Սերվիլիայի մարգարիտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սերվիլիայի մարգարիտը նկարագրվել է որպես խոշոր սև գոհար։

Սերվիլիայի մարգարիտ (անգլ.՝ Servilia's pearl), Հուլիոս Կեսարի կողմից իր սիրուհի Սերվիլիային նվիրված մարգարիտ։ Կայսերական կենսագիր Սվետոնիոսն այն նկարագրել է որպես ամբողջական[1] խոշոր սև մարգարիտ[2], որի արժեքը կազմել է վեց միլիոն արծաթադրամ (2019 թվականի փոխարժեքով՝ մոտավորապես 1․5 միլիարդ դոլլար), ինչն այն դարձրել է, թերևս, բոլոր ժամանակների ամենաարժեքավոր գոհարը։ Այն կարող է նաև լինել մարդկության պատմության մեջ գրանցված առաջին հայտնի անհատական մարգարիտը[3]։

Պատմական կոնտեքստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տեքստ, որտեղ նկարագրվում է, որ մարգարիտը կրել են որպես ականջօղ

Ասում էին, որ Կեսարը մարգարիտների մեծ գիտակ էր․ խնջույքների ժամանակ նա սովորություն է ունեցել ափի մեջ մարգարիտները ծանրութեթև անելով գուշակել դրանց արժեքը[4]։ Իր կոնսուլության ընթացքում նա սահմանափակել է մարգարիտներ գնելը՝ հիմնվելով տարիքի, ամուսնական կարգավիճակի ու հարստության վրա։ Չամուսնացած կանանց չէր թույլատրվում մարգարիտներ ունենալ, իսկ այն մարդկանց, ովքեր բավականաչափ հարուստ չէին առանց իրենց ֆինանսական դրությունը վտանգելու դրանք գնելու համար, արգելվում էր դրանք գնել[5]։

Հակասական տեղեկություններ կան այն մասին, թե երբ է Կեսարը Սերվիլիային նվիրել մարգարիտը. որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ դա տեղի է ունեցել Կեսարի առաջին կոնսուլության ընթացքում մ․թ․ա․ 59 թվականին, մինչդեռ ըստ այլ աղբյուրների՝ դա տեղի է ունեցել, երբ նա վերադարձել է Գալլական պատերազմներից։ Եթե դա տեղի է ունեցել պատերազմից հետո, ապա հնարավոր է, որ Կեսարը մարգարիտը ձեռք բերած լիներ որպես ավար՝ Գալլիայի վրա հարձակման ընթացքում[6], կամ Բրիտանիայի վրա կատարած արշավանքների ժամանակ[Ն 1][5], քանի որ Բրիտանական կղզիների ափերն ու Շոտլանդիայի լճերը մարգարիտներ հավաքելու գլխավոր տեղանքներն էին[9][10]։ Իր «Կեսար․ կոթողի կյանքը» գրքում Ադրիան Գոլսուորդին ենթադրել է, որ Կեսարը, հավանաբար, վճարել է մարգարիտի համար Պոմպեոսից ստացած կաշառքով[11]։ Ռոբերտ Բ․ Քեբրիքը հավանական է համարել, որ Կեսարը մարգարիտի համար վճարած լինի փարավոն Պտղոմեոս XII Աուլետեսից ստացած տուրքի գումարով[12]։

Արժեք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարգարտի վրա Կեսարը ծախսել է վեց միլիոն արծաթադրամ[Ն 2], որը 2019 թվականի փոխարժեքով կազմում է 1․5 միլիարդ ԱՄՆ դոլլար[13], թեև ճշմարիտ հաշվարկելն անհնար է[14]։ Մարգարիտների ու խեցեպատյանների գիտակ Մարի Սաուլն ասում է․ «կարիք չկա այսօրվա արժույթով համարժեքն իմանալ, որպեսզի գնահատենք, որ նա հսկայական գին է վճարել դրա համար»[15]։ Համեմատության համար կարելի է նշել, որ Կեսարի լեգեոններից մեկում հետևակայինի միջին տարեկան աշխատավարձը կազմել է 900 արծաթադրամ[16], կամ որ դրանով կարելի կլիներ վճարել 3000 հռոմեացի վարձակալների մեկ տարվա վարձերը[17][18]։

