ԽՍՀՄ հուշադրամներ

Հիշատակային և հոբելյանական մետաղադրամները (կամ պարզապես՝ հուշադրամներ), ինչպես նաև՝ ներդրումային մետաղադրամները, թողարկվել են ԽՍՀՄ Պետական բանկի կողմից՝ 1965-1991 թվականներին։ Ի տարբերություն հիմնական շրջանառու մետաղադրամների՝ դրանք թողարկվել են ի հիշատակ նշանակալից իրադարձությունների, պատմական հուշարձանների ու նշանավոր գործիչների՝ ունենալով հավաքորդական, դրամագիտական և ներդրումային նշանակություն^{[ն 1]}^{[ն 2]}։

ԽՍՀՄ Պետական բանկի կողմից թողարկված բոլոր հուշադրամներն ու ներդրումային դրամները հատվել են պետական դրամահատարաններում՝

«Գոզնակ» միավորման Լենինգրադի դրամահատարան,
«Գոզնակ» միավորման Մոսկվայի դրամահատարան:

Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1965-1991 թվականների ընթացքում թողարկվել են մետաղադրամների 162 տեսակներ, այդ թվում 74-ը՝ մելքիորից, 2-ը՝ երկմետաղ, 40-ը՝ արծաթից, 14-ը՝ պալադիումից, 21-ը՝ ոսկուց, 11-ը՝ պլատինից։


Մետաղադրամների թողարկման ամփոփ աղյուսակ ըստ տարեթվի և նյութի
	1965	1967	1970	1975	1976	1977	1978	1979	1980	1981	1982	1983	1984	1985	1986	1987	1988	1989	1990	1991	Ընդամենը
Մելքիոր	1	5	1	1		2	1	2	2	2	1	3	3	4	2	6	5	9	8	16	74
Արույր/մելքիոր																				2	2
Արծաթ-900						6	8	7	7								2	2	4	4	40
Պալադիում-999																	1	2	5	6	14
Ոսկի-585																				4	4
Ոսկի-900				1	1	2	3	3	2	1	1						2	2	2	2	22
Ոսկի-999																				3	3
Պլատին-999						1	1	2	1								1	1	2	2	11
Ընդամենը	1	5	1	2	1	11	13	14	12	3	2	3	3	4	2	6	11	16	21	39	170

ԽՍՀՄ և միջազգային հանրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1981		Խորհրդա-բուլղարական բարեկամություն
		Դիմերեսը՝ ԽՍՀՄ զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը։ Դարձերես․ վերևում՝ Բուլղարիայի և ԽՍՀՄ դրոշները, նրանից ցած՝ խորհրդային և բուլղար ժողովուրդների բարեկամությունը խորհրդանշող ձեռքսեղմում՝ ռուս.՝ «ДРУЖБА НАВЕКИ» մակագրությամբ^{[ն 3]}, ներևում՝ դափնու երկու ճյուղ և թողարկման տարեթիվը։ Եզերվում է կետերից շրջագծով։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 984 000 հատ UNC + 16 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վլադիմիր Նիկիտինի^[3]^[4]։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ թողարկվել են համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») հատուկ վերաթողարկման հուշադրամներ^{[ն 4]}: Հատվել է 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1982		ԽՍՀՄ կազմավորման 60-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը։ Դարձերեսը՝ Վլադիմիր Լենինի պատկերը՝ ծագող արեգակի ճառագայթների ֆոնին, ներքևում՝ դափնու ճյուղեր և ռուս.՝ «60 ЛЕТ» գրառումը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «СОЮЗ СОВЕТСКИХ СОЦИАЛИСТИЧЕСКИХ РЕСПУБЛИК» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 921 000 հատ UNC + 79 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վալենտին Նիկիտինի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1985		Երիտասարդների և ուսանողների 12-րդ համաշխարհային փառատոն
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ փառատոնի պատկերանիշը, ռուս.՝ «XII • МОСКВА • 1985» և «ЗА АНТИИМПЕРИАЛИСТИЧЕСКУЮ СОЛИДАРНОСТЬ, МИР И ДРУЖБУ» գրառումները։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 5 960 000 հատ UNC + 40 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Մոսկվայի դրամահատարանում^[8]^[9] proof-like որակով։
1986		Խաղաղության միջազգային տարի
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերես․ կենտրոնում՝ հիշատակային տարվա պատկերանիշը, եզրով՝ անվանումը՝ ռուս.՝ «МЕЖДУНАРОДНЫЙ ГОД МИРА»: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 955 000 հատ UNC + 45 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Յուրի Լուկյանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Մոսկվայի դրամահատարանում^[10]^[11] proof-like որակով։
1990		ՄԱԿ-ի գագաթնաժողովը ի շահ երեխաների
1990		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը, թողարկման տարեթիվը, ձախ մասում՝ մետաղի հարգը ու քիմիապես մաքուր մետաղի քաշը, աջ մասում՝ դրամահատարանի ապրանքանիշը։ Դիմերեսը՝ երեխաների պաշտպանության միջազգային կոնֆերանսի տարբերանշանը, նիստի խորհրդանշական պատկերը, անցկացման վայրի անվանումը (անգլ.՝ NEW YORK) և տարեթիվը (1990), եզրով՝ ռուս.՝ «ВСЕМИРНАЯ ВСТРЕЧА НА ВЫСШЕМ УРОВНЕ В ИНТЕРЕСАХ ДЕТЕЙ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 20 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։

«Սերմնացան» շարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ազգային պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1965		Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի 20-ամյակ
		Դիմերես․ վերևում՝ ԽՍՀՄ զինանշանը, ներքևում՝ պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ»: Եզերվում է կետերից շրջագծով։ Դարձերեսը՝ ազատարար զինվորի հուշարձանը Բեռլինում, հոբելյանական տարելիցը (ռուս.՝ XX ЛЕТ), եզրով՝ ռուս.՝ «ПОБЕДА НАД ФАШИСТСКОЙ ГЕРМАНИЕЙ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ★ 9 МАЯ 1965»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 9.85 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 59 988 750 հատ UNC + 11 250 հատ BU և proof։ Էսքիզները՝ Նիկոլայ Սոկոլովի և Ալեքսանդր Կոզլովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «9 МАЯ 1965 ★ 1988 • Н»), 31.00 տրամագծով ու 12.80 գ քաշով 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1970		Վլադիմիր Լենինի ծննդյան 100-ամյակ
1970		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ», հնգագագաթ աստղ, եզրով՝ ռուս.՝ «СТО ЛЕТ СО ДНЯ РОЖДЕНИЯ В. И. ЛЕНИНА» գրառումը։ Դարձերեսը՝ Վլադիմիր Լենինի դիմապատկերը, հոբելյանական տարեթվերը (1870-1970)։ Եզերվում է կետերից շրջագծով։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ «• ★»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 99 888 750 հատ UNC + 111 250 հատ BU և proof։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի^[12]^[13]։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1975		Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի 30-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը։ Դարձերեսը՝ «Մայր հայրենիքը կանչում է» հուշարձանը Վոլգոգրադում, հնգագագաթ աստղ՝ կենտրոնում մուրճ և մանգաղ, վեց լուսարձակների արձակած լույսերից ձևավորված «XXX» թիվը, եզրով՝ ռուս.՝ «ТРИДЦАТЬ ЛЕТ ПОБЕДЫ В ВЕЛИКОЙ ОТЕЧЕСТВЕННОЙ ВОЙНЕ» գրառումը և դրամահատարանի ապրանքանիշը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ★ 9 МАЯ 1975»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 14 988 750 հատ UNC + 1 011 250 հատ BU և proof։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1985		Վլադիմիր Լենինի ծննդյան 115-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Լենինի դիմապատկերը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «В. И. ЛЕНИН», ծննդյան և մահվան տարեթվերը (1870-1924)։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 960 000 հատ UNC + 40 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Իգոր Կռիլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Մոսկվայի դրամահատարանում^[14]^[15] proof-like որակով։
1985		Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի 40-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Հայրենական պատերազմի շքանշանը և դափնեճյուղ՝ արևի ճառագայթների ֆոնին, հոբելյանական տարեթվերը (1945-1985)։ Եզերվում է կետերից շրջագծով։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 5 960 000 հատ UNC + 40 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1987		Բորոդինոյի ճակատամարտի 175-ամյակ․ հուշակոթող
1987		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ ֆելդմարշալ Կուտուզովին նվիրված հուշարձանը՝ տեղակայված Բորոդինոյի դաշտում նրա հրամանատարական կետի շրջանում, ներքևում՝ «1812» տարեթիվը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «175 ЛЕТ СО ДНЯ БОРОДИНСКОГО СРАЖЕНИЯ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 780 000 հատ UNC + 220 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ա․ Գ․ Միրոշնիչենկոյի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1987		Բորոդինոյի ճակատամարտի 175-ամյակ․ խորաքանդակ
1987		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ հատված «Բորոդինոյի ճակատամարտ» համալիրում տեղակայված Կուտուզովի հուշարձանից՝ զինվորներից խորաքանդակի տեսքով, ներքևում՝ «1812» տարեթիվը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «175 ЛЕТ СО ДНЯ БОРОДИНСКОГО СРАЖЕНИЯ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 780 000 հատ UNC + 220 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ա․ Գ․ Միրոշնիչենկոյի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1989		Սպիտակի երկրաշարժի մեկամյա տարելից
1989		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Արարատ լեռան պատկերը՝ արծվի թևերի տեսքով, ջահի պատկեր՝ վառվող կրակով ափսեն պահող ձեռքերի տեսքով, երկրաշարժի հետևանքների՝ փլատակների խորհրդանշական պատկերներ, ռուս.՝ «АРМЕНИЯ» և «7.12.1988» գրառումները, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «ЗОНА ЗЕМЛЕТРЯСЕНИЯ • МИЛОСЕРДИЯ • СОЗИДАНИЯ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ТРИ РУБЛЯ ★ ТРИ РУБЛЯ»։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 14.35 գ։ Տրամագիծը՝ 33.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 700 000 հատ UNC + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Աշոտ Ադամյանի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1990		Հայրենական մեծ պատերազմում հաղթանակի 45-ամյակ. Գեորգի Ժուկով
1990		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Գեորգի Ժուկովի դիմապատկերը, ծննդյան ու մահվան տարեթվերը (1896-1974), եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «Маршал СССР Г. К. Жуков» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 29.00 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 600 000 հատ UNC^[16] + 100 000 հատ BU + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1991		Մոսկվայի ճակատամարտում հաղթանակի 50-ամյակ
1991		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ խորհրդային զինվորների շարասյուն՝ Կրեմլի պատի և Սպասկայա աշտարակի ֆոնին, աերոստատ, ռելսերից կազմված «ոզնի» տիպի արգելափակոց, «1941» և «1951» տարեթվերը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «50 ЛЕТ РАЗГРОМА НЕМЕЦКО-ФАШИСТКИХ ВОЙСК ПОД МОСКВОЙ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ТРИ РУБЛЯ ★ ТРИ РУБЛЯ»։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 14.35 գ։ Տրամագիծը՝ 33.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 150 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 250 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։

