Հունգարիայի Հանրապետության Ազգային ժողով
| Հունգարիայի Հանրապետության Ազգային ժողով հունգ.՝ Országgyűlés | |
|---|---|
.JPG) | |
| Տեսակ | |
| Տեսակ | միապալատ խորհրդարան |
| Պատմություն | |
| Հիմնադրված | 1989[1] |
| Կազմը | |
| Նստատեղեր | 199 |
 | |
| 199 | |
Հունգարիայի Ազգային ժողով (հունգ.՝ Országgyűlés), Հունգարիայի միապալատ օրենսդիր և ներկայացուցչական մարմին (խորհրդարան)։
Միապալատ մարմինը բաղկացած է 199 պատգամավորներից (1990-2014 թվականներին 386 պատգամավոր)` ընտրված 4 տարի ժամկետով։ Անդամների ընտրությունները հիմնված են խառը ընտրական համակարգի վրա, որը ներառում է միամանդատ և բազմամանդատ ընտրություններ ըստ շրջանների։ Քաղաքական կուսակցությունը կամ միավորումը, որպեսզի մտնի խորհրդարան պետք է հաղթահարի ընդհանուր ձայների թվի 5%, սակայն դա չի վերաբերում միամանդատ ընտրատարածքներում ինքնաառաջադրվածներին։ Ազգային Ժողովում գործում են 25 մշտական կոմիտեներ։ Հունգարիայի սահմանադրական դատարանը իրավունք ունի վիճարկել օրենսդրությունը սահմանադրականության հիման վրա։ Ժողովը տեղի է ունենում 1902 թվականից Բուդապեշտում՝ Հունգարիայի խորհրդարանի շենքում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հունգարիայի սեյմը[2] 1290-ական թվականներին եղել է Հունգարիայի միջնադարյան թագավորության օրենսդիր մարմնը[3]։ Օրենսդիր մարմնի անվանումը ի սկզբանե, միջնադարում եղել է «Parlamentum»: Այն պարբերաբար անցկացվում էր ընդմիջումներով՝ 1527-1918 թվականներին ընկած ժամանակահատվածում և կրկին մինչև 1946 թվականը։
Հունգարիայի խորհրդարանի ժողովրդավարական բնույթը վերականգնվել է երկաթե վարագույրի հարվածով և 1989 թվականի կոմունիստական ռեժիմի անկումով։ Այսօրվա խորհրդարանը կոչվում է Օրսագդյուլեշ ինչպես թագավորական ժամանակներում էր, սակայն, որպեսզի տարբերել պատմական սեյմից, կոչվում է որպես «Ազգային ժողով»։ Բուդապեշտ միացվել է երեք քաղաքներից 1873 թվականին, իսկ յոթ տարի անց Սեյմը որոշեց ստեղծել խորհրդարանի նոր ներկայացուցչական շենք, որում արտահայտվում ազգի ինքնիշխանությունը։ Խորհրդարանի շենքի շինարարությունը սկսվել է 1885 թվականին, բացվել է 1896 թվականին երկրի 1000-ամյակի առթիվ և ավարտվել է 1904 թվականին (ճարտարապետը ավարտից առաջ կուրացել է)։
Մոտ 100 000 մարդ ներգրավված էր շինարարություն մեջ, որի ընթացքում օգտագործվել է 40 միլիոն աղյուսներ, կես միլիոն թանկարժեք քարեր և 40 կգ (88 ֆունտ) ոսկի։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից սկսած օրենսդիր մարմինը դարձել է միապալատ, և այսօր կառավարությունը օգտագործում է շենքի միայն մի փոքր մասը։ Հունգարական Ժողովրդական Հանրապետության ժամանակ շենքի վրա զետեղվել է կարմիր աստղ, սակայն այն հանվել է 1990 թվականին։ Մաթիաս Շրեսեսը հռչակեց Հունգարական Հանրապետությունը 1989 թվականի հոկտեմբերի 23-ին։
Հունգարիայի Ազգային Ժողովի նախագահներ (1990 թվականից)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քաղաքական կուսակցություն
Հունգարիայի ժողովրդավարական ֆորում
Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն
Ֆիդես՝ Հունգարիայի քաղաքացիական միություն
