Jump to content

Կոնստանտին Վագինով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կոնստանտին Վագինով
ռուս.՝ Константин Константинович Вагинов
Ծնվել էսեպտեմբերի 21 (հոկտեմբերի 3), 1899[1] կամ հոկտեմբերի 3, 1899(1899-10-03)[2][1]
ԾննդավայրՍանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էապրիլի 26, 1934(1934-04-26)[3][4][2][…] (34 տարեկան)
Վախճանի վայրԼենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանՍմոլենսկի ուղղափառ գերեզմանատուն
Մասնագիտությունբանաստեղծ, փիլիսոփա և գրող
Լեզուռուսերեն
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունՍանկտ Պետերբուրգի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներԱյծի երգ
ԱնդամակցությունOBERIU?
ԱզգականներԱլեքսեյ Բալանդին
 Konstantin Vaginov Վիքիպահեստում

Կոնստանտին Կոնստանտինովիչ Վագինով (ռուս.՝ Константин Константинович Вáгинов, մինչև 1915 թվականը Վագենհեյմ ռուս.՝ Вагенгейм, սեպտեմբերի 21 (հոկտեմբերի 3), 1899[1] կամ հոկտեմբերի 3, 1899(1899-10-03)[2][1], Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսական կայսրություն - ապրիլի 26, 1934(1934-04-26)[3][4][2][…], Լենինգրադ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), ռուս արձակագիր և բանաստեղծ, ով պատկանել է Միխայիլ Բախտինի և Ռեալական արվեստի միավորման խմբին։

Կենսագրություն և ստեղծագործություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Սանկտ Պետերբուրգում 1899 թվականի սեպտեմբերի 21-ին (հոկտեմբերի 3)[5], ժանդարմական ծառայության ռոտմիստր Կոնստանտին Ադոլֆովիչ Վագենհեյմի (1868 - սեպտեմբերի 1, 1937 թվականին գնդակահարվել է[6]) և ոսկի արդյունահանող և Ենիսեյսկի քաղաքապետ Ալեքսեյ Սոֆրոնովիչ Բալանդինի դուստր՝ Լյուբով Ալեքսեևնա Բալանդինայի (30 հուլիսի 1877 - 1935 թվականից հետո) ընտանիքում։ 1897 թվականին ամուսնանալուց հետո Կոնստանտին Ադոլֆովիչը լյութերականությունից տեղափոխվել է ուղղափառության։ Հորական կողմի ընտանիքը բնակվել է Շավելսկի գավառի Ժագորի բնակավայրում և հրեական ծագում ունեին, սակայն գրողի պապը՝ ատամնաբույժ և Բժշկա-վիրաբուժական ակադեմիայի շրջանավարտ Ադոլֆ Սամոյլովիչ Վագենհեյմը (1834-1907), ով 1858 թվականից աշխատել է Սանկտ Պետերբուրգի կայսերական թատրոնների տնօրինության ատամնաբույժ, ընդունել է լյութերականություն[7][8]։ Նշանավոր ատամնաբույժներ են եղել նաև նրա պապի եղբայրը՝ Լյուդվիգ Սամոյլովիչ Վագենհեյմը (1821-1889)[9][10] և նրա հայրը՝ պալատական ատամնաբույժ Սամուիլ Բերնհարդովիչ Վագենհեյմը[11][12][13]։ Մինչև 1918 թվականը ընտանիքը բնակվել է Լյուբով Ալեքսեևնային պատկանող Լիտեյնի պողոտայի թիվ 25 տանը։ Խորհրդային տարիներին ծնողները ենթարկվել են բռնաճնշումների։

Կոնստանտին Վագինովը (Վագենհեյմ) կրթություն է ստացել Յա. Գուրևիչի գիմնազիայում, որտեղ սովորել է 1908-1917 թվականներին։ 1915 թվականին Վագենհեյմ ընտանիքի անդամները (հայրը, մայրը և երեք որդիները) ստացել են Վագինովներ կոչվելու ամենաբարձր թույլտվություն (ազգանվան արհեստական ​​փոփոխություն, որը կապված էր Ռուսաստանում հակագերմանական տրամադրությունների հետ)։ 1917 թվականի ամռանը ընդունվել է Պետրոգրադի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ, իսկ 1919 թվականին մոբիլիզացվել Կարմիր բանակ։ Մարտնչել է լեհական ռազմաճակատում և Ուրալից այն կողմ։

