Ալժիրի բնակչություն
Այս հոդվածը Ալժիրի բնակչության ժողովրդագրական ցուցանիշների մասին է, այդ թվում, բնակչության խտություն, էթնիկ խմբեր, կրթական մակարդակ, բնակչության առողջություն, տնտեսական վիճակ, կրոնական պատկանելություն և բնակչության այլ ոլորտներ։
Ալժիրի բնակչության 91%-ն ապրում է Միջերկրական ծովի ավազանում, որը երկրի ցամաքային տարածքի 12%-ն է։ Բնակչության 45%-ն ապրում է քաղաքներում, և ինչպես բոլոր ուրբանիզացված երկրներում, Ալժիրում նույնպես կառավարությունը փորձում է կանխել միգրացիան դեպի քաղաքներ։ Ներկայումս 24,182,736 ալժիրցիներ ապրում են քաղաքային տարածքներում, իսկ մոտ 1,5 քոչվորներ ապրում են Սահարայի տարածաշրջանում։
Բնակչության 99%-ը դասակարգվում են էթնիկապես որպես մաղրիբներ[1], իսկ 96%-ը դավանում է Սուննի իսլամ։ Փոքրաթիվ ոչ սուննի մուսուլմանները հիմնականում իբադիներ են Մզաբ տարածաշրջանից։ Ալժիրում քրիստոնյաները կազմում են բնակչության մոտ 1%-ը։ Չնայած ֆրանսիական գաղութարարական տարիներից հետո քրիստոնյաների թիվը նվազել է, շատ Հռոմեական կաթոլիկ համայնքներ դեռ պահպանվել են։ Հրեական համայնքը, որը նախկինում կազմել է բնակչության 2%-ը, ներկայումս արտագաղթել է հիմնականում Ֆրանսիա և Իսրայել։
Ալժիրի կրթական համակարգն արագորեն աճել է 1962 թվականից սկսած, վերջին 12 տարիներին ուսանողների թիվը կրկնապատկվել է` հասնելով 5 միլիոնի։ Կրթությունը անվճար է և պարտադիր մինչև 16 տարեկանը։ Չնայած կառավարությունը հսկայական միջոցներ է տրամադրում կրթական համակարգին, ժողովրդագրական ճնշումները, ուսուցիչների անբավարարությունը և 1990-ականների հաճախակի ահաբեկչական հարձակումները կրթական օջախների վրա, ծանր հետևանք են ունեցել կրթական համակարգի վրա։ Մեծ թվով ալժիրցի ուսանողներ ուսանում են արտասահմանում, հիմնականում Ֆրանսիայում և ֆրանսախոս Կանադայում։
Օթևանները և դեղամիջոցները մնում են Ալժիրի գլխավոր խնդիրները։
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնակչության վիճակագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պատմական բնակչություն | ||
---|---|---|
Տարի | Բնակչություն | %± |
1901 | 4739300 | 1906 |
5231700 | 1911 | 5563800 |
1921 | 5804200 | 1926 |
6066400 | 1931 | 6553500 |
1936 | 7234700 | 1948 |
8681800 | 2010 | 35600000 |
2011 | 36300000 | 2012 |
37100000 | 2013 | 37900000 |
2017 | 42200000 | {{{27}}} |
Վիճակագրություն համաձայն Ալժիրի ազգային վիճակագրական գրասենյակի[2] և Միացյալ ազգերի տարեգրքից.[3]
Բնակչության միջին (x 1000) (1 հունվար) | Ծնունդներ | Մահեր | Բնական աճ | Ծնունդներ (1000 մարդու հաշվով) | մահեր (1000 մարդու հաշվով) | Բնական աճ (1000 մարդու հաշվով) | Ընդամենը | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1966 | 13 123 | 667 000 | 50.8 | |||||
1967 | 13 497 | 630 000 | 46.7 | |||||
1968 | 13 887 | 618 000 | 44.5 | |||||
1969 | 14 287 | 665 000 | 46.5 | |||||
1970 | 14 691 | 689 000 | 46.9 | |||||
1971 | 15 098 | 687 000 | 45.5 | |||||
1972 | 15 512 | 697 000 | 44.9 | |||||
1973 | 15 936 | 717 000 | 45.0 | |||||
1974 | 16 375 | 722 000 | 44.1 | |||||
1975 | 16 834 | 738 000 | 43.8 | |||||
1976 | 17 311 | 751 000 | 43.4 | |||||
1977 | 17 809 | 728 000 | 40.9 | |||||
1978 | 18 331 | 767 000 | 41.9 | |||||
1979 | 18 885 | 797 000 | 42.2 | |||||
1980 | 19 475 | 819 000 | 42.0 | |||||
1981 | 20 104 | 835 000 | 41.5 | |||||
1982 | 20 767 | 852 000 | 41.0 | |||||
1983 | 21 453 | 812 000 | 37.9 | |||||
1984 | 22 150 | 850 000 | 38.4 | |||||
1985 | 22 847 | 864 000 | 37.8 | |||||
1986 | 23 539 | 781 000 | 33.2 | |||||