Կարելի է նաև նշել, որ երբ երիտասարդ ժամանակ Կեսարն ինքը պատանդ է եղել ծովահենների մոտ, նրա փրկագինը կազմել է 20 տաղանդ (մոտավորապես $250,000)[19], որն իր սիրուհու համար ձեռք բերված մարգարտի արժեքի մի փոքր մասն է միայն[20][21]։ 19-րդ դարասկզբին նշվել է, որ դժվար թե նման արժեքի որևէ առանձին մարգարիտ նորից հայտնվի[22]։

Վերլուծություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարգարիտը Սերվիլիային նվիրելու Կեսարի դրդապատճառները պատմաբանների քննարկման առարկա են դարձել[23]։

Պատմականորեն ենթադրվել է, որ մարգարիտը Կեսարի կողմից Սերվիլիային նվիրելը ներողություն խնդրելու նշան է եղել այն բանի համար, որ վերջինիս որդի Բրուտոսի ու Կեսարի դուստր Հուլիայի նշանադրությունը չեղյալ է հայտարարվել[12][24][25], բայց քանի որ հետագա ուսումնասիրություններն ապացուցել են, որ նման նշանադրություն չի եղել[Ն 3],[Ն 4][26], այս տեսակետը հիմանականում զարգացում չի ունեցել։ Ռամոն Լ․ Հիմենեսի կողմից առաջ քաշված այլընտրանքային մի այլ տեսության համաձայն՝ մարգարիտն իրոք նվիրվել է Հուլիայի չեղարկված նշանադրությունը փոխհատուցելու համար, բայց ոչ թե Սերվիլիայի որդու, այլ Սերվիլիայի եղբոր հետ, որն այդ ժամանակ նույն անունն է կրել, ինչ իր որդին[Ն 5][28]։

Ֆրիդրիխ Մյունցերի ու իր հետևորդների առաջ քաշած տեսության համաձայն՝ մարգարիտը Կեսարի կողմից լուրջ ամուսնական առաջարկության նշան է եղել Սերվիլիային[Ն 6][29], ըստ այլ տեսակետների՝ Կեսարն այն ցուցադրել է ստվերելու համար այն մարգարիտները, որոնք հայտնի կերպով ցուցադրել է Պոմպեոսը մ.թ.ա. 61-ին իր հաղթահանդեսում[30], կամ որ այն պարզապես նվեր է եղել, որը պետք է մխիթարեր Սերվիլիային՝ Կեսարի կողմից ավելի երիտասարդ Կալպուրնիայի հետ ամուսնությանը համաձայնելու համար[31][32], ինչպես նաև գոյություն ունի ժամանակակից պատմաբանների մեծամասնության տեսակետն առ այն, որ Կեսարը պարզապես կարող էր ցանկացած գումար ծախսել իր նախընտրած սիրուհու համար՝ առանց որևէ հետին դրդապատճառների։ Ռոբերտ Բ․ Քեբրիքը կարծիք է հայտնել, որ «մարգարիտը կարող է միայն ցույց տալ այն առաջին հնարավորությունը, որը նախկինում պարտքերի մեջ խրված Կեսարն օգտագործել է իր սիրուհուն՝ իր սիրուն համարժեք նվեր մատուցելու համար»[12]։

Մշակութային պատկերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սերվիլիան մարգարիտը կրում է վզնոցի վրա

Սերվիլիայի մարգարտին նվիրված են Հաֆեզի[33] ու Ջոն Դրայդենի պոեմները[34]։ «The Drama magazine» ամսագրում 1916 թվականին լույս տեսած «Պատերազմ» պատմվածքում վաճառքի հանված մարգարիտը ենթադրաբար Սերվիլիայի մարգարիտն է[35]։ «Մարկոս Բրուտոս և արծաթե թագուհու սալոնը» պիեսում տիտղոսակիր Բրուտոսը մարգարիտն ընդունելու պատճառով զայրանում է Կեսարի և իր մոր վրա[36]։