1920 թվականին կամ 1921 թվականի սկզբին Վագինովը վերադառնում է Պետրոգրադ և բնակություն հաստատում Եկատերինյան ջրանցքի առափնյա տարածքում գտնվող թիվ № 105 տանը[14]։

Դեռևս գիմնազիայում սովորելու տարիներին Վագինովը սկսել է բանաստեղծություններ գրել՝ ընդօրինակելով Շառլ Բոդլերի «Չարի ծաղիկները»-ին։ Վագինովի պոեզիայում կենտրոնական տեղերից մեկը զբաղեցնում է Սանկտ Պետերբուրգի կերպարը։ Վագինովը հավաքում և ուսումնասիրում էր հին պատմության և հնագիտության վերաբերյալ գրականություն և ուներ մետաղադրամների հիանալի հավաքածու։

Վագինովը 1920-ականների սկզբին եղել է Պետրոգրադում գործող տարբեր բանաստեղծական խմբերի անդամ, իսկ 1921 թվականի ամռանն ընդունվել է Նիկոլայ Գումիլյովի «Բանաստեղծների արտադրամաս»։ Միաժամանակ Նիկոլայ Տիխոնովի, Պ. Վոլկովի և Սերգեյ Կոլբասիևի հետ համատեղ հիմնել է «Կղզիաբնակներ» խումբը։ 1921 թվականի սեպտեմբերին «Կղզիաբնակները» հրատարակել է բանաստեղծությունների առաջին (մեքենագրված) ժողովածուն, որտեղ առաջին անգամ տպագրվել են Վագինովի բանաստեղծությունները։ Հայտարարվել է, որ տպագրության են պատրաստվում Վագինովի բանաստեղծությունների «Պետերբուրգյան գիշերներ» և «Մեր Տեր աստծո Ապոլլոնի վանքը» արձակ գրքերը, սակայն ֆինանսական միջոցների սղության պատճառով այդ հրատարակությունները չեն իրականացվել։ Հետագայում «Մեր Տիրոջ Ապոլլոնի վանքը» տպագրվել է 1922 թվականին Միխայիլ Կուզմինի և Աննա Ռադլովայի խմբագրությամբ։ 1921 թվականի վերջերին մեկ այլ գրական խմբի՝ «Կ. Ֆոֆանովի անվան պոետների օղակ»-ի ջանքերով, լույս է տեսել Վագինովի «Ճանապարհորդություն դեպի քաոս» բանաստեղծությունների առաջին գիրքը։ Թեև Վագինովը, իր իսկ խոսքերի, 1921-1922 թվականներին «անդամակցել է Պետրոգրադի գրեթե բոլոր բանաստեղծական միավորումներին», նա չի կարողացել համարվել որևէ դպրոցի անդամ։ Վագինովի պոեզիան ունեցել է վառ անհատական ​​բնույթ։

1923-1927 թվականներին Վագինովը սովորել է Արվեստի պատմության ռուսական ինստիտուտի բարձրագույն պետական ​​դասընթացների բանահյուսության բաժնում, միաժամանակ մասնակցել է կերպարվեստ բաժնի դասախոսություններին։ Նրա ուսուցիչներից են եղել Յուրի Տինյանովը, Բորիս Էյհենբաումը, Բորիս Էնգելհարդտը։

1924 թվականին Վագինովը ծանոթացել է Միխայիլ Բախտինի հետ, ով բարձր է գնահատել նրա ստեղծագործությունները, առաջին հերթին, «կառնավալային» վեպերը։ Բախտինի շրջապատում Վագինովը ծանոթացել է Իվան Սոլլերտինսկուն, Մարիա Յուդինային, Պավել Մեդվեդևին, Լև Պումպյանսկուն։

1926 թվականին լույս է տեսել Վագինովի բանաստեղծությունների գիրքը (անվերնագիր), 1931 թվականին՝ «Ռիթմի միջոցով բառեր միացման փորձ» ստեղծագործությունը։