Հոկտեմբերյան հեղափոխություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1967		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 50-ամյակ
1967		Դիմերեսը՝ ԽՍՀՄ զինանշանը՝ եզրավորված տիեզերանավի թռիչքի ուղեծրերով, հոբելյանական տարեթվերը՝ «1917-1967»։ Դարձերեսը՝ հուշարձանը տիեզերքի նվաճողներին Մոսկվայում՝ արևածագի ֆոնին, անվանական արժեքը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 10 կոպեկ։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 2.05 գ։ Տրամագիծը՝ 17.27 մմ։ Հատված քանակը՝ 49 788 750 հատ UNC + 211 250 հատ BU։ Էսքիզները՝ Յուրի Լուկյանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1967		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 50-ամյակ
1967		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը և անվանական արժեքը։ Դարձերեսը՝ «Բանվորը և կոլտնտեսուհին» հուշարձանը և հոբելյանական տարեթվերը՝ «1917-1967»: Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 15 կոպեկ։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 3.40 գ։ Տրամագիծը՝ 19.56 մմ։ Հատված քանակը՝ 49 788 750 հատ UNC + 211 250 հատ BU։ Էսքիզները՝ Պ․ Դ․ Վոլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1967		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 50-ամյակ
1967		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը և անվանական արժեքը, հոբելյանական տարեթվերը՝ «1917-1967», ռուս.՝ «ПЯТЬДЕСЯТ ЛЕТ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ» գրառումը։ Դարձերեսը՝ «Ավրորա» հածանավը, անվանական արժեքը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 20 կոպեկ։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 4.35 գ։ Տրամագիծը՝ 21.84 մմ։ Հատված քանակը՝ 49 788 750 հատ UNC + 211 250 հատ BU։ Էսքիզները՝ Վալենտին Նիկիտինի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1967		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 50-ամյակ
1967		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը ու անվանական արժեքը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «ПЯТЬДЕСЯТ ЛЕТ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ» գրառումը։ Դարձերեսը՝ աջ ձեռքը բարձրացրած Վլադիմիր Լենինի պատկերը՝ մուրճի ու մանգաղի և հնգագագաթ աստղի ֆոնին, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ «• ★»։ Անվանական արժեքը՝ 50 կոպեկ։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 6.45 գ։ Տրամագիծը՝ 25.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 49 788 750 հատ UNC + 211 250 հատ BU։ Էսքիզները՝ Իգոր Կռիլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1967		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 50-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, անվանական արժեքը՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ», եզրով՝ ռուս.՝ «ПЯТЬДЕСЯТ ЛЕТ СОВЕТСКОЙ ВЛАСТИ» գրառումը։ Դարձերեսը՝ աջ ձեռքը բարձրացրած Լենինի պատկերը՝ մուրճի ու մանգաղի և հնգագագաթ աստղի ֆոնին, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «1917-1967 ★ СЛАВА ВЕЛИКОМУ ОКТЯБРЮ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 11.25 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 52 288 750 հատ UNC + 211 250 հատ BU և proof։ Էսքիզները՝ Իգոր Կռիլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «1917-1967 ★ 1988 • Н ★ СЛАВА ВЕЛИКОМУ ОКТЯБРЮ»), 31.00 տրամագծով ու 12.80 գ քաշով 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1977		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 60-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը։ Դարձերեսը՝ Վլադիմիր Լենինի դիմապատկերը՝ դրոշակի ֆոնին, հուշարձանը տիեզերքի նվաճողներին, «Ավրորա» հածանավը, ատոմի մոդելը, դափնու ճյուղ, հոբելյանական տարեթվերը՝ «1917 ☭ 1977»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 4 986 750 հատ UNC + 13 250 հատ BU և proof։ Էսքիզները՝ Վալենտին Զայցևի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1987		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 70-ամյակ
1987		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ «1917» մակագրությամբ տոնական ժապավենի, երկրագնդի, «Ավրորա» հածանավի, մուրճի ու մանգաղի համակցությամբ ոճավորված պատկեր, դափնեճյուղ, ռուս.՝ «70 ЛЕТ ВЕЛИКОЙ ОКТЯБРЬСКОЙ СОЦИАЛИСТИЧЕСКОЙ РЕВОЛЮЦИИ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 800 000 հատ UNC + 200 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վլադիմիր Նիկիտինի^[17]^[18]։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1987		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 70-ամյակ
1987		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ հեղափոխական գվարդիականների խումբ (գյուղացի, բանվոր, զինվոր), «1917» տարեթիվը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «СЕМЬДЕСЯТ ЛЕТ ВЕЛИКОЙ ОКТЯБРЬСКОЙ СОЦИАЛИСТИЧЕСКОЙ РЕВОЛЮЦИИ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ТРИ РУБЛЯ ★ ТРИ РУБЛЯ»։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 14.35 գ։ Տրամագիծը՝ 33.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 300 000 հատ UNC + 200 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Տախիր Սեյֆուլինի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1987		Հոկտեմբերյան հեղափոխության 70-ամյակ
1987		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Լենինի դիմաքանդակը՝ դրոշակի և «1917» տարեթվի ֆոնին, դափնեճյուղ և ռուս.՝ «70 ЛЕТ ВЕЛИКОЙ ОКТЯБРЬСКОЙ СОЦИАЛИСТИЧЕСКОЙ РЕВОЛЮЦИИ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ПЯТЬ РУБЛЕЙ ★ ПЯТЬ РУБЛЕЙ»։ Անվանական արժեքը՝ 5 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 29.00 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 300 000 հատ UNC + 200 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վլադիմիր Նիկիտինի^[17]^[19]։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։

«Ռուսաստանի 1000-ամյակ» շարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ռուսաստանի 1000-ամյակ» շարքի հուշադրամները թողարկվել են 1988 թվականին, պատրաստված են տարբեր թանկարժեք մետաղներից proof որակով։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը, թողարկման տարեթիվը, ձախ մասում՝ մետաղի հարգը ու քիմիապես մաքուր մետաղի քաշը, աջ մասում՝ դրամահատարանի ապրանքանիշը։

Դարձերեսը՝ պատմական հուշարձանի պատկերը՝ համապատասխան մակագրություններով, համապատասխան թեմատիկ հոբելյանի անվանումը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։

1988		Սոֆիայի տաճարը Կիևում
1988		Դարձերեսը՝ Սոֆիայի տաճարը Կիևում, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «1000-ЛЕТИЕ ДРЕВНЕРУССКОГО ЗОДЧЕСТВА» գրառումը, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «СОФИЙСКИЙ СОБОР • КИЕВ • 1037 г.» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 35 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1988		Վլադիմիր Սվյատոսլավիչի արծաթե դրամ
1988		Դարձերեսը՝ Վլադիմիր Սվյատոսլավիչի արծաթե դրամի դիմերեսը, դարձերեսն ու հատման տարեթիվը՝ «988 г.», եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «1000-ЛЕТИЕ ДРЕВНЕРУССКОЙ МОНЕТНОЙ ЧЕКАНКИ» գրառումը, ներքևում՝ ռուս.՝ «СРЕБРЕНИК ВЛАДИМИРА» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 35 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1988		Վլադիմիր Սվյատոսլավիչի հուշարձան
1988		Դարձերեսը՝ Վլադիմիր Սվյատոսլավիչի հուշարձանը Դնեպրի ափին, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «1000-ЛЕТИЕ КРЕЩЕНИЯ РУСИ» գրառումը, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ПАМЯТНИК КНЯЗЮ ВЛАДИМИРУ СВЯТОСЛАВИЧУ» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Նյութը՝ պալադիում-999։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 7000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1988		Սոֆիայի տաճարը Մեծ Նովգորոդում
1988		Դարձերեսը՝ Սոֆիայի տաճարը Մեծ Նովգորոդում, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «1000-ЛЕТИЕ ДРЕВНЕРУССКОГО ЗОДЧЕСТВА» գրառումը, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «СОФИЙСКИЙ СОБОР • НОВГОРОД» և «1045 г.» գրառումները։ Անվանական արժեքը՝ 50 ռուբլի։ Նյութը՝ ոսկի-900։ Քաշը՝ 8.64 գ։ Տրամագիծը՝ 22.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 25 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1988		Վլադիմիր Սվյատոսլավիչի ոսկե դրամ
1988		Դարձերեսը՝ Վլադիմիր Սվյատոսլավիչի ոսկե դրամի պատկերը և հատման տարեթիվը՝ «988 г.», եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «1000-ЛЕТИЕ ДРЕВНЕРУССКОЙ МОНЕТНОЙ ЧЕКАНКИ» գրառումը, ներքևում՝ ռուս.՝ «ЗЛАТНИК ВЛАДИМИРА» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 100 ռուբլի։ Նյութը՝ ոսկի-900։ Քաշը՝17.28 գ։ Տրամագիծը՝ 30.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 14 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1988		Ասք Իգորի արշավանքի մասին
1988		Դարձերեսը՝ անհայտ գրչի պատկեր՝ ռուսների և ղփչաղների միջև մարտի տեսարանի դրվագի ֆոնին, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «1000-ЛЕТИЕ ДРЕВНЕРУССКОЙ ЛИТЕРАТУРЫ» գրառումը, ներքևում՝ գրական հուշարձանի անվանումը՝ ռուս.՝ «СЛОВО О ПОЛКУ ИГОРЕВЕ», արշավանքի տարեթիվը՝ «1185 г.»։ Անվանական արժեքը՝ 150 ռուբլի։ Նյութը՝ պլատին-999։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 28.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 16 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։

