Ստանիսլավ Ֆլյորի

Ստանիսլավ Ֆլյորի լեհ.՝ Stanisław Filibert Fleury
Ծնվել է	սեպտեմբերի 3, 1858(1858-09-03)
Ծննդավայր	Վիլնյուս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	մայիսի 4, 1915(1915-05-04) (56 տարեկան)
Մահվան վայր	Վիլնյուս, Ռուսական կայսրություն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն
Մասնագիտություն	լուսանկարիչ և նկարիչ
Stanisław Filibert Fleury Վիքիպահեստում

Ստանիսլավ Ֆիլիբերտ Ֆլյորի (Ստանիսլավ Ֆլերի, լեհ.՝ Stanisław Filibert Fleury, լիտ.՝ Stanislovas Filibertas Fleris, օգոստոսի 3, օգոստոսի 22 (սեպտեմբերի 3) 1858, ըստ այլ աղբյուրների՝ սեպտեմբերի 4, 1858, Վիլնայի մոտ գտնվող Պապաի գյուղ, այժմ՝ Պուպոյայ՝ Վիլնյուսի սահմաններում - մայիսի 4, 1915, Վիլնո), լեհ նկարիչ և լուսանկարիչ, ով աշխատել է Լիտվայում։ Ստերեոսկոպիկ լուսանկարչության հիմնադիրներից։ Նկարչուհի Վացլավ Ֆլյորիի հայրը։

Կենսագրություն

Ծնվել է ֆրանսիական ծագում ունեցող ազնվական ընտանիքում։ Նրա նախապապը՝ Ֆիլիպ դե Ֆլյորին, եղել է թագավոր Ստանիսլավ Օգոստոս Պոնյատովսկու համհարզը։ 1869-1873 թվականներին սովորել է Վիլնայի երկրորդ գիմնազիայում, սակայն ֆինանսական ծանր պայմանների պատճառով չի ավարտել ուսումը։ 1874-1878 թվականներին սովորել է նկարիչ Իվան Տրուտնևի Վիլնայի նկարչական դպրոցում։ Միաժամանակ լուսանկարչություն է սովորել Ալեքսանդր Ստրաուսի արվեստանոցում։

1884 թվականին Ռիշարդ Բաչանսկու և Ֆաուստին Լոպատինսկու հետ համատեղ հիմնադրել է լուսանկարչական ստուդիա Վիլնոյում՝ Բոլշայա փողոցի 70 հասցեում գտնվող Սուրբ Հոգու վանքի տանը։ 1886 թվականին Լոպատինսկու մահից հետո ընկերությունը գործել է «Fleury i Baczański» և «S. Fleury et Co» անվանումով։ 1892-1915 թվականներին եղել է Բոլշայա փողոցի 47 հասցեում Բրոնիսլավ Վրուբլևսկու տանը գտնվող իր սեփական արվեստանոցի սեփականատերը։ 1904 թվականին Վիլնոյում հիմնել է ցինկագրության առաջին ձեռնարկությունը։ 1897 և 1899 թվականներին մասնակցել է գեղարվեստական ​​ցուցահանդեսների։

Պարգևատրվել է Կայսերական արվեստների ակադեմիայի արծաթե մեդալով՝ նկարչության մեջ հաջողության հասնելու համար և Սանկտ Պետերբուրգի լուսանկարչական ընկերության արծաթե մեդալով՝ պոզիտիվների մրցույթում հաղթելու համար (1899)։

1908 թվականից եղել է Վիլնոյի գեղարվեստական ընկերության անդամ և մասնակցել 1909-1913 թվականներին նրա ցուցահանդեսներին։

Մահացել է Վիլնոյում 1915 թվականի մայիսի 4-ին։ Թաղվել է Բերնարդինի գերեզմանատանը։

Ստեղծագործական ուղի

Նկարել է յուղաներկով, ջրաներկով և տեմպերայով («Արոտավայրում», 1874, «Ճամփորդ դարպասի մոտ», 1900, «Ապակե փողոց», 1910, «Բելմոնտ», «Բեռնարդինյան եկեղեցու միջանցքը», «Վիլնոյի բակը ձմռանը», 1914)։

Լուսանկարել է Վիլնոյի համայնապատկերներ, փողոցներ և արվարձաններ, շուկաներ, տոնավաճառներ («Կազիմիրովյան տոնավաճառ Լուկիշսկի հրապարակում», 1900-1910), ճարտարապետական ​​հուշարձաններ, բնակչության տարբեր խմբերի։ Հեղինակ է վիլենյան կալվարիայի մի շարք լուսանկարների (նկարազարդել է Էմմա Դմոխովսկու «Kalwarya pod Wilnem», 1903), դիմանկարների (մասնավորապես, Միկալոյուս Կոնստանտինաս Չյուռլյոնիսի, 1908, Ինքնանկար, մոտ․ 1910): Երբեմն նկարները նկարում էր ջրաներկով։