Վագինովը հայտնի է եղել հիմնականում որպես արձակագիր, «Այծերի երգը»[15], «Սվիստոնովի գործերն ու օրերը», «Բամբոչադա», «Հարպագոնիանա» մոդեռնիստական ​​վեպերի հեղինակ։

1927 թվականին նրա հայրը (այդ ժամանակ աշխատում էր որպես հաշվապահ) ձերբակալվել է և 1927 թվականի սեպտեմբերի 2-ին ՄՊՔՎ կոլեգիայի հատուկ հանձնաժողովի կողմից դատապարտվել ՌԽՖՍՀ Քրեական օրենսգրքի 58-11 հոդվածով դատապարտվել 3 տարվա աքսորի Սիբիր, որտեղ աշխատանքի է տեղավորվել որպես հաշվետար, կրկին ձերբակալվել է 1937 թվականի օգոստոսի 16-ին Օրենբուրգի մարզում և Եռյակի կողմից դատապարտվել մահապատժի։ Գրողի մորը նույնպես աքսորել են Օրենբուրգ, կանչել ՆԳԺԿ վարչություն և չի վերադարձել, նրա եղբայրը՝ Ալեքսեյը և իր կինը մահացել են բլոկադայի ժամանակ։

1928 թվականին Վագինովը Դանիլ Խարմսի, Ալեքսանդր Վվեդենսկու և Նիկոլայ Զաբոլոցկու հետ մասնակցել է «Երեք ձախ ժամ» հայտնի «օբերիուտների» երեկոյին, որը նա հետագայում պատկերել է պարոդիայի տեսքով «Սվիստոնովի գործերն ու օրերը» վեպում։

Վագինովը մահացել է 1934 թվականի ապրիլի 26-ին տուբերկուլոզով երկարատև հիվանդությունից հետո։ Թաղվել է Սմոլենսկի ուղղափառ գերեզմանատանը, գերեզմանը չի պահպանվել[14][16]։

Գրական Լենինգրադի էջերին հայտնվել է մահախոսական, որը հեղինակել են Վսևոլոդ Ռոժդեստվենսկին և Նիկոլայ Չուկովսկին՝ «Կոստյա Վագինովի կերպարը նշանավորվել է բացառիկ անձնական հմայքի հատկանիշներով։ Խիստ և պահանջկոտ իր հանդեպ, փակված իր ստեղծագործական գաղափարների ոլորտում, չափազանց համեստ՝ սեփական ձեռքբերումները գնահատելու հարցում, նա անկեղծ համակրանքով է վերաբերվել իր գրական ընկերների ստեղծագործություններին և երկար ու մնայուն հիշողություն է թողել վերջին տարիների բանաստեղծական ընկերակցության մեջ որպես նրբաճաշակ վարպետ, հիանալի ընկեր, խոհուն և խորաթափանց ընկեր»։

Ստեղծագործության գնահատում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1960-ականներին սկսված օբերուիտների վերագտնման շնորհիվ ուշադրություն է դարձվել նաև Վագինովին։ Լեոնիդ Չերտկովը Գերմանիայում պատրաստել է Վագինովի առաջին «Բանաստեղծությունների ժողովածուն», որը հրատարակվել է 1982 թվականին։ 1983 թվականին ԱՄՆ-ում լույս է տեսել Վագինովի «Հարպագոնիանա» վեպը։ Գրողի վերահրատարակություններն ու նոր հրատարակությունները ԽՍՀՄ-ում հայտնվել են միայն 1989 թվականին՝ Պերեստրոյկայի ժամանակ։

Վագինովի արձակը բարդ ու բազմաշերտ երևույթ է։ Դրանում կարելի է նկատել Գոգոլի և Դոստոևսկու, Անդրեյ Բելիի պետերբուրգյան վիպակների, Վերածննդի անտիկ վեպերի ու պատմվածքների և 18-րդ դարի պլուտովսկյան վեպերի ազդեցությունը։

Հիշատակ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քանի որ Վագինովը խորաթափանց դրամագետ և կոլեկցիոներ է եղել (նույնիսկ նրա գրական ստեղծագործություններում հետազոտողները տեսել են կոլեկցիա կազմելու սկզբունք), 2023 թվականին Սանկտ Պետերբուրգում հաստատվել է Կոնստանտին Վագինովի անվան համառուսաստանյան բանաստեղծական և դրամագիտական ​​մրցանակ[17][18]։