1987 | 24 226 | 755 000 | 31.2 | |||||
1988 | 24 905 | 806 000 | 32.4 | |||||
1989 | 25 577 | 755 000 | 153 000 | 602 000 | 29.5 | |||
1990 | 25 022 | 775 000 | 151 000 | 624 000 | 30.94 | 6.03 | 24.91 | 4.50 |
1991 | 25 643 | 773 000 | 155 000 | 618 000 | 30.1 | 6.0 | 24.1 | |
1992 | 26 271 | 799 000 | 160 000 | 639 000 | 30.4 | 6.1 | 24.3 | |
1993 | 26 894 | 775 000 | 168 000 | 607 000 | 28.8 | 6.2 | 22.6 | |
1994 | 27 496 | 776 000 | 180 000 | 596 000 | 28.2 | 6.5 | 21.7 | |
1995 | 28 060 | 711 000 | 180 000 | 531 000 | 25.3 | 6.4 | 18.9 | |
1996 | 28 566 | 654 000 | 172 000 | 482 000 | 22.9 | 6.0 | 16.9 | |
1997 | 29 045 | 654 000 | 178 000 | 476 000 | 22.5 | 6.1 | 16.4 | |
1998 | 29 507 | 607 000 | 144 000 | 463 000 | 20.6 | 4.9 | 15.7 | |
1999 | 29 965 | 593 643 | 141 000 | 452 643 | 19.8 | 4.7 | 15.1 | |
2000 | 30 416 | 588 628 | 140 000 | 448 628 | 19.36 | 4.59 | 14.77 | 2.40 |
2001 | 30 879 | 618 380 | 141 000 | 477 380 | 20.0 | 4.6 | 15.5 | |
2002 | 31 357 | 616 963 | 138 000 | 478 963 | 19.7 | 4.4 | 15.3 | |
2003 | 31 848 | 649 000 | 145 000 | 504 000 | 20.4 | 4.6 | 15.8 | |
2004 | 32 364 | 669 000 | 141 000 | 528 000 | 20.7 | 4.4 | 16.3 | |
2005 | 32 906 | 703 000 | 147 000 | 556 000 | 21.4 | 4.5 | 16.9 | |
2006 | 33 481 | 739 000 | 144 000 | 595 000 | 22.1 | 4.3 | 17.8 | |
2007 | 34 096 | 783 000 | 149 000 | 634 000 | 23.0 | 4.4 | 18.6 | |
2008 | 34 591 | 817 000 | 153 000 | 664 000 | 23.62 | 4.42 | 19.2 | 2.81 |
2009 | 35 268 | 849 000 | 159 000 | 690 000 | 24.07 | 4.51 | 19.56 | 2.84 |
2010 | 35 978 | 888 000 | 157 000 | 731 000 | 24.68 | 4.37 | 20.31 | 2.87 |
2011 | 36 717 | 910 000 | 162 000 | 748 000 | 24.78 | 4.41 | 20.37 | 2.87 |
2012 | 37 495 | 978 000 | 170 000 | 808 000 | 26.08 | 4.53 | 21.55 | 3.02 |
2013 | 38 297 | 963 000 | 168 000 | 795 000 | 25.14 | 4.39 | 20.75 | 2.93 |
2014[4] | 39 114 | 1 014 000 | 174 000 | 840 000 | 25.93 | 4.44 | 21.50 | 3.03 |
2015 | 39 963 | 1 040 000 | 183 000 | 858 000 | 26.03 | 4.57 | 21.50 | 3.10 |
Քաղաքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալժիրի խոշոր քաղաքները
| |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Դիրք | Պրովինցիա | Բնակ․ | Դիրք | Պրովինցիա | Բնակ․ | ||||
Ալժիր Օրան |
1 | Ալժիր | Ալժիր պրովինցիա | 2,988,145 | 11 | Բիսկրա | Բիսկրա պրովինցիա | 205,608 | Կոնստանտինա Աննաբա |
2 | Օրան | Օրան պրովինցիա | 1,224,540 | 12 | Բու-Սաադա | Մսիլա պրովինցիա | 201,263 | ||
3 | Կոնստանտինա | Կոնստանտինա պրովինցիա | 943,112 | 13 | Տեբեսսա | Տեբեսսա պրովինցիա | 196,537 | ||
4 | Աննաբա | Սետիֆ պրովինցիա | 609,499 | 14 | Օուրգլա | Օուրգլա պրովինցիա | 183,238 | ||
5 | Սետիֆ | Աննաբա պրովինցիա | 317,206 | 15 | Սկիկդա | Սկիկդա պրովինցիա | 178,687 | ||
6 | Բլիդա | Բլիդա պրովինցիա | 264,598 | 16 | Բեջայա | Բեջայա պրովինցիա | 177,988 | ||
7 | Բատնա | Բատնա պրովինցիա | 246,379 | 17 | Բորջ-Բու-Արրերիջ | Բորջ-Բու-Արրերիջ պրովինցիա | 167,230 | ||
8 | Շելիֆ | Շելիֆ պրովինցիա | 235,062 | 18 | Բեչար | Բեչար պրովինցիա | 165,627 | ||
9 | Տլեմսեն | Տլեմսեն պրովինցիա | 221,231 | 19 | Այն Բեյդա | Օում Էլ Բուագի պրովինցիա | 155,852 | ||
10 | Սիդի-Բել-Աբբես | Սիդի-Բել-Աբբես պրովինցիա | 208,498 | 20 | Մեդեա | Մեդեա պրովինցիա | 140,151 |
