Ժան-Լուի Գեզ դը Բալզակ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ժան-Լուի Գեզ դը Բալզակ
ֆր.՝ Jean-Louis Guez de Balzac
Ծնվել էմայիսի 31, 1597(1597-05-31)[1][2]
ԾննդավայրԱնգուլեմ
Վախճանվել էփետրվարի 18, 1654(1654-02-18)[3][4] (56 տարեկան)
Վախճանի վայրԱնգուլեմ
ԳերեզմանԱնգուլեմ
Գրական անունJ. L. D. B.[5]
Մասնագիտությունգրող և պատմաբան
Լեզուֆրանսերեն
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
ԿրթությունՊուատիեի համալսարան
Գրական ուղղություններբարոկկոյի գրականություն
ԱնդամակցությունՖրանսիական ակադեմիա
 Jean-Louis Guez de Balzac Վիքիպահեստում

Ժան-Լուի Գեզ դը Բալզակ (ֆր.՝ Jean-Louis Guez de Balzac, մայիսի 31, 1597(1597-05-31)[1][2], Անգուլեմ - փետրվարի 18, 1654(1654-02-18)[3][4], Անգուլեմ[6][7][8][9]), ֆրանսիացի գրող, ով ժամանակին աչքի է ընկել հատկապես էպիստոլյար (նամականու) ժանրում ստեղծած գրական-գեղարվեստական արժեքներով, միաժամանակ զգալի ավանդ է ներդրել ֆրանսերենի՝ որպես գրական լեզվի մշակման ու զարգացման գործում՝ գեղարվեստական արձակի լեզուն ժողովրդա-խոսակցականին մոտեցնելու գործում կատարելով նույն դերը, ինչ կատարել էր Մալերբը պոեզիայի բնագավառում և նպաստելով ֆրանսիական գեղարվեստական արձակի զարգացմանը։ Ծանոթ-բարեկամներին ու աստիճանավորներին հասցեագրած իր նամակներում, որոնք 1624-1654 թվականներին հրատարակվել են տասը հատորով, դը Բալզակը արտահայտել է իր քաղաքական հայացքները, տարածել ստոիկյան փիլիսոփայությունը[10], քննադատել է Սրբազան աթոռը, կաթոլիկ կղերականների վարքուբարքը, աշխարհիկ իշխանավորներին... Նրա խայթող, խարազանող երգիծանքի արվեստը վառ կերպով դրսևորվել է հատկապես Le Prince-ում, որ Լուի Տասներեքերորդի կեղծ գովքն է (pseudo-éloge de Louis XIII de France)[11][12]։

Ժան-Լուի Գեզ դը Բալզակը Ֆրանսիական ակադեմիայի հիմնադիր անդամներից է (ակադեմիկոս է ընտրվել 1634 թվականին[13]).[14]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գեզ դը Բալզակը, որին շնորհվել է «ֆրանսերենի վերանորոգիչ - le restaurateur[15] de la langue française » պատվանունը, այն գրողներից է, ով առավելագույն ավանդ է ներդրել ֆրանսերենի բարեփոխման գործում։ Նա զավակն էր Անգուլեմի քաղաքապետ Գիյոմ Գեզի, ով ասպետական-ազնվականական տիտղոսի էր արժանացել և իրավունք ստացել իր տոհմանվանը կցելու Շարանտ գետի ափին ընկած իր Բալզակ կալվածքի անվանումը (հենց այդ կալվածքում էր նա կառուցել իր դղյակը՝ Château de Balzac-ը)։