1948 թվականին հրատարակված Թորնթոն Ուայլդերի «The Ides of March» վեպում մարգարիտը նվիրվում է Սերվիլիային, քանի որ Կեսարը կարծում է, թե Բրուտոսն իր կենսաբանական որդին է։ Այստեղ մարգարիտն ունի վարդագույն երանգ[37]։ «Գրված սյուժե» վեպում Անալիտա Մարսիգլին նշել է, որ Կեսարը Սերվիլիային է նվիրել մարգարիտը, որպեսզի վերջինս հանրայնորեն պարծենա, թե Կեսարը կարողացել է գայթակղել իրեն․ մի քայլ, որով Կեսարն ուզում էր հետ ստանալ Սերվիլիայի խորթ եղբայր Մարկոս Պորկիոս Կրտսերին[38]։ «Սերը կարկանդակ է․ պատմվածքներ ու պիեսներ» աշխատության մեջ մարգարտի նվիրելը կատաղության է հասցնում Կեսարի կնոջը՝ Պոմպեային[39]։ Մարի Լուիզ Մեյբիի «Պատրաստիր նրանց Կեսարի համար» գործի մեջ Սերվիլիայի եղբայր Կատոնը նշում է, որ մարգարիտը չափազանց թանկ է կրելու համար[40]։ Շատ վեպեր նկարագրել են այն հնացած տեսակետը, թե մարգարիտը մխիթարություն էր իրենց երեխաների միջև չստացված նշանադրության դիմաց[41], և որ այն վարդագույն էր[37][42][43][44][45]։ «Սրերի դաշտ» ստեղծագործության մեջ մարգարիտը ներկայացվել է որպես ամուսնության առաջարկության խորհրդանիշ, սակայն Սերվիլիան սկզբից հրաժարվել է դրանից՝ այն նետելով Կեսարին, քանի որ կարծում էր, թե ինքը չբեր է ու չէր ուզում, որ Կեսարը այնպիսի ամուսնություն կնքի, որտեղ երեխաներ չէին կարող ծնվել[46][47]։ Լորիան Բլանդելի «Կլեոպատրա․ շշուկներ Նեղոսից» վեպում Սերվիլիան նայում է մարգարիտին ու մտածում, որ դա ամենաշքեղ նվերն է, որը նա երբևէ ստացել է իր սիրելիից[48]։

Մարգարիտը հիշատակված է նաև Ժյուլ Վեռնի «Քսան հազար լյո ջրի տակ» վեպում որպես արտասովոր արժեքավոր մարգարիտի օրինակ[49]։