«Միասնական Ռուսական պետության 500-ամյակ» շարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Միասնական Ռուսական պետության 500-ամյակ» շարքի հուշադրամները թողարկվել են 1989-1991 թվականներին, պատրաստված են տարբեր ազնիվ մետաղներից proof որակով։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը, թողարկման տարեթիվը, ձախ մասում՝ մետաղի հարգը ու քիմիապես մաքուր մետաղի քաշը, աջ մասում՝ դրամահատարանի ապրանքանիշը։

Դարձերեսը՝ պատմական իրադարձության խորհրդանշական պատկերները՝ համապատասխան մակագրություններով, եզրով վերևում՝ շարքի անվանումը՝ ռուս.՝ «500-ЛЕТИЕ ЕДИНОГО РУССКОГО ГОСУДАРСТВА»։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։

1989		Առաջին համառուսական մետաղադրամներ
1989		Դարձերեսը՝ առաջին երեք համառուսական մետաղադրամների պատկերները և դրանց հատման ժամանակաշրջանը (ռուս.՝ XVI в.), եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ПЕРВЫЕ ОБЩЕРУССКИЕ МОНЕТЫ» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 40 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1989		Մոսկովյան Կրեմլ
1989		Դարձերեսը՝ Մոսկովյան Կրեմլի համայնապատկերը, կառուցման ժամանակաշրջանը (ռուս.՝ XV в.), եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «МОСКОВСКИЙ КРЕМЛЬ» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 40 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1989		Իվան Երրորդը միասնական Ռուսական պետության հիմնադիր
1989		Դարձերեսը՝ Մոսկվայի մեծ իշխան Իվան Երրորդը գահին՝ գավազանով, նրանից հետ՝ ազնվականությունը և արքունյաց իշխանները, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ИВАН III • ОСНОВАТЕЛЬ ЕДИНОГО ГОСУДАРСТВА» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Նյութը՝ պալադիում-999։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 12 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1989		Վերափոխման տաճարը Մոսկվայում
1989		Դարձերեսը՝ Մոսկվայի Վերափոխման տաճարի տեսքը վերևից՝ շրջապատված ցանկապատերով, կառուցման տարեթիվը՝ «1478 г.»^{[ն 5]}, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «УСПЕНСКИЙ СОБОР • МОСКВА» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 50 ռուբլի։ Նյութը՝ ոսկի-900։ Քաշը՝ 8.64 գ։ Տրամագիծը՝ 22.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 25 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1989		Իվան Երրորդի պետական կնիքը
1989		Դարձերեսը՝ Իվան Երրորդի պետական կնիքի պատկերը^{[ն 6]}, Ռուսական պետության օրենքների և կանոնների մշակման և ընդունման մշակման տարեթիվը (1834 г.), եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПЕЧАТЬ ИВАНА III» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 100 ռուբլի։ Նյութը՝ ոսկի-900։ Քաշը՝17.28 գ։ Տրամագիծը՝ 30.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 14 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1989		Դիմակայությունը Ուգրա գետի վրա
1989		Դարձերեսը՝ Ուգրա գետի աջ և ձախ ափերին Ախմատ խանի և Իվան Երրորդ իշխանի զորքերը, վերևում՝ արեգակի պատկերը, եզրով ներքևում՝ իրադարձության անվանումն ու տարեթիվը՝ ռուս.՝ «СТОЯНИЕ НА УГРЕ • 1480 г.»։ Անվանական արժեքը՝ 150 ռուբլի։ Նյութը՝ պլատին-999։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 28.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 16 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1990		Պետրոս Մեծի նավատորմը
1990		Դարձերեսը՝ Պոլտավա գծանավը՝ հեռվում տեղակայված մեկ այլ գծանավի ֆոնին, Պետրոս առաջինի պատկերով մեդալ, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ФЛОТ ПЕТРА ВЕЛИКОГО» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 40 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1990		Պետրոպավլովյան ամրոց
1990		Դարձերեսը՝ Պետրոպավլովյան ամրոցի համայնապատկերը, Նևայի գետաբերանը, թիանավ և գծանավ, եզրով ներքևում՝ ամրոցի անվանումն ու կառուցման տարեթիվը՝ ռուս.՝ «ПЕТРОПАВЛОВСКАЯ КРЕПОСТЬ • 1703 г.»։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 40 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1990		Պետրոս Առաջինը բարեփոխիչ
1990		Դարձերեսը՝ թղթագալարը ձեռքին Պետրոս Մեծի պատկերը՝ Ծովակալության շպիլի և ռազմանավերի կայմերի ֆոնին, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ПЕТР I • ПРЕОБРАЗОВАТЕЛЬ» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Նյութը՝ պալադիում-999։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 12 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1990		Գաբրել հրեշտակապետի եկեղեցի
1990		Դարձերեսը՝ բարոկկո ոճով կառուցված «Մենշիկովի աշտարակ» անվանումով հայտնի եկեղեցին Մոսկվայում, կառուցման տարեթիվը (1707 г.), Գաբրիել հրեշտակապետի պատկերը սրբանկարչության ոճով, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ЦЕРЬКОВЬ АРХАНГЕЛА ГАВРИИЛА» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 50 ռուբլի։ Նյութը՝ ոսկի-900։ Քաշը՝ 8.64 գ։ Տրամագիծը՝ 22.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 25 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1990		Պետրոս Առաջինի հուշարձան
1990		Դարձերեսը՝ «Պղնձե հեծյալ» անվանումով հայտնի հուշարձանը Սանկտ-Պետերբուրգում՝ նվիրված Պետրոս Առաջինին, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ПАМЯТНИК ПЕТРУ I» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 100 ռուբլի։ Նյութը՝ ոսկի-900։ Քաշը՝17.28 գ։ Տրամագիծը՝ 30.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 14 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1990		Պոլտավայի ճակատամարտ
1990		Դարձերեսը՝ դրվագ Հյուսիսային պատերազմի գլխավոր ճակատամարտից, եզրով ներքևում՝ իրադարձության անվանումն ու տարեթիվը՝ ռուս.՝ «ПОЛТАВСКАЯ БИТВА • 1709 г.»։ Անվանական արժեքը՝ 150 ռուբլի։ Նյութը՝ պլատին-999։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 28.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 16 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1991		Մեծ թատրոն
1991		Դարձերեսը՝ բալետի պարուհու պատկերը՝ Մեծ թատրոնի շենքի ֆոնին, ծաղկեփունջ, եզրով ներքևում՝ թատրոնի անվանումը ու կառուցման տարեթիվը՝ ռուս.՝ «БОЛЬШОЙ ТЕАТР 1825 г.» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 40 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1991		Հաղթակամարը Մոսկվայում
1991		Դարձերեսը․ կենտրոնում՝ Մոսկովյան հաղթադարպասը, կառուցման տարեթիվը (1834 г.), տեղակայման վայրը (ռուս.՝ МОСКВА), վերևում՝ Ռուսական կայսրության «Ալեքսանդր Առաջինի հուշարձանի բացումը Սանկտ-Պետերբուրգում» հիշատակային մետաղադրամի դիմերեսն ու դարձերեսը, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ТРИУМФАЛЬНАЯ АРКА» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 40 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1991		Ճորտատիրական իրավունքի վերացում
1991		Դարձերեսը՝ «Ի հիշատակ գյուղացիներին ճորտական կախվածությունից ազատման» մեդալը, կանոնադրության հեղինակի՝ Ալեքսանդր Երկրորդի անունը ձեռագիր՝ ռուս.՝ «Александр II», փետրագրիչ, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ОТМЕНА КРЕПОСТНОГО ПРАВА • 1861 г.» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Նյութը՝ պալադիում-999։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 12 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1991		Իսակիոս Դալմաթացու տաճար
1991		Դարձերեսը՝ Իսակիոս Դալմաթացու տաճարը Սանկտ-Պետերբուրգում, կառուցման տարեթիվը (1858 г.), եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ИСААКИЕВСКИЙ СОБОР» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 50 ռուբլի։ Նյութը՝ ոսկի-900։ Քաշը՝ 8.64 գ։ Տրամագիծը՝ 22.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 25 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1991		Ռուս գրող Լև Տոլստոյ
1991		Դարձերեսը՝ Տոլստոյի պատկերը՝ գիրքը ձեռքին, ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1828-1910», ներքևում՝ գրողի ինքնագիրը՝ ռուս.՝ «Лев Тостой»։ Անվանական արժեքը՝ 100 ռուբլի։ Նյութը՝ ոսկի-900։ Քաշը՝17.28 գ։ Տրամագիծը՝ 30.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 14 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1991		1812 թվականի Հայրենական պատերազմ
1991		Դարձերեսը․ կենտրոնում՝ Ալեքսանդրի սյունը եզերող հրեշտակի քանդակը, նրանից ձախ՝ Նապոլեոն Առաջինի դիմապատկերը՝ ռուս.՝ «НАПОЛЕОН I» մակագրությամբ, դեպի աջ՝ Ալեքսանդր Առաջինի դիմապատկերը՝ ռուս.՝ «АЛЕКСАНДР I» մակագրությամբ, եզրով ներքևում՝ ռուս.՝ «ОТЕЧЕСТВЕННАЯ ВОЙНА 1812 г.» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 150 ռուբլի։ Նյութը՝ պլատին-999։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 28.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 16 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։

«Ռուսական Ամերիկայի հայտնագործման 250-ամյակ» շարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ռուսական Ամերիկայի հայտնագործման 250-ամյակ» շարքի հուշադրամները թողարկվել են 1990-1991 թվականներին, պատրաստված են տարբեր ազնիվ մետաղներից proof որակով։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը, թողարկման տարեթիվը, ձախ մասում՝ մետաղի հարգը ու քիմիապես մաքուր մետաղի քաշը, աջ մասում՝ դրամահատարանի ապրանքանիշը։

Դարձերեսը՝ պատմական իրադարձության խորհրդանշական պատկերները՝ համապատասխան մակագրություններով, եզրով վերևում՝ շարքի անվանումը՝ ռուս.՝ «250 лет открытия Русской Америки»։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։

Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Մետաղադրամները հատվել են Լենինգրադի դրամահատարանում։

