Արպադ Գյոնց

	Արպադ Գյոնց
Կուսակցություն՝	Alliance of Free Democrats?
Կրթություն՝	Բուդապեշտի համալսարան (1944)
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ, գրող, թարգմանիչ, բանաստեղծ և փաստաբան
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Ծննդյան օր	փետրվարի 10, 1922
Ծննդավայր	Բուդապեշտ, Հունգարիա
Վախճանի օր	հոկտեմբերի 6, 2015[…] (93 տարեկան)
Վախճանի վայր	Բուդապեշտ, Հունգարիա
Գերեզման	Օբուդսկոյի գերեզման
Թաղված	Օբուդսկոյի գերեզման
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Հայր	Lajos Göncz?
Ամուսին	Mária Zsuzsanna Göntér?
Զավակներ	Kinga Göncz?
Կայք՝	gonczarpad.hu
Ինքնագիր
Պարգևներ	, , , , , , , , , ; , , ; , , , , , , , Աթիլա Յաժեֆի մրցանակ (1983), Գոլդեն Փլեյթ մրցանակ, Միկլոշ Ռադնոտիի մրցանակ՝ ռասիզմի դեմ պայքարելու համար (2003), Q1219838? (2000), Marble award? (2001), The Republic is Twenty Years Old Prize? (հոկտեմբերի 23, 2009), Ալկալայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր (1994), , Բրյուսելի ազատ համալսարանի պատվավոր դոկտոր (1991), honorary doctor of the Sorbonne Nouvelle University? և Բուդապեշտի պատվավոր քաղաքացի (2000)
Árpád Göncz

Արպադ Գյոնց (հունգ.՝ Göncz Árpád, փետրվարի 10, 1922(1922-02-10)^[2]^[3]^[4], Բուդապեշտ, Հունգարիա^[5] - հոկտեմբերի 6, 2015(2015-10-06)^[6]^[2]^[3]^[…], Բուդապեշտ, Հունգարիա^[7]), հունգարացի պետական և քաղաքական գործիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արպադ Գյոնցը ծնվել է մտավորականների կաթոլիկ ընտանիքում։ Ծնողները՝ Լայոշ Գյոնցը և Իլոնա Հայմանն են։ Պատանեկության տարիներին Արպադը մասնակցել է սկաուտական շարժմանը։ 1944 թվականին ավարտել է Բուդապեշտի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը։ Պետեր Պազմանին, շնորհելով իրավունքի դոկտորի աստիճան, զորակոչվել է զինվորական ծառայության, սակայն 1945 թվականի սկզբին դասալքվել և մասնակցել է հակաֆաշիստական դիմադրությանը։ Իսկ Հունգարիայի տարածք ԿՀ-ի զորամասերի մուտք գործելուց հետո Արպադը մտավ հակամոմունիստական ընդհատակյա խումբ, մի քանի անգամ ձերբակալվեց։ 1945 թվականի ամռանից մասնակցել է Հունգարիայի քաղաքական կյանքին՝ դառնալով անկախ փոքր հողակտորների կուսակցության երիտասարդական թևի առաջնորդ և «Nemzedék» («Սերունդ») ամսագրի գլխավոր խմբագիր։ Շուտով այդ կուսակցությունը լուծարվեց։ Երկար ժամանակ Գյոնցը բանվոր էր, զոդող։ 1952-1956 թվականներին սովորել է Գեդելի ագրարային համալսարանում, սակայն դիպլոմ չի ստացել։

1956 թվականի հունգարական ազգային հեղափոխության ժամանակ Գյոնցը մասնակցել է Հունգարիայում կոմունիստական իշխանության տապալմանն ուղղված ակցիաներին։ 1958 թվականի օգոստոսի 2-ին դատապարտվել է ցմահ ազատազրկման։ 1963 թվականին ազատ է արձակվել համաներմամբ, հեռացվել Ագրարային համալսարանից։

1965 թվականից զբաղվել է գրական գործունեությամբ։ Նա հայտնի է հիմնականում որպես դրամատուրգ։ Փիլիսոփայական դրամայի հեղինակ է։

Նաև արդյունավետ աշխատել է գրական թարգմանության ոլորտում։ Մասնավորապես, թարգմանվել է հունգարերեն Տոլկինի «Մատանիների տիրակալը» եռերգությունը։ Հւոնգարերեն է թարգմանել բրիտանացի և ամերիկացի հեղինակների՝ Ջեյմս Բոլդուինի, Ուիլյամ Գոլդինգի, Էռնեստ Հեմինգուեյի և այլոց հարյուրից ավելի ստեղծագործություններ։

Արպադ Գյոնցի գերեզմանը

1988 թվականին անդամակցել է Ազատ դեմոկրատների դաշինքին, 1989 թվականից եղել է նրա վարչության անդամ։ Նույն թվականին գլխավորել է նաև Մարդու իրավունքների լիգայի Բուդապեշտի բաժանմունքը, ինչպես նաև հունգարական ՊԵՆ-ակումբը։ 1990 թվականին ընտրվել է Հունգարիայի խորհրդարան, 1990 թվականի մայիս-օգոստոս ամիսներին՝ Ազգային ժողովի նախագահ։

1990 թվականի օգոստոսի 4-ին Արպադ Գյոնցը ընտրվել է Հունգարիայի նախագահ, այդ պաշտոնում մնացել է մինչև 2000 թվականի օգոստոսի 4-ը։

1992 թվականի հոկտեմբերի 20-ին Արպադ Գյոնցը պաշտոնական այցով ժամանել է Մոսկվա։

1993 թվականի նոյեմբերի 30-ին Բուդապեշտում բացվեց Լիբերալ Ինտերնացիոնալի III Կոնգրեսը։ Ողջույնի խոսքով հանդես եկավ Արպադ Գյոնցը։

Ամուսնացած է, ունի չորս երեխա։ Նրա դուստրը՝ Քինգա Գյոնցը, 2006-2009 թվականներին զբաղեցրել Է Հունգարիայի արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնը։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրբ Օլաֆ շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ (Նորվեգիա)
Ռումինիայի Աստղի Շքանշան (Ռումինիա)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Meghalt Göncz Árpád — Index.hu Zrt., 2015.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^4,0 ^4,1 Salzburgwiki (գերմ.)
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #119359987 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 http://www.origo.hu/itthon/20151006-meghalt-goncz-arpad.html
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 PIM authority
↑ ^8,0 ^8,1 Politikamentes temetésen búcsúztatták Göncz Árpádot — Index, 2015.

[_af603270449f5e6d-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 Meghalt Göncz Árpád — Index.hu Zrt., 2015.

[_e5fffe093878b3cb-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_28e6504a300efd99-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_7d0b0c2009994a21-4] 4,0 ^4,1 Salzburgwiki (գերմ.)

[_62a3b8e3e0bcc09b-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #119359987 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_d6825a27911db6a3-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 http://www.origo.hu/itthon/20151006-meghalt-goncz-arpad.html

[_58e9abd541f1b7f1-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 PIM authority

[_93da85251e359c3e-8] 8,0 ^8,1 Politikamentes temetésen búcsúztatták Göncz Árpádot — Index, 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]