Դետրոյթի արվեստի ինստիտուտ

Դետրոյթի արվեստի ինստիտուտ
Տեսակ	պատկերասրահ, կինոթատրոն, բազմաֆունկցիոնալ թատերական-համերգային համալիր և ոչ առևտրային կազմակերպություն
Երկիր	ԱՄՆ
Տեղագրություն	Դետրոյթ
Վայր	Midtown Detroit?, cultural district? և Դետրոյթ
Կազմված է	European: Medieval and Renaissance W234?, European: Medieval and Renaissance W241? և Detroit Institute of Arts Research Library & Archives?
Հասցե	Woodward Avenue48202M-1?
Հիմնադրվել է	1885
Հիմնադիր	Detroit Museum of Art Founders Society?
Տնօրեն	Salvador Salort-Pons?
Կայք	dia.org(անգլ.)

Դետրոյթի արվեստի ինստիտուտ (անգլ.՝ Detroit Institute of Arts, կրճատ` DIA), Դետրոյթի քաղաքային գեղարվեստական թանգարան։ Թանգարանում պահվում է առավել քան 65.000 արվեստի գործ, որոնք ներկայացնում են արվեստի պատմությունը` սկսած հին եգիպտական շրջանից մինչև ժամանակակից արվեստ։

Թանգարանային համալիրը, որ տեղակայված է Ուեյնի համալսարանի հարևանությամբ, զբաղեցնում է 658.000 քառակաուսի ֆութ (61.100 մ²) տարածք, ինչի շնորհիվ այն մեծությամբ վեցերորդ թանգարանն է ԱՄՆ-ում։ Արվեստի ինստիտուտի թանգարանը Դետրոյթի պատմական կենտրոնի տեսարժան վայրերից է, որ ընդգրկված է ԱՄՆ-ի պատմական վայրերի ազգային գրանցամատյանում։

2013 թվականին թանգարանն ընդունել է 594.267 այցելու (102-րդ ցուցանիշն է աշխարհում)։ Այստեղ անցկացվում են գեղարվեստական ցուցահանդեսներ։ Թանգարանն ունի նաև 1150 տեղանոց կինոթատրոն, որ նախագծել է ճարտարապետ Հովարդ Քրեյնը (անգլ.՝ Howard Crane): Թանգարանի հարևանությամբ գործում է գեղարվեստական խանութ^[6]։

Պատմություն

Թանգարանի ակունքների մոտ կանգնած է The Detroit News թերթի խմբագիր Ջեյմս Սքրիփսը (1835-1906)։ 1881 թվականին վերադառնալով Եվրոպա կատարած ուղևորությունից` Սքրիփսը համոզում է մեծահարուստ դետրոյթցիներին իրենց ունեցած հավաքածուներից նվիրաբերություններ անել։ Հավաքածուի համար 1888 թվականին կառուցվում է Դետրոյթի արվեստի թանգարանը (Detroit Museum of Arts), որ ոճավորված էր միջնադարյան ֆրանսիական ոճով։ 1919 թվականին թանգարանը ստացել է ներկայիս անվանումը։

Թանգարանի հիմնական բարեգործները նրա գոյության ողջ ընթացքում եղել են դետրոյթյան ավտոմագնատներ Դոջերն ու Ֆորդերը, մասնավորապես Էդսել Ֆորդը` Հենրի Ֆորդի որդին։ Նրա կնոջ զարմիկը` Ռոբերտ Հադսոն Թենեհիլը, թանգարանին կտակել է նորագույն ժամանակաշրջանի առաջնակարգ հավաքածու։ 1932 թվականին Ֆորդը Դիեգո Ռիվերային պատվիրել է թանգարանը զարդարել մեծամասշտաբ հինգ ֆրեսկոներով` «Մարդ և մեքենա» թեմայով։