Հիմնական աշխատանքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տունը, որտեղ 1920-1934 թվականներին ապրել է Կոնստանտին Վագինովը
  • Путешествие в Хаос. Пг., 1921 (репринт: Ann Arbor: Ardis, 1972)
  • Петербургские ночи (1922; печатались отдельные стихотворения из книги; впервые в авторской редакции опубликовано: СПб.: Гиперион, 2002)
  • [Стихотворения]. Л., 1926 (репринт: Ann Arbor: Ardis, 1978)
  • Опыты соединения слов посредством ритма. Л., Изд. писателей, 1931 (репринт: М.: Книга, 1991)
  • Козлиная песнь: Роман. Л.: Прибой, 1928 (репринт: Нью-Йорк: Серебряный век, 1978)
  • Труды и дни Свистонова: Роман. Л.: Издательство писателей, 1929 (репринт: Нью-Йорк: Серебряный век, 1984)
  • Бамбочада: Роман. Л.: Издательство писателей, 1931
  • Гарпагониана: Роман (1933, впервые издан под неправильным названием «Гарпагониада»: Ann Arbor: Ardis, 1983)

Վագինովի ստեղծագործությունների հրատարակություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Вагинов К. К. Собрание стихотворений / Сост., послесловие и примеч. Леонид Натанович Черткова. Предисловие Вольфганг Казака. — Мünchen: Sagner, 1982. — (Arbeiten und Texte zur Slavistik; 26).
  • Вагинов К. К. Гарпагониада. — Ann Arbor: Ardis, 1983.
  • Вагинов К. К. Труды и дни Свистонова / Предисловие Л. Палеари. — Нью-Йорк: Серебряный век, 1984.
  • Вагинов К. К. Козлиная песнь. Труды и дни Свистонова. Бамбочада / Сост. А. И. Вагиновой. Подготовка текста, вступ. статья Татьяна Львовна Никольской. — М.: Художественная литература, 1989. — 480 с., 100 000 экз. — (Забытая книга).
  • Вагинов К. К. Романы. — М.: Художественная литература, 1991. — 480 с., 100 000 экз.
  • Вагинов К. К. Козлиная песнь: Романы / Вступ. статья Татьяна Львовна Никольской, примеч. Татьяна Львовна Никольской и Владимир Ибрагимович Эрля. — М.: Современник, 1991. — 592 с., 100 000 экз. — (Из наследия). ISBN 5-270-01015-1
  • Вагинов К. К. Стихотворения и поэмы / Подгот. текстов, сост., вступ. ст., примеч. Анна Георгиевна Герасимовой. — Томск: Водолей, 1998. ISBN 5-7137-0104-2
  • Вагинов К. К.  Полное собрание сочинений в прозе / Примечания Татьяна Львовна Никольской и Владимир Ибрагимович Эрля. — СПб.: Академический проект, 1999. — ISBN 5-7331-0163-6
  • Вагинов К. К. Петербургские ночи / Подгот. текста, статья и коммент. Алексей Леонидович Дмитренко. — СПб.: Гиперион, 2002. — (Петербургская поэтическая культура, 1). ISBN 5-89332-050-6
  • Вагинов К. К. Козлиная песнь: Романы, стихи. — М.: Эксмо, 2008. — 608 с. — (Русская классика XX века).
  • Вагинов К. К. Песня слов / Сост., подгот. текста, вступ. ст. и примеч. Анна Георгиевна Герасимовой. — М.: ОГИ, 2012 (2-е изд.: 2016). — 368 с.
  • Вагинов К. К. Козлиная песнь: Роман / Подготовка текста, коммент. Д. М. Бреслера, Алексей Леонидович Дмитренко, Н. И. Фаликовой. Статья Н. И. Николаева. Статья И. А. Хадикова и Алексей Леонидович Дмитренко. Ил. Екатерина Георгиевна Посецельской. — СПб.: Вита Нова, 2019. — 424 с. — (Рукописи).
  • Вагинов К. К. Семечки. Записная книжка Константина Вагинова. (Комментированное издание) / ред.-сост. Д. М. Бреслер, М. Л. Лурье. — СПб.: Издательство Европейского университета в Санкт-Петербурге, 2023. — 432 с.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Литераторы Санкт-Петербурга. ХХ век (ռուս.) / под ред. О. В. Богданова
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (ռուս.) / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 322—325. — ISBN 5-94848-245-6
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  5. ↑ Дмитренко А. Когда родился Вагинов? // Новое литературное обозрение. 2000. № 1 (41). С. 227—230.
