Jump to content

Քենա

26°10′ հս․ լ. 32°43′ ավ. ե.HGЯO{{#coordinates:}}: cannot have more than one primary tag per page
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Քենա (արաբ․՝ قنا‎‎, locally: [ˈɡena]; ղպտ.՝ ⲕⲱⲛⲏ Konē) քաղաք է Վերին Եգիպտոսում և հանդիսանում է Քենա նահանգի մայրաքաղաքը։ Գտնվելով Նեղոսի արևելյան ափին, այն հին ժամանակներում հայտնի էր որպես Քեյն (հունարեն Καινή, նշանակում է «նոր (քաղաք)», լատինացված տառադարձություն՝ Caene) և Մաքսիմիանոպոլիս անուններով։[1][2] Գոթիեն Քենան նույնացնում է հին Շաբթի հետ[3]: Քենա նշանակում է արաբերեն «շատ կարմիր» բերրի հող[4]:

Բնակավայր
Քենա
قنا
ԵրկիրԵգիպտոս Եգիպտոս
ՇրջանՔենա
ՀամայնքՔենա
Մակերես31,60 կմ2 (12,20 քառակուսի մղոն) կմ²
ԲԾՄ80 մ (260 ֆտ) մ
Բնակչություն252,883 մարդ
Խտություն8000/կմ2 (21000/ք.մ.) մարդ/կմ²
Ժամային գոտիUTC+2
Հեռախոսային կոդ(+20) 96
Քենա (Եգիպտոս)##
Քենա (Եգիպտոս)

Ընդհանուր ակնարկ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քենայի մզկիթ

Այս նահանգային մայրաքաղաքը գտնվում է Էլ Բալյանայից մոտ 95 կմ հեռավորության վրա և Լուքսորից 63 կմ հյուսիս: Այն առավել հայտնի է Դանդարայի ավերակներին մոտիկ լինելու շնորհիվ: Այն իր ժամանակակից բարգավաճման համար պարտական ​​է դեպի Կարմիր ծով Վադի Քենա ճանապարհի բացմանը, որը հանդիսանում է Վերին Եգիպտոսի և Կարմիր ծովի միջև երթևեկության հիմնական ճանապարհը: Լյուքսորի և Կարմիր ծովի միջև ճանապարհորդող զբոսաշրջիկները, անշուշտ, կանցնեն այս քաղաքով, քանի որ միայն մեկ լավ ճանապարհային կապ կա: Քենան հայտնի է իր խեցեգործությամբ։ Քենան հայտնի է նաև իր գեղեցիկ հսկայական լեռներով և կանաչ բնությամբ։

Հարավային Վելի համալսարանն ունի մասնաճյուղ Քենայում[5]:

Քենան մեծ շուկայական քաղաք է Նեղոս գետի վրա, որը գտնվում է Դանդարայի հայտնի հունահռոմեական տաճարների կողքին: Նույնպես գտնվելով Նեղոսի վրա, Լուքսորը երկար ժամանակ զբոսաշրջային թեժ կետ է, որը մեծ մասամբ գրավում է հարյուր հազարավոր այցելուների՝ իր տաճարների, դամբարանների և հնագույն մայրաքաղաք Թեբեի տեղում գտնվելու շնորհիվ: Հին Թեբեն այժմ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության տեսարժան վայր է հանդիսանում:

Քենայում են ապրում Եգիպտոսի ղպտի քրիստոնյաների մեծամասնությունը (ընդհանուր բնակչության մոտ 35%-ը):

Ի հավելումն իր հին եգիպտական ​​ժառանգության՝ որպես Կանեպոլիս քաղաք,[6] Քենան ունի զգալի իսլամական ժառանգություն և բազմաթիվ եզակի ճարտարապետական ​​մզկիթներ։ Քենայում վերակառուցման խոշոր աշխատանքներ են տարվել, և ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «Քաղաքի գեղեցկության» մրցույթում երրորդ տեղն է զբաղեցրել[7]:

