«Լուիջի Պուլչի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Լուիջի Պուլչի
Ծնվել է	օգոստոսի 15, 1432
Ծննդավայր	Ֆլորենցիա, Ֆլորենցիայի Հանրապետություն
Վախճանվել է	նոյեմբերի 11, 1484 (52 տարեկան)
Վախճանի վայր	Պադովա, Վենետիկի հանրապետություն
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, դիվանագետ և գրող
Լեզու	իտալերեն
	Luigi Pulci Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

22:13, 11 Մարտի 2021-ի տարբերակ

Լուիջի Պուլչի (իտալ.՝ Luigi Pulci, 1432, օգոստոսի 15, Ֆլորենցիա - 1484, նոյեմբերի 11, Պադուա), իտալացի բանաստեղծ-հումանիստ։ 15-րդ դարի հումանիզմի ամենադեմոկրատական հոսանքի ներկայացուցիչ, մատերիալիստ և սկեպտիկ։ Եկեղեցին նրան հայտարարել է հերետիկոս։

Կենսագրություն

Ֆլորենցիայում ժամանակին մեծ համբավ վայելած Պուլչի տոհմը Լուիջիի հոր՝ Յակոպոյի օրոք նյութական տեսակետից կտրուկ անկում է ապրել՝ զրկվելով քաղաքի ղեկավար մարմիններում որևէ պաշտոն զբաղեցնելու իրավունքից։ Լուիջին իր աշխատանքային գործունեությունն սկսել է Ֆրանչեսկո Կաստելանիի տանը կլիենտի պաշտոն վարելուց. հաշվետարություն էր անում, առտնին գործեր կատարում, զանազան հանձնարարություններով այս ու այնտեղ ուղարկվում, տանտիրոջ երեխաներին դպրոց ուղեկցում... 1461 թվականից նա ծառայության է անցել Մեդիչիների տանը։ Մինչև 1469 թվականը վերջիններս, և հատկապես Լորենցո Մեդիչին, հովանավորել են նրան, դիվանագիտական բնույթի մանր-մունր հանձնարարություններով զբաղեցրել։ Հենց Լորենցոյի մայրը՝ Լուկրեցիան է Պուլչիին պատվիրել «Մորգանտե» պոեմը։

1470 թվականին Լուիջին ծառայության է անցել կոնդոտիեր Ռոբերտո Սանսևերինոյի մոտ։ Նրա եղբայրը՝ Լուկան (1431—1470 թթ.), որ նույնպես գրական գործեր է հեղինակել, ձգտել է դառնալ բանկիր, սակայն մահացել է ծայր աղքատության մեջ։

Պուլչին աստվածամերժի համարում ուներ, այդ պատճառով էլ թաղվել է չօրհնված հողում։

Ստեղծագործություններ

Պուլչիի հիմնական ստեղծագործությունը «Մորգանտե» էպիկական պոեմն է, որի առաջին հրատարակությունը (1478-1480-ի միջև) ամփոփել է 23 երգ, երկրորդը՝ այսպես կոչված «Մեծ Մորգանտեն» (1482)՝ 28 երգ։ Երկի հիմքում ընկած է 14-րդ դարի ժողովրդական պոեմը, պատմվում է ասպետ Օռլանդոյի (Ռոլանդ) և նրա զինակիր, բարեհոգի հսկա Մորգանտեի արկածների մասին։ Պոեմում կոմիզմն ու բուֆոնադը միաձուլվում են ժողովրդական միամիտ խանդավառությանը։ «Մորգանտեն» ազդեցություն է գործել Վերածննդի հեգնակատակերգական պոեմի, ինչպես նաև Ռաբլեի ստեղծագործության վրա։

