Արպադ Գյոնց

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արպադ Գյոնց
 
Կուսակցություն՝ Ազատ դեմոկրացիաների դաշինք[1]
Կրթություն՝ Բուդապեշտի համալսարան (1944)[1]
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, գրող, թարգմանիչ, բանաստեղծ և փաստաբան
Դավանանք Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Ծննդյան օր փետրվարի 10, 1922(1922-02-10)[2][3][4]
Ծննդավայր Բուդապեշտ, Հունգարիա[5]
Վախճանի օր հոկտեմբերի 6, 2015(2015-10-06)[6][2][3][…] (93 տարեկան)
Վախճանի վայր Բուդապեշտ, Հունգարիա[7]
Թաղված Օբուդսկոյի գերեզման[8]
Քաղաքացիություն  Հունգարիա
Հայր Lajos Göncz?
Ամուսին Mária Zsuzsanna Göntér?
Զավակներ Kinga Göncz?
 
Կայք՝ gonczarpad.hu
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Արպադ Գյոնց (հունգ.՝ Göncz Árpád, փետրվարի 10, 1922(1922-02-10)[2][3][4], Բուդապեշտ, Հունգարիա[5] - հոկտեմբերի 6, 2015(2015-10-06)[6][2][3][…], Բուդապեշտ, Հունգարիա[7]), հունգարացի պետական և քաղաքական գործիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արպադ Գյոնցը ծնվել է մտավորականների կաթոլիկ ընտանիքում։ Ծնողները՝ Լայոշ Գյոնցը և Իլոնա Հայմանն են։ Պատանեկության տարիներին Արպադը մասնակցել է սկաուտական շարժմանը։ 1944 թվականին ավարտել է Բուդապեշտի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Պետեր Պազմանին, շնորհելով իրավունքի դոկտորի աստիճան, զորակոչվել է զինվորական ծառայության, սակայն 1945 թվականի սկզբին դասալքվել և մասնակցել է հակաֆաշիստական դիմադրությանը։ Իսկ Հունգարիայի տարածք ԿՀ-ի զորամասերի մուտք գործելուց հետո Արպադը մտավ հակամոմունիստական ընդհատակյա խումբ, մի քանի անգամ ձերբակալվեց։ 1945 թվականի ամռանից մասնակցել է Հունգարիայի քաղաքական կյանքին՝ դառնալով անկախ փոքր հողակտորների կուսակցության երիտասարդական թևի առաջնորդ և «Nemzedék» («Սերունդ») ամսագրի գլխավոր խմբագիր։ Շուտով այդ կուսակցությունը լուծարվեց։ Երկար ժամանակ Գյոնցը բանվոր էր, զոդող։ 1952-1956 թվականներին սովորել է Գեդելի ագրարային համալսարանում, սակայն դիպլոմ չի ստացել։

1956 թվականի հունգարական ազգային հեղափոխության ժամանակ Գյոնցը մասնակցել է Հունգարիայում կոմունիստական իշխանության տապալմանն ուղղված ակցիաներին։ 1958 թվականի օգոստոսի 2-ին դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման։ 1963 թվականին ազատ է արձակվել համաներմամբ, հեռացվել Ագրարային համալսարանից։

1965 թվականից զբաղվել է գրական գործունեությամբ։ Նա հայտնի է հիմնականում որպես դրամատուրգ։ Փիլիսոփայական դրամայի հեղինակ է։

Նաև արդյունավետ աշխատել է գրական թարգմանության ոլորտում։ Մասնավորապես, թարգմանվել է հունգարերեն Տոլկինի «Մատանիների տիրակալը» եռերգությունը։ Հւոնգարերեն է թարգմանել բրիտանացի և ամերիկացի հեղինակների՝ Ջեյմս Բոլդուինի, Ուիլյամ Գոլդինգի, Էռնեստ Հեմինգուեյի և այլոց հարյուրից ավելի ստեղծագործություններ։