Երբ 2013 թվականին Դետրոյթը սնանկ է համարվել, շատ պարտատերեր պահանջել են վաճառել թանգարանի հավաքածուն` որպես ճգնաժամային քաղաքի հարստություն։ Քրիստիս աճուրդի տունը 2013 թվականի դեկտեմբերին զեկուցագիր է պատրաստել, որում թանգարանի առավել արժեքավոր 2.500 ցուցանմուշների արժեքը գնահատվել է 454-867 միլիոն դոլար^[7]։ Միայն Վան Գոգի «Ծղոտե գլխարկով ինքնադիմանկարը» գնահատվել է 150 միլիոն դոլար։

Դետրոյթցիները մշակել են թանգարանի լիկվիդացման փրկության ծրագիր, որը պահանջում է հարյուր միլիոնավոր դոլարների ներհոսք։ Մասնավորապես, ճգնաժամային քաղաքային մենեջերն առաջարկել է Միչիգանի ավտոհսկաներին իրենց լուման ունենալ Դետրոյթի հպարտության փրկության գործում^[8]։ Արդյունքում ընդունվել է պարտապանների պահանջները բավարարող ծրագիր, որը չի վտանգի թանգարանային հավաքածուն։

Գլխավոր շինություն

Ցուցանմուշների ավելացման հետ առաջացել է թանգարանի նոր շենքի կառուցման անհրաժեշտությունը։ 1920 թվականի Դետրոյթը ճարտարապետական մրցույթ է հայտարարել։ Հանձնաժողովը, որի մեջ ընդգրկվել են Էդսել Ֆորդը և ճարտարապետ Ալբերտ Կանը, հաղթող է ճանաչել ֆիլադելֆիացի ճարտարապետ Պոլ Կրետի (անգլ.՝ Paul Philippe Cret) և Zantzinger, Borie and Medary ընկերության նախագիծը։

Բոզար ոճով շենքը` նեոռենեսանսի որոշ տարրերով, հիմնադրվել է 1923 թվականի հունիսի 26-ին և այցելուների առաջ իր դռներն է բացել 1927 թվականի հոկտեմբերի 7-ին։ Ճակատամասը սպիտակ մարմարից է։ 1966 և 1971 թվականներին պատմական շենքին կից կառուցվել են հարավային ու հյուսիսային թևերը։ Թանգարանի դիմաց գտնվում է Դետրոյթի հանրային գրադարանը, որն այն նույն ոճով է, ինչ թանգարանը։

Պատկերասրահ

Հավաքածուի գլուխգործոցներ
«Սուրբ Հիերոնիմոս», Յան վան Էյք
«Տիրամայր», Բենոցո Գոցոլի
«Հարսանեկան պար», Պիտեր Բրեյգել Ավագ
«Գիշերային մղձավանջ», Հենրի Ֆյուզելի
«Ծղոտե գլխարկով ինքնադիմանկար», Վինսենթ վան Գոգ

Ծանոթագրություններ

Արտաքին հղումներ

կայք(չաշխատող հղում)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դետրոյթի արվեստի ինստիտուտ» հոդվածին։

[_ba91c6eb8b81427b-1] ttps://www.dia.org/visit

[_2aff0656cbfb3af3-2] ttps://dia.org/learning/research-library

[_2b0cd5765d23a44b-3] 3,0 ^3,1 Abt J. A Museum on the Verge: A Socioeconomic History of the Detroit Institute of Arts, 1882-2000 // A Museum on the Verge : A Socioeconomic History of the Detroit Institute of Arts, 1882-2000. — Wayne State University Press, 2001. — P. 55—57. — ISBN 0-8143-2841-5

[_e6a2aff9c941464f-4] ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942

[_dc76243393a7371b-5] ttps://www.dia.org/about

[6] Detroit Institute of Arts Museum Shop(անգլ.)

[7] Christie’s values Detroit’s art at $454M-$867M Արխիվացված 2015-04-02 Wayback Machine(անգլ.)

[8] Orr pleads with lawmakers for Grand Bargain cash, creditors plot legal strategy Արխիվացված 2015-04-06 Wayback Machine(անգլ.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]