Հեղինակը պոեմի նյութը քաղել է կարոլինգյան ժամանակների էպիկական պատումներից, բայց բավականին ազատորեն է վարվել այդ նյութի հետ; Գլխավոր հերոսները ֆրանկների նշանավոր արքա Կառլոս Մեծի ասպետ Ռոլանդն ու վերջինիս զինակիր, հսկայամարմին Մորգանտեն են։ Պուլչին ներմուծել է բազում այլ կերպարներ ու մոտիվներ, որոնք նրան ծանոթ էին Ֆլորենցիայի հրապարակնորում ասացողների պատումներից ու ժողովրդական երգերից, միաժամանակ ողջ դիպաշարը հարստացրել է երգիծական, ծաղրական, կատակային բազում դրվագներով^[3]։ Դեռ գրելու ընթացքում Պուլչին պոեմը հատված առ հատված ընթերցել է Մեդիչիների պալատում, ջերմ ընդունելության արժանացել երգիծական կերպարների, առատորեն տեղ գտած հումորի, վառ երևակայության, նոր ապրելակերպի ու նոր մտածելակերպի, ինչպես նաև լեզվի համար. պոեմի լեզուն բավականին հեռացած է վաղ վերածնության շրջանի դասական մոդելից, որ առաջարկել էր այդ նույն տարիներին Մեդիչիների պալատում ծառայության անցած Անջելո Պոլիցիանոն, և ներառում է գողական ժարգոնից մինչև գիտական լատիներենին հատուկ արտահայտչաձևեր^[3]։

Պուլչին գրել է նաև փոքրածավալ երգիծական ստեղծագործություններ, այսպես ասած՝ պոչավոր սոնետներ, որոնք աչքի են ընկնում բանաստեղծական արվեստով, վարպետությամբ, համարձակ այլաբանություններով, անպարկեշտ արտահայտությունների առատությամբ։

Գրականություն

Franca Ageno (a cura di), Pulci, Morgante, Milano, Mondadori, 1955.
Paolo Orvieto, Pulci medievale, Roma, Salerno, 1977.
G. Getto, Studio sul Morgante, Como, Marzorati, 1944.
Pio Rajna, Le fonti dell'Orlando furioso, Firenze, Sansoni, 1900.
Ruggero Ruggieri, L'Umanesimo cavalleresco italiano da Dante al Pulci, Roma, Ateneo, 1962.Neil Harris, Sopravvivenze e scomparse delle testimonianze del Morgante di Luigi Pulci, Firenze, Olschki, 2006.
Stefano Carrai, "Luigi Pulci nella storia del poema cavalleresco" in Paladini di carta, il modello cavalleresco fiorentino, a cura di M. Villoresi, Roma, Bulzoni, 2006.
Vittorio Bagnasco, L'epopea cavalleresca del Quattrocento, Palermo, 1946.
Francesco Foffano, I precursori del Boiardo, Rivista d'Italia, 1905.
L. Caretti et C. Segre (a cura di), Ludovico Ariosto, lingua, stile e tradizione, Atti del Congresso organizzato dai comuni di Reggio Emilia e Ferrara, 12-16 octobre 1974, p. 137-175.
Андреев М. Л. Рыцарский роман в эпоху Возрождения / Российская академия наук ; Институт мировой литературы им. А. М. Горького. — М. : Наука : Наследие, 1993. — С. 69—83. — 256 с. — ISBN 5-02-011505-3.

Ծանոթագրություններ

↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118742949 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^3,0 ^3,1 (իտալերեն) Baldi, Giusso, Razetti, Zaccaria, Dal testo alla storia. Dalla storia al testo, vol. 1b, Paravia, Torino, 1999

Արտաքին հղումներ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լուիջի Պուլչի» հոդվածին։

[_971da22bc67fa8b2-1] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_94bf46347f008de3-2] 2,0 ^2,1 Deutsche Nationalbibliothek Record #118742949 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[testo-3] 3,0 ^3,1 (իտալերեն) Baldi, Giusso, Razetti, Zaccaria, Dal testo alla storia. Dalla storia al testo, vol. 1b, Paravia, Torino, 1999

