Jump to content

Աղա Մոհամմադ խան Ղաջար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Աղա Մոհամմադ խան Ղաջար
 
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, Shah, զորավար, միապետ, պետության գլուխ և գերիշխան
Դավանանք իսլամ[1] և տասներկուականներ[1]
Ծննդյան օր մարտի 14, 1742(1742-03-14)[2][3][4]
Ծննդավայր Գորգան, Իրան
Վախճանի օր հունիսի 17, 1797(1797-06-17)[5][3][6] (55 տարեկան)
Վախճանի վայր Շուշի, Ղարաբաղի խանություն
Թաղված Նաջաֆ և Մաշհադ
Դինաստիա Ղաջարիների դինաստիա
Քաղաքացիություն Guarded Domains of Iran
Հայր Մոհամմադ Հասան խան
Մայր Jeeran Khanum?
Ամուսին Asiye Khanum Ezzeddin Qajar? և Maryam Khanom?
 
Ինքնագիր Изображение автографа

Աղա Մոհամմադ (Աղա-Մահմեդ) խան Ղաջար (մարտի 14, 1742(1742-03-14)[2][3][4], Գորգան, Իրան - հունիսի 17, 1797(1797-06-17)[5][3][6], Շուշի, Ղարաբաղի խանություն), Իրանի շահ 1796 թվականից, Ղաջարական հարստության և Ղաջարական Պարսկաստանի (1796-1925) հիմնադիրը։

1780-ական թվականներին գլխավորել է իշխանության համար Ղաջարների պայքարը, որը 1794 թվականին ավարտվեց իր հաղթանակով։ Պարսկական գերիշխանությունը Հարավային Կովկասում վերահաստատելու նպատակով 1795 թվականին արշավեց Ղարաբաղ, Երևան և Շիրվան։ 30 օրվա պաշարումից հետո գրավեց Երևանը։

Անհաջողություն կրելով Շուշիի բերդի մոտ՝ Աղա-Մահմեդն արշավել է Վրաստան։ Սեպտեմբերին գրավեց Թիֆլիսը, կողոպտեց քաղաքն ու գերեվարեց հազարավոր բնակիչների (նվաճողների վայրագությանը զոհ գնաց Սայաթ-Նովան)։ Վերադառնալով Վրաստանից՝ թագադրվեց շահ։ 1797 թվականին երկրորդ անգամ անցավ Արաքս գետը, մտավ Սյունիք, գրավեց Շուշիի բերդը։ Աղա Մոհամմադ խան Ղաջարի բռնություններն ու դաժանությունները նրա դեմ հանեցին նույնիսկ մոտիկ և հավատարիմ մարդկանց, որոնց ձեռքով էլ 1797 թվականին հունիսի 17-ին սպանվեց Շուշիում։ Թաղված է Մաշհադում։

Աղա Մոհամմադ խանը ներքինացվել էր երիտասարդ տարիքում, ուստի չուներ երեխաներ։ Նրան հաջորդել է իր զարմիկը՝ Ֆաթհ Ալի շահը։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Աղա Մոհամմադ խան Ղաջար» հոդվածին։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 1, էջ 242