Cook, Bernard A. (2001). Europe since 1945: an encyclopedia. New York: Garland. էջ 398. ISBN 0-8153-4057-5.
  14. De Azevedo, Raimond Cagiano (1994). Migration and Development Co-Operation. Council of Europe. էջ 25. ISBN 9789287126115.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 165