Տիգրան Կամսարական

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
HS Disambig.svg Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Կամսարական (այլ կիրառումներ)
Տիգրան Կամսարական
Dikran Gamsaragan.png
Ծնվել է1866
ԾննդավայրՍտամբուլ, Օսմանյան կայսրություն
Վախճանվել էհունվարի 4, 1941(1941-01-04)
Վախճանի վայրՎիշի
Մասնագիտությունարձակագիր
ԿրթությունԱրամյան-Ունճյան վարժարան
Ժանրերակնարկ և պատմվածք
Տիգրան Կամսարական Վիքիդարանում

Տիգրան Խաչատուրի Կամսարական (1866, Ստամբուլ, Օսմանյան կայսրություն - հունվարի 4, 1941(1941-01-04), Վիշի), հայ արձակագիր, «Վարժապետին աղջիկը» վեպի հեղինակը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Կ. Պոլսում։ Նախնական կրթությունն ստացել է Կադը գյուղի Արամյան վարժարանում։ Պատանեկան հասակից ֆրանսերենից կատարել է թարգմանություններ, որոնք տպագրվել են Մինաս Գաբամաճյանի «Լույս» շաբաթաթերթում։ Ապա գրել է ակնարկներ, պատմվածքներ։

1886-1887 թթ. «Մասիս» շաբաթաթերթում տպագրվել են նրա մի քանի նոր պատմվածքները, որոնք հետաքրքրություն են առաջացրել երիտասարդ գրողի անվան շուրջը։ 1888 թ. «Արևելք» օրաթերթում որպես թերթոն տպագրվել է նրա գլուխգործոց «Վարժապետին աղջիկը» վեպը, որը նույն թվականին լույս է տեսել նաև առանձին գրքով։ 1892-1893 թթ. Գրիգոր Զոհրապի խմբագրած «Մասիս» շաբաթաթերթում տպագրել է «Հարո», «Հովկուլը» և «Ընկուզին կողովը» պատմվածքները։

Լինելով մեծահարուստ ծխախոտի վաճառականի որդի՝ նյութապես ապահովված է եղել և գրականությունը չի դարձրել հիմնական զբաղմունք։ 1894 թ. Կամսարականները Կ. Պոլսից տեղափոխվել են Եգիպտոս։ Այստեղ գրեթե լքել է գրականությունը, զբաղվել ծխախոտի արդյունաբերությամբ, մերթ ընդ մերթ ծածկանուններով երևալով հայ մամուլում։

1910 թվականին օսմանյան սահմանադրության օրերին վերադարձել է ծննդավայր, նոր պատմվածքներով, նորավեպերով աշխատակցել պոլսահայ մամուլին, տարեցույցներին։ Նրա ամենամոտիկ մասնակցությամբ Կ. Պոլսում լույս է տեսել շքեղ մի ժողովածու, նվիրված Շիրվանզադեի գրական գործունեության 30-ամյակին։ Այնուհետև դարձյալ քաշվել է գրական աշխարհից։ Հետագա 30 տարիներին գրել է ընդամենը մի քանի պատմվածք և ակնարկ, ինչպես նաև «Փրկանք» խորագրով մի պիես, որը 1920-ականներին բեմադրվել է Կ. Պոլսում և Ֆրանսիայում։ «Վարժապետին աղջիկը» վեպը վերահրատարակվել է Երևանում, 1956 թ.[1][2]:

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Վարժապետին աղջիկը։ Պոլսական բարքեր, Կ. Պոլիս, 1888, 532 էջ։
  • Վարժապետին աղջիկը, Կ. Պոլիս, 1921, 336 էջ։
  • Վարժապետին աղջիկը, Գահիրէ, 1941, 400 էջ։
  • Էջեր հայ գրականութենէն։ Տիգրան Կամսարական (պատմուածքներ), 1942, 31 էջ[3]։
  • Վարժապետին աղջիկը, Երևան, 1956, 324 էջ։
  • Վարժապետին աղջիկը, Պէյրութ, 1957, 320 էջ[4]։
  • Կամսարական Տիգրան, Չյոկյուրյան Տիգրան, Երկեր, Երևան, 1984, էջ 28–348:

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հակոբ Մարգարյան, Տիգրան Կամսարական։ Կյանքը և ստեղծագործությունը, ՀԽՍՌ ԳԱ Հրատարակչություն, 1964 - 307 էջ[5]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Գառնիկ Ստեփանյան (1981)։ Կենսագրական բառարան, հատոր Բ։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 84-85 
  2. «Ով ով է։ Հայեր» հանրագիտարան, հատոր առաջին, գլխավոր խմբագիր Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, Երևան, 2007։
  3. Կամսարական Տիգրան (1942)։ Էջեր հայ գրականութենէն: Տիգրան Կամսարական (պատմուածքներ). (հայերեն)։ Hratarakutʻiwn hay girkʻi barekamneru ěnkeraktsʻutʻean 
  4. Կամսարական Տիգրան (1957)։ Վարժապետին աղջիկը: վէպ (հայերեն)։ Zartʻōnkʻ 
  5. Մարգարյան Հակոբ (1964)։ Տիգրան Կամսարական: կյանքը եվ ստեղծագործությունը (հայերեն)։ ՀՍՍՌ ԳԱ Հրատարակչություն 
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 214 CC BY-SA icon 80x15.png