Արպադ Գյոնցի գերեզմանը

1988 թվականին անդամակցել է Ազատ դեմոկրատների դաշինքին, 1989 թվականից եղել է նրա վարչության անդամ։ Նույն թվականին գլխավորել է նաև Մարդու իրավունքների լիգայի Բուդապեշտի բաժանմունքը, ինչպես նաև հունգարական ՊԵՆ-ակումբը։ 1990 թվականին ընտրվել է Հունգարիայի խորհրդարան, 1990 թվականի մայիս-օգոստոս ամիսներին՝ Ազգային ժողովի նախագահ։

1990 թվականի օգոստոսի 4-ին Արպադ Գյոնցը ընտրվել է Հունգարիայի նախագահ, այդ պաշտոնում մնացել է մինչև 2000 թվականի օգոստոսի 4-ը։

1992 թվականի հոկտեմբերի 20-ին Արպադ Գյոնցը պաշտոնական այցով ժամանել է Մոսկվա։

1993 թվականի նոյեմբերի 30-ին Բուդապեշտում բացվեց Լիբերալ Ինտերնացիոնալի III Կոնգրեսը։ Ողջույնի խոսքով հանդես եկավ Արպադ Գյոնցը։

Ամուսնացած է, ունի չորս երեխա։ Նրա դուստրը՝ Քինգա Գյոնցը, 2006-2009 թվականներին զբաղեցրել Է Հունգարիայի արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնը։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Meghalt Göncz Árpád — Index.hu Zrt., 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 Salzburgwiki (գերմ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119359987 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 http://www.origo.hu/itthon/20151006-meghalt-goncz-arpad.html
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 7,6 7,7 PIM authority
  8. ↑ Politikamentes temetésen búcsúztatták Göncz Árpádot — Index, 2015.
  9. ↑ https://www.hrad.cz/cs/ceska-republika/statni-vyznamenani/rad-bileho-lva/seznam-vyznamenanych
  10. ↑ https://archiv.prezident.sk/schuster/index24b1.html?372 (словацк.)
  11. ↑ https://www.president.ee/en/estonia/decorations/bearer/55/arpad-goncz
  12. ↑ https://www.quirinale.it/onorificenze/insigniti/10709
  13. ↑ https://web.archive.org/web/20150118121253/http://www.v1.sahistory.org.za/pages/artsmediaculture/culture%20&%20heritage/national-orders/1999.htm
  14. ↑ https://www.parlament.gv.at/PAKT/VHG/XXIV/AB/AB_10542/imfname_251156.pdf
  15. ↑ https://www.lrp.lt/lt/prezidento-veikla/apdovanojimai/apdovanotu-asmenu-duomenu-baze/27252?sqid=ace82c796c0c6973e26edb850c216b56dfd94acb
  16. ↑ http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154
  17. ↑ https://www.uah.es/es/conoce-la-uah/la-universidad/actos-academicos-e-institucionales/doctores-honoris-causa/ARPAD-GOeNCZ/
  18. ↑ 18,0 18,1 https://web.archive.org/web/20171201040249/http://www.leighrayment.com/knights/knightshon.htm
  19. ↑ https://cavavub.be/nl/eredoctoraten
  20. ↑ Matikkala A. Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat (фин.) — Helsinki: Edita, 2017. — P. 498. — ISBN 978-951-37-7005-1
  21. ↑ https://koreanmedals.com/grand-order-of-mugunghwa/
  22. ↑ https://cde.gestion2.e3.pe/doc/0/0/1/5/2/152563.pdf
  23. ↑ https://www.bridgemanimages.com/en/noartistknown/presidents-manem-and-goncz-during-decorating-ceremony-1997-04-07-photo/photograph/asset/8105135
  24. ↑ https://web.archive.org/web/20111007150936/https://opm.gov.mt/hatriet-onorarji?l=1
  25. ↑ (unspecified title) — ISBN 978-91-630-6744-0
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արպադ Գյոնց» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արպադ_Գյոնց&oldid=9802904» էջից