«Մասնակից:Vardanyan Anahit/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added

Գծային

13:47, 14 Մարտի 2016-ի տարբերակ

Փղոսկր, փղերի ժանիքներից ստացվող թանկարժեք նյութ, որից պատրաստում են կենցաղային շքեղ առարկաներ, զարդեր: Հեշտությամբ է մշակման ենթարկվում և հղկվում:

Օգտագործման սահմանափակում

Երկար ժամանակ փղոսկր հիմնականում արտահանել են Աֆրիկայից (Կոտ դ'Իվուար), Հնդկաստանից, Չինաստանից:

Փղերի քանակի արագ կրճատումից ելնելով՝ շատ երկրներում փղոսկրի արտահանման և առևտրի ամբողջական կամ մասնակի արգելք է սահմանվել: Փղերի գլխաքանակը հատկապես կրճատվել է որսագողերի կողմից մինչև 1980-ական թվականները: 1989 թվականին ՄԱԿ-ը փղոսկրի առևտրի 9-ամյա արգելք է սահմանել, որի հետևանքով փղերի քանակը աճել է, սակայն նորից անկում է ունեցել, երբ արգելքը հանվել է փղերի մեծ գլխաքանակ ունեցող աղքատ երկրներում: Աֆրիկյան շատ երկրներ, այդ թվում՝ Զիմբաբվեն, Զամբիան, Նամիբիան և Բոտսվանան, պնդում են, որ փղոսկրի առևտուրը անհրաժեշտ է ինչպես տնտեսության զարգացման, այնպես էլ իբր շրջակայքին շատ վնասներ հասցնող փղերի մեծ թիվը կրճատելու տեսանկյունից:

2002 թվականին ՄԱԿ-ը մասամբ չեղարկել է փղոսկրի առևտրի արգելքը՝ թույլ տալով, որ մի քանի երկիր սահմանափակ քանակությամբ փղոսկր արտահանի:

Կենդանիների պաշտպանության միջազգային ֆոնդի (IFAW) ճնշմամբ՝ 2007 թվականին ԻբԷյ-ը իր կայքում արգելել է փղոսկրից պատրաստված ապրանքների վաճառքը: Որոշումն ընդունվել է աֆրիկյան փղերի զանգվածային սպանությունից հետո, որոնցից ամենամեծ աղմուկ բարձրացրածը 2006 թվականին Չադում՝ Զակոումայում, կազմակերպված ոչնչացումն էր (սպանվել էր ավելի քան 100 փիղ): 2008 թվականի ապրիլին ԻբԷյ-ը ընդլայնում է պաշտպանիչ միջոցառումները, այդ թվում ներպետական մակարդակով: Վեց տարի անց ՄԱԿ-ի՝ վայրի բնության մեռնող տեսակների միջազգային առևտրի մասին կոնվենցիան Չինաստանին և Ճապոնիային թույլ է տաիս աֆրիկյան պետություններից աճուրդով փղոսկր գնել. գնվում է 44տ փղոսկր Բոտսվանայից, 9տ՝ Նամիբիայից, 51տ՝ ՀԱՀ-ից, 4տ՝ Զիմբաբվեից^[1]^[2]:

Քենիան այսպիսի միանգամյա վաճառքի գլխավոր քննադատն էր. երկրում փղերի գլխաքանակը կտրուկ անկում էր ապրել մինչ 1989 թվականի արգելքը: Քենիան հայտարարեց, որ փղոսկրի վաճառքի օրինականացումը Աֆրիկայի ցանկացած վայրում կհանգեցնի փղերի գլխաքանակի նվազմանը ողջ Աֆրիկայում: 2010 թվականին Դոհայի զարգացմանը նվիրված հատուկ խորհրդաժողովում Քենիան և նրան պաշտպանող 22 երկրներ որոշեցին մտցնել փղոսկրի առևտրի 20-ամյա արգելք^[3]:

Վերջերս, կապված փղերի քանակի աճի հետ, նկատվում է փղոսկրի վաճառքի կայուն աճ: Կազմակերպությունները, որոնք զբաղվում են փղերի պաշտպանությամբ, գտնում են, որ փղերի աճը պայմանավորված է որսագողության դեպքերի նվազման և փղոսկրի առևտրի արգելքների հետ: Սակայն երկրներից շատերում, որտեղ կան փղեր, շարունակվում է դրանց քանակի անկումը. Կենտրոնական և Արևմտյան Աֆրիկայի փղերը գրեթե ամբողջապես ոչնչացվել են որսագողերի կողմից:

Վայրի փղերի ապօրինի որսը շարունակվում է նաև Ասիայում: Փղերը գրեթե ոչնչացել են Չինաստանում, Վիետնամում, Լաոսում, Կամբոջայում, Ինդոնեզիայում: Մյանմայում գրանցվել են նույնիսկ ընտանի փղերի առևանգման դեպքեր՝ փղոսկր ստանալու նպատակով:

Փղոսկրի հատկություններ

Փղոսկրի ամենալավ տեսակները թարմ վիճակում կիսաթափանցիկ են, կարծր, ժամանակի ընթացքում ավելի ուշ են դեղնում: Պակաս թափանցիկ, ավելի մուգ, ճաքեր ունեցող փղոսկրը ավելի քիչ է գնահատվում:

Փղի ժանիքները ունենում են 2.5մ երկարություն և 90կգ քաշ, չնայած հանդիպում են նաև 10կգ քաշ ունեցողներ: Փղոսկրը, ինչպես ոսկորի այլտեսակներ, պարունակում է կալցիումի ֆոսֆատ, բայց ավելի քիչ քանակությամբ (56-59%):

Թթուներում փղոսկրը փափկում է և դառնում կիսաթափանցիկ: Այդ վիճակում այն կարելի է ճկել, ձևավորել: Այնուհետև, տաք ջրում լվանալով, այն վերստանում է նախկին կարծրությունը, սակայն փոքր-ինչ փոխում է տեսքը:

Դեղնած փղոսկրը սպիտակեցնելու համար այն տերպենների յուղով լցված ապակյա անոթով մի քանի օր թողնում են լույսի տակ:

Սովորաբար ժանիքները ոլորված են շրջանաձև. երբեմն հանդիպում են երկակի թեքության ժանիքներ, ինչպես ցլի պոզերն են: Փղոսկրը հիմքից մինչև երկարության կեսը խողովակաձև է, սրածայր մասում ոսկորի պատերը հաստանում են: Կտրվածքը էլիպսաձև է, կառուցվածքը փայտ է հիշեցնում:

Կտրելու պահին փղի ժանիքը կրճատվում է, ինչպես ծառափայտը. էական փոփոխություններ են կատարվում նաև հյուսվածքներում: Արժեքավոր է այն փղոսկրը, որի չորացումը դանդաղ է կատարվում, այլապես մշակելիս կարող են ճաքեր առաջանալ: Փղոսկրը սղոցում են շատ նուրբ սղոցով` խոշոր, բայց անջատ ատամներով: Սղոցելու ընթացքում թրջում են ջրով ճաքերից խուսափելու համար: Քանի որ նյութը թանկարժեք է, աշխատում են օգտագործել նույնիսկ մշակման ընթացքում առաջացած մանր ավելցուկները: Կտրող գործիքներով փորձում են ավելի շուտ քերծել, քան կտրել դրանք: Փղոսկրը հղկում են խնամքով; Այն հեշտությամբ ներկվում է տարբեր տեսակի ներկերով:

Կիրառություն

Փղոսկրը գեղազարդման նպատակով կիրառվում է արվեստի իրեր պատրաստելիս: Նախկինում պատրաստել են ծխամորճեր, գրքերի կազմեր: Կան վկայություններ, որ հին հույները փղոսկրից արձաններ են պատրաստել, սակայն չկա պահպանված և ոչ մի նմուշ. հնարավոր է, որ դրանք պատրաստվել են փայտից և վերջում միայն ծածկվել փղոսկրով^[4]:

Փղոսկրից պատրաստել են խաղաքարեր, զառեր: Այժմ պատրաստում են մաջոնգ խաղի խաղաքարեր, բիլիարդի գնդակներ, դաշնամուրի ստեղններ:

Համանման նյութերի կիրառում

Ներկայումս, երբ զարգանում է պլաստմասսայի արտադրությունը, փղոսկրից իրերը գնահատվում են բացառապես հազվադեպ լինելու համար:

Փղոսկրի առևտրի արգելքի հետ մեծացավ բրածո մամոնտի ոսկորի դերը: Այն արտահանելու հիմնական շրջանը ռուսական տունդրան է` Լենայի ափերը: 2009 թվականին Ռուսաստանից արտահանված մամոնտոսկրը կազմել է մոտ 60տ` կիլոգրամը 500 դոլար միջին արժեքով: Արտահանման հիմնական ուղղությունը Հոնկոնգն է^[5]:

Ծովացուլի ժանիքները փղոսկրի համեմատ փոքր են և դեղին, բայց իրենց հատկություններով նման են փղոսկրին: Գետաձիու ժանիքներն ու ատամները պատված են շատ ամուր էմալով (փղոսկրը այդպիսի հատկություն չունի), այնպես որ լրացուցիչ մշակման ենթարկելու հարկ է առաջանում, մինչդեռ կառուցվածքով նման է փղոսկրին, միայն թե ավելի կարծր է ու սպիտակ` կապույտի երանգներով: Փղոսկրին ավելի համապատասխան են գետաձիու ատամները^[6]^[7]:

Կաշալոտների ատամները նույնպես դեղին և կարծր ոսկորից են և հարմար են փոքր իրեր պատրաստելու համար: Փղերի և խոշոր այլ կենդանիների ատամները համաչափ կազմություն չունեն և հազվադեպ են մշակման ենթարկվոմ:

Ներկայումս մեծանում է ամուր տեսակի ընկույզների կեղևի` որպես փղոսկրին փոխարինող նյութի դերը: Այն անվանում են բուսական փղոսկր: Դրա ծառատեսակները աճում են Էկվադորի, Պերուի, Կոլումբիայի խոնավ անտառներում^[8]:

Ծանոթագրություններ

↑ «Round the horn». The Economist.
↑ «Conservationists cry foul of Southern Africa ivory auction» Afrol News, accessed 22 January 2009
↑ Gathura, Gatonye (2010-03-23). «Our elephants are safe, for now». Daily Nation. էջեր 1, 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-03-24-ին. Վերցված է 2010-03-24-ին.
↑ Quatremière de Quincy, «Le Jupiter Olympien», Пар., 1815
↑ BBC:"Is the trade in mammoth ivory good or bad for the elephant?"
↑ Древнеегипетский словарь — Слоновая кость
↑ [1]
↑ «Could plant ivory save elephants?». CNN. 2005-04-26. Վերցված է 2010-05-05-ին.

Արտաքին հղումներ

[1] «Round the horn». The Economist.

[2] «Conservationists cry foul of Southern Africa ivory auction» Afrol News, accessed 22 January 2009

[3] Gathura, Gatonye (2010-03-23). «Our elephants are safe, for now». Daily Nation. էջեր 1, 2. Արխիվացված է օրիգինալից 2010-03-24-ին. Վերցված է 2010-03-24-ին.

[4] Quatremière de Quincy, «Le Jupiter Olympien», Пар., 1815

[5] BBC:"Is the trade in mammoth ivory good or bad for the elephant?"

[6] Древнеегипетский словарь — Слоновая кость

[7] [1]