Ժան-Լուին սովորել է Անգուլեմի ճիզվիտական դպրոցում, ապա աստվածաբանություն է ուսումնասիրել Պուատիեի համալսարանում։ Հետագայում ուսանել է նաև Լեյդենի համալսարանում, որտեղ մտերմացել է լիբերտինիզմի հետևորդ, գրող Թեոֆիլ դը Վիոյի հետ (Théophile de Viau) (տարիներ անց վերջինիս նույնպես նամակներ է հասցեագրել)[16]։ Եղել է Էպերոնի դուքսի քարտուղարը Մեցում, որից հետո երկու տարի՝ 1621-ից 1623 թթ., անցկացրել է Հռոմում՝ որպես կարդինալ դը Լա Վալետայի գործակալ։ Վերադառնալով Փարիզ՝ հասարակության ազդեցիկ շրջանակներում ներկայացրել է ծանոթներին ու բարձրաստիճան պալատականներին հասցեագրած և նրանցից ստացած մի շարք նամակներ, և դա լայն ճանաչում է բերել նրան, արժանացրել նաև կարդինալ Ռիշելիեի ուշադրությանը։ Վերջինս Ժան-Լուիին շնորհել է պատմագրի պաշտոն, նրան ընդգրկել արքայի խորհրդականների խմբում՝ խոստանալով 2 հազար լիվր ռոճիկ (ըստ որոշ աղբյուրների՝ Ռիշելիեն խոստումը չի կատարել[17])։

Գեզ դը Բալզակի՝ 1624 թվականին լույս տեսած նամակների ժողովածուի առաջին հատորը միանգամից հռչակավոր է դարձրել նրան, արժանացրել «Մեծն նամակագիր» պատվանունի, ինչպես նաև մարկիզուհի մադամ Ռամբույեի համբավավոր գրական սալոնում՝ Ժան Շապլենի, Մալերբի հետ հավասար՝ պարբերաբար հյուրընկալվելու բարձր պատվին։ Սակայն նամակներին բնորոշ ազատամտության պատճառով գիրքը 1626 թվականին ենթարկվել է ճիզվիտ Ֆրանսուա Գառասի կատաղի հարձակումներին[18]։ Դրանից մեկ տարի անց էլ ֆելյանտինցիների վանական օրդենի ղեկավար Ժան Գուլուն գրքի հեղինակին Lettres de Phyllarque à Ariste պամֆլետում մեղադրել է անտիկ ու նոր շրջանների գրողներից գրագողություն կատարելու մեջ։

Ժամանակակիցների վկայությամբ՝ Գեզ դը Բալզակը մեծ ձգտումներով, բայց նաև հիվանդագին կասկածամտությամբ աչքի անկնող անձնավորություն է եղել։ Կյանքի վերջին տարիներին նա իր ամբողջ կարողությունը նվիրաբերել է բարեգործության, ապա քաշվել կապուցինների անգուլեմյան վանք, որտեղ էլ 56 տարեկան հասակում կնքել է իր մահկանացուն՝ 12 հազար լիվր կտակելով Անգուլեմի բուժարանին և սրբության սքեմով պարուրված։ Նրա աճյունն ամփոփված է Անգուլեմի հիվանդանոցի մատուռում պատրաստված շիրիմում[17][19]։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Œuvres diverses (1644). Paris, Honoré Champion, 1995 2852034867
  • Le Barbon (1648), pamphlet fustigeant les pédants
  • Les entretiens (1657), Éd. Bernard Beugnot, Paris, M. Didier, 1972 (2 vol.)
  • Aristippe, ou De la cour (1658)
  • Les entretiens de feu monsieur de Balzac (1657)
  • Les premières lettres de Guez de Balzac, 1618-1627, Paris, E. Droz, 1933-1934
  • Œuvres (1665) Genève, Slatkine Reprints, 1971
  • Œuvres choisies, Paris, Larousse, 1936
  • Le prince, Éd. Christian Leroy. Paris։ Table ronde, 1997 2710307502
  • Épîtres latines Sous la direction de Jean Jehasse, préface de Bernard Yon, Saint-Étienne, Presses Universitaires de Saint-Étienne, 1982 ASIN 2867240115
  • Socrate chrestien par le Sr De Balzac et autres œuvres du mesme Autheur. Amsterdam, Pluymer, 1662. In-12, [1 (titre frontispice)], [1 bl.], [22 (avant-propos, table)], 271 (en réalité 281 puisqu’une erreur typographique ajoute dix pages à l’ouvrage։ p. 1-192, puis p. 183-271), [1 bl.], 126, [22 (table)].

