Դետրոյթի արվեստի ինստիտուտ
Դետրոյթի արվեստի ինստիտուտ | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | պատկերասրահ, կինոթատրոն և բազմաֆունկցիոնալ թատերական-համերգային համալիր |
| Երկիր |  ԱՄՆ |
| Տեղագրություն | Դետրոյթ |
| Վայր | Midtown Detroit?, cultural district? և Դետրոյթ[1] |
| Կազմված է | European: Medieval and Renaissance W234?, European: Medieval and Renaissance W241? և Detroit Institute of Arts Research Library & Archives?[2] |
| Հասցե | Woodward Avenue48202M-1? |
| Հիմնադրվել է | 1885[3][4] |
| Հիմնադիր | Detroit Museum of Art Founders Society?[3] |
| Տնօրեն | Salvador Salort-Pons?[5] |
| Կայք | dia.org(անգլ.) |
 | |
 | |
Դետրոյթի արվեստի ինստիտուտ (անգլ.՝ Detroit Institute of Arts, կրճատ` DIA), Դետրոյթի քաղաքային գեղարվեստական թանգարան։ Թանգարանում պահվում է առավել քան 65.000 արվեստի գործ, որոնք ներկայացնում են արվեստի պատմությունը` սկսած հին եգիպտական շրջանից մինչև ժամանակակից արվեստ։
Թանգարանային համալիրը, որ տեղակայված է Ուեյնի համալսարանի հարևանությամբ, զբաղեցնում է 658.000 քառակաուսի ֆութ (61.100 մ²) տարածք, ինչի շնորհիվ այն մեծությամբ վեցերորդ թանգարանն է ԱՄՆ-ում։ Արվեստի ինստիտուտի թանգարանը Դետրոյթի պատմական կենտրոնի տեսարժան վայրերից է, որ ընդգրկված է ԱՄՆ-ի պատմական վայրերի ազգային գրանցամատյանում։
2013 թվականին թանգարանն ընդունել է 594.267 այցելու (102-րդ ցուցանիշն է աշխարհում)։ Այստեղ անցկացվում են գեղարվեստական ցուցահանդեսներ։ Թանգարանն ունի նաև 1150 տեղանոց կինոթատրոն, որ նախագծել է ճարտարապետ Հովարդ Քրեյնը (անգլ.՝ Howard Crane): Թանգարանի հարևանությամբ գործում է գեղարվեստական խանութ[6]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թանգարանի ակունքների մոտ կանգնած է The Detroit News թերթի խմբագիր Ջեյմս Սքրիփսը (1835-1906)։ 1881 թվականին վերադառնալով Եվրոպա կատարած ուղևորությունից` Սքրիփսը համոզում է մեծահարուստ դետրոյթցիներին իրենց ունեցած հավաքածուներից նվիրաբերություններ անել։ Հավաքածուի համար 1888 թվականին կառուցվում է Դետրոյթի արվեստի թանգարանը (Detroit Museum of Arts), որ ոճավորված էր միջնադարյան ֆրանսիական ոճով։ 1919 թվականին թանգարանը ստացել է ներկայիս անվանումը։
Թանգարանի հիմնական բարեգործները նրա գոյության ողջ ընթացքում եղել են դետրոյթյան ավտոմագնատներ Դոջերն ու Ֆորդերը, մասնավորապես Էդսել Ֆորդը` Հենրի Ֆորդի որդին։ Նրա կնոջ զարմիկը` Ռոբերտ Հադսոն Թենեհիլը, թանգարանին կտակել է նորագույն ժամանակաշրջանի առաջնակարգ հավաքածու։ 1932 թվականին Ֆորդը Դիեգո Ռիվերային պատվիրել է թանգարանը զարդարել մեծամասշտաբ հինգ ֆրեսկոներով` «Մարդ և մեքենա» թեմայով։
Երբ 2013 թվականին Դետրոյթը սնանկ է համարվել, շատ պարտատերեր պահանջել են վաճառել թանգարանի հավաքածուն` որպես ճգնաժամային քաղաքի հարստություն։ Քրիստիս աճուրդի տունը 2013 թվականի դեկտեմբերին զեկուցագիր է պատրաստել, որում թանգարանի առավել արժեքավոր 2.500 ցուցանմուշների արժեքը գնահատվել է 454-867 միլիոն դոլար[7]։ Միայն Վան Գոգի «Ծղոտե գլխարկով ինքնադիմանկարը» գնահատվել է 150 միլիոն դոլար։
Դետրոյթցիները մշակել են թանգարանի լիկվիդացման փրկության ծրագիր, որը պահանջում է հարյուր միլիոնավոր դոլարների ներհոսք։ Մասնավորապես, ճգնաժամային քաղաքային մենեջերն առաջարկել է Միչիգանի ավտոհսկաներին իրենց լուման ունենալ Դետրոյթի հպարտության փրկության գործում[8]։ Արդյունքում ընդունվել է պարտապանների պահանջները բավարարող ծրագիր, որը չի վտանգի թանգարանային հավաքածուն։
Գլխավոր շինություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ցուցանմուշների ավելացման հետ առաջացել է թանգարանի նոր շենքի կառուցման անհրաժեշտությունը։ 1920 թվականի Դետրոյթը ճարտարապետական մրցույթ է հայտարարել։ Հանձնաժողովը, որի մեջ ընդգրկվել են Էդսել Ֆորդը և ճարտարապետ Ալբերտ Կանը, հաղթող է ճանաչել ֆիլադելֆիացի ճարտարապետ Պոլ Կրետի (անգլ.՝ Paul Philippe Cret) և Zantzinger, Borie and Medary ընկերության նախագիծը։
Բոզար ոճով շենքը` նեոռենեսանսի որոշ տարրերով, հիմնադրվել է 1923 թվականի հունիսի 26-ին և այցելուների առաջ իր դռներն է բացել 1927 թվականի հոկտեմբերի 7-ին։ Ճակատամասը սպիտակ մարմարից է։ 1966 և 1971 թվականներին պատմական շենքին կից կառուցվել են հարավային ու հյուսիսային թևերը։ Թանգարանի դիմաց գտնվում է Դետրոյթի հանրային գրադարանը, որն այն նույն ոճով է, ինչ թանգարանը։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հավաքածուի գլուխգործոցներ
-
«Սուրբ Հիերոնիմոս», Յան վան Էյք -
«Տիրամայր», Բենոցո Գոցոլի -
-
«Գիշերային մղձավանջ», Հենրի Ֆյուզելի -
«Ծղոտե գլխարկով ինքնադիմանկար», Վինսենթ վան Գոգ
.jpg)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ https://www.dia.org/visit
- ↑ https://dia.org/learning/research-library
- ↑ 3,0 3,1 Abt J. A Museum on the Verge: A Socioeconomic History of the Detroit Institute of Arts, 1882-2000 // A Museum on the Verge : A Socioeconomic History of the Detroit Institute of Arts, 1882-2000. — Wayne State University Press, 2001. — P. 55—57. — ISBN edition
- ↑ ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942
- ↑ https://www.dia.org/about
- ↑ Detroit Institute of Arts Museum Shop(անգլ.)
- ↑ Christie’s values Detroit’s art at $454M-$867M Արխիվացված 2015-04-02 Wayback Machine(անգլ.)
- ↑ Orr pleads with lawmakers for Grand Bargain cash, creditors plot legal strategy Արխիվացված 2015-04-06 Wayback Machine(անգլ.)
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- կայք(չաշխատող հղում)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դետրոյթի արվեստի ինստիտուտ» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||||
