Վլադ Դրակուլա

Վլադ III; Vlad III
Վալախիայի իշխան
Իշխանություն	1448, 1456–1462,; 1476–1477
Տիտղոսներ	Սբ. Գևորգի; միաբանության ասպետ
Ծնվել է՝	1428–1431
Ծննդավայր	Սիգիշոարա, Մուրեշ, Ռումինիա
Մահացել է՝	Դեկտեմբերի, 1476 – հունվար, 1477 մարդասպանություն
Վախճանի վայր	Բուխարեստ, Վալախիա
Երկիր	Վալախիա
Հարստություն	Դրակուլեշտի
Նախորդ	Վլադիսլավ II; Վլադիսլավ II; Բասարաբ III
Թագավորական Տուն	Դրակուլ
Տոհմ	House of Drăculești?
Հայր	Վլադ II Դրակուլ
Մայր	Vasilissa?
Երեխաներ	Միհնյա Ռաու և Vlad?
Հավատք	ուղղափառություն և կաթոլիկություն
Ստորագրություն

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դրակուլա

Վլադ III (ռումիներեն՝ Vlad Țepeș [Վլադ Ցեպեշ], հայտնի է նաև որպես Վլադ Դրակուլա, նոյեմբերի 2, 1431^[2], Սիգիշոարա, Մուրեշ, Ռումինիա - դեկտեմբերի 14, 1476, Բուխարեստ, Վալախիա^[2]), Վալախիայի իշխանը 1448, 1456-1462 և 1476 թվականներին, Բասարաբների տոհմից։ Իշխանության օրոք պայքարել է Օսմանյան կայսրության ընդլայնման դեմ։

Համարվում է Բրեմ Սթոքերի «Դրակուլա» վեպի գլխավոր կերպարի իրական նախատիպը։

Դրակուլա մականունը

Բոլոր հետազոտողները համաձայն են, որ Դրակուլ մականունը ժառանգել է իր հորից՝ Վլադ II-ից, որ եղել Սբ. Գևորգի միաբանության (Վիշապի միաբանություն) ասպետ։ Միաբանության ասպետներն իրենց հագուստի վրա պետք է կրեին վիշապի նշան, սակայն Վլադ III-ի հայրը, ընդգծելով իր պատկանելությունը միաբանությանը, իր հատած ոսկե դրամների վրա դրոշմեց վիշապի պատկեր։ Այդ դրամները լայն տարածում գտան Վալախիայում և մականվան պատճառ դարձան, որն այնուհետև ժառանգեց Վլադ III-ը։

Երիտասարդ տարիքում Վլադ III-ը հորից ժառանգեց Դրակուլ մականունն առանց որևէ փոփոխության։ Սակայն ավելի ուշ, նրա մականվան վերջում ավելացավ «ա» տառը, քանի որ այն ժամանակ նա արդեն հայտնի էր այդ մականվամբ^[5]։

Կա կարծիք, որ «Դրակուլա» ռումիներենից թարգմանաբար նշանակում է «վիշապի որդի» կամ «սատանայի որդի»^[6], սակայն ռումինացի պատմաբանները հերքում են այն կարծիքը, որ վերջին «ա» տառը «Դրակուլ» բառին կարող է տալ լրացուցիչ իմաստ^[6]^[7]։

Ցեպեշ մականունը

«Ցեպեշ» մականունը Վլադ III-ը ստացել է իր մահից 30 տարի անց։ Այն թուրքերի կողմից նրան տրված «քազըքլը» (թուրք. kazık՝ «ցից» բառից) մականվան թարգմանությունն էր։ Իր կյանքի ընթացքում Վլադ III-ին չեն անվանել «Ցից հանող» ո՛չ Վալախիայում, ո՛չ Հունգարիայում, ո՛չ էլ այլ եվրոպական երկրներում։ Առաջին անգամ այս մականունը հանդիպում է 1506 թվականին՝ վալախական փաստաթղթերում։ Ցեպեշ մականունը թարգմանվում է որպես «ցից հանող»։

Ընտանիք

1437 թվականի օգոստոսից մինչև 1439 թվականի օգոստոսն ընկած ժամանակահատվածում ծնվում է Դրակուլայի եղբայր Ռադուն^[8]^[9]։ Գրեթե նույն ժամանակ մահանում է նրանց մայրը, որից հետո հայրն ամուսնանում է Կոլցունա անունով մի կնոջ հետ։ Ծնվում է Դրակուլայի ևս մեկ եղբայր, ով հետագայում հայտնի է դառնում որպես Վլադ Վանական։

