Տալկան (ուտեստ)
 | |
|---|---|
 Տուվայական քաղցրավենիք` պատրաստված բոված ալյուրից և մեղրից | |
| Տեսակ | տարածաշրջանային խոհանոց |
| Ենթատեսակ | փոխինդ |
| Առաջացման երկիր |  Բաշկորտոստան |
| Բաղադրամասեր | |
| Հիմնական | ցորենի, վարսակի, կորեկի, տարեկանի, գարու չորացած կամ ծլած հատիկներ կամ դրանց խառնուրդներ |
| Հնարավոր | մեղր, թխենու բալ, թթվասեր, կարագ |
| Նույնական ուտեստներ | փոխինդ |
 Talkan Վիքիպահեստում | |
Տալկան (բաշկիրերեն՝ талҡан; բուրյաթերեն՝ талхан; ղազ.՝ талқан; ղրղզ.՝ талкан; ռուս.՝ толокно[1][2], հայերեն՝ փոխինդ), բովված գարուց կամ ցորենից պատրաստված կոշտ ալյուր[3][4]։
Տալկանը տարածված է ալթայցիների, նողայների, բաշկիրների, բույաթների, ղազախների, ղրղզների, մոնղոլների, թաթարների, տուվացիների, ուզբեկների, չուվաշների, խակասների խոհանոցում։
Պատրաստում և պահպանում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ավանդաբար, հատիկներն աղում են ջրաղացի քարի վրա կամ հարվածում հավանգի մեջ, ապա մաղում մաղի միջով՝ առանձնացնելով տարբեր աստիճանի աղացած ալյուրը։ Ըստ այդմ, տալկանը լինում է խոշոր աղացած և մանր աղացած ալյուր։ Թթվասերով կամ կարագով տալկանը օգտագործվում է շիլա պատրաստելու համար։ Մատուցվում է մեղրով թեյի հետ՝ թխենու պտղի աղացած փշրանքով փոքր գնդիկների տեսքով[5]։
Ավանդաբար, ուտեստը սեղանին մատուցվում է բիշեկտույ, կարգատույ, կյակուկ սյայա, սաբանտույ, սիրգատույ տոներին և գյուղատնտեսական ծիսակատարությունների տոներին։ Տալկան հաճախ օգտագործվում է ջարմա և մակսիմ զովացուցիչ ըմպելիքներ պատրաստելու համար։ Չոր տալկանը պահվում է կտավի տոպրակների, կեչու կեղևից հյուսված տուփերի մեջ, իսկ հալած յուղի հետ խառնած վիճակում պահվում է լայնաբերան, գլանաձև տակառի (չանի) մեջ, օգտագործվում է ուղևորությունների, որսորդության ժամանակ, իսլամական ծոմ պահելու ընթացքում։
Հետաքրքիր փաստեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տալկանը պարունակում է մարդու օրգանիզմին անհրաժեշտ միկրոէլեմենտներ, ցածր կալորիականություն ունեցող մթերք է համարվում, լուծում է արյան անոթների, հոդերի, ողնաշարի, լյարդի և երիկամների խոլեստերինի և աղի կուտակումները, հանդիսանում է էնտերոսորբենտ (աղեստամոքսային տրակտի սորբենտ)։ Տալկանից պատրաստվող ըմպելիքը կոչվում է ջարմա կամ մակսիմ։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Вопросы языкознания, Выпуски 1-3 — М.: Изд-во Академии наук СССР., 1991 — С. 41
- ↑ Валл М. Н. Исследования по грамматике и лексике енисейских языков — Новосибирск: Наука, Сибирское отд-ние, 1986 —86 с. — С. 76
- ↑ Учение записки, Объемы 8-10. Научно-исследовательскй институт истории, языка и литературы — Горно-Алтайск: Горно-Алтайское отделение Алтайского книжного изд-ва, 1969
- ↑ Тюркские народы Сибири. Институт этнологии и антропологии им. Н.Н. Миклухо-Маклая, Институт археологии и этнографии (Российская академия наук. Сибирское отделение) , Новосибирск: Наука, 2006 — 677 с.
- ↑ Мастерица Талкана
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Башкирская кухня
- Каша Талкан Արխիվացված 2016-11-10 Wayback Machine
- Статья в Башкирской энциклопедии
- Талкан — хакасское национальное блюдо
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Տալկան (ուտեստ) կատեգորիայում։ |