1990		Ջեյմս Կուկի արշավը Ռուսական Ամերիկա
1990		Դարձերեսը՝ «Ռեզոլյուշն» և «Դիսքավերի» նավերը, տեսարան Ունալաշկա կղզում Կուկի արշավախմբի և ռուս նորաբնակների հանդիպումից, արշավի տարեթիվը (1778), եզրով ներքում՝ ռուս.՝ «ЭКСПЕДИЦИЯ Д. КУКА В РУССКУЮ АМЕРИКУ» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 25 000 հատ։
1990		Սուրբ Պյոտր փոստանավ
1990		Դարձերեսը՝ «Սուրբ Պյոտր» փոստանավը, Վիտուս Բերինգի կիսադեմը՝ դան․՝ «Bering» մակադրությամբ, եզրով ներքում՝ նավի անվանումն ու արշավի տարեթիվը՝ ռուս.՝ «Пакетбот Св․ Петр • 1741», նավապետի անունը՝ ռուս.՝ «Капитан-командор В. Беринг»։ Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Նյութը՝ պալադիում-999։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 6500 հատ։
1990		Սուրբ Պավել փոստանավ
1990		Դարձերեսը՝ «Սուրբ Պավել» փոստանավը, եզրով ներքում՝ նավի անվանումը՝ ռուս.՝ «Пакетбот Св. Павел», նավապետի անունը և արշավի տարեթիվը՝ ռուս.՝ «Капитан А. Чириков • 1741»։ Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Նյութը՝ պալադիում-999։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 6500 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1990		Սուրբ Գավրիիլ բոտ
1990		Դարձերեսը՝ «Սուրբ Գավրիիլ» բոտը, եզրով ներքում՝ նավի անվանումը՝ ռուս.՝ «Бот Св. Гавррил», նավապետի անունը և գիտարշավի տարեթիվը՝ ռուս.՝ «М. Гвоздев • 1732»։ Անվանական արժեքը՝ 150 ռուբլի։ Նյութը՝ պլատին-999։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 28.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 6500 հատ։
1991		Ռոս ամրոց
1991		Դարձերեսը՝ Ռոս ամրոցի ուրվագիծը քարքարոտ ծովափին և առագաստանավ, եզրով ներքում՝ բնակավայրի անվանումը և հիմնադրման տարեթիվը՝ ռուս.՝ «Крепость Росс • 1812»։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 25 000 հատ։
1991		Երեք սրբերի նավահանգիստ
1991		Դարձերեսը՝ առագաստանավ Երեք սրբերի ծովածոցում՝ Ալյասկայում ռուսական առաջին մշտական բնակավայրի ուրվագծի ֆոնին, եզրով ներքում՝ բնակավայրի անվանումը և հիմնադրման տարեթիվը՝ ռուս.՝ «Гавань трех святителей • 1784»։ Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Նյութը՝ պալադիում-999։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 28.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 6500 հատ։
1991		Նովո-Արխանգելսկ
1991		Դարձերեսը՝ Նովո-Արխանգելսկի համայնապատկերը, առագաստանավ և նրան կից նավակ, Ռուսական Ամերիկյան ընկերության հիմնադիր Ալեքսանդր Բարանովի դիմապատկերը, եզրով ներքում՝ բնակավայրի անվանումը և հիմնադրման տարեթիվը՝ ռուս.՝ «Ново-Архангельск • 1799»։ Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Նյութը՝ պալադիում-999։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 6500 հատ։
1991		Իոանն Վենիամինով
1991		Դարձերեսը՝ Ալյասկայի ուղղափառ լուսավորիչ և ռուս միսիոներ Իոանն Վենիամինովը՝առագաստանավի պատկերի ֆոնին, եզրով ներքում՝ ռուս.՝ «Иоанн Вениаминов • миссионер и прсвятитель» գրառումը։ Անվանական արժեքը՝ 150 ռուբլի։ Նյութը՝ պլատին-999։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 6500 հատ։

Ճարտարապետական հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«ԽՍՀՄ պատմության և ճարտարապետության հուշարձաններ» շարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«ԽՍՀՄ պատմության և ճարտարապետության հուշարձաններ» շարքի մետաղադրամները թողարկվել են 1988-1991 թվականներին 5 ռուբլի անվանական արժեքով՝ պատրաստված մելքիորից։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։

Դարձերեսը՝ ճարտարապետական հուշարձանի պատկերը և ռուսերեն անվանումը, տեղակայման քաղաքի անվանումը, կառույցի կերտման տարեթիվը կամ ժամանակաշրջանը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ПЯТЬ РУБЛЕЙ ★ ПЯТЬ РУБЛЕЙ»։

Տեխնիկական բնութագրեր․ քաշը՝ 19.80 գ, տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Յուրաքանչյուրի հատված քանակը (ըստ տարեթվի)․ 1988 թ․՝ 1 675 000 հատ UNC + 325 000 հատ proof, 1989 թ․՝ 1 700 000 հատ UNC + 300 000 հատ proof, 1990 թ․՝ 2 600 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 300 000 հատ proof, 1990 թ․՝ 2 150 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 250 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի, «Բարեխոսության տաճար» մետաղադրամինը՝ Ալեքսանդր Բակլանովի և Ալեքսանդր Կոլոդկինի, «Մատենադարան» մետաղադրամինը՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի, «Սոֆիայի տաճար» և «Ռուսաստանի հազարամյակի հուշարձան» մետաղադրամներինը՝ Ա․ Գ․ Միրոշնիչենկոյի։ Հատվել են Լենինգրադի դրամահատարանում։

1988	Պետրոս Առաջինի հուշարձանը Լենինգրադում ռուս.՝ ПАМЯТНИК ПЕТРУ ПЕРВОМУ ռուս.՝ ЛЕНИНГРАД 1782	1990	Մեծ պալատը Պետրոդվորեցում ռուս.՝ БОЛЬШОЙ ДВОРЕЦ ռուս.՝ ПЕТРОДВОРЕЦ XVIII-XIX ВВ.
1988	Սոֆիայի տաճարը Կիևում ռուս.՝ СОФИЙСКИЙ СОБОР ռուս.՝ КИЕВ XI ВЕК	1990	Մատենադարանը Երևանում ռուս.՝ МАТЕНАДАРАН ռուս.՝ ЕРЕВАН 1959
1988	Ռուսաստանի հազարամյակի հուշարձանը Նովգորոդում ռուս.՝ ПАМЯТНИК «ТЫСЯЧЕЛЕТИЕ РОССИИ» ռուս.՝ НОВГОРОД 1862	1990	Վերափոխման տաճարը Մոսկվայում ռուս.՝ Успенский собор ռուս.՝ МОСКВА XV в.
1989	Բարեխոսության տաճարը Մոսկվայում ռուս.՝ СОБОР ПОКРОВА НА РВУ ռուս.՝ МОСКВА 1561	1991	Հրեշտակապետի տաճարը Մոսկվայում ռուս.՝ АРХАНГЕЛЬСКИЙ СОБОР ռուս.՝ МОСКВА 1508
1989	Ռեգիստանը Սամարղանդում ռուս.՝ РЕГИСТАН ռուս.՝ САМАРКАНД XV-XVII ВВ.	1991	Պետական բանկը Մոսկվայում ռուս.՝ Государственный банкъ ռուս.՝ Москва XIX в.
1989	Ավետման տաճարը Մոսկվայում ռուս.՝ БЛАГОВЕЩЕНСКИЙ СОБОР ռուս.՝ МОСКВА 1489	1991	Սասունցի Դավթի հուշարձանը Երևանում ռուս.՝ ПАМЯТНИК ДАВИДУ САСУНСКОМУ ռուս.՝ ЕРЕВАН 1959

Գիր և գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1984		Ալեքսանդր Պուշկինի ծննդյան 185-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Պուշկինի դիմապատկերը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «А. С. ПУШКИН», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1799-1837»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 965 000 հատ UNC + 35 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Լիդիա Պեշկովայի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1988		Մաքսիմ Գորկու ծննդյան 120-ամյակ
1988		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ գրողի դիմապատկերը՝ ալկոծվող ծով և մրրկահավի պատկերների ֆոնին, անունը՝ ռուս.՝ «А. М. ГОРЬКИЙ»^{[ն 7]}, ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1868-1936»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 775 000 հատ UNC + 225 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ա․ Գ․ Միրոշնիչենկոյի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1988		Լև Տոլստոյի ծննդյան 160-ամյակ
1988		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ գրողի դիմապատկերը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «Л. Н. ТОЛСТОЙ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1828-1910»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 775 000 հատ UNC + 225 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ա․ Գ․ Միրոշնիչենկոյի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում^[25]^[26]։
1989		Տարաս Շևչենկոյի ծննդյան 175-ամյակ
1989		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ պոետի դիմապատկերը, ինքնագիրը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «Т. Г. ШЕВЧЕНКО», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1814-1861»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 700 000 հատ UNC + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1989		Միխայիլ Լերմոնտովի ծննդյան 175-ամյակ
1989		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ պոետի դիմապատկերը, ինքնագիրը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «М. Ю. ЛЕРМОНТОВ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1814-1861»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 700 000 հատ UNC + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի և Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի և Լենինգրադի դրամահատարաններում^[27]^[28]։
1989		Համզա Հաքիմզադե Նիյազիի ծննդյան 100-ամյակ
1989		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Նիյազիի դիմապատկերը և անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «ХАМЗА ХАКИМ-ЗАДЕ НИЯЗИ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1889-1929», բացված գիրք և ծաղիկ։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 800 000 հատ UNC + 200 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1989		Միհայ Էմինեսկուի մահվան 100-ամյա տարելից
1989		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Էմինեսկուի դիմապատկերը, ինքնագիրը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «МИХАИЛ ЭМИНЕСКУ»^{[ն 8]}, ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1850» և «1889»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 800 000 հատ UNC + 200 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1990		Անտոն Չեխովի ծննդյան 130-ամյակ
1990		Դարձերեսը՝ գրողի դիմապատկերը, ինքնագիրը՝ ռուս.՝ «Антон Чехов», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1860-1904», սեղանի լամպ ու գրքեր՝ վարագույրի ֆոնին։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 600 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1990		Յանիս Ռայնիսի ծննդյան 125-ամյակ
1990		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Ռայնիսի դիմապատկերը, ինքնագիրը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «ЯНИС РАЙНИС»^{[ն 9]}, ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1865-1929»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 600 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1991		Ալիշեր Նավոիի ծննդյան 550-ամյակ
1991		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ գործչի դիմապատկերն ու անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «Алишер Навои», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1441-1501»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 150 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 250 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի և Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի և Լենինգրադի դրամահատարաններում^[29]։
1991		Մահթումկուլի Ֆրագի
1991		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ գործչի դիմապատկերն ու անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «Махтумкули», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1733-1798»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 150 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 250 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1991		Կոնստանտին Իվանովի ծննդյան 100-ամյակ
1991		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ պոետի դիմապատկերն ու անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «К. В. ИВАНОВ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1890-1915»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 150 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 250 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Էլլի Յուրևի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1991		Նիզամի Գյանջևիի ծննդյան 850-ամյակ
1991		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ պոետի պատկերը գրելու ընթացքում, անունը՝ ռուս.՝ «Низами Гянджеви», հոբելյանական տարելիցը՝ ռուս.՝ «850 лет»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 150 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 250 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։