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 2. / Տող 2. @@
 '''Լուիջի Պուլչի''' ({{lang-it|Luigi Pulci}}, [[1432]], [[օգոստոսի 15]], [[Ֆլորենցիա]] - [[1484]], [[նոյեմբերի 11]], [[Պադուա]]), [[իտալացի]] բանաստեղծ-[[Հումանիզմ|հումանիստ]]։ [[15-րդ դար]]ի հումանիզմի ամենադեմոկրատական հոսանքի ներկայացուցիչ, [[Մատերիալիզմ|մատերիալիստ]] և սկեպտիկ։ Եկեղեցին նրան հայտարարել է [[Հերետիկոսություն|հերետիկոս]]։
 == Կենսագրություն ==
-Ֆլորենցիայում ժամանակին մեծ համբավ վայելած Պուլչի տոհմը Լուիջիի հոր՝ Յակոպոյի օրոք նյութական տեսակետից կտրուկ անկում է ապրել՝ զրկվելով քաղաքի ղեկավար մարմիններում որևէ պաշտոն զբաղեցնելու իրավունքից: Լուիջին իր աշխատանքային գործունեությունն սկսել է Ֆրանչեսկո Կաստելանիի տանը [[կլիենտ]]ի պաշտոն վարելուց. հաշվետարություն էր անում, առտնին գործեր կատարում, զանազան հանձնարարություններով այս ու այնտեղ ուղարկվում, տանտիրոջ երեխաներին դպրոց ուղեկցում...
+Ֆլորենցիայում ժամանակին մեծ համբավ վայելած Պուլչի տոհմը Լուիջիի հոր՝ Յակոպոյի օրոք նյութական տեսակետից կտրուկ անկում է ապրել՝ զրկվելով քաղաքի ղեկավար մարմիններում որևէ պաշտոն զբաղեցնելու իրավունքից։ Լուիջին իր աշխատանքային գործունեությունն սկսել է Ֆրանչեսկո Կաստելանիի տանը [[կլիենտ]]ի պաշտոն վարելուց. հաշվետարություն էր անում, առտնին գործեր կատարում, զանազան հանձնարարություններով այս ու այնտեղ ուղարկվում, տանտիրոջ երեխաներին դպրոց ուղեկցում...
-թվականից նա ծառայության է անցել Մեդիչիների տանը: Մինչև 1469 թվականը վերջիններս, և հատկապես Լորենցո Մեդիչին, հովանավորել են նրան, դիվանագիտական բնույթի մանր-մունր հանձնարարություններով զբաղեցրել: Հենց Լորենցոյի մայրը՝ Լուկրեցիան է Պուլչիին պատվիրել «Մորգանտե» պոեմը:
+թվականից նա ծառայության է անցել Մեդիչիների տանը։ Մինչև 1469 թվականը վերջիններս, և հատկապես Լորենցո Մեդիչին, հովանավորել են նրան, դիվանագիտական բնույթի մանր-մունր հանձնարարություններով զբաղեցրել։ Հենց Լորենցոյի մայրը՝ Լուկրեցիան է Պուլչիին պատվիրել «Մորգանտե» պոեմը։
-թվականին Լուիջին ծառայության է անցել [[կոնդոտիեր]] Ռոբերտո Սանսևերինոյի մոտ: Նրա եղբայրը՝ Լուկան (1431—1470 թթ.), որ նույնպես գրական գործեր է հեղինակել, ձգտել է դառնալ բանկիր, սակայն մահացել է ծայր աղքատության մեջ:
+թվականին Լուիջին ծառայության է անցել [[կոնդոտիեր]] Ռոբերտո Սանսևերինոյի մոտ։ Նրա եղբայրը՝ Լուկան (1431—1470 թթ.), որ նույնպես գրական գործեր է հեղինակել, ձգտել է դառնալ բանկիր, սակայն մահացել է ծայր աղքատության մեջ։
-Պուլչին աստվածամերժի համարում ուներ, այդ պատճառով էլ թաղվել է չօրհնված հողում:
+Պուլչին աստվածամերժի համարում ուներ, այդ պատճառով էլ թաղվել է չօրհնված հողում։
 == Ստեղծագործություններ ==
 Պուլչիի հիմնական ստեղծագործությունը «[[Մորգանտե]]» էպիկական [[պոեմ]]ն է, որի առաջին հրատարակությունը ([[1478]]-[[1480]]-ի միջև) ամփոփել է 23 երգ, երկրորդը՝ այսպես կոչված «Մեծ Մորգանտեն» ([[1482]])՝ 28 երգ։ Երկի հիմքում ընկած է 14-րդ դարի ժողովրդական պոեմը, պատմվում է ասպետ Օռլանդոյի (Ռոլանդ) և նրա զինակիր, բարեհոգի հսկա Մորգանտեի արկածների մասին։ Պոեմում կոմիզմն ու [[բուֆոնադ]]ը միաձուլվում են ժողովրդական միամիտ խանդավառությանը։ «Մորգանտեն» ազդեցություն է գործել [[Վերածնունդ|Վերածննդի]] հեգնակատակերգական պոեմի, ինչպես նաև [[Ռաբլե-Ֆ.|Ռաբլե]]ի ստեղծագործության վրա։
