Վերականգնվող էներգիան Ռուսաստանում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վերականգնվող էներգիան Ռուսաստանում
Տեսակaspect in a geographic region?
 Renewable energy in Russia Վիքիպահեստում


Վերականգնվող էներգիան Ռուսաստանում երկրի էներգետիկ ոլորտ, օգտագործում է վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներ։

Էներգիայի մատակարարում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գեյզերների փոքր հովիտ(08.09.2006)

Երկրի կողմից 2012 թվականին էներգիայի մատակարարման ընդհանուր ծավալից միայն 4% է կազմել վերականգնվող աղբյուրներից ստացված էներգիան, որի 2/3 մասը կազմում էր հիդրոէներգիան։ Մինչդեռ երկրի վերականգնվող աղբյուրների տնտեսական ներուժը բավականին մեծ է և, ըստ որոշ գնահատականների, տարեկան կազմում է 270 միլիոն տոննա պայմանական վառելիք[1]։ Դրանցից տարեկան 115 միլիոն տոննա վառելիքի համարժեքը երկրաջերմային էներգիա է, տարեկան 65,2 միլիոն տոննա վառելիքի համարժեք փոքր հիդրոէլեկտրակայաններ են, 35 միլիոն տոննա կենսազանգված, տարեկան 12,5 միլիոն տոննա արևային էներգիա, 10 միլիոն տոննա հողմաէներգետիկա և տարեկան 36 միլիոն տոննա ցածր աստիճանի ջերմություն[2]։ Երկրում վերականգնվող էներգիայի զարգացումը դանդաղեցնելու պատճառներից են հանածո վառելիքի մեծ պաշարների առկայությունը, արդյունաբերության համար խթանների բացակայությունը պետական մակարդակով[3]։ 2019 թվականին Ռուսաստանը ընդունեց արևի և հողմաէներգետիկայի զարգացման ծրագիր մինչև 2024 թվականը Հինգ գիգավատ[4]։ Պլանավորվում է, որ մինչև 2024 թվականը արևային տեղակայանքի և վերականգնվող էլեկտրաէներգիայի արտադրությունը կկազմի ընդհանուր արտադրության մոտ 1% -ը։ Ռուսաստանում վերականգնվող հողմաէներգետիկայի տարեկան աճը կհասնի 0,1%։ Կստեղծվի 12 հազար բարձր տեխնոլոգիական նոր աշխատատեղ[5]։

Կենսաէներգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փայտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շատուրայի գոլորշու էլեկտրակայան (2010)

Վերականգնվող ամենալայն ռեսուրսը վառելափայտի տեսքով փայտի էներգիայի օգտագործումն է։ Սա առաջին հերթին տների ջեռուցումն է, խոհարարությունն ու ջեռուցման ջուրը թույլ զարգացած գյուղատնտեսական տարածքներում, որտեղ հիմնական բնական գազի հասանելիություն չկա, ածուխի մատակարարումը համեմատաբար թանկ է, և կան անտառների զգալի պաշարներ։ Այդպիսի օգտագործումը առավել հաճախ Է և համեմատաբար փոքր։ Նման բացթողումների ծավալը մասնագետների գնահատմամբ տարեկան կազմում է մինչև 50 միլիոն մ³ է, 1996 թվականին 350 մլն մ³ ամբողջական հատումով։ Տարեկան վերականգնվող առավելագույն ծավալը 800 միլիոն մ³: Այդ ներուժի զարգացումը վերականգնվող տեսքով հնարավոր է միայն ենթակառուցվածքների մեծ ծախսերի դեպքում՝ իր անհասանելիության պատճառով։ Էներգետիկ ոլորտում բնական անտառների օգտագործումը ավելի քիչ ծախսարդյունավետ է, քան թեփի և թղթի կամ փայտամշակման արդյունաբերության մեջ։ Ամենաբարձր արտադրողականությունը, որտեղ հնարավոր է էներգետիկ անտառների արդյունավետ մշակում, նշվում է Հյուսիսային Կովկասում, Ալթայի տարածքում և եվրոպական մասի կենտրոնում։ Հիդրոիզի տեխնոլոգիան կարելի է համարել փայտի օգտագործման զարգացման հեռանկարային ուղղություններից մեկը։