| № | Նկար | Անուն | Լիազորությունների ժամկետ | Քաղաքական կուսակցություն | Ազգային Ժողով (Ընտրություններ) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| — | 
|
Ֆոդոր Իշտվան (1945–) и.о. |
1989 թվականի
հոկտեմբերի 23 |
2 мая 1990 | Անկուսակցական | — |
| 19 | Արպադ Գյոնց (1922–2015) |
1990 թվականի
մայիսի 2 |
3 августа 1990 | Ազատ դեմոկրատների դաշինք | 1 (1990) | |
| 20 |
|
Դյորդ Սաբադ (1924–2015) |
1990 թվականի
օգոստոսի 3 |
27 июня 1994 | Հունգարիայի ժողովրդավարական ֆորում | |
| 21 | 
|
Ժոլտան Գալ (1940–) |
1994 թվականի
հունիսի 28 |
17 июня 1998 | Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն | 2 (1994) |
| 22 | 
|
Յանոշ Ադեր (1959–) |
1998 թվականի
հունիսի 18 |
14 мая 2002 | Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն | 3 (1998) |
| 23 | 
|
Կատալին Սիլի (1956–) |
2002 թվականի
մայիսի 15 |
15 мая 2006 | Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն | 4 (2002) |
| 2006 թվականի
մայիսի 16 |
14 сентября 2009 | 5 (2006) | ||||
| 24 | 
|
Բելա Կատոնա (1944–) |
2009 թվականի
սեպտեմբերի 15 |
13 мая 2010 | Հունգարական սոցիալիստական կուսակցություն | |
| 25 | 
|
Պալ Շմիտ (1942–) |
2010 թվականի
մայիսի 14 |
5 августа 2010 | Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն | 6 (2010) |
| 26 | 
|
Լալսլո Կյովեր (1959–) |
2010 թվականի
օգոստոսի 6 |
5 мая 2014 | Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն | |
| 2014 թվականի
մայիսի 6 |
գործող | 7 (2014) | ||||
Կազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ներկայիս կազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Կուսակցություն/Կոալիցիա | Միամանդատ ցանկ | Ազգային ցանկ | Ընդամենը | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ձայներ | % | +/- | Տեղեր | Ձայներ | % | +/- | Տեղեր | Տեղեր | % | +/- | ||
| Հունգարիայի Ֆիդես քաղաքացիական միություն | 2 165 344 | 44,11 % |  9,3 %
|
96 | 2 264 730 | 44,87 % | 7,9 %
|
37 | 133 / 199 |
66,83 % | 1,0 %
| |
| Միություն | 1 317 877 | 26,85 % | ▲ 5,6 % | 10 | 1 290 804 | 25,57 % | ▲ 6,3 % | 25 | 38 / 199 |
19,10 % | ▲ 3,8 % | |
| Լավագույն Հունգարիա (կուսակցություն) | 1 000 637 | 20,39 % | ▲ 4,0 % | 0 | 1 020 476 | 20,22 % | ▲ 3,6 % | 23 | 23 / 199 |
11,56 % | 0,6 %
| |
| Քաղաքականությունը
կարող է լինել ուրիշ |
244 191 | 4,97 % | 0,1 %
|
0 | 269 413 | 5,34 % | 2,1 %
|
5 | 5 / 199 |
2,51 % | 1,6 %
| |
| Ընդամենը | 100 % | 106 | 5 047 310 | 100 % | 93 | 199 | 100 % | |||||
Խորհրդարանի կազմ (1990 թ.)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| 1990–1994: |
| |||||||
| 1994–1998: |
| |||||||
| 1998–2002: |
| |||||||
| 2002–2006: |
| |||||||
| 2006–2010: |
| |||||||
| 2010–2014: |
| |||||||
| 2014–2018: |
| |||||||
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ COURAGE Registry
- ↑ András Gergely, Gábor Máthé: The Hungarian state: thousand years in Europe (published in 2000)
- ↑ Elemér Hantos: The Magna Carta Of The English And Of The Hungarian Constitution (1904)