-Հեղինակը պոեմի նյութը քաղել է կարոլինգյան ժամանակների էպիկական պատումներից, բայց բավականին ազատորեն է վարվել այդ նյութի հետ; Գլխավոր հերոսները ֆրանկների նշանավոր արքա Կառլոս Մեծի ասպետ Ռոլանդն ու վերջինիս զինակիր, հսկայամարմին Մորգանտեն են: Պուլչին ներմուծել է բազում այլ կերպարներ ու մոտիվներ, որոնք նրան ծանոթ էին Ֆլորենցիայի հրապարակնորում ասացողների պատումներից ու ժողովրդական երգերից, միաժամանակ ողջ դիպաշարը հարստացրել է երգիծական, ծաղրական, կատակային բազում դրվագներով<ref name="testo" />: Դեռ գրելու ընթացքում Պուլչին պոեմը հատված առ հատված ընթերցել է Մեդիչիների պալատում, ջերմ ընդունելության արժանացել երգիծական կերպարների, առատորեն տեղ գտած հումորի, վառ երևակայության, նոր ապրելակերպի ու նոր մտածելակերպի, ինչպես նաև լեզվի համար. պոեմի լեզուն բավականին հեռացած է վաղ վերածնության շրջանի դասական մոդելից, որ առաջարկել էր այդ նույն տարիներին Մեդիչիների պալատում ծառայության անցած [[Անջելո Պոլիցիանո]]ն, և ներառում է գողական ժարգոնից մինչև գիտական լատիներենին հատուկ արտահայտչաձևեր<ref name="testo">{{it}} Baldi, Giusso, Razetti, Zaccaria, ''Dal testo alla storia. Dalla storia al testo'', vol. 1b, Paravia, Torino, 1999</ref>:
+Հեղինակը պոեմի նյութը քաղել է կարոլինգյան ժամանակների էպիկական պատումներից, բայց բավականին ազատորեն է վարվել այդ նյութի հետ; Գլխավոր հերոսները ֆրանկների նշանավոր արքա Կառլոս Մեծի ասպետ Ռոլանդն ու վերջինիս զինակիր, հսկայամարմին Մորգանտեն են։ Պուլչին ներմուծել է բազում այլ կերպարներ ու մոտիվներ, որոնք նրան ծանոթ էին Ֆլորենցիայի հրապարակնորում ասացողների պատումներից ու ժողովրդական երգերից, միաժամանակ ողջ դիպաշարը հարստացրել է երգիծական, ծաղրական, կատակային բազում դրվագներով<ref name="testo" />։ Դեռ գրելու ընթացքում Պուլչին պոեմը հատված առ հատված ընթերցել է Մեդիչիների պալատում, ջերմ ընդունելության արժանացել երգիծական կերպարների, առատորեն տեղ գտած հումորի, վառ երևակայության, նոր ապրելակերպի ու նոր մտածելակերպի, ինչպես նաև լեզվի համար. պոեմի լեզուն բավականին հեռացած է վաղ վերածնության շրջանի դասական մոդելից, որ առաջարկել էր այդ նույն տարիներին Մեդիչիների պալատում ծառայության անցած [[Անջելո Պոլիցիանո]]ն, և ներառում է գողական ժարգոնից մինչև գիտական լատիներենին հատուկ արտահայտչաձևեր<ref name="testo">{{it}} Baldi, Giusso, Razetti, Zaccaria, ''Dal testo alla storia. Dalla storia al testo'', vol. 1b, Paravia, Torino, 1999</ref>։
-Պուլչին գրել է նաև փոքրածավալ երգիծական ստեղծագործություններ, այսպես ասած՝ պոչավոր սոնետներ, որոնք աչքի են ընկնում բանաստեղծական արվեստով, վարպետությամբ, համարձակ այլաբանություններով, անպարկեշտ արտահայտությունների առատությամբ:
+Պուլչին գրել է նաև փոքրածավալ երգիծական ստեղծագործություններ, այսպես ասած՝ պոչավոր սոնետներ, որոնք աչքի են ընկնում բանաստեղծական արվեստով, վարպետությամբ, համարձակ այլաբանություններով, անպարկեշտ արտահայտությունների առատությամբ։
 == Գրականություն ==