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Jean Louis Guez de Balzac de l'Académie française, dans Charles Perrault, Les Hommes illustres qui ont paru en France pendant ce siècle, chez Antoine Dezallier, 1697, tome 1, (lire en ligne)
  • Bernard Beugnot, Les débuts littéraires de Guez de Balzac, Torino, Società editrice internazionale, 1968
  • Bernard Beugnot, Jean-Louis Guez de Balzac : bibliographie générale, Saint-Étienne, Université de Saint-Étienne, 1967
  • Bernard Beugnot, J.L. Guez de Balzac. Bibliographie générale. Supplément I, PUM, Montréal, 1973
  • Bernard Beugnot, J.L. Guez de Balzac. Bibliographie générale: Supplément II, Publications de l'Université de Saint-Etienne, 1979
  • Bernard Beugnot, Fortunes de Guez de Balzac : actes du colloque de Balzac, 16-|19 septembre 1997, Paris, H. Champion, 1998
  • Bernard Beugnot, Guez de Balzac, Paris, Memini, 2001
  • Mathilde Bombart, Guez de Balzac et la querelle des Lettres. Ecriture, polémique et critique dans la France du premier XVIIe siècle, H. Champion, 2007
  • Gustave Cohen, Écrivains français en Hollande dans la première moitié du 1879-1958, Paris, Champion, 1920
  • Joseph Declareuil, Les idées politiques de Guez de Balzac, Paris, V. Giard & E. Brière, 1907
  • Gaston Guillaumie, J.L. Guez de Balzac et la prose française ; contribution à l’étude de la langue et du style pendant la première moitié du XVIIe siècle, Paris, A. Picard, 1927
  • C. Hippeau, Étude sur Jean-Louis Guez de Balzac, Paris, Académie française, 1850-1859
  • Jean Jehasse, Guez de Balzac et le génie romain : 1597-1654, Saint-Étienne, Université de Saint-Étienne, 1977
  • Ulrike Michalowsky, L’usage du « je » et la peinture du moi dans les lettres de Guez de Balzac. Thèse pour le doctorat de l’université de la Sarre, 1994
  • Jean-Émile Sabrazès, Les propos aigres-doux de Guez de Balzac sur Montaigne, Bordeaux, A. Destout, 1933
  • Jean-Baptiste Sabrié, Les idées religieuses de J.-L. Guez de Balzac, Paris, F. Alcan, 1913
  • Jean Sabrazes, Les pensées de Guez de Blazac ; notes et remarques, Bordeaux, A. Destout, 1934
  • F. E. Sutcliffe, Guez de Balzac et son temps ; littérature et politique, Paris, A.G. Nizet, 1959
  • Youssef Zobeidah, Polémique et littérature chez Guez de Balzac, Paris, A.G. Nizet 1972
  • Roger Zuber, Les « Belles infidèles » et la formation du goût classique. Perrot d’Ablancourt et Guez de Balzac, Paris, A. Colin, 1968