Քաղաքական իրավիճակը

1442 թվականի գարնանը Դրակուլայի հայրը վիճում է Յանոշ Հունյադիի հետ, որ այդ ժամանակ Հունգարիայի փաստացի առաջնորդն էր։ Վեճի արդյունքում Յանոշը որոշում է Վալախիայում իշխանության բարձրացնել Բասարաբ II-ին։ 1442 թվականի ամռանը Դրակուլայի հայրը մեկնում է Թուրքիա՝ սուլթան Մուրատ 2-րդից օգնություն խնդրելու, սակայն ստիպված է լինում մնալ այնտեղ 8 ամիս։ Այդ ընթացքում Հունգարիայում հաստատվում է Բասարաբ 2-րդը, իսկ Դրակուլան ընտանիքի հետ միասին ստիպված է լինում թաքնվել։ 1443 թվականին Դրակուլայի հայրը վերադառնում է Թուրքիայից՝ թուրքական զորքերի հետ միասին և գահընկեց է անում Բասարաբ 2-րդին։ Յանոշ Խունյադին չի խոչընդոտում դրան, քանի որ թուրքերի դեմ արշավանքի էր պատրաստվում։

Կյանքի վերջին տարիները

1475 թվականին Վլադ III Դրակուլան ազատ է արձակվում հունգարական բանտից և վերսկսում է մասնակցությունը թուրքերի դեմ արշավանքներին։ 1475 թվականի նոյեմբերին հունգարական բանակի կազմում (որպես «արքայական կապիտան»` Մատյաշ թագավորի հրամանատարներից մեկը) մեկնում է Սերբիա, որտեղ 1476 թվականի հունվար-փետրվար ամիսներին մասնակցում է թուրքական Շաբաց ամրոցի պաշարմանը։ 1476 թվականի փետրվարին մասնակցում է Բոսնիայում թուրքերի դեմ պատերազմին, իսկ 1476 թվականի ամռանը մեկ այլ «արքայական կապիտան» Շտեֆան Բատորիի հետ միասին Մոլդովայի իշխան Շտեֆան Մեծին օգնում է պաշտպանվել թուրքերից։

Ծանոթագրություններ

↑ Lallanilla M. NBCNews.com — 2013.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Geni(բազմ․) — 2006.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Pas L. v. Genealogics — 2003.
↑ https://warfarehistorynetwork.com/article/the-origins-of-dracula-vlad-the-impaler/
↑ Documenta Romaniae Historica. Seria D. Relatii intre Tarile Romane. Volumul 1 (1222—1456) — Editura Academiei Republicii Socialiste Romania, Bucuresti, 1977
↑ ^6,0 ^6,1 Как звали Дракулу при жизни — примеры из писем 15-го века
↑ Nicolae Stoicescu Vlad Tepes — Editura Academiei Republicii Socialiste Romania, 1976
↑ Обстоятельства жизни Дракулы с 7 до 14 лет — подробно
↑ Constantin Rezachevici Cronologia critica a domnilor din Tara Romaneasca si Moldova – Editura Enciclopedica, Bucuresti, 2001 – Vol. I – ISBN 973-45-0386-3 (general), ISBN 973-45-0387-1 (Vol. I)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վլադ Դրակուլա» հոդվածին։

[_02b6a71fc13b600a-1] Lallanilla M. NBCNews.com — 2013.

[_525e3926c8b93db6-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Geni(բազմ․) — 2006.

[_a53d880e6384f847-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Pas L. v. Genealogics — 2003.

[_c40322768f10b0f7-4] ttps://warfarehistorynetwork.com/article/the-origins-of-dracula-vlad-the-impaler/

[5] Documenta Romaniae Historica. Seria D. Relatii intre Tarile Romane. Volumul 1 (1222—1456) — Editura Academiei Republicii Socialiste Romania, Bucuresti, 1977

[samlib.ru-6] 6,0 ^6,1 Как звали Дракулу при жизни — примеры из писем 15-го века

[article1-7] Nicolae Stoicescu Vlad Tepes — Editura Academiei Republicii Socialiste Romania, 1976

[8] Обстоятельства жизни Дракулы с 7 до 14 лет — подробно

[9] Constantin Rezachevici Cronologia critica a domnilor din Tara Romaneasca si Moldova – Editura Enciclopedica, Bucuresti, 2001 – Vol. I – ISBN 973-45-0386-3 (general), ISBN 973-45-0387-1 (Vol. I)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]