Դարչնածառ
| Դարչնածառ | |
| |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Ինֆրաթագավորություն | Streptophyta |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophytes) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophytes) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Դափնածաղկավորներ (Laurales) |
| Ընտանիք | Դափնազգիներ (Lauraceae) |
| Ցեղ | Դարչնածառ (Cinnamomum) Schaeff., 1760 |
Դարչնածառ, դափնազգիների ընտանիքի դարչնենիների (Cinnamomum) ցեղի մշտադալար ծառեր կամ խոշոր թփեր։ Ունի ամուր, հաստակևղև տերևներ, դեղնականաչավուն կամ սպիտակավուն մանր ծաղիկներ։ Պտուղները երկարավուն, միասերմ են։ Առավել արժեքավոր են մշակվող երկու տեսակները՝ C․ cassia և C․ zeylanicum։ Առաջինը մշակվում է հարավային Չինաստանում, Վիետնամում, Լաոսում, Շրի Լանկայում, Ինդոնեզիայում, Լատինական Ամերիկայում, երկրորդը՝ Ասիայի, Աֆրիկայի, Ամերիկայի արևադարձային գոտում։
Հիշատակումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Սրա մասին հիշատակվում է գրեթե բոլոր հույն պատմագիրների մոտ, որոնք անվան էլ են կոշտ ոսկի։ Անունը լատիներենից է՝ cinna բառից է, որը նշանակում է անոթ։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դասական ժամանակներում առանձնացվում էին չորս տեսակի դարչնածառեր․
- Cassia գալիս է Արաբիայից և Եթովպիայից, գրականորեն «Բույսի կեղևը» առանձնացված է ծառից։
- Ճշմարիտ դարչնենի (קִנָּמוֹן), C. zeylanicum-ի կեղևը Շրի լանկայից։
- Մալաբաթրում կամ մալոբաթրում (Սանսկրիտից) իր մեջ ընդգրկում է C. tamala Հյուսիսային Հնդկաստանից։
- C. cassia, Սերեսից, Չինաստան։
Դարչինը անտիկ դարաշրջանից հայտնի է եղել։ Առաջինը հայտնի է եղել Եգիպտոսում ՔԱ 2000 թվականից և նրանք, ովքեր ասում են սրա ծագումը Չինաստանից է, սա շփոթում են բամբուկի հետ։
Հեբրյույի սուրբ գրքում մի քանի անգամ հիշատակվում է այս բույսը, առաջինը երբ Մոսեսը որոշում է օգտագործել երկու քաղցր Դարչին և սուրբ յուղ, պրովերբներում, որտեղ սիրահարնորի մահճակալները համեմված է միրթերով, ալոեներով, և դարչիններով, և Սողոմոնի երգում։
Այս բույսը գնահատված էր բոլոր անտիկ երկրների կողմից։
Կիրառություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Դարչնի կեղևը օգտագործվում է որպես համեմունք։ այն օգտագործվում է թխվածքների համեմունքի հունք։ Նրանից շոկոլադ են ստանում, Մեքսիկայում։ Սա օգտագործվում է նաև շատ աղանդերում, ինչպես խնձորի կորիզները, նուշը։
Մերձավոր արևելքում սա հաճախ օգտագործվում է, որպես համեղ միացում հավի և լամայի հետ։
ԱՄՆում սա օգտագործվում է որպես շաքար։ Թուրքիայում նույնպես այն օգտագործվում է որպես շաքար, ուղղակի արդեն մանրացված տարբերակով։
Այն օգտագործվում է որպես ալկոհոլ ևս։ Ալկոհոլի չափը հասնում է մինչև 80 տոկոսի։ Նրանից պատրաստում վիսկի և կոնյակ։
Սա ունի նաև բուժական գործառույթ։ Բուժում է բոլոր տեսակի վարակիչ վիրուսային հիվանդությունները։
Աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Braudel, Fernand (1984). The Perspective of the World. Vol. 3. University of California Press. էջ 699. ISBN 0-520-08116-1.
- Corn, Charles (1999). The Scents of Eden: A History of the Spice Trade. New York: Kodansha USA. ISBN 1-56836-249-8.
- «Cinnamon Extracts Boost Insulin Sensitivity» (PDF). Agricultural Research magazine. 2000 թ․ հուլիս. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2012 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին.
{{cite journal}}: Italic or bold markup not allowed in:|journal=(օգնություն) - Department of Export Agriculture, Sri Lanka(չաշխատող հղում)
- Weerasinghe K D N, Liyanage M D S, Silva M A T D; "Present and future trends of cinnamon industry in Sri Lanka", discussion paper, University of Ruhunu, Sri Lanka. (2006)Կաղապար:Verify source
- Weerasinghe K D N, "A way forward for poverty alleviation for socially deprived areas in the cinnamon industry", monograph, University of Ruhunu, Sri Lanka.Կաղապար:Verify source
- Pushpitha, N. P. G. (2006). Design and construction of appropriate cinnamon processing device to intensify the cinnamon peeling industry. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2014 թ․ օգոստոսի 20-ին.
- Wijesekera R O B, Ponnuchamy S, Jayewardene A L, "Cinnamon" (1975) monograph published by CISIR, Colombo, Sri Lanka
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 317)։ 
|
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դարչնածառ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դարչնածառ» հոդվածին։ |
| ||||||||||
