Սենա Յուրինաց
| Սենա Յուրինաց գերմ.՝ Sena Jurinac | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հոկտեմբերի 24, 1921[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Տրավնիկ, Կենտրոնական Բոսնիա կանտոն, Բոսնիա և Հերցեգովինա ֆեդերացիա, Բոսնիա և Հերցեգովինա[4] |
| Մահացել է | նոյեմբերի 22, 2011[5][1][2][…] (90 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Hainhofen, Նոյզես, Աուգսբուրգ, Շվաբիա, Բավարիա, Գերմանիա |
| Գերեզման | Döbling Cemetery |
| Քաղաքացիություն |  Գերմանիա և  Ավստրիա |
| Մասնագիտություն | օպերային երգչուհի և դերասանուհի |
| Ամուսին | Sesto Bruscantini? |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
 Sena Jurinac Վիքիպահեստում | |
Սենա Յուրինաց (ծնունդով՝ Սրեբրենկա Յուրինաց, հոկտեմբերի 24, 1921[1][2][3][…], Տրավնիկ, Կենտրոնական Բոսնիա կանտոն, Բոսնիա և Հերցեգովինա ֆեդերացիա, Բոսնիա և Հերցեգովինա[4] - նոյեմբերի 22, 2011[5][1][2][…], Hainhofen, Նոյզես, Աուգսբուրգ, Շվաբիա, Բավարիա, Գերմանիա), բոսնիական ծագումով ավստրիացի օպերային սոպրանո։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սրեբրենկա Յուրինացը ծնվել է Բոսնիա և Հերցեգովինայի Տրավնիկ քաղաքում (այն ժամանակ՝ Հարավսլավիայի Թագավորության մաս), հայրը խորվաթ բժիշկ էր, մայրը՝ վիեննացի[6]։
Սովորել է Զագրեբի երաժշտական ակադեմիայում և Միլկա Կոստրենչիչի մոտ։ Նրա ձայնի տեմբրը սոպրանոյի և մեցցոյի միջև էր։ Երգացանկը ներառում էր Պոպեա, Էլիզաբեթ (Դոն Կարլոս), Դեզդեմոնա (Օթելլո), Էլիզաբեթ (Tannhäuser), Իլիա, Իփիգենիա, Jenůfa, Լեոնորա (La forza del destino), Կոմպոզիտոր (Ariadne auf Naxos), Մարի (Wozzeck), Պամինա (Կախարդական ֆլեյտա), Միմի, Թիթեռ և Տոսկա։
Շատ օպերաներում նրա երգացանկը ներառում էր մեկից ավելի հիմնական դերեր՝ Չերուբինոն և կոմսուհի Ալմավիվան, Դոննա Աննա և Դոննա Էլվիրա, Ֆիորդիլիջի և Դորաբելլա, Ամոր և Էվրիդիկե, Լեոնորա և Մարզելինա (Ֆիդելիո), Մարինա և Ֆյոդոր (Բորիս Գոդունով), Օկտավիանոսը և Մարշալինը։ Նա նաև երկրորդական դերեր է խաղացել «Նիբելունգի մատանին» ֆիլմում՝ Վոգլինդե, Գուտրունե և Նորններ[7]։
Յուրինացը դեբյուտով հանդես եկավ որպես Միմի Զագրեբում 1942 թվականին։ Հետագա երկու տարիներին նա երգեց Կոմսուհին, Ֆրեյան և Իզաբելլան Վերներ Էգկի «Կոլումբուսի» պրեմիերայում։
1943 թվականին նա եղել է Աննա ֆոն Միլդենբուրգի ուսանողը Զալցբուրգի Մոցարտեումում։
1944 թվականին Վիեննայի պետական օպերայում նրան կնքեցին «Սենա» մականունը։ Դիրիժոր Կարլ Բյոմի քարտուղարուհին դա առաջարկեց, քանի որ վախենում էր, որ «Սրեբրենկա» արտասանությունը դժվարություններ կառաջացնի շատ ավստրիացիների համար։ Պատերազմի և դրա հետևանքով օպերայի փակման պատճառով նրա ժամանելուց երեք օր հետո նա չկարողացավ երգել Վիեննայի պետական օպերայում մինչև 1946 թվականը, երբ նրա առաջին դերը դարձավ «Չերուբինոն»։ Staatsoper-ում առաջին տարում նա երգել է ավելի քան 150 կատարում։ Նա ընկերության հետ կապված մնաց գրեթե չորս տասնամյակ՝ ստանալով ընկերության պատվավոր անդամի Kammersängerin կոչումը[8]։
Երգչուհու վերջին ելույթը տեղի է ունեցել 1982 թվականի նոյեմբերին Վիեննայի օպերայի բեմում, որից հետո նա որոշ ժամանակ շարունակել է համերգներով հանդես գալ։ Երգի կարիերան ավարտելուց հետո նա եղել է վոկալի ուսուցչուհի։ Երկար տարիներ Յուրինացը մեծ համբավ է վայելել ԱՄՆ-ում և Եվրոպայում՝ որպես դասավանդող մասնագետ[9]։
Սենա Յուրինացը մահացել է 2011 թվականին՝ 90 տարեկան հասակում, Աուգսբուգում, Բավարիա։
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1961, Ավստրիայի արվեստի և գիտության Պատվո խաչ առաջին աստիճանի շքանշանակիր
- 1967, Պատվո մեծ շքնաշան՝ Ավստրիայի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար
- 1968, Վիեննայի պետական օպերայի պատվավոր մատանի
- 1971, Վիեննայի պետական օպերայի պատվավոր անդամ
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիեննայում նրա անունով անվանել է ամենահեղինակավոր երաժշտական մրցանակներից մեկը՝ Սենա Յուրինացի ոսկե մատանին[10]։
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սենա Յուրինաց» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
- Vijenac Sretan zgoditak za operu; accessed 1 July 2015 (hr)
- Darko Zubrinic, "Sena Jurinac 1921-2011 legendary Croatian artist who shaped the entire opera world", Croatian World Network, 28 January 2012; accessed 1 July 2015.
- Naxos website page
- Rasponi, Lanfranco: The Last Prima Donnas, Alfred A Knopf, 1982; 0-394-52153-6
- Discography (Capon's Lists of Opera Recordings); accessed 1 July 2015.
- Bach Cantata website biography
- Classical CD Review page
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 filmportal.de — 2005.
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-15857569
- ↑ Alan Blyth (2011 թ․ նոյեմբերի 23). «Sena Jurinac obituary». The Guardian. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 1-ին.
- ↑ Götterdämmerung: Orchestra Sinfonica e Coro Della Radio Italiana directed by Wilhelm Furtwängler, - 1953, Roma. Recording RAI - Radiotelevisione Italiana - published by EMI Records (C) 1972.
- ↑ «Sena Jurinac». Telegraph. 2011 թ․ նոյեմբերի 24. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 1-ին.
- ↑ «Sena Jurinac (Soprano)». bach-cantatas.com. Վերցված է 26. 4. 2024-ին.
- ↑ Travnički vjesnik Josip Muselimović, vecernji.ba: "Otkako je stari Travnik nastao" , 9. prosinca 2018. (pristupljeno 31. ožujka 2019.)