Ֆրանս-բելգիական «Ալիքս» կոմիքսների «Մինոտավրոսի աչքը» պատմվածքում նկարագրվում է, որ մարգարիտն անիծված է ու դանդաղ թունավորում է Սերվիլիային, ու Կեսարն Ալիքսին, վերջինիս ընկեր Էնակին ու Բրուտոսին ուղարկում է այն իրեն վաճառած վաճառականին գտնելու[50]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Պատմաբանների շրջանում ենթադրությունների ընդհանուր կետն այն է, որ Կեսարը մասնավորապես ցանկություն է ունեցել ներխուժել Բրիտանիա՝ այնտեղի մարգարիտների պաշարի պատճառով։ Այն, որ Կեսարը դա կաներ հատուկ Սերվիլիայի համար մարգարիտ ձեռք բերելու համար, առաջարկվել է, բայց ոչ մի լայն աջակցություն չի ստացել[7][8]։
  2. ↑ Սեստերսները արծաթե մետաղադրամներ էին, որոնք թողարկվում էին Հռոմեական Հանրապետությունում միայն հազվադեպ դեպքերում։
  3. ↑ Եթե դա իրականում ճիշտ լիներ, ապա Սերվիլիայի և Բրուտոսի համար հիասթափությունը շատ ծայրահեղ կլիներ, քանի որ Հուլիայի նշանադրությունը խափանվել է, որպեսզի նա կարողանար ամուսնանալ Պոմպեոսի հետ՝ այն մարդու հետ, ով սպանել էր Բրուտուսի հորը[24]։
  4. ↑ Հավանաբար Բրուտոսի մորեղբայր կամ զարմիկ։
  5. ↑ Բրուտոսին որդեգրել էր մորեղբայրը` Քվինտուս Սերվիլիուս Ցեպիոնը, հավանաբար այն պատճառով, որ վերջինս կենդանի որդի չի ունեցել, այսպիսով՝ Բրուտոսը սկսել է կրել Քվինտուս Սերվիլիուս Ցեպիոն Բրուտոս անունը։ Զարմիկի որդեգրումը բավականին տարածված էր Հռոմում, եթե տղամարդը չուներ օրինական որդիներ, քանի որ դա անունը շարունակում էր նույն ժառանգականության գծով[27]։
  6. ↑ Սերվիլիայի երկրորդ ամուսին Դեցիմուս Յունիուս Սիլանուսը մահացել էր մ.թ.ա. 60 թվականին, իսկ Կեսարը վերջերս ամուսնալուծվել էր Պոմպեայից Բոնա Դեայի սկանդալից հետո[29]։ Մանկությունից ի վեր սա առաջին դեպքն էր, երբ երկուսն էլ ամուսնացած չէին։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Treggiari, Susan (2019). Servilia and her Family. Oxford University Press. էջ 121. ISBN 9780192564641.
  2. ↑ Luisa Dillner; The Complete Book of Mothers-in-Law: A Celebration
  3. ↑ Streeter, Edwin William (1886). «The Servilia Pearl». Pearls and Pearling Life. University of Michigan: G. Bell & Sons. էջ 280. ISBN 9781298034748. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 13-ին – via Archive.org. {{cite book}}: |website= ignored (օգնություն) Alt URL
  4. ↑ The Atlantic. Vol. 7. University of Illinois i Urbana-Champaign: Atlantic Monthly Company. 1861. էջ 369.
  5. ↑ 5,0 5,1 Pearl Silver Jewelry Before Christ, Pearl History Legend & Lore, Silver Shake
  6. ↑ Dickinson, Joan Younger (1968). The Book of Pearls: Their History and Romance from Antiquity to Modern Times. Crown Publishers. էջ 24.
  7. ↑ David Masson, Sir George Grove, John Morley, Mowbray Walter Morris (1861). Macmillan's Magazine. English literary periodicals. Vol. 4. Cornell University: Macmillan and Company. էջ 231.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link)
  8. ↑ The European Magazine, and London Review. Vol. 63. Princeton University: Philological Society of London. 1813. էջ 400.
  9. ↑ Bosch, Lindsay J.; Mancoff, Debra N. (2009). Icons of Beauty: Art, Culture, and the Image of Women. Greenwood Icons. Vol. 2. ABC-CLIO. էջ 301. ISBN 9780313081569.
  10. ↑ Lareef A. Samad B. Sc. «Anne Boleyn's Pearl Necklace». InternetStones.
  11. ↑ Goldsworthy, Adrian (2013). Caesar: The Life Of A Colossus. Hachette UK. ISBN 9780297864004.
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Kebric, Robert B. (2005). Roman People (fourth ed.). University of California: McGraw-Hill. էջեր 61. ISBN 9780072869040.
  13. ↑ Staff (2020 թ․ հունիսի 5). «Birthstone: June - Pearl, Moonstone, Alexandrite». Lillicoco. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 15-ին.
  14. ↑ Jacoud, Gilles (2018). Money and Banking in Jean-Baptiste Say's Economic Thought. Routledge studies in the history of economics. Vol. 151. France: Routledge Publishing. էջ 101. ISBN 9780415677370.
  15. ↑ Saul, Mary (1974). Shells: An Illustrated Guide to a Timeless and Fascinating World. Doubleday. էջեր 116. ISBN 9780385051682.
  16. ↑ M.L (2016 թ․ մայիսի 13). «Pearls, Empresses and the Others». RomeAndArt. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
  17. ↑ A. J. Langguth; A Noise of War: Caesar, Pompey, Octavian, and the Struggle for Rome - page: 151
  18. ↑ Treggiari, Susan (2019 թ․ հունվարի 3). Servilia and her Family. ISBN 9780192564658.
