Սարգիս Թորոսյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սարգիս Թորոսյան
Դիմանկար
Ծնվել է1891[1]
ԾննդավայրԴևելի, Կայսերիի մարզ, Թուրքիա
Մահացել էօգոստոսի 17, 1954(1954-08-17)
Մահվան վայրԲրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
ԳերեզմանՓենսիլվանիա
ՔաղաքացիությունFlag of the Ottoman Empire (1844–1922).svg Օսմանյան կայսրություն
Մասնագիտությունսպա, հեղինակ և դեղագործ
Commons-logo.svg Sarkis Torosyan Վիքիպահեստում

Սարգիս Թորոսյան (1891[1], Դևելի, Կայսերիի մարզ, Թուրքիա - օգոստոսի 17, 1954(1954-08-17), Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), Օսմանյան կայսերական զորքերի հայազգի հրետանավոր, կապիտան։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սարգիս Թորոսյանը ծնվել է 1891 թվականին Թուրքիայի Էվերեկ քաղաքում։ Ավարտել է տեղի հայկական թեմական դպրոցը։ Այնուհետև ընդունվել է Ադրիանապոլսի Պետական Քոլեջը։

1914 թվականին Սարգիսը ստանում է հրետանային լեյտենանտի կոչում և գործուղվում Գերմանիա։ Թուրքիայի՝ պատերազմի մեջ մտնելուց առաջ Թորոսյանը նշանակվում է Էրթուղրուլ ֆորտի հրամանատար, որը պաշտպանում էր Դարդանելի մուտքը։ Կապիտան Սարգիս Թորոսյանն առաջինն էր, ով 1915 թվականի սկզբին ոչնչացրեց բրիտանական ռազմանավը Դարդանելի ճակատամարտում[2][3][4]։ 1915 թվականին, երբ սկսվեց կայսրության հայ բնակչության տեղահանությունն ու կոտորածը, Սարգիս Թորոսյանի ծնողներն ու քույրը ևս տեղահանվեցին։ Թորոսյանը փորձում է իր ընտանիքի փրկության համար միջնորդություն հայցել թուրք բարձրաստիճան զինվորականներից, սակայն, փոխարենը վերջիններս Թորոսյանին սպանելու փորձ են կատարում։ Երիտթուրքերի կատարած եղերական գործողությունները և ծնողների սպանությունը ստիպում են Թորոսյանին միանալ արաբներին, որոնք Նուրի Յուսուֆի ղեկավարությամբ գործում էին Դաշնակիցների հովանու ներքո[3][4][5]։ Իր խիզախության, ղեկավարելու բացառիկ ունակության և հմուտ հրամանատարության համար Թորոսյանն Անգլիայի ու Ֆրանսիայի կողմից արժանացել է բարձր պարգևների։ Թորոսյանն արժանացել է նաև Օսմանյան կայսրության և Գերմանիայի, Ավստրիայի, Բուլղարիայի ռազմական պարգևներին։ Թորոսյանը մասնակցել է քեմալականների դեմ կազմակերպված տեղական ինքնապաշտպանական մարտերին, որի անհաջող ավարտից հետո տեղափոխվում է ԱՄՆ՝ Փենսիլվանիա[6]։

1929 թվականին Բոստոնում Սարգիս Թորոսյանը հրատարակում է «Դարդանելից Պաղեստին» գիրքը, որը ընդարձակ տեղեկություններ է տալիս Առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքում Օսմանյան կայսրության ռազմական անցուդարձի, ինչպես նաև Հայոց Ցեղասպանության մասին[7][8][9]։

Տե՛ս նաև՝ Դարդանելից Պաղեստին

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ Torossian Sarkis (1947)։ From Dardanelles to Palestine: a true story of five battle fronts of Turkey and her allies and a harem romance (Personal Memoirs)։ Boston: Meador Pub. Co.։ էջ 219 
  3. ↑ 3,0 3,1 «Sarkis Torossian: an Armenian hero of Dardanelle»։ Armenian Genocide Museum։ Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2 
  4. ↑ 4,0 4,1 Aktar Ayhan (2012)։ Yüzbaşı Sarkis Torosyan – Çanakkale’den Filistin Cephesi’ne (Turkish)։ Istanbul: İletişim Yayınları։ Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2 
  5. ↑ «Sarkis Torosian»։ Findagrave։ Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2 
  6. ↑ Նյութեր Հայոց ցեղասպանության թանգարան-ինստիտուտից
  7. ↑ Robert Fisk: The Armenian hero whom Turkey would prefer to forget. The Independent. Retrieved 12 May 2013.
  8. ↑ «Sarkis Torossian Debate»։ Taner Akcam։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-06-ին։ Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 5 
  9. ↑ «O kitapta sadece dedemin savaşta yaşadıkları var»։ Radikal։ 1/6/2013։ Վերցված է 2013 թ․ մայիսի 5 
 ⛭ 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Սարգիս_Թորոսյան&oldid=7878195» էջից