Արվեստ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1989		Մոդեստ Մուսորգսկու ծննդյան 150-ամյակ
1989		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ կոմպոզիտորի դիմապատկերը, ինքնագիրը՝ ռուս.՝ «М. Мусоргский», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1839» և «1881», նոտաների գրառումից մի հատված։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 700 000 հատ UNC + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
1990		Պյոտր Չայկովսկու ծննդյան 150-ամյակ
1990		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ աթոռին նստած կոմպոզիտորը՝ նոտաների ֆոնին, նրա ինքնագիրը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «П. ЧАЙКОВСКИЙ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1840-1893»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 600 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1991		Սերգեյ Պրոկոֆևի ծննդյան 100-ամյակ
1991		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ կոմպոզիտորի դիմապատկերը, ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1891» և «1953»՝ բաժանված բանալու նշանով, եզրերով՝ անունը՝ ռուս.՝ «СЕРГЕЙ ПРОКОФЬЕВ»։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 150 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 250 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։

«Ռուսական բալետ» շարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ռուսական բալետ» շարքի պալադիումե հուշադրամները թողարկվել են 1989-1991 թվականներին և պատրաստված են 999 հարգի պալադիումից։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը, թողարկման տարեթիվը, ձախ մասում՝ մետաղի հարգը ու քիմիապես մաքուր մետաղի քաշը, աջ մասում՝ դրամահատարանի ապրանքանիշը։

Դարձերեսը․ կենտրոնում՝ բալետի պարուհի, եզրերով՝ ծաղկեփունջ և ռուս.՝ «РУССКИЙ БАЛЕТ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։

Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Մետաղադրամները հատվել են Լենինգրադի դրամահատարանում։

1989	Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3500 հատ UNC + 3000 հատ proof։	1991	Անվանական արժեքը՝ 5 ռուբլի։ Քաշը՝ 7.78 գ։ Տրամագիծը՝ 25.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 9000 հատ UNC։
1990	Անվանական արժեքը՝ 10 ռուբլի։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 25.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 15 000 հատ UNC։	1991	Անվանական արժեքը՝ 10 ռուբլի։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 25.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 12 000 հատ UNC։
1990	Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 21 000 հատ UNC + 3000 հատ proof։	1991	Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Քաշը՝ 31.10 գ։ Տրամագիծը՝ 37.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 27 000 հատ UNC + 3000 հատ proof։

«Ռուսական բալետ» շարքի ոսկե հուշադրամները թողարկվել են 1991 թվականին և պատրաստված են 585 հարգի ոսկուց UNC որակով կամ 999 հարգի ոսկուց proof որակով։

Դիմերեսը․ կենտրոնում՝ Մոսկվայի Մեծ թատրոնի շենքը, պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), վերևում՝ ռուս.՝ «БОЛЬШОЙ ТЕАТР» գրառումը, ներքում՝ անվանական արժեքը, ձախ մասում՝ մետաղի հարգը ու քիմիապես մաքուր մետաղի քաշը, աջ մասում՝ թողարկման տարեթիվը և դրամահատարանի ապրանքանիշը։

Դարձերեսը․ կենտրոնում՝ բալետի պարուհի, եզրերով՝ ծաղկեփունջ և ռուս.՝ «РУССКИЙ БАЛЕТ» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։

Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Մետաղադրամները հատվել են Լենինգրադի դրամահատարանում։

585 հարգի ոսկուց մետաղադրամներ		999 հարգի ոսկուց մետաղադրամներ
1991	Անվանական արժեքը՝ 10 ռուբլի։ Քաշը՝ 2.65 գ։ Տրամագիծը՝ 17.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 6000 հատ։	1991	Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Քաշը՝ 3.11 գ։ Տրամագիծը՝ 16.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1500 հատ։
1991	Անվանական արժեքը՝ 25 ռուբլի։ Քաշը՝ 5.32 գ։ Տրամագիծը՝ 21.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 5000 հատ։	1991	Անվանական արժեքը՝ 50 ռուբլի։ Քաշը՝ 7.78 գ։ Տրամագիծը՝ 22.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 1500 հատ։
1991	Անվանական արժեքը՝ 50 ռուբլի։ Քաշը՝ 13.30 գ։ Տրամագիծը՝ 28.60 մմ։ Հատված քանակը՝ 2400 հատ։	1991	Անվանական արժեքը՝ 100 ռուբլի։ Քաշը՝ 15.55 գ։ Տրամագիծը՝ 30.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1500 հատ։
1991	Անվանական արժեքը՝ 100 ռուբլի։ Քաշը՝ 26.58 գ։ Տրամագիծը՝ 35.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1200 հատ։

Գիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1981		Դեպի տիեզերք մարդու առաջին թռիչքի 20-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը։ Դարձերեսը՝ մարդկության առաջին տիեզերագնաց Յուրի Գագարինի պատկերը սկաֆանդրով՝ ռուս.՝ «Ю. А. ГАГАРИН» մակագրությամբ, «1961» ու «1981» տարեթվերը և մուրճի ու մանգաղի պատկերը՝ աստղազարդ երկնքի, տիեզերական հրթիռի, «Սալյուտ» ուղեծրակայանի և նրան կցված «Սոյուզ» տիեզերանավերի ֆոնին, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «20 ЛЕТ ПЕРВОГО ПОЛЕТА ЧЕЛОВЕКА В КОСМОС» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 962 000 հատ UNC + 38 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1983		Իվան Ֆյոդորովի մահվան 400-ամյա տարելից
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ հատված Իվան Ֆյոդորովի հուշարձանից Մոսկվայում, տպագրիչի անունը՝ ռուս.՝ «ИВАН ФЕДОРОВ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1510-1583», եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «РУССКИЙ ПЕРВОПЕЧАТНИК» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 965 000 հատ UNC + 35 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Իգոր Կռիլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1983		Կառլ Մարքսի ծննդյան 165-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ մարքսիզմի համահիմնադիրի դիմապատկերը, անունը՝ ռուս.՝ «КАРЛ МАРКС», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1818-1883»: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 921 000 հատ UNC + 79 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1983		Դեպի տիեզերք առաջին կին տիեզերագնացի թռիչքի 20-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Վալենտինա Տերեշկովայի դիմապատկերը սկաֆանդրով՝ աստղազարդ երկնքի և «XX» թվի ֆոնին, ներքում՝ թռիչքի ժամանակահատվածը՝ «16-19.VI.1963»: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 945 000 հատ UNC + 55 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Իգոր Կռիլկովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Լենինգրադի դրամահատարանում proof-like որակով։
1984		Դմիտրի Մենդելեևի ծննդյան 150-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ գիտնականի դիմապատկերը, անունը՝ ռուս.՝ «Д. И. МЕНДЕЛЕЕВ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1834-1907»: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 965 000 հատ UNC + 35 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Յուրի Լուկյանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Մոսկվայի դրամահատարանում^[30]^[31] proof-like որակով։
1984		Ալեքսանդր Պոպովի ծննդյան 125-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ գիտնականի դիմապատկերը, անունը՝ ռուս.՝ «А. С. ПОПОВ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1859-1906»: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 965 000 հատ UNC + 35 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վալենտին Նիկիտինի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Մոսկվայի դրամահատարանում^[32]^[33] proof-like որակով։
1985		Ֆրիդրիխ Էնգելսի ծննդյան 165-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ մարքսիզմի համահիմնադիրի դիմապատկերը, անունը՝ ռուս.՝ «ФРИДРИХ ЭНГЕЛЬС», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1820-1895»: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 960 000 հատ UNC + 40 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Մոսկվայի դրամահատարանում^[34]^[35] proof-like որակով։
1986		Միխայիլ Լոմոնոսովի ծննդյան 275-ամյակ
		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ Լոմոնոսովի դիմապատկերը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «М. В. ЛОМОНОСОВ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1711-1765»: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 1 965 000 հատ UNC + 35 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Մ․ Ի․ Գոգուևի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։
		1988 թ․ վերաթողարկվել է համարժեք տեխնիկական բնութագրերով և համանման դիզայնով (դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ • 1988 • Н») 55 000 հատ հուշադրամ՝ Մոսկվայի դրամահատարանում^[36]^[37] proof-like որակով։
1987		Կոնստանտին Ցիոլկովսկու ծննդյան 130-ամյակ
1987		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ տիեզերագնացության տեսության հիմնադրի հուշարձանը Մոսկվայում՝ աստղազարդ երկնքի և թռիչքում գտնվող հրթիռի ֆոնին, գիտնականի անունը՝ ռուս.՝ «К. Э. ЦИОЛКОВСКИЙ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1857-1935»: Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 3 830 000 հատ UNC + 170 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Սերգեյ Սիրոմյատնիկովի։ Հատվել է Լենինգրադի և Մոսկվայի դրամահատարաններում^[38]։
1990		Ֆրանցիսկ Սկորինայի ծննդյան 500-ամյակ
1990		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ արևելասլավոնական առաջին տպագրիչի պատկերը՝ բաց գրքի առջև և մատիտը ձեռքին, գործչի անունը՝ ռուս.՝ «ФРАНЦИСК СКОРИНА», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1490-ок. 1541», զարդանախշ։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 600 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 300 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում^[39]։
1991		Պյոտր Լեբեդևի ծննդյան 125-ամյակ
1991		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանը, պետության անվանումը՝ ռուս.՝ «СССР», անվանական արժեքը և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ գիտնականի կողային պատկերը, անվան գրառումը՝ ռուս.՝ «П. Н. ЛЕБЕДЕВ», ծննդյան և մահվան տարեթվերը՝ «1866-1912», լույսի ճնշման ֆիզիկական բանաձևը, ներքևում՝ ֆիզիկական սարքերի ոճավորված պատկերներ։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։ Անվանական արժեքը՝ 1 ռուբլի։ Նյութը՝ մելքիոր։ Քաշը՝ 12.80 գ։ Տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 2 150 000 հատ UNC + 100 000 հատ BU + 250 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Կոլոդկինի։ Հատվել է Մոսկվայի դրամահատարանում։
1991		Դեպի տիեզերք մարդու առաջին թռիչքի 30-ամյակ
1991		Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը, թողարկման տարեթիվը, ձախ մասում՝ մետաղի հարգը ու քիմիապես մաքուր մետաղի քաշը, աջ մասում՝ դրամահատարանի ապրանքանիշը։ Դարձերեսը՝ Գագարինի հուշարձանը, նրանից ձախ և աջ՝ աստղազարդ երկնքի ոճավորված պատկերը, եզրերով՝ հոբելյանական տարեթվերը՝ «1961» և «1991», ռուս.՝ «30 ЛЕТ ПЕРВОГО ПОЛЕТА ЧЕЛОВЕКА В КОСМОС» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 3 ռուբլի։ Նյութը՝ արծաթ-900։ Քաշը՝ 34.56 գ։ Տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 35 000 հատ proof։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։

Սպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«22-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«22-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարքի մելքիորե մետաղադրամները թողարկվել են 1977-1980 թվականներին 1 ռուբլի անվանական արժեքով։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը՝ նրանցից հորիզոնական գծով բաժանված, եզերվում է շրջագծով։

Դարձերեսը՝ Մոսկվայի տեսարժան վայրը կամ այլ խորհրդանշական պատկեր, մոսկովյան օլիմպիադայի խորհրդանիշը, թողարկման տարեթիվը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «ИГРЫ XXII ОЛИМПИАДЫ • МОСКВА • 1980» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։

Տեխնիկական բնութագրեր․ քաշը՝ 12.80 գ, տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի, «Օլիմպիադայի խորհրդանիշ» մետաղադրամինը՝ Յուրի Լուկյանովի։ Հատվել են Լենինգրադի դրամահատարանում։

1977	Օլիմպիադայի խորհրդանիշ^{[ն 10]} Հատված քանակը՝ 8 665 000 հատ UNC + 335 000 հատ BU և proof։	1979	Տիեզերքի նվաճողների հուշարձան^{[ն 11]} Հատված քանակը՝ 4 655 500 հատ UNC + 334 500 հատ BU և proof։
1978	Մոսկովյան Կրեմլ^{[ն 12]} Հատված քանակը՝ 6 490 500 հատ UNC + 509 500 հատ BU և proof։	1980	Յուրի Դոլգորուկիի արձան և Մոսխորհրդի շենք Հատված քանակը՝ 4 490 500 հատ UNC + 509 500 հատ BU և proof։
1979	Մոսկվայի պետական համալսարան Հատված քանակը՝ 4 655 500 հատ UNC + 334 500 հատ BU և proof։	1980	Օլիմպիական ջահը Մոսկվայում Հատված քանակը՝ 4 490 500 հատ UNC + 509 500 հատ BU և proof։

«22-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարքի արծաթե հուշադրամները թողարկվել են 1977-1980 թվականներին 5 կամ 10 ռուբլի անվանական արժեքով և պատրաստված են 900 հարգի արծաթից։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը՝ նրանցից հորիզոնական գծով բաժանված, եզերվում է շրջագծով։

Դարձերեսը՝ համապատասխան քաղաքը կամ մարզաձևը ներկայացնող պատկերը, մոսկովյան օլիմպիադայի խորհրդանիշը, դրամահատարանի ապրանքանիշը, թողարկման տարեթիվը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «ИГРЫ XXII ОЛИМПИАДЫ • МОСКВА • 1980» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։

Տեխնիկական բնութագրեր․ 5 ռուբլի անվանական արժեքով մետաղադրամների քաշը՝ 16,67 գ, տրամագիծը՝ 33.00 մմ, 10 ռուբլի անվանական արժեքով մետաղադրամների քաշը՝ 33.33 գ, տրամագիծը՝ 39.00 մմ։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի, «Լենինգրադ» մետաղադրամինը՝ Վլադիմիր Նիկիտինի^[40], «Կիև» և «Մինսկ» մետաղադրամներինը՝ Յուրի Լուկյանովի։ Մետաղադրամներից 14-ը հատվել է Մոսկվայի և Լենինգրադի դրամահատարաններում, իսկ մյուս 14-ը՝ միայն Լենինգրադի դրամահատարանում։

5 ռուբլի անվանական արժեքով մետաղադրամներ			10 ռուբլի անվանական արժեքով մետաղադրամներ
1977		Լենինգրադ Հատված քանակը՝ 250 411 հատ UNC + 121 417 հատ proof։	1977		Մոսկվա Հատված քանակը՝ 250 414 հատ UNC + 121 423 հատ proof։
1977		Տալլին Հատված քանակը՝ 251 562 հատ UNC^[41]^[42] + 122 167 հատ proof։	1977	ԽՍՀՄ քարտեզ Հատված քանակը՝ 250 040 հատ UNC^[43]^[44] + 121 137 հատ proof։
1977	Կիև Հատված քանակը՝ 250 037 հատ UNC + 121 137 հատ proof։		1978	Հեծանվային սպորտ Հատված քանակը՝ 226 670 հատ UNC + 118 453 հատ proof։
1977	Մինսկ Հատված քանակը՝ 250 040 հատ UNC + 121 137 հատ proof։		1978		Թիավարություն^{[ն 13]} Հատված քանակը՝ 226 404 հատ UNC + 118 403 հատ proof^[45]^[46]։
1978	Վազք Հատված քանակը՝ 226 653 հատ UNC^[47]^[48] + 118 353 հատ proof։		1978		Ղըզ ղուումայ Հատված քանակը՝ 226 403 հատ UNC + 118 409 հատ proof^[49]^[50]։
1978	Լող Հատված քանակը՝ 226 655 հատ UNC + 118 353 հատ proof։		1978		Ձողացատկ Հատված քանակը՝ 220 583 հատ UNC + 119 343 հատ proof։
1978		Բարձրացատկ Հատված քանակը՝ 220 583 հատ UNC + 119 143 հատ proof։	1979	Բասկետբոլ Հատված քանակը՝ 220 583 հատ UNC^[51]^[52] + 119 243 հատ proof^[51]^[52]։
1978		Ձիասպորտ Հատված քանակը՝ 220 603 հատ UNC + 119 143 հատ proof։	1979	Վոլեյբոլ Հատված քանակը՝ 220 583 հատ UNC^[53]^[54] + 119 243 հատ proof^[53]^[54]։
1979		Մուրճի նետում Հատված քանակը՝ 207 078 հատ UNC + 107 928 հատ proof։	1979	Մարզաքարային սպորտ Հատված քանակը՝ 207 078 հատ UNC + 107 928 հատ proof։
1979		Ծանրամարտ Հատված քանակը՝ 207 078 հատ UNC + 107 928 հատ proof։	1979	Բռնցքամարտ Հատված քանակը՝ 207 078 հատ UNC + 107 928 հատ proof։
1980		Սպորտային մարմնամարզություն Հատված քանակը՝ 126 220 հատ UNC^[55]^[56] + 95 420 հատ proof։	1979		Ձյուդո Հատված քանակը՝ 207 078 հատ UNC + 107 928 հատ proof։
1980		Նետաձգություն Հատված քանակը՝ 126 220 հատ UNC^[57]^[58] + 95 420 հատ proof^[57]^[58]։	1980		Խուրեշ^{[ն 14]} Հատված քանակը՝ 126 220 հատ UNC + 95 420 հատ proof։
1980	Գորոդկի Հատված քանակը՝ 126 220 հատ UNC + 95 520 հատ proof։		1980	Պարանի ձգում Հատված քանակը՝ 126 220 հատ UNC + 95 420 հատ proof։
1980	Իսինդի Հատված քանակը՝ 126 220 հատ UNC + 95 520 հատ proof։		1980	Եղջերուներով սահնակներով մրցավազք Հատված քանակը՝ 126 220 հատ UNC + 95 420 հատ proof։

«22-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարքի ոսկե հուշադրամները թողարկվել են 1977-1980 թվականներին 100 ռուբլի անվանական արժեքով և պատրաստված են 900 հարգի ոսկուց։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը՝ նրանցից հորիզոնական գծով բաժանված, եզերվում է շրջագծով։

Դարձերեսը՝ համապատասխան մարզական կառույցը կամ խորհրդանշական պատկերը, մոսկովյան օլիմպիադայի խորհրդանիշը, դրամահատարանի ապրանքանիշը, թողարկման տարեթիվը, եզրերով՝ ռուս.՝ «ИГРЫ XXII ОЛИМПИАДЫ • МОСКВА • 1980» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։

Տեխնիկական բնութագրեր․ քաշը՝ 17.45 գ, տրամագիծը՝ 30.00 մմ։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի։ Մետաղադրամներից չորսը հատվել է Մոսկվայի և Լենինգրադի դրամահատարաններում, իսկ երկուսը՝ միայն Մոսկվայի դրամահատարանում։

1977	Սպորտը և աշխարհը^{[ն 15]} Հատված քանակը՝ 43 536 հատ UNC + 38 036 հատ proof։	1979		Կռիլատսկոե հեծանվահրապարակ Հատված քանակը՝ 54 913 հատ UNC^[59]^[60] + 42 213 հատ proof։
1978	Լենինի անվան մարզադաշտ Հատված քանակը՝ 62 023 հատ UNC + 45 317 հատ proof։	1979	Դրուժբա մարզադահլիճ Հատված քանակը՝ 53 503 հատ UNC^[61]^[62] + 38 003 հատ proof^[61]^[62]։
1978	Կռիլատսկոե թիավարության ջրանցք Հատված քանակը՝ 57 153 հատ UNC + 43 253 հատ proof։	1980	Օլիմպիական կրակը Մոսկվայում Հատված քանակը՝ 24 620 հատ UNC + 27 820 հատ proof։

«22-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարքի պլատինե հուշադրամները թողարկվել են 1977-1980 թվականներին 150 ռուբլի անվանական արժեքով և պատրաստված են 999 հարգի պլատինից։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը՝ նրանցից հորիզոնական գծով բաժանված, եզերվում է շրջագծով։

Դարձերեսը՝ խորհրդանշական պատկերներ անտիկ օլիմպիական խաղերից, մոսկովյան օլիմպիադայի խորհրդանիշը, դրամահատարանի ապրանքանիշը, թողարկման տարեթիվը, եզրով վերևում՝ ռուս.՝ «ИГРЫ XXII ОЛИМПИАДЫ • МОСКВА • 1980» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ատամնավոր։