  19. ↑ McKnight, Terry; Hirsh, Michael (2012). «7: To Pay or Not to Pay». Pirate Alley: Commanding Task Force 151 Off Somalia. Naval Institute Press. ISBN 9781612511351.
  20. ↑ Victoria Finlay; Jewels: A Secret History
  21. ↑ Brzezinski, Victoria (2019 թ․ հունիսի 1). «Pearls can make the world your oyster». The Times. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 20-ին.
  22. ↑ Wheeler, Edward Jewitt; Crane, Frank (1899). Current Literature. American Periodical Series. Vol. 25. University of Wisconsin: Current Literature Publishing Company. էջ 323. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 13-ին. {{cite book}}: |website= ignored (օգնություն)
  23. ↑ «Caesar article». Medical Aspects of Human Sexuality. Vol. 5, no. 7–12. University of California: Hospital Publications. 1971. էջ 93.
  24. ↑ 24,0 24,1 Salisbury, Joyce E. (2001). Encyclopedia of Women in the Ancient World. ABC-CLIO. էջեր 319. ISBN 9781576070925.
  25. ↑ «Servilia II (c. 100–after 42 BCE)». Encyclopedia.com.
  26. ↑ Tempest, Kathryn (2017). Brutus: The Noble Conspirator. Yale University Press. էջեր 267. ISBN 9780300231267.
  27. ↑ Fantham, Elaine (2011). «II Rhetoric and Literary culture». Roman Readings: Roman response to Greek literature from Plautus to Statius and Quintilian. Walter de Gruyter. էջ 308. ISBN 9783110229349.
  28. ↑ Jiménez, Ramon L. (2000). Caesar Against Rome: The Great Roman Civil War. University of Michigan: Praeger. ISBN 9780275966201.
  29. ↑ 29,0 29,1 Bauman, Richard A. (2002). Women and Politics in Ancient Rome. Routledge. էջ 237. ISBN 9781134821358.
  30. ↑ Historia. University of California: F. Steiner. 1988. էջ 498.
  31. ↑ Africa, Thomas W. (1978). «The Mask of an Assassin: A Psychohistorical Study of M. Junius Brutus». The Journal of Interdisciplinary History. The MIT Press. 8 (4): 599–626. doi:10.2307/203080. JSTOR 203080. [Article appears on the pages 599-626 in a physical copy].
  32. ↑ Carcopino, Jérôme (1951). Cicero, the Secrets of His Correspondence. Vol. 2. Routledge & Kegan Paul. էջ 352.
  33. ↑ «Poems and Pearls... Long Time Companions». Karipearls.com.
  34. ↑ Hopkins, David (1995). Hammond, Paul (ed.). The Poems of John Dryden: 1693-1696. The Poems of John Dryden. Vol. 4. Pearson Education. էջ 128. ISBN 9780582423848. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  35. ↑ ? (24 ed.). University of California: Dramatic Publishing Company. 1916. էջ 650. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  36. ↑ Foster, Paul (1977). Marcus Brutus and Silver Queen Saloon. Playscripts Series. Vol. 77. Riverrun Press. էջեր 33–34, 68. ISBN 9780714535708. {{cite book}}: |work= ignored (օգնություն)
  37. ↑ 37,0 37,1 Treggiari, Susan (2019 թ․ հունվարի 3). Servilia and her Family. ISBN 9780192564658.
  38. ↑ Annalita Marsigli. 1998; The Written Script - page: 310
  39. ↑ Hutchins, McVeigh (1944). Love is a Pie. Pennsylvania State University: 18055. էջ 147.
  40. ↑ Mabie, Mary Louise (1949). Prepare Them for Caesar. University of California: Little, Brown. էջ 128.
  41. ↑ Horne, Anthony (2007). In the Shadow of Caesar. University of California: Book Guild. էջ 195. ISBN 9781846241482.
  42. ↑ McCullough, Colleen (2013 թ․ դեկտեմբերի 3). Antony and Cleopatra. ISBN 9781476767659.
  43. ↑ McCullough, Colleen (2013 թ․ դեկտեմբերի 3). Antony and Cleopatra. ISBN 9781476767659.
  44. ↑ George, Margaret (2011 թ․ դեկտեմբերի 12). The Memoirs of Cleopatra. ISBN 9781447212744.
  45. ↑ Hutchins, Mcveigh (1944). «Love is a Pie».
  46. ↑ «The Field of Swords». BooksCool.com.
  47. ↑ McCullough, Colleen (2007). Antony and Cleopatra. ISBN 9780007225804.
  48. ↑ Blundell, Lorraine (2016). Cleopatra: Whispers from the Nile. էջ 6. ISBN 9781524632229.
  49. ↑ 20,000 Leagues Under the Sea - page: 200
  50. ↑ Staff (2021 թ․ նոյեմբերի 12). «The Eye of the Minotaur: Alix plunged into the abyss of dreams and mythology». The Limited Times. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 8-ին.

Հետագա ընթերցանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիիքպահեստ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սերվիլիայի_մարգարիտ&oldid=9805837» էջից