[8] «Could plant ivory save elephants?». CNN. 2005-04-26. Վերցված է 2010-05-05-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+[[Պատկեր:Vierge a l'Enfant debout.jpg|150px|մինի|[[Սուրբ Մարիամ]]ին և մանուկ [[Հիսուս]]ին պատկերող փղոսկրե քանդակ]]
 '''Փղոսկր''', փղերի ժանիքներից ստացվող թանկարժեք նյութ, որից պատրաստում են կենցաղային շքեղ առարկաներ, զարդեր: Հեշտությամբ է մշակման ենթարկվում և հղկվում:
@@ Տող 4. / Տող 5. @@
 Երկար ժամանակ փղոսկր հիմնականում արտահանել են [[Աֆրիկա]]յից ([[Կոտ դ'Իվուար]]), [[Հնդկաստան]]ից, [[Չինաստան]]ից:
-Փղերի քանակի արագ կրճատումից ելնելով՝ շատ երկրներում փղոսկրի արտահանման և առևտրի ամբողջական կամ մասնակի արգելք է սահմանվել: Փղերի գլխաքանակը հատկապես կրճատվել [[Որսագողություն|որսագող]]երի կողմից մինչև 1980-ական թվականները: [[1989]] թվականին [[ՄԱԿ]]-ը փղոսկրի առևտրի 9-ամյա արգելք է սահմանել, որի հետևանքով փղերի քանակը աճել է, սակայն նորից անկում է ունեցել, երբ արգելքը հանվել է մեծ թվով փղեր ունեցող աղքատ երկրներում: Աֆրիկյան շատ երկրներ, այդ թվում՝ [[Զիմբաբվե]]ն, [[Զամբիա]]ն, [[Նամիբիա]]ն և [[Բոտսվանա]]ն, պնդում են, որ փղոսկրի առևտուրը անհրաժեշտ է ինչպես տնտեսության զարգացման, այնպես էլ իբր շրջակայքին շատ վնասներ հասցնող փղերի մեծ թիվը կրճատելու տեսանկյունից:
+Փղերի քանակի արագ կրճատումից ելնելով՝ շատ երկրներում փղոսկրի արտահանման և առևտրի ամբողջական կամ մասնակի արգելք է սահմանվել: Փղերի գլխաքանակը հատկապես կրճատվել է [[Որսագողություն|որսագող]]երի կողմից մինչև 1980-ական թվականները: [[1989]] թվականին [[ՄԱԿ]]-ը փղոսկրի առևտրի 9-ամյա արգելք է սահմանել, որի հետևանքով փղերի քանակը աճել է, սակայն նորից անկում է ունեցել, երբ արգելքը հանվել է փղերի մեծ գլխաքանակ ունեցող աղքատ երկրներում: Աֆրիկյան շատ երկրներ, այդ թվում՝ [[Զիմբաբվե]]ն, [[Զամբիա]]ն, [[Նամիբիա]]ն և [[Բոտսվանա]]ն, պնդում են, որ փղոսկրի առևտուրը անհրաժեշտ է ինչպես տնտեսության զարգացման, այնպես էլ իբր շրջակայքին շատ վնասներ հասցնող փղերի մեծ թիվը կրճատելու տեսանկյունից:
 [[2002]] թվականին ՄԱԿ-ը մասամբ չեղարկել է փղոսկրի առևտրի արգելքը՝ թույլ տալով, որ մի քանի երկիր սահմանափակ քանակությամբ փղոսկր արտահանի:
+[[Պատկեր:Ivory trade.jpg|200px|մինի|ձախից|[[Աֆրիկա]]յի բնիկները փղոսկրերով, Դար-էս-Սալամ, 1900 ]]
-Կենդանիների պաշտպանության միջազգային ֆոնդի (IFAW) ճնշմամբ՝ [[2007]] թվականին [[Իբէյ|ԻբԷյ]]-ը իր կայքում արգելել է փղոսկրից պատրաստված ապրանքների վաճառքը: Որոշումն ընդունվել է աֆրիկյան փղերի զանգվածային սպանությունից հետո, որոնցից ամենամեծ աղմուկ բարձրացրածը 2006 թվականին Չադում՝ Զակոումայում, կազմակերպված ոչնչացումն էր(սպանվել էր ավելի քան 100 փիղ): [[2008]] թվականի ապրիլին ԻբԷյ-ը ընդլայնում է պաշտպանիչ միջոցառումները, այդ թվում ներպետական մակարդակով: Վեց տարի անց ՄԱԿ-ի՝ վայրի բնության մեռնող տեսակների միջազգային առևտրի մասին կոնվենցիան [[Չինաստան]]ին և [[Ճապոնիա]]յին թույլ է տաիս աֆրիկյան պետություններից աճուրդով փղոսկր գնել. գնվում է 44տ փղոսկր Բոտսվանայից, 9տ՝ Նամիբիայից, 51տ՝ ՀԱՀ-ից, 4տ՝ Զիմբաբվեից:
+Կենդանիների պաշտպանության միջազգային ֆոնդի (IFAW) ճնշմամբ՝ [[2007]] թվականին [[Իբէյ|ԻբԷյ]]-ը իր կայքում արգելել է փղոսկրից պատրաստված ապրանքների վաճառքը: Որոշումն ընդունվել է աֆրիկյան փղերի զանգվածային սպանությունից հետո, որոնցից ամենամեծ աղմուկ բարձրացրածը 2006 թվականին Չադում՝ Զակոումայում, կազմակերպված ոչնչացումն էր (սպանվել էր ավելի քան 100 փիղ): [[2008]] թվականի ապրիլին ԻբԷյ-ը ընդլայնում է պաշտպանիչ միջոցառումները, այդ թվում ներպետական մակարդակով: Վեց տարի անց ՄԱԿ-ի՝ վայրի բնության մեռնող տեսակների միջազգային առևտրի մասին կոնվենցիան [[Չինաստան]]ին և [[Ճապոնիա]]յին թույլ է տաիս աֆրիկյան պետություններից աճուրդով փղոսկր գնել. գնվում է 44տ փղոսկր Բոտսվանայից, 9տ՝ Նամիբիայից, 51տ՝ ՀԱՀ-ից, 4տ՝ Զիմբաբվեից<ref>{{cite news| url=http://www.economist.com/world/international/displayStory.cfm?source=hptextfeature&story_id=11751304 | work=The Economist | title=Round the horn}}</ref><ref>[http://www.afrol.com/articles/31435 «Conservationists cry foul of Southern Africa ivory auction»] Afrol News, accessed 22 January 2009</ref>:
-Քենիան այսպիսի միանգամյա վաճառքի գլխավոր քննադատն էր. երկրում փղերի գլխաքանակը կտրուկ անկում էր ապրել մինչ 1989 թվականի արգելքը: Քենիան հայտարարեց, որ փղոսկրի վաճառքի օրինականացումը Աֆրիկայի ցանկացած վայրում կհանգեցնի փղերի գլխաքանակի նվազմանը ողջ Աֆրիկայում: [[2010]] թվականին [[Դոհա]]յի զարգացմանը նվիրված հատուկ խորհրդաժողովում Քենիան և նրան պաշտպանող 22 երկրներ որոշեցին մտցնել փղոսկրի առևտրի 20-ամյա արգելք:
+[[Քենիա]]ն այսպիսի միանգամյա վաճառքի գլխավոր քննադատն էր. երկրում փղերի գլխաքանակը կտրուկ անկում էր ապրել մինչ 1989 թվականի արգելքը: Քենիան հայտարարեց, որ փղոսկրի վաճառքի օրինականացումը Աֆրիկայի ցանկացած վայրում կհանգեցնի փղերի գլխաքանակի նվազմանը ողջ Աֆրիկայում: [[2010]] թվականին [[Դոհա]]յի զարգացմանը նվիրված հատուկ խորհրդաժողովում Քենիան և նրան պաշտպանող 22 երկրներ որոշեցին մտցնել փղոսկրի առևտրի 20-ամյա արգելք<ref>{{cite news | author = Gathura, Gatonye  | title = Our elephants are safe, for now | work = Daily Nation | date = 2010-03-23 | pages = 1, 2 | url = http://www.nation.co.ke/News/-/1056/884810/-/vrsqts/-/index.html | accessdate = 2010-03-24 | archiveurl = http://www.webcitation.org/5oSPi8nka | archivedate = 2010-03-24}}</ref>:
 Վերջերս, կապված փղերի քանակի աճի հետ, նկատվում է փղոսկրի վաճառքի կայուն աճ: Կազմակերպությունները, որոնք զբաղվում են փղերի պաշտպանությամբ, գտնում են, որ փղերի աճը պայմանավորված է որսագողության դեպքերի նվազման և փղոսկրի առևտրի արգելքների հետ: Սակայն երկրներից շատերում, որտեղ կան փղեր, շարունակվում է դրանց քանակի անկումը. [[Կենտրոնական Աֆրիկա|Կենտրոնական]] և [[Արևմտյան Աֆրիկա]]յի փղերը գրեթե ամբողջապես ոչնչացվել են որսագողերի կողմից:
@@ Տող 17. / Տող 19. @@
 == Փղոսկրի հատկություններ ==
+[[Պատկեր:Crossbow of ivory.jpg|150px|մինի|Որսորդական աղեղ փղոսկրից]]
 Փղոսկրի ամենալավ տեսակները թարմ վիճակում կիսաթափանցիկ են, կարծր, ժամանակի ընթացքում ավելի ուշ են դեղնում: Պակաս թափանցիկ, ավելի մուգ, ճաքեր ունեցող փղոսկրը ավելի քիչ է գնահատվում:
@@ Տող 30. / Տող 33. @@
 == Կիրառություն ==
+[[Պատկեր:Horn Louvre OA4069.jpg|150px|մինի|11-րդ դարի փղոսկր, [[Լուվր]]]]
-Փղոսկրը գեղազարդման նպատակով կիրառվում է [[արվեստ]]ի իրեր պատրաստելիս: Նախկինում պատրաստել են ծխամորճեր, գրքերի կազմեր: Կան վկայություններ, որ հին [[հույներ]]ը փղոսկրից արձաններ են պատրաստել, սակայն չկա պահպանված և ոչ մի նմուշ. հնարավոր է, որ դրանք պատրաստվել են փայտից և վերջում միայն ծածկվել փղոսկրով:
+Փղոսկրը գեղազարդման նպատակով կիրառվում է [[արվեստ]]ի իրեր պատրաստելիս: Նախկինում պատրաստել են ծխամորճեր, գրքերի կազմեր: Կան վկայություններ, որ հին [[հույներ]]ը փղոսկրից արձաններ են պատրաստել, սակայն չկա պահպանված և ոչ մի նմուշ. հնարավոր է, որ դրանք պատրաստվել են փայտից և վերջում միայն ծածկվել փղոսկրով<ref>Quatremière de Quincy, «Le Jupiter Olympien», Пар., [[1815]]</ref>:
 Փղոսկրից պատրաստել են խաղաքարեր, զառեր: Այժմ  պատրաստում են ''[[մաջոնգ]]'' խաղի խաղաքարեր, [[բիլիարդ]]ի գնդակներ, [[դաշնամուր]]ի ստեղններ:
 == Համանման նյութերի կիրառում ==
+[[Պատկեր:Mammoth ivory hg.jpg|150px|մինի|[[Մամոնտ]]ի ժանիքի կտրվածք]]
 Ներկայումս, երբ զարգանում է [[պլաստմասսա]]յի արտադրությունը, փղոսկրից իրերը գնահատվում են բացառապես հազվադեպ լինելու համար:
-Փղոսկրի առևտրի արգելքի հետ մեծացավ [[մամոնտ]]ի ոսկորի դերը: Այն արտահանելու հիմնական շրջանը ռուսական [[տունդրա]]ն է` [[Լենա (գետ)|Լենա]]յի ափերը: [[2009]] թվականին [[Ռուսաստան]]ից արտահանված մամոնտոսկրը կազմել է մոտ 60տ` կիլոգրամը 500 դոլար միջին արժեքով: Արտահանման հիմնական ուղղությունը [[Հոնկոնգ]]ն է:
+Փղոսկրի առևտրի արգելքի հետ մեծացավ բրածո [[մամոնտ]]ի ոսկորի դերը: Այն արտահանելու հիմնական շրջանը ռուսական [[տունդրա]]ն է` [[Լենա (գետ)|Լենա]]յի ափերը: [[2009]] թվականին [[Ռուսաստան]]ից արտահանված մամոնտոսկրը կազմել է մոտ 60տ` կիլոգրամը 500 դոլար միջին արժեքով: Արտահանման հիմնական ուղղությունը [[Հոնկոնգ]]ն է<ref>[http://www.bbc.co.uk/worldservice/news/2010/09/100928_mammoth_ivory_nh_sl.shtml BBC:"Is the trade in mammoth ivory good or bad for the elephant?"]</ref>:
-[[Ծովացուլ]]ի ժանիքները փղոսկրի համեմատ փոքր են և դեղին, բայց իրենց հատկություններով նման են փղոսկրին: [[Գետաձի]]ու ժանիքներն ու ատամները պատված են շատ ամուր [[էմալ]]ով (փղոսկրը այդպիսի հատկություն չունի), այնպես որ լրացուցիչ մշակման ենթարկելու հարկ է առաջանում, մինչդեռ կառուցվածքով նման է փղոսկրին, միայն թե ավելի կարծր է ու սպիտակ` կապույտի երանգներով: Փղոսկրին ավելի համապատասխան են գետաձիու ատամները:
+[[Ծովացուլ]]ի ժանիքները փղոսկրի համեմատ փոքր են և դեղին, բայց իրենց հատկություններով նման են փղոսկրին: [[Գետաձի]]ու ժանիքներն ու ատամները պատված են շատ ամուր [[էմալ]]ով (փղոսկրը այդպիսի հատկություն չունի), այնպես որ լրացուցիչ մշակման ենթարկելու հարկ է առաջանում, մինչդեռ կառուցվածքով նման է փղոսկրին, միայն թե ավելի կարծր է ու սպիտակ` կապույտի երանգներով: Փղոսկրին ավելի համապատասխան են գետաձիու ատամները<ref>[http://ofap.ulstu.ru/history/Egipet/Slowar/slon.htm Древнеегипетский словарь — Слоновая кость]</ref><ref>[http://www.vsp.ru/town_of_wizard/1999/02/06/334966]</ref>:
-[[Կաշալոտ]]ները ատամները նույնպես դեղին և կարծր ոսկորից են և հարմար են փոքր իրեր պատրաստելու համար: Փղերի և խոշոր այլ կենդանիների ատամները համաչափ կազմություն չունեն և հազվադեպ են մշակման ենթարկվոմ:
+[[Կաշալոտ]]ների ատամները նույնպես դեղին և կարծր ոսկորից են և հարմար են փոքր իրեր պատրաստելու համար: Փղերի և խոշոր այլ կենդանիների ատամները համաչափ կազմություն չունեն և հազվադեպ են մշակման ենթարկվոմ:
-Ներկայումս մեծանում է ամուր տեսակի ընկույզների կեղևի` որպես փղոսկրին փոխարինող նյութի դերը: Դրանք անվանում են բուսական փղոսկր: Դրա ծառատեսակները աճում են [[Էկվադոր]]ի, [[Պերու]]ի, [[Կոլումբիա]]յի [[խոնավ անտառներ]]ում:
+Ներկայումս մեծանում է ամուր տեսակի ընկույզների կեղևի` որպես փղոսկրին փոխարինող նյութի դերը: Այն անվանում են բուսական փղոսկր: Դրա ծառատեսակները աճում են [[Էկվադոր]]ի, [[Պերու]]ի, [[Կոլումբիա]]յի [[խոնավ անտառներ]]ում<ref>{{cite news| url=http://www.cnn.com/2005/TECH/science/04/26/vegivory/index.html | work=CNN | title=Could plant ivory save elephants? | date=2005-04-26 | accessdate=2010-05-05}}</ref>:
+== Ծանոթագրություններ ==
+{{ծանցանկ}}
+== Արտաքին հղումներ ==
+* [http://ww2.internationalivorysociety.com/?folio=9POR7JU99 Փղոսկրի միջազգային ընկերություն]
+* [http://www.bwsmigel.info/GEOL.115.ESSAYS/Gemology.Ivory.html Փղոսկրի հատկություններ]