  6. ↑ «Ленинградский мартиролог». Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  7. ↑ http://www.svobodanews.ru/content/transcript/24606246.html Արխիվացված 2012-06-09 Wayback Machine От «Парчовой тетради» до «Звукоподобия» // Радио Свобода
  8. ↑ «С. А. Кибальник «Труды и дни Константина Вагинова»» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2017 թ․ մայիսի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  9. ↑ «Т. Я. Крашенинникова «Мой Лермонтовский проспект»» (PDF). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 30-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
  10. ↑ История болезни И. А. Гончарова Արխիվացված 2016-10-29 Wayback Machine: В данном источнике даты жизни Л. С. Вагенгейма — (1840—1884), он указан как лечащий врач писателя Иван Александрович Гончарова.
  11. ↑ Олег Юрьев «От звукоподражания до звукоподобия»: С. Б. Вагенгейм был сыном Бернгарда Самойловича Вагенгейма, зубного врача при Главном Штабе его Императорского Величества и в Смольном монастыре, открывшего в 1821 году частную зубоврачебную практику в Санкт-Петербурге. Большинство его детей и внуков стали зубными врачами.
  12. ↑ Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона Արխիվացված 2021-03-01 Wayback Machine: Самуил Вагенгейм был назначен почётным дантистом при Императорском Дворе в 1844 году в виде исключения, несмотря на вышедший незадолго до того запрет на приём евреев на государственную службу.
  13. ↑ «Игорь Зимин «Из истории зубоврачевания, или Кто лечил зубы российским монархам»». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 14-ին.
  14. ↑ 14,0 14,1 [1]Արխիվացված է Հուլիս 15, 2015 Wayback Machine-ի միջոցով: Արխիվացված է Հուլիս 15, 2015 Wayback Machine-ի միջոցով: Արխիվացված է Հուլիս 15, 2015 Wayback Machine-ի միջոցով: Вагинов К. К. (1899—1934), писатель // Санкт-Петербург: Энциклопедия
  15. ↑ «Козлиная песнь». Полка (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 10-ին.
  16. ↑ Пирожков, Геннадий Васильевич, Кобак, Александр Валерьевич, Пирютко, Юрий Минаевич. Смоленское православное кладбище / Г. В. Пирожков, А. В. Кобак, Ю. М. Пирютко // Исторические кладбища Санкт-Петербурга / А. В. Кобак, Ю. М. Пирютко. — М. : Центрполиграф, 2009. — С. 313. — 797, [3] с. — 1600 экз. — ISBN 978-5-9524-4025-8. — OCLC 436358708.
  17. ↑ Иван Волосюк Поэт Юлия Медведева рассказала о страсти к нумизматике // Московский Комсомолец. — 2023.
  18. ↑ Анна Лютикова. «Поэтическо-нумизматическая премия им. Константина Вагинова раздала монеты». dompisatel.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)

Հետազոտություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Лексикон русской литературы XX века = Lexikon der russischen Literatur ab 1917 / В. Казак ; [пер. с нем.]. — М. : РИК «Культура», 1996. — XVIII, 491, [1] с. — 5000 экз. — ISBN 5-8334-0019-8.
  • Блюм А., Мартынов И. Петроградские библиофилы. По страницам сатирических романов Константина Вагинова // Альманах библиофила. Вып. 4. М., 1977. С. 217—235.
  • Evgeny Pavlov. Writing as Mortification: Allegories of History in Konstantin Vaginovʼs Trudy i Dni Svistonova // Russian Literature, 69, № 2-4, 15 February-15 May 2011. P. 359—381.
  • Бреслер Д. М., Алексей Леонидович Дмитренко Константин Вагинов в диалоге с пролетариатом (литкружок завода «Светлана» и работа над историей Нарвской заставы) // Русская литература. 2013. № 4. С. 212—234.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կոնստանտին Վագինով» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Կոնստանտին_Վագինով&oldid=9467786» էջից