Տորֆ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մինչև 1990-ականները տորֆային արդյունաբերությունը զգալի դեր էր խաղում վառելիքի էներգիայի մեջ, որի տարեկան արտադրությունը 70-ականների կեսերին հասավ 90 միլիոն տոննայի՝ հիմնականում վառելիքի հումքի։ 2000-ական թվականների կեսերին տորֆի արտադրությունը չի գերազանցում տարեկան 5 միլիոն տոննա։ Տորֆի հետախուզված պաշարները կազմում են ավելի քան 150 միլիարդ տոննա պարունակում են 40% խոնավություն, տարեկան ձևավորվում է մինչև 1 միլիարդ մ³ տորֆ, հիմնական պաշարները կենտրոնացած են արևմտյան Սիբիրում և եվրոպական մասի հյուսիս-արևմուտքում։ Տորֆի հանքավայրերի ռեսուրսները մի փոքր ավելի կենտրոնացված են, սակայն դրանք հաճախ նույնիսկ ավելի դժվար են հասանելի, քան անտառայինները։ Էլեկտրակայաններում այրվում է տորֆի որոշակի քանակ։ Շատուրայի էլեկտրակայանը 2005 թվականին օգտագործել է 0,67 միլիոն տոննա, № 5 տարածքային արտադրող ընկերությունը 2006 թվականին օգտագործել է 0,57 մլն տոննա։

Երկրաջերմային էներգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրաջերմային էներգիան Ռուսաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոլոր ռուսական երկրաջերմային էլեկտրակայանները տեղակայված են Կամչատկայի և Կուրիլյաների տարածքում։ Առևտրային առումով կենսունակ է տեղակայել երկրաջերմային բույսերը Արևմտյան Սիբիրում, Հյուսիսային Կովկասում, Կամչատկայում և Կուրիլյան կղզիներում[6]։ Միայն Կամչատկայում գոլորշու-ջրային բաղնիքների ընդհանուր էլեկտրական ներուժը գնահատվում է 1 գՎտ գործող էլեկտրական էներգիայի։ 2006 թվականին Ռուսաստանում ուսումնասիրվել են ջերմային ջրերի 56 հիդրոթերմալ, որոնց հոսքը գերազանցում է օրական 300 հազար մ³: Առևտրային շահագործում է ընթանում 20 դաշտերում, այդ թվում ՝ Պարատունսկոե (Կամչատկա), Կազմինսկոե և Չերկեսկոյե (Կարաչա-Չերքեզիա և Ստավրոպոլի երկրամաս), Կիզլյարսկոյե և Մախաչկալա (Դաղստան), Մոստովսկոյե և Վոզնեսենսկոյե (Կրասնոդարի երկրամաս)։ Ըստ տվյալների, Արևմտյան Սիբիրում կա 3 միլիոն մ³ մակերեսով ստորգետնյա ծով՝ 70-90 °C ջրի ջերմաստիճանով։ 2005 թվականի վերջին ջերմության ուղղակի օգտագործման տեղադրված հզորությունը կազմում էր ավելի քան 307 ՄՎտ։ 2009 թվականին ռուսական երկրաջերմային ներուժն իրացվել է 80 մՎտ տեղադրված հզորության՝ տարեկան մոտ 450 մլն կՎտ / ժամ հզորությամբ։