Զբաղվել է նաև «կենդանի նկարների» բեմադրությամբ և սրահների ձևավորման գործով։ Լուսանկարելով Վիլնայի հանրային գրադարանի հնությունների թանգարանի ցուցանմուշները, եկեղեցական արվեստի գործերը և հնագիտական ​​գտածոները՝ նա ներդրում է ունեցել Լիտվայի մշակութային պատմության մեջ։ Նկարներով նկարազարդել է երգիծանքի և հումորի «Kartki satyryczno-humorystyczne» պարբերական հրատարակությունը (4 համար, 1881-1882, ստորագրել է Filiberti, V. Letuvis, Pycz կեղծանուններով։ Նա լուսանկարներով նկարազարդել է գավառագետ, դոկտոր Վլադիսլավ Զագորսկու գիրքը Վիլնայի Սուրբ Ստանիսլավ տաճարի և Սուրբ եպիսկոպոս Վլադիսլավի Katedra Wileńska-ն (1904)։

Պրոֆեսոր Պաուլ Վեբերի «Wilna, eine vergessene Kunststadt» գիրքը (Wilna, 1917), որը հրատարակվել է Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ՝ լուսանկարչի մահից հետո, պատկերազարդվել է Ֆլերիի լուսանկարներով։

• 
  Միկալոյուս Կոնստանտինաս Չյուռլյոնիսի դիմանկարը
• 
  Ապստամբի դիմանկար, 1863
• 
  Պետրոս և Պողոս եկեղեցի (Վիլնյուս)
• 
  Վիլիա գետը՝ Հակոբոս և Փիլիպոս եկեղեցու տեսարանով

Ժառանգություն

Ֆլյորիի ստեղծագործությունները պահվում են Լիտվայի գեղարվեստի թանգարանում, Լիտվայի գիտությունների ակադեմիայի Վրուբլևսկու գրադարանում, Լիտվայի ազգային թանգարանում, Միկալոյուս Կոնստանտինաս Չյուռլյոնիսի ազգային արվեստի թանգարանում, Լեհաստանի թանգարաններում և այլ հավաքածուներում։

Ֆլյորիի լուսանկարները հրապարակվել են «Spójrzenia na Wilno: Fotografia wileńska 1839–1939» (1999), «Vilniaus fotografija, 1858–1915» (2001) ֆոտոալբոմներում։ Լույս է տեսել «Stanisław Filibert Fleury, 1858–1915, fotografijos» լուսանկարների ալբոմը (2007, երկրորդ թարմացված հրատարակությունը 2016)։

1996 թվականին Վիլնյուսում տեղի է ունեցել Ֆլյորիի լուսանկարների ցուցահանդեսը։ 2001 թվականին Ֆլյորիի լուսանկարների ցուցահանդեսները անցկացվել է Լիտվայի ազգային թանգարանում և Լիտվայի լուսանկարիչների ընկերության Prospekto պատկերասրահում։ 2015 թվականին Գդանսկի լուսանկարչական պատկերասրահում տեղի է ունեցել Ֆլյորիի լուսանկարների ցուցահանդեսը։

Գրականություն

• Stanislaw Filibert Fleury. 1858–1915: Fotografijos / Jūratė Gudaitė (sudarytoja). — Vilnius: Lietuvos nacionalinis muziejus, 2016. — 584 с. — 22 000 экз. — ISBN 978-609-8039-83-2(լիտվ.)

Աղբյուրներ

• «Fotografas Stanislovas Filibertas Fleris: Vilniaus archyvas». Made in Vilnius (լիտվերեն). Made in Vilnius. 2014 թ․ օգոստոսի 16. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
• «Stanisław Filibert Fleury, виленский фотохудожник». Baltnews.lt. Балтийские новости. 2015 թ․ սեպտեմբերի 3. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
• «Stanisław Filibert Fleury (1858–1915)». Fotografia w Polsce (լեհերեն). foto-info.pl. 2015 թ․ օգոստոսի 14. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
• Dominika Malinowska (2015 թ․ սեպտեմբերի 14). «Życie codzienne mieszkańców Wilna na fotografii przełomu XIX i XX w. – wystawa czasowa w Gdańsku». Historia.org.pl (լեհերեն). Historia.org.pl. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 17-ին.
• Margarita Matulytė (2018 թ․ օգոստոսի 14). «Stanisław Filibert Fleury». Visuotinė lietuvių enciklopedija (լիտվերեն). Mokslo ir enciklopedijų leidybos centras. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 27-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստանիսլավ Ֆլյորի» հոդվածին։