Լաոկոոնն ու իր որդիները (քանդակ)

Լաոկոոնն ու իր որդիները անգլ.՝ Laocoön and His Sons (Laocoön)
տեսակ	քանդակ
քանդակագործ	Ագեսանդր, Աթենոդորոս և Պոլիդորոս
տարի	27 և մոտ մ. թ. ա. 42
բարձրություն	242 սանտիմետր
ուղղություն	հելլենիստական քանդակ
ժանր	նյու և արձանախումբ
նյութ	մարմար
գտնվելու վայր	Պիո-Կլեմենտինո թանգարան
հավաքածու	Պիո-Կլեմենտինո թանգարան
հիմնական թեմա	Լաոկոոն
պատկերված են Լաոկոոն, տղամարդ, տղա, հոգեվարք, ընտանիք, օձեր, Ալտարե, մորուք, մերկություն, սեռական օրգանների հատվածի մազեր, պորտ և վարագուրում
կայք
Laocoon group Վիքիպահեստում

Լաոկոոնն ու իր որդիները (անգլ.՝ Laocoön and His Sons), քանդակախումբ Վատիկանի Պիո-Կլեմենտինո թանգարանում։ Պատկերում է Լաոկոոնի ու նրա որդիների կենաց-մահու պայքարը օձերի դեմ։ Արձանը հեղինակել են հռոդոսցի հույն քանդակագործներ Աղեքսանդրը, Պոլիդորն ու Աթինոդորը, պահպանված արձանը մ. թ. ա. 1-ին դարի երկրորդ կեսի մարմարյա կրկնօրինակն է։ Բնօրինակը եղել է բրոնզից և պատրաստվել մ. թ. ա. 200 թվականին Պերգամոնում. այն չի պահպանվել։

Գտածոյի պատմություն

Հռոմեական կրկնօրինակը հայտնաբերվել է 1506 թվականի հունվարի 14-ին Ֆելիս դե Ֆրեդիսի կողմից Էսկվիլինի խաղողի այգիներից մեկում։ Այն հայտնաբերվել է հողի տակ՝ Ներոնի Ոսկե տան տեղում։ Հուլիոս II պապը, իմանալով գտածոյի մասին, այնտեղ է ուղարկել ճարտարապետ Ջուլիանո դա Սանգալոյին և քանդակագործ Միքելանջելո Բուոնարոտտիին։ Սանգալոն պնդել է իրադարձության իսկությունը հետևյալ բառերով. «Սա Լաոկոոնն է, որին հիշատակել է Պլինիոս Ավագը»։ Միքելանջելոն հավաստել է, որ քանդակը պատրաստված է մարմարի երկու կտորներից, չնայած Պլինիոսը պնդել է, որ այն պատրաստված է միասնական մեծաբեկորից։

Հետագա ճակատագիր և ազդեցություն արվեստի վրա

Քանդակի եռաչափ մոդել

Արդեն 1506 թվականի մարտին քանդակախումբը փոխանցել են Հռոմի պապին։ Նա այն տեղադրել է Վատիկանի Բելվեդերում՝ պատվիրելով քանդակի համար ձևավորել առանձին սրահ (ճարտարապետ՝ Ջուլիանո դա Սանգալո)։ Բարդ կոմպոզիցիան հիացմունքի առարկա է դարձել մաներիզմի ժամանակաշրջանի նկարիչների համար՝ ձևավորելով մարդկային մարմնի՝ բարդ, շրջապտույտներով պատկերման նորաձևություն (figura serpentinata):

1798 թվականի հուլիսին Վատիկանի «Լաոկոոնը» Տոլենտինոյի պայմանագրով (կնքվել է Նապոլեոնի և Հռոմի պապի միջև, 1797) տեղափոխվել է Փարիզ՝ Նապոլեոնի թանգարան (Լուվր)։ 1800 թվականի նոյեմբերի 9-ին այն բացվել է համընդհանուր այցելությունների համար։ Միայն 1816 թվականին՝ Նապոլեոնի անկումից հետո, անգլիացիների ջանքերով քանդակը վերադարձվել է Վատիկան։

«Լաոկոոնը» Գոտհոլդ Լեսսինգի «Լաոկոոն կամ գեղանկարչության և պոեզիայի սահմանների մասին» տրակտատի հիմք է հանդիսացել։

Կրկնօրինակներ

Օդեսայի կրկնօրինակ

Հայտնի են քանդակի մի քանի կրկնօրինակներ, այդ թվում՝ հեղինակների հայրենի իտալական Հռոդոս քաղաքում գտնվող կրկնօրինակը, որը պահվում է Մեծ մագիստրոսների ամրոցում։ Քանդակախմբի կրկնօրինակները կան Պուշկինի անվան կերպարվեստի թանգարանում, Էրմիտաժում (Սանկտ Պետերբուրգ)։

Քանդակախմբի կրկնօրնակներ ի հայտ են եկել 19-րդ դարում Օդեսայում։ Օդեսայի Լաոկոոնը պատրաստված է Կարարայի մարմարից և ներկայումս գտնվում է Օդեսայի հնագիտական թանգարանի առաջ։ Օդեսայի տարբերակում կերպարն ունի ձեռքեր, որոնք առկա չեն բնօրինակում։

Քանդակախմբի կրկնօրինակը ներկայացված է Ֆլորենցիայի Ուֆֆիցի թանգարանում։

Քանդակախմբի՝ Լենինգրադում եղած կրկնօրինակի մասին Միխայիլ Վելլերը գրել է «Լաոկոոն» պատմվածքը, իսկ Օդեսայի կրկնօրինակի մասին Գրիգորի Դիկշտեյնը գրել է երգ։

Արտաքին հղումներ

• Պոլակ, «Լաոկոոնի աջ ձեռքը»
• Վ. Ամելունգ, «Լաոկոոնն ու իր որդիները» քանդակախումբ
• Ռ. Լաունհարդտ, «Լաոկոոնի» ռեստավրացիա
• Բ. Ֆրիշեր, «Լաոկոոն» քանդակախմբի ժամանակագրություն
• Kabale V. (2013 թ․ սեպտեմբերի 2). «Laocoön and His Sons. The Myth about the Myth» (PDF) (անգլերեն). Humboldt-Universität. Վերցված է 2017 թ․ փետրվարի 12-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լաոկոոնն ու իր որդիները (քանդակ)» հոդվածին։