Մութնովսկի դաշտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Վերխնե-Մութնովսկի երկրաջերմային էլեկտրակայան անգլ.՝ Verhne-Mutnovskaya Power Station 12 ՄՎտ հզորությամբ՝ 2007 թվականին 2052,9 միլիոն կՎտ|ժ տարեկան արտադրողականություն, 2004 թվականին՝ 81,4կՎտ|ժ։
  • Մութնովսկի երկրաջերմային էլեկտրակայան 2007 թվականին 50 ՄՎտ հզորություն, 360,7 մլն կվտ/ժամ տարեկան արտադրողականություն, 2004 թվականին՝ 276,8,
  • 2006 թվականին շինարարություն է ընթանում հզորությունը 80 մՎտ/ժ հասցնելու և արտադրությունը `577 մլն կՎտ/ժ հասցնելու համար։
  • Պաուժեցկի դաշտ Կոշելև և Կամբալնի հրաբուխների մոտակայքում
  • Պաուժեցկայա երկրաջերմային էլեկտրակայանը 2004 թվականին 14,5 ՄՎտ հզորություն, 59,5 մլն կվտ/ժամ արտադրությամբ, 2006 թվականի համար վերակառուցումն ընթանում է 18 ՄՎտ էլեկտրաէներգիայի հզորությամբ։
  • Իտուրուպի դաշտ Բարանսկի հրաբխի մոտակայքում
  • 2009 թվականին 3.6 մՎտ հզորությամբ օվկիանոսի երկրաջերմային էլեկտրակայան։
  • Կունաշիրի հանքավայր Մենդելեև հրաբխի մոտակայքում
  • 2009 թվականին 3.6 մՎտ էլեկտրական հզորությամբ Մենդելեևսկայա երկրաջերմային էլեկտրակայան, ջերմային հզորություն՝ 20 մՎտ։
  • Դրա նախագծային հզորությունը 80 մՎտ է, տեղադրված հզորությունը` 50 մՎտ։

Հողմաէներգետիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հողմաէներգետիկան Ռուսաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանում հողմաէներգիայի տեխնիկական ներուժը գնահատվում է տարեկան ավելի քան 50 տրիլիոն կՎտ/ժամ։ Տնտեսական ներուժը տարեկան մոտավորապես 260 միլիարդ կՎտժ է, այսինքն ՝ Ռուսաստանի բոլոր էլեկտրակայանների կողմից էլեկտրաէներգիայի արտադրության մոտ 30%-ը։ Ռուսաստանում հողմաշարժիչների կառուցման հեռանկարային տարածքները ներառում են ծովերի ափերը, Հյուսիսային Սառուցյալ օվկիանոսի կղզիները։ Խաղաղ և Արկտիկական օվկիանոսների ափերը, Կովկասի նախալեռնային և լեռնային շրջանները, Ուրալը, Ալթայը և Սայանը առանձնանում են քամու ներուժի հատուկ խտությամբ։ Սպառողներին մոտ կանգնած և համապատասխան ենթակառուցվածքներ ունեցողներում հնարավոր է կառուցել մեծ հողմակայաններ։ Դրանցից են Կոլա թերակղզու ափերը, Պրիմորիեն, Կամչատկայի հարավը, Կասպից և Ազովի ափերը։ Երկրում լայնածավալ քամու էներգիայի զարգացումը խոչընդոտում է բնական գազի հարաբերական մատչելիությունը և նվազեցնում հողմաշարժիչների նկատմամբ հետաքրքրությունը։ Նման հեռավոր շրջաններում, առանց գազի մատակարարման և էլեկտրամատակարարման համակարգի մուտքի, ինչպես, օրինակ, Կոլյման կամ Կամչատկայի որոշակի տարածքներ, որտեղ գործում է շարժունակ հիդրոէներգիա, հողմակայանները կարող են հաջողությամբ լրացնել առկա համակարգը։ Երկրում գործող հողմաէլեկտրակայանների տեղադրված հզորությունը 2020 թվականի վերջին կազմում է մոտ 905 ՄՎտ, ընդհանուր արտադրանքը չի գերազանցում տարին 200 միլիոն կվտ/ժամ[7]։