Քենան ունի տաք անապատային կլիմա (BWh)՝ ըստ Կյոպպենի կլիմաների դասակարգման, շատ շոգ ամառներով և շատ քիչ տեղումներով ամբողջ տարվա ընթացքում: Ձմեռները ցերեկը տաք են, բայց գիշերները դառնում են զով: Միջին հաշվով ամենաշոգ ամիսները հավասարապես հուլիսն ու օգոստոսն են, մինչդեռ ամենացուրտ ամիսը հունվարն է: Լուքսորը, Մինիան, Քենան և Ասյուտը Եգիպտոսի ցանկացած քաղաքի համեմատ ունեն ջերմաստիճանի ամենալայն տարբերությունը ցերեկվա և գիշերվա միջև՝ գրեթե 16 °C (29 °F) տարբերությամբ:

Ամենաշոգ ջերմաստիճանը գրանցվել է 1991 թվականի մայիսի 15-ին, որը եղել է 50 °C (122 °F), իսկ ամենացուրտ ջերմաստիճանը՝ −1 °C (30 °F), եղել է 1989 թվականի հունվարի 6-ին[8]:

 Ջերմաստիճանի և տեղումների տարեկան միջին ցուցանիշները Քենայում
Ամիս հունվ փետ մարտ ապր մայ հուն հուլ օգոս սեպ հոկ նոյ դեկ տարին
բացարձակ առավելագույնը (°C) 33 37 43 46 50 50 49 49 46 44 40 37 50
միջին առավելագույնը (°C) 21,4 23,7 28,1 33,6 38,4 39,8 39,8 39,8 36,6 33,7 28,4 23,2 32,2
միջին ջերմաստիճանը (°C) 13,4 15,2 19,5 24,8 29,8 31,4 31,8 32,0 29,1 26,1 20,4 15,2 24,1
միջին նվազագույնը (°C) 5,4 6,7 10,9 16,0 21,2 23,1 23,8 24,2 21,7 18,5 12,4 7,3 15,9
բացարձակ նվազագույնը (°C) −1 −1 1 6 12 12 15 13 13 10 1 0 −1
տեղումների քանակը (մմ) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Քենան ունի փողոցների, ճանապարհների և մայրուղիների ցանց՝ կանաչապատված և ծաղկապատ մայթերով: Քաղաքից ճանապարհ կա, որն անցնում է Արևելյան անապատով դեպի Կարմիր ծովի Սաֆագա նավահանգիստ։

Միացյալ Նահանգների ռազմաօդային ուժերը 1970-ականներից մինչև 1990-ական թվականները Վադի Քենա օդանավակայանից դասակարգված գործողություններ են իրականացրել՝ Coronet Scabbard, Coronel Aspen, Coronet Drake և Coronet Mallard ծածկագրերով[9]: 4401-րդ մարտական ​​աջակցության ջոկատը (Ժամանակավոր) պահպանում էր Իններորդ օդային ուժերի (CENTAF) գրեթե մշտական ​​ներկայությունը այնտեղ: Այս գործողությունների մի մասը, հավանաբար, ներառում էր Lockheed MC-130 թռիչքները 1970-ականների վերջին «Գործողություն արծվի ճանկ (Desert One)»-ում ԱՄՆ պատանդներին Թեհրանում փրկելու փորձերի ժամանակ[10]:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Trismegistos, "Kaine (Qena)"
  2. Alan B. Lloyd (editor), A Companion to Ancient Egypt (John Wiley & Sons 2010), p. 459 978-1-44432006-0
  3. Gauthier (1926) էջ 147
  4. «معنى قنا meaning of Qena». Arabic dictionaries (Arabic). «qena is extreme red color قنا لون أحمر شديد»{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  5. «TISC Directory: Egypt - Qena (TICO- South Valley University)». www.wipo.int (անգլերեն). Վերցված է 2023-03-09-ին.
  6. «Explore Qena», tripadvisor.com, Վերցված է Հունիսի 30, 2020-ին
  7. «UNESCO-Qena [Egyptian National UNESCO Commission]», whc.unesco.org, Վերցված է Հունիսի 30, 2020-ին
  8. «Qena, Egypt». Voodoo Skies. Արխիվացված է օրիգինալից Ապրիլի 22, 2016-ին. Վերցված է Հունիսի 22, 2013-ին.
  9. Code Names, 325.
  10. Thigpen, Col. Jerry L. (2001). The Praetorian STARShip: The Untold Story of the Combat Talon, Air University Press/Diane Publishing. 1-58566-103-1, էջեր 196, 213-215.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Քենա» հոդվածին։