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 Babelio (ֆր.) — 2007.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Gran Enciclopèdia Catalana (կատ.) — Grup Enciclopèdia, 1968.
  5. ↑ Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  6. ↑ https://books.google.com.br/books?id=R9tfE6G0H9oC&dq=Guez+de+Balzac+et+le+Genie+Romain+1597%25E2%2580%25931654&hl=pt-BR&source=gbs_navlinks_s |título=Guez de Balzac et le génie romain 1597–1654|ultimo=Jehasse |primeiro=Jean |data=1977 |editora=Université de Saint-Etienne |local=Saint-Etienne|lingua=fr|pagina=82}}
  7. ↑ https://www.worldcat.org/oclc/83758766 |título=Powerful connections : the poetics of patronage in the age of Louis XIII |ultimo=Shoemaker |primeiro=Peter William |data=2007 |editora=University of Delaware Press |local=Newark |pagina= 59|lingua=en|isbn=9780874139938 |oclc=83758766}}
  8. ↑ L'Amateur d'autographes editado por Étienne Charavay; p.33
  9. ↑ Le Robert historique donne 1595
  10. ↑ «Jean-Louis Guez de Balzac, French scholar and author» (անգլերեն). Encyclopaedia Britannica. Վերցված է 2016 թ․ դեկտեմբերի 2-ին.
  11. ↑ Cf. notamment auteur=Christian Leroy|titre=Le Prince|chap=Introduction : De la politique à la poésie |éditeur=éditions de la Table Ronde|collection=La petite Vermillon|année=1996|lieu=Paris|isbn=2-7103-0750-2|passage=13-16}}.
  12. ↑ https://www.worldcat.org/oclc/43262925 |título=Le Prince |ultimo=Leroy |primeiro=Christian |data=1996 |editora=La Table ronde |coleção= La petite Vermillon|capitulo= Introduction : De la politique à la poésie| local=Paris|lingua=fr|paginas=13-16 |isbn=2710307502 |oclc=43262925}}
  13. ↑ http://www.academie-francaise.fr/les-immortels/jean-louis-guez-de-balzac |tytuł = Jean-Louis Geuz de Balzac |opublikowany = academie-francaise.fr |język = fr |data dostępu = 2016-12-02}}
  14. ↑ http://www.academie-francaise.fr/les-immortels/jean-louis-guez-de-balzac |título=Jean-Louis Guez de Balzac |último = |primeiro = |data= |website=Académie française |publicado= |acessodata=2017-01-25 |lingua=fr|citação=Eleito membro da Académie a partir de março de 1634. Por essa época, ele respondeu, rindo, às cartas que tinham sido enviadas por Jean Chapelain e François le Métel de Boisrobert, para que ele se tornasse membro da Académie; ele parece ter sido indicado sem ter sido formalmente consultado; de qualquer forma, é pouco provável que ele tenha comparecido à assembleia, já que sua saúde o obrigaria a permanecer em Angoumois, e ele foi dispensado.}}
  15. ↑ Il grandit au sein de l'auberge familiale, Chez la mère Guez de Balzac
  16. ↑ « ...Vous m'advisez du mal que donnent les garces, priez Dieu que les Chirurgiens ne descouvrent jamais la cause qui vous fit éviter celuy-là pour vous en donner un pire. On dit que vous estes un estrange masle ; je l'entens au rebours, et je ne m'estonne pas si vous estes si médisant contre les dames. Vous sçavez que depuis quatorze ans de nostre cognoissance, je n’ay point eu d'autre maladie que l'horreur des vostres. Mes desportemens ne laissent point en mon corps quelque marque d'indisposition honteuse, non plus que vos outrages en ma réputation, et après une très-exacte recherche de ma vie, il se trouvera que mon adventure la plus ignominieuse est la fréquentation de Balzac ». (Lettre de Théophile de Viau à Guez de Balzac, 1626, in F. Lachèvre, Le Procès de Théophile de Viau, Librairie ancienne, Honoré Champion éditeur, 1909, tome premier p. 555)
  17. ↑ 17,0 17,1 |sobrenome=Chisholm |nome=Hugh |enciclopédia= Encyclopædia Britannica|título= Balzac, Jean Louis Guez de|url= https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Balzac,_Jean_Louis_Guez_de%7Cedição=1911 |editora=Cambridge University Press |volume= 3|local= Cambridge|língua=inglês|página= 301}}
  18. ↑ Celui-là même qui essayait de faire condamner Théophile au bûcher. Il y a d’ailleurs fort à croire que, comme pour Théophile, les mœurs de Guez n’étaient probablement pas étrangères au motif véritable de l’attaque dont il fut l’objet de la part du parti dévot.
  19. ↑ titre=Poitiers & Angoulême, Saint-Savin, Chauvigny|auteur=Henri Labbé de la Mauvinière|bnf=cb436578910|année=1925|éditeur=H. Laurens|lieu=Paris|passage=p. 122|lire en ligne=https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6559840v/f128.item.r=guez%20de%20balzac.zoom}}.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժան-Լուի Գեզ դը Բալզակ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ժան-Լուի_Գեզ_դը_Բալզակ&oldid=9463769» էջից