Ամենամեծ գործող հողմակայանները 2021 թվականի դրությամբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կոչուբեևսկի հողմակայան 210 մՎտ, Կոչուբեևսկոեի շրջան[8][9]
  • Ադըղեայի հողմակայան 150 մՎտ, Ադըղեայի Հանրապետություն[10]
  • Սուլինսկի հողմակայան, Կամենսկայայի հողմակայան, Գուկովսկայայի հողմակայան՝ յուրաքանչյուրը 100 մՎտ, Ռոստովի մարզ
  • Սալինսկայայի հողմակայան և Ցելինսկայայի հողմակայան՝ յուրաքանչյուրը 100 մՎտ, Կալմիկիայի հանրապետություն[11]
  • Կազակների հողմակայան 50 մՎտ, Ռոստովի մարզ
  • Ուլյանովսկի հողմակայան-2 50 մՎտ, Ուլյանովսկի մարզ[12]
  • Ուլյանովսկի հողմակայան -1 35 մՎտ, Ուլյանովսկի մարզ
  • Խոշոր հողմակայանները տեղակայված են նաև Կրիմում՝ Այլընտրանքային էներգիա, Ուլյանովսկի մարզ՝ Ուլյանովսկի հողմակայան, Կամչատկայի տարածաշրջան, Չուկոտսկի ինքնավար օկրուգ՝ Անադիրսի հողմակայան, Բաշկիրիա՝ Տյուպկիլդի հողմակայան։

Հողմատուրբինները հաճախ օգտագործվում են առանց էլեկտրաէներգիայի համակարգին միանալու, ներառյալ ստորգետնյա ջուրը բարձրացնելու կամ ջերմության առաջացման համար։

Արևային էներգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արևային էներգիան Ռուսաստանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արեգակնային ամենամեծ էլեկտրակայանները տեղակայված են Բաշկորտոստան հանրապետությունում, Օրենբուրգի մարզում, Ալթայի հանրապետությունում։ Ռուսաստանում 2020 թվականի դրությամբ ամենամեծ արևային էլեկտրակայանը գործել է Ղրիմում։ Դա Պերովո արևային տեղակայանքն է՝ 105,6 մՎտ հզորությամբ։ Սամարայի էլեկտրակայան 3 փուլ, Սամարայի մարզ՝ ունի ավելի քան 50 մՎտ - 75 մՎտ հզորություն, Նիկոլաևկա արևային տեղակայանք 69,7 մՎտ Ղրիմ, Ախտուբինսկայի տեղակայանք, 4 փուլ, Աստրախանի մարզ 60 մՎտ, Ֆունտովսկի տեղակայանք, 4 փուլ, Աստրախանի մարզ, 60 մՎտ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Russia - Russian wind power». w3.windfair.net. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին. {{cite web}}: Text "windfair" ignored (օգնություն)
  2. «Russia Energy Data, Statistics and Analysis - Oil, Gas, Electricity, Coal». web.archive.org. 2010 թ․ դեկտեմբերի 28. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին.
  3. Alkhasov, A. B. (2010). «Vozobnovli︠a︡emai︠a︡ ėnergetika». Fiziko-matematicheskai︠a︡ lit-ra. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 10-ին.
  4. Полянский, Александр. «Интервью с руководителем Инвестиционного дивизиона возобновляемых источников энергии ООО «УК "РОСНАНО"» Алишером Калановым». snob.ru. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 10-ին.
  5. Sayigh, A. A. M. (2000). «World Renewable Energy Congress VI : Renewables: The Energy for the 21st Century». Elsevier. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին.
  6. Alkhasov, A. B. (2010). «Vozobnovli︠a︡emai︠a︡ ėnergetika». Fiziko-matematicheskai︠a︡ lit-ra. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին.
  7. «Российская Ассоциация Ветроиндустрии». Российская Ассоциация Ветроиндустрии (ռուսերեն). Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին.
  8. «Кочубеевская ВЭС – АО НоваВинд – официальный сайт». novawind.ru. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին.
  9. «Обеспечена выдача 210 МВт мощности Кочубеевской ВЭС - крупнейшего объекта ветрогенерации в России». minenergo.gov.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին. {{cite web}}: Text "Министерство энергетики" ignored (օգնություն)
  10. «Новости компании Фортум». news.fortum.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին.
  11. «Фонд развития ветроэнергетики начал промышленную эксплуатацию ветроэлектростанций в Калмыкии и Ростовской области». Fortum.ru (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ դեկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 11-ին.
  12. «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ ապրիլի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 13-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]