Սասունցի Դավիթ (արձան, Երևան)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սասունցի Դավթի արձան (այլ կիրառումներ)
| Սասունցի Դավիթ | |
|---|---|
.JPG) «Սասունցի Դավիթ» արձան | |
| Ընդհանուր տեղեկություններ | |
| Կարգավիճակ | ՀՀ պետական հուշարձան ID 1.5/16 |
| Համայնք | Էրեբունի |
| Գտնվում է | Սասունցի Դավթի հրապարակ |
| Բարձրություն | 9,3 մ |
| Քանդակագործ(ներ) | Երվանդ Քոչար |
| Ճարտարապետ(ներ) | Միքայել Մազմանյան |
| Հիմնադրում | 1959 |
| Նյութ | կոփածո պղինձ, բազալտ |
| Շինարարության ավարտ | դեկտեմբերի 3, 1959 |
| Ներկա վիճակ | կանգուն
|
«Սասունցի Դավիթ» արձան, ձիարձան Երևանի Սասունցի Դավթի հրապարակում։ Հեղինակ՝ Երվանդ Քոչար, տեղադրվել է 1959 թվականին։ Ընդգրկված է Երևանի Էրեբունի վարչական շրջանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկում։
Հեղինակներ
Տվյալներ
Քանդակը կառուցված է կոփածո պղնձից ու բազալտից, չափսերը՝ 6,5x2,2x9,3 մետր։
Պատմություն
1939 թվականին Երևանում պատրաստվում էին տոնել «Սասնա ծռեր» էպոսի 1000-ամյա հոբելյանը։ Տոնակատարությունների նախօրեին որոշվում է կայարանամերձ հրապարակում կանգնեցնել էպոսի հերոսի քանդակը։ Քանդակի վրա աշխատանքներն սկիզբ են առել դեռ 1939- ին՝ հայկական դյուցազնավեպի գրաֆիկական վերոհիշյալ նկարաշարին զուգընթաց: Հայտարարվեց մրցույթ, սակայն քանդակագործների մի մասը պնդեց, որ արձանը ստեղծելու համար հարկավոր է մեկ-երկու տարի, մյուսներն այլ պատվերներով էին զբաղված։ Միայն նկարիչ-արձանագործ Երվանդ Քոչարը[3], որը նոր էր վերադարձել Ֆրանսիայից հանձն առավ կարճ ժամանակահատվածու իրականցնելու այդ աշխատանքը։ Մաեստրոն աշխատանքն ավարտեց անհավատալի կարճ ժամկետում՝ 18 օրում։ Այն տեղադրվեց կայարանամերձ հրապարակում և այնտեղ մնաց մոտ 2 տարի: 1941 թ Քոչարի ձերբակալությունից հետո արձանը ոչնչացվեց։ Քանդակագործին առաջադրված մեղադրանքներից մեկն էլ այն էր, որ «մերկացրած սրով հեծյալը նայում է դեպի «բարեկամ» Թուրքիա...», դա հավասարազոր էր «ժողովրդի թշնամի» կոչվելուն։ Արձանը ոչնչացվեց։ Երկու տարի, չորս ամիս բանտում անցկացնելուց հետո Քոչարին ազատ արձակեցին։
1957 թվականին Երքաղսովետը որոշում է ընդունում վերականգնել արձանը և Քոչարը ստեղծում է իր գլուխգործոցներից մեկը[4]։
Արձանի բացումը տեղի ունեցավ 1959 թվականի դեկտեմբերի 3-ին կայարանամերձ հրապարակում (այժմ՝ Սասունցի Դավթի հրապարակ)[5]։ Իշխանությունները արել էին ամեն ինչ, որպեսզի արարողությունը անցնի աննկատ, սակայն ժողովուրդը արձանի բացումը վերածեց համազգային տոնախմբության, ինչպես գրում է ականատեսը՝ կատարվածը հնարավոր չէ նկարագրել....
Հետաքրքրաշարժ փաստեր
- «Սասունցի Դավիթ» արձանը պատկերված է 1991 թվականին Խորհրդային Միության կենտրոնական բանկի թողարկած 5 ռուբլի անվանական արժեքով հոբելյանական մետաղադրամին, ինչպես նաև 1994 թվականին ՀՀ ԿԲ-ի թողարկած 25 դրամ անվանական արժեքով «Սասունցի Դավիթ» արծաթե հուշադրամին։
- ԽՍՀՄ փոստը 1968 թվականին թողարկել է Երևանի 2750-ամյակին նվիրված փոստային նամականիշ (12 կոպեկ), որին ևս պատկերված է «Սասունցի Դավիթ» արձանը։
- «Սասունցի Դավիթը» պատկերված է Երևանի մետրոպոլիտենի ժետոններին։
- «Սասունցի Դավիթը» երկար տարիներ «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի խորհրդանիշն է։
- «Սասունցի Դավիթը» Երևանի ամենածանր հուշարձանն է. քաշը 3,5 տոննա է։
-
«Սասունցի Դավիթ» արձանը խորհրդային մելքիորե հուշադրամի դարձերեսին (1991 թ.) -
«Սասունցի Դավիթ» արձանը հայկական արծաթե հուշադրամի դարձերեսին (1994 թ.) -
Սասունցի Դավիթ» արձանի պատկերով ԽՍՀՄ փոստային նամականիշ (1968 թ.)
_and_Ararat_Mountains).jpg)
Տես նաև
Պատկերասրահ
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
.JPG)
Ծանոթագրություններ
- ↑ ՄեդիաՄաքս մեդիա ընկերություն, Երևան, XX դար, Երևան, «ՄեդիաՄաքս մեդիա ընկերություն», 2012, էջ 86 — 174 էջ, ISBN 978-99941-2-759-7։
- ↑ Հուշարձանների տեղեկատվական շտեմարան
- ↑ Հենրիկ Սուրենի Իգիթյան (1972 թ). Երվանդ Քոչար-Ալբոմ. Երևան: Հայաստան հրատարակչություն. էջ 92.
- ↑ Ուրիշ արձաններ, «Երևան» ամսագիր, թիվ 9(27), 2014 թ., էջ 27
- ↑ Հայ ժողովրդի պատմության հուշարձանը: Արձանի բացումը. Երևան: «Սովետական Հայաստան» ամսագիր. թիվ 12(165), Դեկտեմբեր, 1959 թ. էջեր 20–25.
|
Հայաստանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձան, օբյեկտ № 1.5/16 |