Տեխնիկական բնութագրեր․ քաշը՝ 15.55 գ, տրամագիծը՝ 28.60 մմ։ Էսքիզները՝ Վիկտոր Երմակովի։ Հատվել են Լենինգրադի դրամահատարանում։

1977	Դափնեպսակ Հատված քանակը՝ 9910 հատ UNC + 24 160 հատ proof։	1979	Անտիկ մարտակառքեր Հատված քանակը՝ 9728 հատ UNC + 17 078 հատ proof։
1978	Սկավառականետորդ^{[ն 16]} Հատված քանակը՝ 13 403 հատ UNC + 19 853 հատ proof։	1980	Անտիկ վազորդներ Հատված քանակը՝ 7820 հատ UNC + 12 870 հատ proof։
1979	Անտիկ ըմբշամարտիկներ Հատված քանակը՝ 13 578 հատ UNC^[63]^[64] + 18 978 հատ proof։

«25-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«25-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարքի հուշադրամները թողարկվել են 1991 թվականին 1 ռուբլի անվանական արժեքով և պատրաստված են մելքիորից proof-like որակով։

Դիմերեսը՝ պետական զինանշանն ու պետության անվանումը (ռուս.՝ СССР), անվանական արժեքը։

Դարձերեսը՝ մարզաձևը ներկայացնեղ մարզիկները, անտիկ օլիմպիական խաղերում համապասխան մարզիկների պատկերները, Սագրադա Ֆամիլիա տաճարի ոճավորված պատկերը և հին հունական զարդանախշ, եզրերով՝ ռուս.՝ «XXV ОЛИМПИАДА» և «БАРСЕЛОНА 1992» գրառումները։ Դրամաշուրթը՝ հարթ, գրառումով՝ ռուս.՝ «ОДИН РУБЛЬ ◾ ОДИН РУБЛЬ»։

Տեխնիկական բնութագրեր․ քաշը՝ 12.80 գ, տրամագիծը՝ 31.00 մմ։ Յուրաքանչյուրի հատված քանակը՝ 250 000 հատ։ Էսքիզները՝ Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել են Լենինգրադի դրամահատարանում։

1991	Նիզակի նետում	1991	Ըմբշամարտ
1991	Հեծանվային սպորտ^{[ն 17]}	1991	Վազք
1991	Ծանրամարտ	1991	Հեռացատկ

Բուսական և կենդանական աշխարհ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1991		Կարմիր գիրք․ ձկնակեր բվեճ
1991		Դիմերեսը՝ անվանական արժեքը, տերևներ, դրամահատարանի նշանը, եզրերով՝ թողարկող բանկի անվանումը՝ ռուս.՝ «ГОСУДАРСТВЕННЫЙ БАНК СССР» և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ թռչունի պատկերը խոտաբույսերի մեջ, եզրերով՝ նրա անվանումը՝ ռուս.՝ «РЫБНЫЙ ФИЛИН», շարքի^{[ն 18]} անվանումը՝ ռուս.՝ «КРАСНАЯ КНИГА СССР» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ընդհատվող ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 5 ռուբլի։ Նյութը՝ արույր (կենտրոն) և մելքիոր (օղակ)։ Քաշը՝ 6.10 գ։ Տրամագիծը՝ 17.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 500 000 հատ UNC^[65] + 50 000 հատ BU։ Էսքիզները՝ Մ․ Ա․ Սիսայի և Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում որակով։
1991		Կարմիր գիրք․ ոլորաեղջյուր այծ
1991		Դիմերեսը՝ անվանական արժեքը, տերևներ, դրամահատարանի նշանը, եզրերով՝ թողարկող բանկի անվանումը՝ ռուս.՝ «ГОСУДАРСТВЕННЫЙ БАНК СССР» և թողարկման տարեթիվը։ Դարձերեսը՝ այծի պատկերը քարափի վրա, եզրերով՝ նրա անվանումը՝ ռուս.՝ «ВИНТОРОГИЙ КОЗЁЛ», շարքի^{[ն 18]} անվանումը՝ ռուս.՝ «КРАСНАЯ КНИГА СССР» գրառումը։ Դրամաշուրթը՝ ընդհատվող ատամնավոր։ Անվանական արժեքը՝ 5 ռուբլի։ Նյութը՝ արույր (կենտրոն) և մելքիոր (օղակ)։ Քաշը՝ 6.10 գ։ Տրամագիծը՝ 17.00 մմ։ Հատված քանակը՝ 500 000 հատ UNC^[65] + 50 000 հատ BU։ Էսքիզները՝ Մ․ Ա․ Սիսայի և Ալեքսանդր Բակլանովի։ Հատվել է Լենինգրադի դրամահատարանում։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նշումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Հուշադրամները թանկարժեք և ոչ թանկարժեք մետաղներից պատրաստված դրամներ են, հատվում եմ փոքր քանակով և առանձնանում են թեմատիկ բազմազանությամբ։ Շրջանառության մեջ գործնականում չեն հանդիպում, սակայն հանդիսանում են օրինական վճարամիջոց իրենց անվանական արժեքով^[1]^[2]։
↑ ???????։
↑ Одновременно с выпуском монеты в СССР монета с аналогичным реверсом была выпущена и в Болгарии.^[3], 2, 3
↑ Հատուկ վերաթողարկման մետաղադրամները (ռուս.՝ новодел, անգլ.՝ restrike, գերմ.՝ Neuprägung/Neuabschlag) պետական բանկի թողարկված հուշադրամներ և ներդրումային մետաղադրամներ են, որոնք հատվել են գոյություն ունեցող մետաղադրամի նախատիպով կամ բնօրինակ դրամահատման կնիքներով, կամ պետական դրամահատարանում հատուկ պատրաստված կնիքներով^[5]^[6]^[7]։
↑ «Վերափոխման տաճարը Մոսկվայում» ոսկե հուշադրամի վրա որպես կառուցման տարեթիվ նշված է 1478 թվականը, սակայն Մոսկվայի Վերափոխման տաճարի կառուցումն ավարտվել է 1479 թվականին, նույն տարում էլ այն օծվել է^[20]^[21]։
↑ Իվան Երրորդի պետական կնիքի դեմերեսին պատկերված է նժույգ հեծած Սուրբ Գևորգ Ամենափրկիչը, ով խոցում է վիշապին (թևավոր օձին)։ Պատկերը եզերվում է մեծ իշխանի տիտղոսը նշանակող գրառումը՝ ռուս.՝ «ИОАНЪ БЖИЕЮ МИЛОСТИЮ ГОСПОДАРЬ ВСЕЯ РУСИ И ВЕЛИКИИ КНЗЬ»^[22]^[23]^[24]։
↑ Ա․ Մ․ Պեշկով — Մ․ Գորկի
↑ Միհայ — Միխայ — Միխայիլ
↑ Յանիս Պլիեկշանս / Յան Ռայնիս / Ռայնիս
↑ «Օլիմպիադայի խորհրդանիշ» մետաղադրամի դարձերեսին պատկերներից առկա է միայն համանուն պատկերանիշը։
↑ «Տիեզերքի նվաճողների հուշարձան» մետաղադրամի դարձերեսին հուշարձանը ներկայացված է աստղազարդ երկնքի, Սալյուտ-1 ուղեծրակայանի, Երկրի առաջին արհեստական արբանյակի պատկերների ֆոնին։
↑ «Մոսկովյան Կրեմլ» մետաղադրամի դարձերեսին պատկերված են Կրեմլի Վոդովզվոդնայա, Բորովիցկայա, Սպասկայա, Տրոիցկայա և Նիկոլսկայա աշտարակները, պատը և պալատական կառույցներ։
↑ Բայդարկաներով և կանոեներով թիավարություն
↑ Танец орла и хуреш
↑ «Սպորտը և աշխարհը» այլաբանություն
↑ Սկավառականետորդ
↑ «25-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարքի «Հեծանվային սպորտ» մետաղադրամի վրա հեծանվորդի կողքին պատկերված են քառաձի մարտակառքն ու նրա կառավարը։
↑ ^18,0 ^18,1 ԽՍՀՄ-ՌԴ «Կարմիր գիրք» շարք

Վրիպակներ և անհամապատասխանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Коллекционные монеты; xxx (ռուս.)։ Վերցված է 2016-11-19
↑ Коллекционные монеты; xxx (ռուս.)։ Վերցված է 2016-12-18
↑ ^3,0 ^3,1 Монета «Выпуск в честь советско-болгарской дружбы»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-06
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 62
↑ Новодельные монеты; realcoin.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-18
↑ Новоделы; numizm.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-18
↑ Что такое новодел?; 2monetki.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-18
↑ Монета «XII Всемирный фестиваль молодежи и студентов в Москве»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-23
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 72
↑ Монета «Международный год мира»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-23
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 74
↑ Монета «Сто лет со дня рождения В. И. Ленина»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-24
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 11
↑ Монета «115-летие со дня рождения В. И. Ленина»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-25
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 70
↑ Монета «Жуков»; moneta-russia.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-01
↑ ^17,0 ^17,1 Монеты «70 лет Великой Октябрьской социалистической революции»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-26
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 79
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 81
↑ Московский Кремль: Патриарший Успенский собор; patriarchia.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-11
↑ Успенский собор Московского кремля; russiancity.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-11
↑ Печать Ивана III; oldru.com (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-04
↑ Печать Ивана III; master28.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-04
↑ Вокруг двуглавого орла; историк.рф (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-04
↑ Монета «160 лет со дня рождения руского писателя Л. Н. Толстого»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-28
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 83
↑ Монета «175 лет со дня рождения русского поэта М. Ю. Лермонтова»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-03-06
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 97
↑ Монета «550 лет со дня рождения узбекского поэта, мыслителя и государственного деятеля А. Навои»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-03-08
↑ Монета «150-летие со дня рождения русского химика Д. И. Менделеева»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 67
↑ Монета «125-летие со дня рождения русского физика А. С. Попова»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 68
↑ Монета «165 лет со дня рождения Фридриха Энгельса»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 73
↑ Монета «275 лет со дня рождения великого русского ученого М. В. Ломоносова»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 75
↑ Монета «130 лет со дня рождения основоположника отечественной космонавтики К. Э. Циолковского»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07
↑ Монета «500 лет со дня рождения выдающегося деятеля славянской культуры Ф. Скорины»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 21
↑ Монета «Таллин»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 22
↑ Монета «Карта СССР»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 36
↑ Монета «Гребля»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 38
↑ Монета «Бег»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 25
↑ Монета «Догони девушку»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 39
↑ ^51,0 ^51,1 Монета «Баскетбол»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ ^52,0 ^52,1 Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 41
↑ ^53,0 ^53,1 Монета «Волейбол»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ ^54,0 ^54,1 Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 42
↑ Монета «Гимнастика»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 31
↑ ^57,0 ^57,1 Монета «Стрельба из лука»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27
↑ ^58,0 ^58,1 Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 32
↑ Монета «Велотрек в Крылатском»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-28
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 52
↑ ^61,0 ^61,1 Монет «Универсальный спортивный зал Дружба»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-28
↑ ^62,0 ^62,1 Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 53
↑ Монета «Античные борцы»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-28
↑ Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 57
↑ ^65,0 ^65,1 Коллекционные монеты из серии «Красная книга»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-03-13