Էթնիկ խմբեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ալժիրցիները արմատներով հիմնականում արաբներ են և բերբերներ, ովքեր եղել է Ալժիրի բնիկներ և համարվում են, որ նրանք նաև հնում կապ են ունեցել փյունիկիացիների, հռոմեացիների, բյուզանդացիների, արաբների, թուրքերի և այլ էթնիկ խմբերի հետ, որոնք ձևավորել են ալժիրցիների էթնիկ համակարգը[5]։ Անդալուսիական ժառանգությունը նույնպես առկա են Ալժիրի բնակչության մեջ[6]։
2008 թվականի դրությամբ Ալժիրում ապրում էին 600,000-ից 2 միլիոն ալժիրյան թուրքեր, որոնց նախնիները եղել են թուրք ղեկավարներ, զինվորներ և այլ պաշտոնյաներ օսմանյան իշխանության տարիներին[7]։ Ներկայումս տեղի թուրքերին անվանում են Կուլուգլիս, ինչը նշանակում է թուրք տղամարդու և ալժիրցի կնոջ ժառանգ[8][9]։
Ալժիրցիների մեծամասնությունը 20-րդ դարի արաբական ազգայնականության պատճառով իրեն նույնականացնում է արաբական ինքնության հետ[10][11]։ Էթնիկ բերբերները բաժանվում էին մի քանի խմբերի տարբեր լեզուներով։ Նրանցից ամենամեծ խմբերն են Կաբիլները, որոնք ապրեում են Կաբիլի տարածաշրջանում, Ալժիրի արևելում, Չաուիները` Հյուսիսարևելյան Ալժրիում, Տուարեգները` հարավային մասում և Շենվաները` երկրի հյուսիսում[12]։
Գաղութացման ժամանակաշրջանում կար մեծ[13] եվրոպական բնակչություն, որոնց կոչում էին ֆրանկոալժիրցիներ։ Նրանք հիմնականում ունեին ֆրանսիական, իսպանական և իտալական ծագում։ Գրեթե բոլոր եվրոպացիները լքեցին Ալժիրը անկախության պատերազմից հետո[14]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ http://www.familytreedna.com/public/Y-DNA_J/default.aspx
- ↑ «National Office of Statistics». 2015 թ․ հունիսի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 6-ին.
- ↑ «United Nations Statistics Division - Demographic and Social Statistics». unstats.un.org. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 9-ին.
- ↑ «Archived copy». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 6-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 19-ին.
{{cite web}}
: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link) - ↑ UNESCO (2009). «Diversité et interculturalité en Algérie» (PDF). UNESCO. էջ 9. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հուլիսի 25-ին.
- ↑ Ruedy, John Douglas (2005). Modern Algeria – The Origins and Development of a Nation. Indiana University Press. էջ 22. ISBN 9780253217820.
- ↑ Turkish Embassy in Algeria (2008). «Cezayir Ülke Raporu 2008». Ministry of Foreign Affairs: 4. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
{{cite journal}}
: Cite journal requires|journal=
(օգնություն) - ↑ Ruedy, John Douglas (2005). Modern Algeria: The Origins and Development of a Nation. Indiana University Press. էջ 22. ISBN 0-253-21782-2.
- ↑ Stone, Martin (1997). The Agony of Algeria. C. Hurst & Co. Publishers. էջ 29. ISBN 1-85065-177-9.
- ↑ Stokes, Jamie (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East: L to Z. Infobase Publishing. էջ 21. ISBN 978-1-4381-2676-0.
- ↑ Oxford Business Group (2011). The Report: Algeria 2011. Oxford Business Group. էջ 9. ISBN 978-1-907065-37-8.
{{cite book}}
:|last=
has generic name (օգնություն) - ↑ Marion Mill Preminger (1961). The sands of Tamanrasset: the story of Charles de Foucauld. Hawthorn Books.
- ↑ Cook, Bernard A. (2001). Europe since 1945: an encyclopedia. New York: Garland. էջ 398. ISBN 0-8153-4057-5.
- ↑ De Azevedo, Raimond Cagiano (1994). Migration and Development Co-Operation. Council of Europe. էջ 25. ISBN 9789287126115.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 165)։ |
|