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ганичев С. И. и др., Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989. Каталог, Москва, «Внешторгиздат», 1989 — 100 էջ։
Рылов И. И., Соболин В. И., Монеты России от Николая II до наших дней. Каталог, Москва, «Пруф», 2004, էջ 62-150 — 504 էջ, ISBN 5-900720-32-2։
Ларин-Подольский И. А., Монеты России: от Владимира до Владимира. Большая иллюстрированная энциклопедия, Москва, «Э», 2016, էջ 206-231 — 288 էջ, ISBN 978-5-699-79423-2։
Cuhaj G.S., Michael T., 2018 Standard Catalog of World Coins 1901-2000 (45th Ed.), Iola, «Krause Publications», 2017, էջ 1855-1870 — 2384 էջ, ISBN 978-1-4402-4797-2։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԽՍՀՄ հիշատակային մետաղադրամներ; moneta-russia.ru (ռուս.)
ԽՍՀՄ հոբելյանական և հիշատակային մետաղադրամների կատալոգ; fcoins.ru (ռուս.)
ԽՍՀՄ հոբելյանական և հիշատակային մելքիորե մետաղադրամների կատալոգ; shiraliv.ru (ռուս.)

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Խորհրդային Միության հուշադրամներ կատեգորիայում։

[3] Հուշադրամները թանկարժեք և ոչ թանկարժեք մետաղներից պատրաստված դրամներ են, հատվում եմ փոքր քանակով և առանձնանում են թեմատիկ բազմազանությամբ։ Շրջանառության մեջ գործնականում չեն հանդիպում, սակայն հանդիսանում են օրինական վճարամիջոց իրենց անվանական արժեքով^[1]^[2]։

[4] ???????։

[6] Одновременно с выпуском монеты в СССР монета с аналогичным реверсом была выпущена и в Болгарии.^[3], 2, 3

[նովոդել-11] Հատուկ վերաթողարկման մետաղադրամները (ռուս.՝ новодел, անգլ.՝ restrike, գերմ.՝ Neuprägung/Neuabschlag) պետական բանկի թողարկված հուշադրամներ և ներդրումային մետաղադրամներ են, որոնք հատվել են գոյություն ունեցող մետաղադրամի նախատիպով կամ բնօրինակ դրամահատման կնիքներով, կամ պետական դրամահատարանում հատուկ պատրաստված կնիքներով^[5]^[6]^[7]։

[26] «Վերափոխման տաճարը Մոսկվայում» ոսկե հուշադրամի վրա որպես կառուցման տարեթիվ նշված է 1478 թվականը, սակայն Մոսկվայի Վերափոխման տաճարի կառուցումն ավարտվել է 1479 թվականին, նույն տարում էլ այն օծվել է^[20]^[21]։

[կնիք-30] Իվան Երրորդի պետական կնիքի դեմերեսին պատկերված է նժույգ հեծած Սուրբ Գևորգ Ամենափրկիչը, ով խոցում է վիշապին (թևավոր օձին)։ Պատկերը եզերվում է մեծ իշխանի տիտղոսը նշանակող գրառումը՝ ռուս.՝ «ИОАНЪ БЖИЕЮ МИЛОСТИЮ ГОСПОДАРЬ ВСЕЯ РУСИ И ВЕЛИКИИ КНЗЬ»^[22]^[23]^[24]։

[գորկի-31] Ա․ Մ․ Պեշկով — Մ․ Գորկի

[միհայ-36] Միհայ — Միխայ — Միխայիլ

[ռայնիս-37] Յանիս Պլիեկշանս / Յան Ռայնիս / Ռայնիս

[49] «Օլիմպիադայի խորհրդանիշ» մետաղադրամի դարձերեսին պատկերներից առկա է միայն համանուն պատկերանիշը։

[50] «Տիեզերքի նվաճողների հուշարձան» մետաղադրամի դարձերեսին հուշարձանը ներկայացված է աստղազարդ երկնքի, Սալյուտ-1 ուղեծրակայանի, Երկրի առաջին արհեստական արբանյակի պատկերների ֆոնին։

[51] «Մոսկովյան Կրեմլ» մետաղադրամի դարձերեսին պատկերված են Կրեմլի Վոդովզվոդնայա, Բորովիցկայա, Սպասկայա, Տրոիցկայա և Նիկոլսկայա աշտարակները, պատը և պալատական կառույցներ։

[57] Բայդարկաներով և կանոեներով թիավարություն

[72] Танец орла и хуреш

[73] «Սպորտը և աշխարհը» այլաբանություն

[78] Սկավառականետորդ

[81] «25-րդ ամառային օլիմպիական խաղեր» շարքի «Հեծանվային սպորտ» մետաղադրամի վրա հեծանվորդի կողքին պատկերված են քառաձի մարտակառքն ու նրա կառավարը։

[կարմիրգիրք-82] 18,0 ^18,1 ԽՍՀՄ-ՌԴ «Կարմիր գիրք» շարք

[ղհմ-1] Коллекционные монеты; xxx (ռուս.)։ Վերցված է 2016-11-19

[իամ-2] Коллекционные монеты; xxx (ռուս.)։ Վերցված է 2016-12-18

[druzhba-5] 3,0 ^3,1 Монета «Выпуск в честь советско-болгарской дружбы»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-06

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———62-7] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 62

[8] Новодельные монеты; realcoin.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-18

[9] Новоделы; numizm.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-18

[10] Что такое новодел?; 2monetki.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-18

[12] Монета «XII Всемирный фестиваль молодежи и студентов в Москве»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-23

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———72-13] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 72

[14] Монета «Международный год мира»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-23

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———74-15] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 74

[16] Монета «Сто лет со дня рождения В. И. Ленина»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-24

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———11-17] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 11

[18] Монета «115-летие со дня рождения В. И. Ленина»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-25

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———70-19] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 70

[ժուկով-20] Монета «Жуков»; moneta-russia.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-01

[october70-21] 17,0 ^17,1 Монеты «70 лет Великой Октябрьской социалистической революции»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-26

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———79-22] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 79

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———81-23] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 81

[24] Московский Кремль: Патриарший Успенский собор; patriarchia.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-11

[25] Успенский собор Московского кремля; russiancity.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-11

[27] Печать Ивана III; oldru.com (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-04

[28] Печать Ивана III; master28.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-04

[29] Вокруг двуглавого орла; историк.рф (ռուս.)։ Վերցված է 2017-06-04

[32] Монета «160 лет со дня рождения руского писателя Л. Н. Толстого»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-02-28

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———83-33] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 83

[34] Монета «175 лет со дня рождения русского поэта М. Ю. Лермонтова»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-03-06

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———97-35] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 97

[38] Монета «550 лет со дня рождения узбекского поэта, мыслителя и государственного деятеля А. Навои»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-03-08

[39] Монета «150-летие со дня рождения русского химика Д. И. Менделеева»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———67-40] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 67

[41] Монета «125-летие со дня рождения русского физика А. С. Попова»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———68-42] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 68

[43] Монета «165 лет со дня рождения Фридриха Энгельса»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———73-44] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 73

[45] Монета «275 лет со дня рождения великого русского ученого М. В. Ломоносова»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———75-46] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 75

[47] Монета «130 лет со дня рождения основоположника отечественной космонавтики К. Э. Циолковского»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07

[48] Монета «500 лет со дня рождения выдающегося деятеля славянской культуры Ф. Скорины»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-07

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———21-52] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 21

[53] Монета «Таллин»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———22-54] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 22

[55] Монета «Карта СССР»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———36-56] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 36

[58] Монета «Гребля»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———38-59] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 38

[60] Монета «Бег»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———25-61] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 25

[62] Монета «Догони девушку»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———39-63] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 39

[բասկետբոլ-64] 51,0 ^51,1 Монета «Баскетбол»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———41-65] 52,0 ^52,1 Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 41

[վոլեյբոլ-66] 53,0 ^53,1 Монета «Волейбол»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———42-67] 54,0 ^54,1 Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 42

[68] Монета «Гимнастика»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———31-69] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 31

[strelbaizluka-70] 57,0 ^57,1 Монета «Стрельба из лука»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-27

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———32-71] 58,0 ^58,1 Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 32

[74] Монета «Велотрек в Крылатском»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-28

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———52-75] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 52

[zaldruzhba-76] 61,0 ^61,1 Монет «Универсальный спортивный зал Дружба»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-28

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———53-77] 62,0 ^62,1 Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 53

[79] Монета «Античные борцы»; ussr-coins.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-05-28

[Юбилейные_и_памятные_монеты_СССР_1965–1989———57-80] Юбилейные и памятные монеты СССР 1965–1989, էջ 57

[krasnayakniga-83] 65,0 ^65,1 Коллекционные монеты из серии «Красная книга»; shiraliv.ru (ռուս.)։ Վերցված է 2017-03-13

[ն 1]

[ն 2]

[ն 3]

[3]

[4]

[ն 4]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[ն 5]

[ն 6]

[ն 7]

[25]

[26]

[27]

[28]

[ն 8]

[ն 9]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[ն 10]

[ն 11]

[ն 12]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

[ն 13]

[45]

[46]

[47]

[48]

[49]

[50]

[51]

[52]

[53]

[54]

[55]

[56]

[57]

[58]

[ն 14]

[ն 15]

[59]

[60]

[61]

[62]

[ն 16]

[63]

[64]

[ն 17]

[ն 18]

[65]

[1]

[2]

[5]

[6]

[7]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]